Język olseski (https://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski) (ol. Hafănz Oléṕs [hafá͜àɳꞎ oɮé̞p's]) jest językiem, który powstał dla naszego, forumowego conworldu (Kyonu). Przystąpiłem do tego projektu, głównie by zmotywować się do pracy nad jakimś językiem przez dłuższy okres. Początkowy zamysł języka zrodził się przeszło półtorej roku temu (obecnie pracuję nad trzecią wersją języka). Pierwszym tekstem spisanym w tym języku były początkowe frazy
Króla Olch Goethego, na co możecie popatrzeć niżej (wersja fonetyczna):
Spoiler
bɞ̀rtɘ́fʲānˠùi̯nājā
rʲèi̯pʰɘ́ȶʰāfɯ̀r hʲār fɯ̀hátˠ fálʲ jóȴās nɘ̄ ʧíʃás <?>
sɘ̀i̯b̥ár: ár fúrfājā bálˠ ālˠkāsājɔ̄ ʀ̊ɘ́ʀ̊ɞ̀
sɘ̀kʰɞ̀hár: rʲèi̯ʃʲā báȴì ūn fúrfājɔ̄ hʲélɘ̄rˠ
sɘ̀ꞎɘ̀g̊ár: frúd̥anˠ b̥á b̥áȴì rʲèi̯ʃʲājɔ̄ ʀ̊áɣʲāꞎ sɘ̀kʰɞ̀hár:
Z tego okresu został mi słownik z tymi słowami i gramatyka, która posłużyła mi za podstawy wersji dalszych. W późniejszym czasie zaprezentuję ten fragment w obecnej, trzeciej wersji języka. Możliwe, że mało widać po tym fragmencie, ale język ten był inspirowany tonalnymi językami Azji, głównie tajskim i mandaryńskim: występowały 3 tony. W obecnej wersji toniczność przekształciła się w akcent toniczny. Najnowsze zmiany zostały przeprowadzone pod wpływem języka szwedzkiego oraz tubylczych języków Ameryki, głównie nahuatl, quechua oraz (bardziej luźno) navajo.
Fonetyka
Spółgłoski
| wargowe | zębowe | dziąsłowe | retrofleksyjne | podniebienne | miękkopodniebienne |
nosowe | [m] m | [n] n | | | | |
zwarte bezdźwięczne | [p] p | [t] t | | | | [k] k [kʷ] ku~uk |
zwarte dźwięczne | [b] b | [d] d | | | | [g] g |
zwarte ejektywne | [p'] ṕ | [t'] ť | | | | [k'] ḱ |
szczelinowe bezdźwięczne | [f] f | [s] s | [ʃ] x | | | |
szczelinowe ejektywne | [f'] f́ | [s'] ś | | | | |
aproksymanty | [w] v | | | | [j] j | [ɰl] w |
drżące | | /r/ r | | | | |
boczne | | /l/ l | | [ꞎ] z | | |
Samogłoski
| przednie | centralne | tylne |
przymknięte | [i] i | | [ɯ] y [u]u |
średnie | [e̞] e | | [o̞] o |
otwarte | | [a] a | |
Dyftong
Uwaga! Spółgłoski
ku oraz
hu posiadają wersje (odpowiednio)
uk oraz
uh, które są zapisywane w wygłosie wyrazu.
Sylaby akcentowane nieregularnie oznacza się następująco (wyżej akuty, niżej brewisy):
- á, é, í, ó, ú, ý, ą́
- ă, ĕ, ĭ, ŏ, ŭ, y̆, ą̆
Teraz przyda się kilka wyjaśnień. Początkowo język olseski wyróżniał osobno dźwięki [l], [ɬ], czy [ɮ]. Wraz ze zmianami (aż do wersji trzeciej, tutaj opisywanej) zlały się w jedną, zapisywaną w łacince
l. Podobnie było z dźwiękami drżącymi: [r], [r̝̊], [r̝] oraz [ʁ~ʀ] obecnie zapisywane jedną literą
r. Różnie też przejawiały się koncepcje dotyczące dźwięczności i ejektywności. Ostateczny system jest taki jak powyżej, z zastrzeżeniem, że w nagłosie wyrazu nie mogą się pojawiać spółgłoski dźwięczne, za wyjątkiem aproksymantów: [w], [j] oraz [ɰ
l]. Ten ostatni dźwięk poza byciem spółgłoską półotwartą miękkopodniebienną dźwięczną, posiada charakter boczny.
Stosunkowo niedawno pojawiła się zaokrąglona wersja spółgłoski [k], zaś charakterystycznym dla języka dźwiękiem jest [ꞎ]. Jest to spółgłoska boczna szczelinowa retrofleksyjna
dźwięczna.
System samogłosek jest w zasadzie od początkowej fazy projektu taki sam. Przez myśli przewijały się koncepty wyrzucenia [ɯ] oraz [o]. Ostatecznie jednak usunąłem dyftong [øy̯].
Alofony spółgłosek:
- Zachowanie spółgłosek w kontakcie z [ꞎ]:
- [n], [t], [d], [t'], [s], [s'], [r] przechodzą w [ɳ], [ʈ], [ɖ], [ʈ'], [ʂ], [ʂ'], [ɻ]
- Wymowa /l/:
- nagłos: [ɬ]
- sąsiedztwo spółgłosek bezdźwięcznych i ejektywnych: [ɬ] lub [l]
- sąsiedztwo spółgłosek dźwięcznych: [l] lub [ɮ]
- między samogłoskami: [l] lub [ɮ]
- wygłos: [l]
- Wymowa /r/:
- nagłos: [r̝̊]
- sąsiedztwo spółgłosek bezdźwięcznych i ejektywnych: [r̝̊]
- sąsiedztwo spółgłosek dźwięcznych: [r] lub [r̝]
- między samogłoskami: [r]
- wygłos: [r]
- Wymowa /s/:
- sąsiedztwo spółgłosek dźwięcznych: [z]
- między samogłoskami: [z] (niektóre dialekty mają [s])
- Wymowa /ʃ/:
- sąsiedztwo spółgłosek dźwięcznych: [ʒ]
- między samogłoskami: [ʒ] (niektóre dialekty mają [ʃ])
Akcent
Akcent w języku olseskim jest toniczny, z tym, że oprócz tonu występuje także nacisk na ową sylabę. Akcent ma cechę dystynktywną (at'á [ʔat'á] -
owca, at'a ['ʔat'a] -
nim, prepozycjonał zaimka
on) W języku olseskim istnieją trzy rodzaje sylab: neutralna (nieoznaczana), wyższa (oznaczana akutem nad samogłoską) oraz niższa (oznaczana brewisem na samogłoską). Sylaba o wartości neutralnej jest wymawiana bez modyfikacji tonalnych. Sylaba o akcencie wyższym (sylaba wyższa) wymawiana jest z zauważalnie wyższym tonem, w IPA-ie zaznaczana akutem na samogłoską akcentowaną: á [á]. Sylaba o akcencie niższym (sylaba niższa) wymawiana jest jako dyftong dwu tych samych samogłosek, ze spadającym akcentem. Akcent ten podobny jest do cyrkumfleksu w antycznej grece. W IPA-ie zaznaczam to tak: ă [á͜à], dla dyftongu ą̆ następująco [ã́͜ã̀ɯ̯̃]. Druga część dyftongu jest wymawiana z niższym tonem, niż pierwsza.
Regularny akcent pada na sylabę przedostatnią -
nie jest to jednak akcent toniczny, a zwykły przyciskowy. Regularnego akcentu w piśmie się nie oznacza (podobnie jak sylab nieakcentowanych). W piśmie oznacza się za to akcenty wyższe i niższe.
Co ciekawe w języku olseskim istnieją wyrazy z kilkoma akcentami, co przekłada się na odmianę. W języku olseskim występuje swoista
harmonia akcentowa. Pierwsza zasadną
harmonii jest to, że sylaba wygłosowa kończy się przeciwnym akcentem do sylaby nagłosowej (sylabami przeciwnymi są sylaby wyższe (akutowe) i niższe (brewisowe)). Dawniej prawo te było sztywne, ale obecnie jego forma jest luźniejsza. Rozłożenie akcentu wpływa na dobór końcówek m. in. czasowników. Za przykład może nam posłużyć odmiana w czasie teraźniejszym. Poniżej znajdują się końcówki tego czasu:
| akcent wyższy | akcent niższy | akcent neutralny |
czas teraźniejszy | -í | -ă | -ą |
I przykładowe czasowniki, wraz z odmianą:
- klăka - dać, prendá - odpowiedzieć — odmieniają się według odmiany akcentu wyższego, tj.: klăkí oraz prendí
- xísá - boleć (osobie o której się mówi), vă - boleć (osobie mówiącej) — odmieniają się według odmiany akcentu niższego, tj.: xísă oraz vă
- ejba - być, sisa - tańczyć — odmieniają się według odmiany akcentu neutralnego tj.: ejbą oraz sisą
Zasady stosowania jednej z odmian są przybliżone, w dialektach częściowo są wymieszane, a niektóre wyraz mogą posiadać dwie, a nawet trzy formy całkowicie poprawne. W przypadku odmiany akcentów wyższego i niższego ważna jest wartość akcentowa nagłosowej lub wygłosowej sylaby. Jeżeli wyraz kończy się sylabą wyższą lub niższą czasownik przyjmuje końcówkę odpowiednio wyższą lub niższą (
prendá,
xísá). Czasami dobór końcówki zależy od sylaby nagłosowej (jak w
klăka, czy
vă), wtedy należy dobrać odmianę
przeciwną. Ogólnie chodzi o to, by końcówka posiadała akcent przeciwny (przeciwnym akcentem do akcentu wyższego jest niższy, do niższego wyższy), niż sylaba nagłosowa (wyraźnie można zauważyć to w: kl
ăk
í, czy x
ís
ă
Składnia
Szykiem wyrazów w mowie Olsów jest SOV (Subject Object Verb). Przymiotniki są umieszczane za rzeczownikiem, który określają. Jeżeli przymiotnik umieszczony jest za czasownikiem, wtedy pełni funkcję przysłówka. Niektóre części koniugacji czasownika, w formie partykuł, są umieszczane na początku zdania.
Próbka tekstu
Owca i konie - Aťá ny rérą [at'á nɯ r̝̊érãɯ̯̃]
Na wzgórzu owca, która nie miała wełny, zobaczyła konie: jeden ciągnął ciężki wóz, drugi dźwigał wielki ładunek, a trzeci wiózł szybko człowieka. Owca rzekła do koni: ,,Serce mnie boli, widząc, co człowiek nakazuje robić koniom". Konie odpowiedziały: ,,Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy, jak człowiek, pan, zabiera twoją wełnę na płaszcz dla samego siebie. I owca nie ma wełny". Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.
Aťá huan símyla, in oxpŏs huŏfjŏgék, xe rére sagis: san síḱ rér ogax sokyk fásăs, san foḱ atăx prugs iťék, ny san kuoḱ ejkux atis hárg. Xe aťá á rérez pănzék: ,,Ruf ígsax ąvă, iną sagą, litl ejk rére hók." Xe rérą prendék: ,,Aťá két, ruf ígsa fuvă infu san sagą ina tis ejk-ejk setoxpŏx kază, yk klánux fund aťa. Ny aťá oxpŏx huŏfjŏgí." Inyḱ xe aťá hítox kétăs xe oxpŏ fál tătez fólăs.
[ʔat'á xʷan símɯla ʔin ʔoʃpó͜òs xʷó͜òfjó͜ògék ʃe r̝̊ére 'sagis san sík' r̝̊ér 'ʔogaʃ 'sokɯk fásá͜às san fok' atá͜àʃ pr̝̊ugz ʔit'ék nɯ san kʷok' 'ʔejkuʃ 'ʔatis xár||| ʃe ʔat'á ʔá r̝̊éreꞎ pá͜àɳꞎék r̝̊uf ʔígzaʃ ʔãɯ̯̃wá͜à ʔinãɯ̯̃ 'sagãɯ̯̃ ɬitɬ ʔejk r̝̊ére xók||| ʃe r̝̊érãɯ̯̃ pr̝̊endék ʔat'á két ruf ʔígza fuwá͜à ʔin san fu'sagãɯ̯̃ 'ʔina tis ʔejkʔejk setoʃpó͜òʃ kaꞎá͜à ʔɯk kɬánuʃ fund 'ʔat'a nɯ at'á oʃpó͜òʃ xʷó͜òfjó͜ògí ʔin ʃe 'ʔat'a xítoʃ kétá͜às ʃe at'á͜à fál tá͜àteꞎ fólá͜às]Glossy poniżej:
Spoiler
Aťá huan símyla,
[owca na wzgórze-P.]
in oxpŏs huŏfjŏgék,
[który wełna-A. neg.-mieć-pst.]
xe rére sagis:
[perf. koń-A.pl. widzieć-pst.]
san síḱ rér ogax sokyk fásăs,
[prog. jeden-C. koń wóz-A. ciężki ciągnąć-pst.]
san foḱ atăx prugs iťék,
[prog. dwa-C. ładunek-A. wielki dźwigać-pst.]
ny san kuoḱ ejkux atis hár.
[i prog. trzy-C. człowiek-A. wieźć-pst. szybki-Adv.]
Xe aťá á rérez pănzék:
[perf. owca ku koń-P.pl. mówić-pst.]
,,Ruf ígsax ąvă
[usi. serce-A. ja-boleć (siebie)-pres.]
iną sagą, litl ejk rére hók"
[jak-1s. widzieć-pres., co człowiek koń-A.pl. robić-imp.]
Xe rérą prendék:
[perf. koń-pl. odpowiedzieć-pst.]
,,Aťá két, ruf ígsa fuvă
[owca słuchać-imp., usi. serce-A.pl. 1pl.ex.-boleć (siebie)-pres.]
infu san sagą ina tis ejk-ejk setoxpŏx kază,
[kiedy prog. 1pl.ex.-widzieć-pres jak-3s.m. iter. człowiek-pan 2s.-wełna-A. zabierać-ter.]
yk klánux fund aťa.
[aby płaszcz-A. dla on-P.]
Ny aťá oxpŏx huŏfjŏgí".
[i owca wełna-A. neg.-mieć-ter.]
Inyḱ xe aťá hítox kétăs
[kiedy perf. owca to-A. słyszeć-pst.]
xe aťá fál tătez fólăs.
[perf. owca przez równina-P.pl. biec-pst.]
Skróty gloss:
Spoiler
Jeżeli przy słowie brak sygnatury, to słowo jest podane w formie podstawowej:
dla rzeczowników jest to mianownik liczby pojedynczej,
dla przymiotników stopień równy,
dla czasowników bezokolicznik, tryb oznajmujący.
A. – accusativus/biernik
P. – prepositionalis/prepozycjonał
C. – cardinalis/liczenik porządkowy
Adv. - adverbum/przysłówek
pl. – plural/liczba mnoga
pres. – praesens/czas teraźniejszy (nieprzeszły)
pst. – past/czas przeszły
neg. – negacja czasownika
imp. – imperativus/tryb rozkazujący
iter. – iterativus/tryb wielokrotny (partykuła)
usi. – usitativus/tryb nawykowy (partykuła)
prog. – progressivus/tryb ciągły (partykuła)
perf. – perfectivus/tryb dokonany (partykuła)
1/2s. – 1./2. osoba l. pojedynczej
1pl.ex. – exluzywna 1. osoba l. mnogiej (bez rozmówcy)
3s.m. – męska 3. osoba l. pojedynczej
Naprawdę, język ludu Olsów będzie prawdziwą egzotyką dla tych obywateli Imperium którzy zawitają na Wschodzie. Ale serio mi się podoba, wygląda świetnie i bardzo oryginalnie, bo nie kojarzę jakoś podobnego kąlangu. A inspirację navajo (choćby i częściową) szanuję mocno
Zastanawia mnie tylko to nieszczęsne [ꞎ]. Ciężko mi sobie wyobrazić jak to w ogóle brzmi.
Dałbyś może radę zrobić nagranie jak wypowiadasz "Owcę i konie" po olsesku? Chętnie bym posłuchał.
Cytat: Borlach w Czerwiec 17, 2017, 15:26:57
Zastanawia mnie tylko to nieszczęsne [ꞎ]. Ciężko mi sobie wyobrazić jak to w ogóle brzmi.
Dałbyś może radę zrobić nagranie jak wypowiadasz "Owcę i konie" po olsesku? Chętnie bym posłuchał.
Po prostu tak jak [ɮ], tylko że z językiem gdzieś na granicy pomiędzy dziąsłami a podniebieniem :P. To nie jest jakiś trudny dźwięk.
Swoją drogą, rozumiem, że zapis fonetyczny tejże głoski podyktowany jest względami estetycznymi?
Ciekawi mnie ten osamotniony nosowy dyftong. Czy pochodzi ze zlania się jakichś innych dźwięków?
CytatNaprawdę, język ludu Olsów będzie prawdziwą egzotyką dla tych obywateli Imperium którzy zawitają na Wschodzie. Ale serio mi się podoba, wygląda świetnie i bardzo oryginalnie, bo nie kojarzę jakoś podobnego kąlangu.
Dziękuję za miłe słowa! Ty masz przeraźliwe smoki, a ja mowę.
CytatA inspirację navajo (choćby i częściową) szanuję mocno.
Poczekaj na czasowniki.
CytatZastanawia mnie tylko to nieszczęsne [ꞎ]. Ciężko mi sobie wyobrazić jak to w ogóle brzmi.
Tak jak powiedział Spiritus, wymów [ɮ], ale język daj to tego zagłębienia (retrofleksja) - troszkę dalej niż polskie /sz/.
CytatDałbyś może radę zrobić nagranie jak wypowiadasz "Owcę i konie" po olsesku? Chętnie bym posłuchał.
Nagrać może bym i nagrał tylko, że nie mam mikrofonu i jakość była by tragiczna.
CytatSwoją drogą, rozumiem, że zapis fonetyczny tejże głoski podyktowany jest względami estetycznymi?
Tylko i wyłącznie estetycznymi, wg prawideł powinno to być to: [ɭ˔], a umówmy się wygląda to okropnie.
CytatCiekawi mnie ten osamotniony nosowy dyftong. Czy pochodzi ze zlania się jakichś innych dźwięków?
Po części ze zlania się (występowały, krótko, ale jednak, nosowe odpowiedniki
a,
i oraz
u - obecnie realizowane są jako
ą właśnie), po części
odziedziczone po pierwszej wersji języka. Dodatkowo część końcówek z etapu pierwszego i/lub drugiego przeszło w ten właśnie dyftong.
A masz na telefonie dyktafon? Ja na przykład te kilka nagrań zrobiłem właśnie nim. Jakość może nie powala, ale nie jest też tragiczna.
O tym nie pomyślałem, ale pomyślę.
Dzisiaj przedstawię najważniejsze zagadnienia gramatyczne języka olseskiego. Ostatnio poruszyłem zagadnienie tak zwanej
harmonii akcentowej, która wpływa na fleksję. Wrócę też na chwilę do historii języka, bo od wersji pierwszej zmieniła się jego struktura. Początkowo olseski miał być językiem fleksyjnym, z mocnym wpływem tonów. Posiadał kilka wzorów odmian rzeczownika, w tym zróżnicowanie na klasy. Obecnie olseski w znacznym stopniu jest językiem aglutynacyjnym, gdzie akcent toniczny wpływa na niektóre końcówki. Ostatnie działania przesunęły też olseski w stronę języków izolujących i analitycznych.
Procesy fonetyczne
Obecnie procesy fonetyczne dotyczą w znacznej mierze słowotwórstwa i tylko czasami dotyczą odmian wyrazów. Będę zaznaczał odpowiednie procesy przy omawianiu poszczególnych działów.
Lenicja nagłosu:
p > f |
t > s |
k > h |
ku > hu |
f > ∅ |
s > f |
x > s, j |
h > x, w |
v > ∅ |
w > ∅ |
j > ∅ |
I w sumie na tym moglibyśmy zaprzestać, gdyż jest to jedyny regularny i w miarę częsty proces fonetyczny w języku olseskim. Dwie formy lenicji
x oraz
h są spowodowane zlaniem dwóch wcześniejszych lenicji. Innymi, bardziej chaotycznymi procesami, które dodatkowo nie zaszły na całym obszarze językowym, są:
Wzmocnienie: głównie dotyczy nagłosu
przesłoniętego przedrostkiem
p > b |
t > d |
k > g |
b > m |
d > n |
f́ > ṕ |
ś > ť |
Osłabienie: głównie dotyczy wygłosu absolutnego wyrazu
ṕ > p |
ť > t |
ḱ > k |
f́ > f |
ś > s |
Rzeczownik
Rzeczowniki w języku olseskim odmieniają się przez trzy przypadki, dwie liczby (szczątkowo dwie kolejne). Prawie całkowicie zanikł rodzaj rzeczowników, co prawda istnieją końcówki warunkujące rodzaj (płeć), jednakże nie wpływają one na odmianę. W trzeciej wersji języka wyróżnia się dwie podstawowe formy deklinacji: samogłoskową oraz spółgłoskową. Istnieje też mniejsza grupa rzeczowników odmieniana nieregularnie.
Odmiana samogłoskowa:
| liczba pojedyńcza | liczba mnoga |
nominativus | V | V:ą |
accusativus | -x | V |
prepositionalis | -b | -z |
Odmiana spółgłoskowa:
| liczba pojedyńcza | liczba mnoga |
nominativus | C | -ą |
accusativus | -ux | -e |
prepositionalis | -a | -ez |
- V oznacza dowolną samogłoskę lub dyftong
- V:ą oznacza alternację dowolnej samogłoski na ą
- C oznacza dowolną spółgłoskę
Nominativus, czyli mianownik. Służy głównie do określania podmiotu w zdaniu. Mianownik może też wyrażać zawołania, acz niektóre rzeczowniki posiadają osobne formy wołacza, np.:
pĕrt król,
pérti! królu! W liczbie mnogiej mianownik zawsze posiada końcówkę
-ą.
Accusativus, czyli biernik. Służy do wyrażania dopełnień w zdaniu. W odmianie samogłoskowej liczba mnoga biernika równa jest podstawowej formie rzeczownika (mianownik liczba pojedyńcza).
Prepositionalis, czyli prepozycjonał. Służy do tworzenia wyrażeń przy- i poimkowych. W liczbie mnogiej zawsze kończy się spółgłoską
z, w odmianie spółgłoskowej poprzedzoną samogłoską
e.
Wspomniałem o dwóch szczątkowych liczbach w odmianie rzeczownika, są to: liczba podwójna oraz zbiorowa. Wszystkie formy tych liczb są niejako odrębne od podstawowych rdzeni. Ponadto ich użycie jest ograniczone do kilku wyrazów i utartych zwrotów, np. w przysłowiu, które moglibyśmy przetłumaczyć na polski
Co dwie głowy to nie jedna:
Pŏrza hókă káhálógul [ręka-N.dual robić-pres. dobry-sup.] (dosł. Obie ręce robią/działają najlepiej). Liczbą pojedyńczą
pŏrza jest
porzó. Liczba podwójna (jak i zbiorowa) jest odmieniana poprzez dodanie końcówki liczby pojedyńczej (N: pŏrza, A: pŏrzax, P: pŏrzab). Do najpopularniejszych wyrazów, które posiadają osobne formy tych liczb są:
- ucho: kaz, pd. kázhaz - reduplikacja
- oko: lodz, pd. lodza
- sutek: partă, pd. părt
- ręka: porzó, pd. pŏrza
- dłoń: tíza, pd. tĕz
- noga: kanoť, pd. kăna
- kolano: pokuep, pd. păkua
- stopa: objesá, pd. obés
- serce: făma - de facto liczba podwójna, forma stosowana jako liczba pojedyńcza
- człowiek ejk, pd. ĕ, zb. éjh
- mężczyzna troz, pd. trŏ, zb. trosroz - reduplikacja
- kobieta tyz, pd. ty̆, zb. tysy - reduplikacja
Przymiotnik
Przymiotnik w języku olseskim pełni formę polskich: przymiotnika i przysłówka. Ta część mowy zawsze stoi za wyrazem określanym. Jeżeli stoi za rzeczownikiem, lub zaimkiem jest przymiotnikiem, jeżeli za czasownikiem jest przysłówkiem. Przymiotniki nie odmieniają się ani przez przypadki, ani przez liczby. W zamian za to stopniują się. Występują 4 stopnie: równy, wyższy, najwyższy oraz ekwatyw. Ostatni z nich wyraża taką samą intensywność cechy, np.: safăg
dokładny, ehtísafăgul
tak samo dokładny (jak). Stopniowanie odbywa się poprzez
doklejanie końcówek:
stopień | końcówka |
równy | C |
wyższy | -ul |
najwyższy | -ul + reduplikacja |
ekwatyw | ehtí- + -ul |
- C oznacza jedną z końcówek przymiotnika: -gs, -g, -ḱ, -ṕ, -ṕs
- reduplikacja podlega procesowi lenicji nagłosu: prugs - duży, wielki, prufrugsul - największy
Czasownik
W języku olseskim czasownik jest najbardziej rozbudowaną fleksyjnie częścią mowy. Odmienia się przez czasy, tryby, osoby (jednakowoż przez liczby) oraz przeczenie. Ponad to posiada formę bezokolicznika, formę rozkaźnikową oraz stronę bierną w czasie przeszłym. Odmiana przez czasy, osoby oraz przeczenie realizowana jest aglutynacyjnie, jednak większość trybów wyrażana jest partykułami. Przeczenia oraz osoby są
doklejane w formie przedrostków, zaś czasy przyrostków. Występują też trzy rodzaje końcówkę bezokoliczników:
| akcent wyższy | akcent niższy | brak akcentu |
bezokolicznik | -á | -ă | -a |
Ponad to końcówki czasów posiadają trzy formy - zależne od akcentu rdzenia (dodaje się je po uprzednim usunięciu końcówki bezokolicznika):
| akcent wyższy | akcent niższy | brak akcentu |
czas teraźniejszy | -í | -ă | -ą |
czas przeszły | -ék | -ăs | -is |
czas przeszły (s. bierna) | -vá | -vă | -jis |
Główne zasady stosowania danej końcówki:
- jeżeli bezokolicznik jest pod akcentem wyższym (-á), to czasownik przyjmuje końcówkę akcentu wyższego: sixá chwytać, sixí chwyta
- jeżeli nagłosowa sylaba rdzenia czasownika jest pod akcentem niższym (brewisowym), to czasownik przyjmuje końcówkę akcentu wyższego: klăka dać, klăkí daje
- jeżeli bezokolicznik jest pod akcentem niższym (-ă), to czasownik przyjmuje końcówkę akcentu niższego: supă przejmować się, supăs przejmował(a) się
- jeżeli nagłosowa sylaba rdzenia czasownika jest pod akcentem wyższym (akutowym), to czasownik przyjmuje końcówkę akcentu niższego: ábja szumieć, ábjăs szumiał(a)
- jeżeli cały rdzeń nie posiada ani akcentu wyższego (akutowego), ani niższego (brewisowego), to czasownik przyjmuje końcówkę bezakcentową: kydyla żegnać, kydylis żegnał
- jeżeli ani nagłos, ani wygłos rdzenia czasownika (w rdzeniach trój- i więcej sylabowych) nie jest pod akcentami wyższym, ani niższym, to czasownik przyjmuje końcówkę bezakcentową: hasíla bronić, hasílis bronił
Czasownik odmienia się przez osoby (domyślną formą jest trzecia osoba liczby pojedyńczej). Do nagłosu czasownika
dokleja się de facto zaimki, odpowiadające danej osobie i liczbie:
osoba | liczba pojedyńcza | liczba mnoga | liczba podwójna | liczba zbiorowa |
1. | ą(n)- | są(n)- fu(n)- | wo(j)- | a(m)- |
2. | se(t)- | sno(r)- | sna(n)- |
3. | a(ť)- y(ḱ)- | aťe(n)- yḱe(n)- |
- dwa przyrostki w pierwszej osobie liczby mnogiej rozróżniają my inkluzywne (z rozmówcą): są(n)- i my ekskluzywne (bez rozmówcy): fu(n)-
- dwa przyroski w trzeciej osobie liczb pojedyńczej i mnogiej rozróżniają rodzaj męski: a(ť)-, aťe(n)- oraz żeński: y(ḱ)-, yḱe(n)-
- spółgłoska w nawiasie dodawana jest, jeżeli rdzeń czasownika rozpoczyna się samogłoską: ejba - być, snanejbą - wy dwoje/dwie jesteście
- odmiana w liczbie podwójnej i zbiorowej jest ułomna - nie posiada wszystkich form osobowych
Czasowniki olseskie posiadają także trzy formy przedrostków przeczących, zależnych od akcentu. Tutaj czasownik przyjmuje przyrostek zgodny z akcentem nagłosowym rdzenia czasownika:
| akcent wyższy | akcent niższy | brak akcentu |
przeczenie | í(r)- | huŏ(z)- | ha(z)- |
- przeczenie umieszcza się przed przedrostkiem osobowym (jeśli występuje): wymsá - budzić się, hasewymsék - nie obudziłeś się
- formę ze spółgłoską stosuje się, gdy rdzeń, bądź przyrostek osoby rozpoczyna się samogłoską: níta - czcić, íranítvă - nie był czczony
Tryby w języku olseskim wyraża się poprzez analityczne konstrukcje, złożone z partykuły na początku zdania, oraz czasownika na końcu zdania. Wyjątek stanowi tryb rozkazujący, który tworzony jest poprzez usunięcie końcówki bezokolicznika. W olseskim występuje 9 trybów. Część z nich posiada dość wąskie użycie. Tradycyjnie do trybów zalicza się także wyznaczniki dokonaności czasownika.
tryb | partykuła |
indicativus | ∅ |
imperativus | V:∅ |
conditionalis | se, pąs |
opativus | pa |
auditivus | lop |
iterativus | tis |
usitativus | ruf |
progressivus | san |
perfectivus | xe |
- V:∅ oznacza usunięcie końcówki bezokolicznika
- dwie formy w trybie przypuszczającym (conditionalis) zależą od stosowanego czasu: sýnfa bać się, se ąsýnfă być może boję się, pąs ąsýnfăs bałbym się — partykuła se dotyczy czasu teraźniejszego, zaś pąs czasu przeszłego i przeszłego biernego
Indicativus, czyli tryb oznajmujący. Jest podstawową formą czasownika, wyraża myśli neutralne, obiektywne. W większości przypadków jest równoważny polskiemu trybowi oznajmującemu.
Imperativus, czyli tryb rozkazujący. Wyraża rozkazy, nakazy. W części przypadków odpowiada polskiemu trybowi rozkazującemu.
Conditionalis, czyli tryb przypuszczający. Wyraża przypuszczenia, wątpliwości, niezdecydowanie. W części przypadków odpowiada polskiemu trybowi przypuszczającemu.
Opativus, czyli tryb proszący. Wyraża prośby, życzenia. W części przypadków odpowiada polskiemu trybowi przypuszczającemu, oraz złożeniom typu:
proszę (o)...,
życzę ci...Auditivus, czyli tryb nieświadka. Wyraża myśli pochodzące z
drugiej ręki, formułuje dystans mówiącego. Odpowiada polskim konstrukcjom typu:
jakoby...,
rzekomo...,
ponoć...Iterativus, czyli tryb wielokrotny. Wyraża krotności czynności, podkreśla ponadczasowość procesu. Odpowiada polskim czasownikom wielokrotnym oraz konstrukcjom typu:
na pewno...Usitativus, czyli tryb nawykowy. Podkreśla przyzwyczajenia i nawyki mówcy. W przypadku czasowników vă
boleć (osobie mówiącej) oraz xísá
boleć (osobie o której się mówi) użycie trybu nawykowego podkreśla, że jest to ból spowodowany przez długo trwającą chorobę. Odpowiada angielskiej konstrukcji
used to, oraz polskim wyrażeniom typu:
nawykłem...,
jestem przyzwyczajonym do...Progressivus, czyli tryb ciągły. Podkreśla czynności w chwili mówienia. Stosowany głównie w czasie teraźniejszym. Odpowiada w znacznej części angielskim czasownikom
continuous oraz formom niedokonanym polskich czasowników.
Perfectivus, czyli tryb dokonany. Podkreśla dokonaność czasownika, mówi o czynnościach skończonych, przerwanych. Stosowany głównie w obu czasach przeszłych. Odpowiada w znacznej części formom dokonanym polskich czasowników. Ponadto tryb dokonany może być stosowany razem z trybem rozkazującym - wtedy partykułę
xe umieszcza się za czasownikiem. Zabieg ten wzmacnia wypowiedź, często stosowany jest w przekleństwach.
Warto też zaznaczyć, że język olseski nie zna czasownika
kazać, nakazać. W zamian tego stosuje się specjalną konstrukcję, z użyciem trybu rozkazującego. Konstrukcja ta pojawiła się w bajce Owca i konie:
co człowiek nakazuje robić koniomCytatlitl ejk rére hók
[co człowiek koń-A.pl. robić-imp.]
Jak widzimy konstrukcja ta wygląda tak: (niekonieczny) podmiot (ejk), dopełnienie (rére) oraz czasownik w trybie rozkazującym (hók). Aby zabronić (zakazać) czegoś, czasownik przyjmuje formę przeczącą.
Inne przykłady:
Nakazuje się atakować (ludziom). — Fúx snix. [kto(ś)-A. atakować-imp.]
Zakazuje się całować (ludziom). — Fúx haxątók. [kto(ś)-A. neg.-całować-imp.]
Dzieciom zakazuje się patrzeć. — Fárjo hasag. [dziecko-A.pl. neg.-patrzeć-imp.]
Ciekawie się zapowiada, język sam w sobie też ciekawie brzmi. Ale mam parę pytań:
1) Czy zapowiada się jakieś własne pismo, a jeżeli tak - to jakiego typu? Chciałbym zobaczyć ten język zapisany po swojemu
2) Ciekawa ta reduplikacja - czy występują jej jeszcze jakieś inne ślady?
3) Ciekawy ten Usitativus - czy tryb nawykowy gdzieś występuje normalnie?
4) Mam wrażenie, że pomieszałeś tryby i aspekt - tryb, o ile dobrze pamiętam, to zjawisko związane ze stosunkiem mówiącego do wypowiedzi, a Progressivus czy Perfectivus nie mają takich znamion, ale za to mają wszystkie znamiona aspektu. Choć, mogło dojść do pomieszania aspektu i trybu (choć wydaje się to dziwne, gdyż niektóre połączenia trybów, jakie posiada język olseski, oraz tego, co u Ciebie jest trybem, a jak dla mnie aspketem, wydają się bardzo naturalne).
CytatCiekawie się zapowiada, język sam w sobie też ciekawie brzmi.
Dziękuję! Nie ukrywam, że pierwszy raz na większą skale stosuję generator słów.
Cytat1) Czy zapowiada się jakieś własne pismo, a jeżeli tak - to jakiego typu? Chciałbym zobaczyć ten język zapisany po swojemu
Owszem pismo jest (bodajże od początku, acz możliwe, że powstało w czasie krótkiego istnienia wersji drugiej olseskiego). Jest pismem alfabetycznym, wzorowanym na koreańskim. Ostatnio chciałem zapisać coś w trzeciej wersji (tj. dostosowując pismo do zmian) i uznałem, że jest mało czytelnym. Głównie chodzi o to, że posiada rozróżnienia liter w postaci pętelek, które obok siebie zlewają się. Jak chcecie mogę zaprezentować je.
Cytat2) Ciekawa ta reduplikacja - czy występują jej jeszcze jakieś inne ślady?
Pierwotnie reduplikacją tworzyło się liczbę mnogą. Obecnie jej ślady występują w formach nieregularnych, odmianie przymiotników oraz słowotwórstwie.
Cytat3) Ciekawy ten Usitativus - czy tryb nawykowy gdzieś występuje normalnie?
No i teraz muszę zacząć dowód. Usitativusa wyszperałem przy okazji czytania o językach Indian. W uwielbianym ostatnio na forum języku nawaho/navajo, występuje cała gama trybów. W tym Usitativus. Nie mam pojęcia, czy jakiś inny język posiada ów tryb, acz myślę, że tak. A jeżeli nie, to nie jest tak nazywany.
Cytat4) Mam wrażenie, że pomieszałeś tryby i aspekt - tryb, o ile dobrze pamiętam, to zjawisko związane ze stosunkiem mówiącego do wypowiedzi, a Progressivus czy Perfectivus nie mają takich znamion, ale za to mają wszystkie znamiona aspektu. Choć, mogło dojść do pomieszania aspektu i trybu (choć wydaje się to dziwne, gdyż niektóre połączenia trybów, jakie posiada język olseski, oraz tego, co u Ciebie jest trybem, a jak dla mnie aspketem, wydają się bardzo naturalne).
Tamto było raz, teraz dwa. Ogólnie rzecz biorąc
gramatycy olsescy pod system trybów podpinają ten rzekomy aspekt1. Mówię rzekomy, gdyż po pierwsze żaden z trybów (poza rozkazującym z dokonanym) nie może się ze sobą łączyć. Nie wiem jak jest w jakiś niszowych językach, ale w takim polskim aspekt może posiadać różne tryby (
czytałbym,
przeczytałbym). W olseskim tryby nie mogą posiadać aspektów. Po drugie chcę posłużyć się znowu językiem nawaho/navajo (https://en.wikipedia.org/wiki/Navajo_language#Verbs), gdzie występuję
Progressivus w trybach, zaś aspekty podane są w drugiej kolumnie.
1 - Na potrzeby Kyonu: gramatycy oslescy będą albo wyróżniać, albo nie aspekt z trybów, coś na kształt od 3 do 7 rodzajów w polskim. Ponad to podział na same tryby jest tym korzystniejszy, że tworzy je się w taki sam sposób.
Okk, dobrze, jak jest w natlangach, to się nie czepiam.
Z chęcią zobaczyłbym pismo :)
CytatOkk, dobrze, jak jest w natlangach, to się nie czepiam.
QED.
CytatZ chęcią zobaczyłbym pismo :)
To wrzucę zdjęcie.
Coraz ciekawszy ten język się robi! Tak jak mówiłem wcześniej, jakiekolwiek inspiracje językami Indian, zwłaszcza navajo, szanuje mocno, a tutaj tego w bród.
Coraz większą ochotę mam tez na jakieś nagranie, choćby i w chujowej jakości nagrywanej ziemniakiem xd
Co do pisma - pewnie, pokazuj! Własne pismo zawsze dodaje językowi autentyzmu, a ja jestem bardzo ciekaw jak wygląda.
Poza tym, zakładając że pismo oleskie powstało pod wpływami starożytnego pisma ajniadańskiego, to tak teoretycznie na podstawie porównania z moim ragulem mógłbym spróbować wykuć też pismo Ajniadanów.
Cytata tutaj tego w bród.
Raczej luźne skojarzenia, niż mocne inspiracje.
Cytatziemniakiem xd
Może być młodym?
CytatPoza tym, zakładając że pismo oleskie powstało pod wpływami starożytnego pisma ajniadańskiego, to tak teoretycznie na podstawie porównania z moim ragulem mógłbym spróbować wykuć też pismo Ajniadanów.
To może być ciekawe. Jak uznacie za niewyraźne, to przerobię je pod wpływem pisma Ajniadanów, czo?
CytatMoże być młodym?
Nada się.
CytatTo może być ciekawe. Jak uznacie za niewyraźne, to przerobię je pod wpływem pisma Ajniadanów, czo?
Jam najbardziej za
CytatNada się.
Potrenuję to może, ale nie obiecuję.
CytatJam najbardziej za
I ja też.
Tymczasowe pismo olseskie:
Nie wiem jak dodać tu wprost obrazek z imgura :-[
Ściągawka: http://imgur.com/a/pQKsO
Przykład użycia, na podstawie wersetów bajki Owca i konie: http://imgur.com/a/PBVjD oraz http://imgur.com/a/uLRBg
Trochę greka, trochę Indochiny.
Otóż to, i dla ciekawostki jak wyglądał pierwowzór: http://imgur.com/a/Md7DS - tu w wersji zkomputeryzowanej, aczkolwiek bardzo kulawej.
Ostatni większy spis gramatyczny na forum język olseskiego. Dzisiaj chcę przedstawić odmianę zaimków (chyba najbardziej archaiczną i złożoną w całym języku) oraz pokrótce przedstawić działanie liczebników/.
Zaimek
Zaimki osobowe i dzierżawcze w języku olseskim odmieniają się przez trzy przypadki, od dwóch do czterech liczb, niektóre posiadają rodzaje. Zaimki dzierżawcze zazwyczaj dołączane są do nagłosu rzeczownika.
Zaimki osobowe
osoba
liczba
rodzaj | 1. os. l. p. ∅ | 1. os. l. pd. ∅ | 1. os. l. mn. ∅ | 1. os. l. zb. ∅ | 2. os. l. p. ∅ | 2. os. l. pd. ∅ | 2. os. l. mn. ∅ | 3. os. l. p. to | 3. os. l. p. r.m. | 3. os. l. p. r. ż. | 3. os. l. mn. te | 3. os. l. mn. r. m. | 3. os. l. mn. r. ż. |
nominativus | ą | woj | są fun | a | set | sna | snor | hit | ať | yḱ | hitĕm | aťĕm | yḱĕm |
accusativus | únĕx | wójŏx | sánĕx fúnŏx | ăx | sétŏx | snósnorŏx | snórŏx | hítŏx | aťŏx | yḱŏx | hitĕmŏx | aťĕmŏx | yḱĕmŏx |
prepositionalis | una | wója | sana funa | ă | seta | snóra | snora | hita | aťa | yḱa | hitĕma | aťĕma | yḱĕma |
- dwie formy w kolumnie 1. os. l. mn. odpowiadają my inkluzywnemu (z rozmówcą) — są oraz my ekskluzywnemu (bez rozmówcy) — fun
- liczba zbiorowa odpowiada polskim wyrażeniom typu: my ludzie, my wszyscy, my wszyscy (tu) obecni
- forma snósnorŏx jest archaiczną, co widać w reduplikacji rdzenia snor
Zaimki dzierżawcze
osoba
liczba
rodzaj | 1. os. l. p. ∅ | 1. os. l. pd. ∅ | 1. os. l. mn. ∅ | 1. os. l. zb. ∅ | 2. os. l. p. ∅ | 2. os. l. pd. ∅ | 2. os. l. mn. ∅ | 3. os. l. p. to | 3. os. l. p. r.m. | 3. os. l. p. r. ż. | 3. os. l. mn. te | 3. os. l. mn. r. m. | 3. os. l. mn. r. ż. |
nominativus | hasą̆ | haswoj | hasą́ hasfun | ana | xaxet | xahna | xasnor | hahit | hajať | hawyḱ | hahitĕm | hajaťĕm | hawyḱĕm |
accusativus | hásunĕx | háswojŏx | hásanĕx hásfunŏx | anăx | xáxetŏx | xahnŏrŏx | xásnorŏx | háhítŏx | hájaťŏx | háwyḱŏx | hahitĕmŏx | hajaťĕmŏx | hawyḱĕmŏx |
prepositionalis | hasuna | háswoja | hásana hasfuna | ană | xaxeta | xahnóra | xasnora | hahita | hajaťa | hawyḱa | hahitĕma | hajaťĕma | hawyḱĕma |
- formy 1. os. l. zb. utraciły nagłosowe h
- wszystkie formy 2. os. podległy lenicji (h → x)
- 2. os. l. p. oraz 2. os. l. pd. uległy podwójnej lenicji (l. pojedyńcza s → x, l. podwójna s → h) jeszcze w okresie staroolseskiem
Pozostałe zaimki w znacznej części nie podlegają deklinacji: ten -
e, tam -
krág, gdzie, kiedy -
in-, gdzie? -
inaw?, kiedy? -
inus?, nic -
pesn, nigdy -
vab, zawsze -
jeka, wszyscy -
huŏm.
Pewnym wyjątkiem jest część zaimków pytających i nieokreślonych (w olseskim są sobie w zasadzie równe), nie odmieniają się one jednak przez liczbę:
| kto? ktoś | co? coś |
nominativus | fú | litl |
accusativus | túx | fil |
prepositionalis | kútr | tib |
Liczebnik
Liczebniki w język olseskim stosowane są podobnie jak przymiotniki - stawia się je za rzeczownikiem określanym. Co więcej liczebniki mogą być porządkowe, wtedy mogą przyjmować odmianę taką jak przymiotnik, a przez to mogą się stopniować. Język olseski wykorzystuje dwunastkowy system liczenia.
liczba | licz. główny | licz. porządkowy |
0 | hyv | hyḱ |
1 | sí | síḱ |
2 | fo | foḱ |
3 | kuo | kuoḱ |
4 | savt | savť |
5 | edé | edéḱ |
6 | af́á | af́áḱ |
7 | waw | wawḱ |
8 | krĭ, fosavt | krĭḱ, fosavť |
9 | xíx | xíś |
10 | vĕ, fojdé | vĕḱ, fojdéḱ |
11 | húd | húť |
12 | voj, fof́á | vojḱ |
- liczebniki 8, 10 oraz 12 posiadają dwie formy, przy czym pierwsza jest oficjalna, druga mniej oficjalna, stosowana w codziennych rachunkach
- wyższe liczebniki tworzy się na podstawie dwunastki voj:
- 13 — voj-sí
- 14 — voj-fo
- 16 — voj-savt, savtsavt
- 20 — voj-krĭ, voj-fosavt
- 24 — fovoj
- 25 — fovoj-sí
- 36 — kuovoj
- 48 — savtvoj
- 60 — edévoj
- 72 — af́ávoj
- 84 — wawvoj
- 96 — krĭvoj
- 100 — krĭvoj-savt
- 108 — xíxvoj
- 120 — vĕvoj
- 134 — húdvoj
- 144 — kóz
- 145 — kóz-sí
- 1728 — kyrá
Na wiki przeniosłem wszystkie informacje na temat języka olseskiego. Od teraz najnowsze informacje będę umieszczał tutaj (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski). Podczas przepisywania informacji wpadłem na pomysł, żeby ujednolicić zapis spółgłoski /l/, potem dookreśliłem allofony spółgłoskowe oraz dodałem jeden samogłoskowy. Wprowadziłem dwa nowe znaki: ü (określający zaokrąglenie) dla dwuznaków kü oraz hü - od teraz nie trzeba stosować form ku~uk oraz hu~uh oraz ł dla odróżnienia spółgłoski /l/ od /ɬ/. Oprócz zmian fonetycznych dookreśliłem liczebniki i formy gramatyczne. Dodałem informacje o imiesłowach, poszerzyłem liczebniki (z zapisem dwunastkowym), a teraz zaczynam tworzyć słowotwórstwo (podziękowania dla HP) i składnię. Obecnie język olseski posiada swoją czwartą wersję. Jakiekolwiek pytania? Czekam :-D
PS: Artykuł o olseskim jest 29. (http://jezykotw.webd.pl/wiki/Specjalna:Najd%C5%82u%C5%BCsze_strony) najdłuższą stroną na wiki!
Cytat: Pluur w Lipiec 12, 2017, 00:29:33
Dodałem informacje o imiesłowach, poszerzyłem liczebniki (z zapisem dwunastkowym), a teraz zaczynam tworzyć słowotwórstwo (podziękowania dla HP) i składnię. Obecnie język olseski posiada swoją czwartą wersję. Jakiekolwiek pytania? Czekam :-D
Fajnie wygląda ten zapis dwunastkowy. A co do słowotwórstwa - nie ma za co, każdy może podpatrzeć to trochę tu, to trochę tam. Czekam na więcej. W szczególności na jakieś teksty własne.
Cytat: Pluur w Lipiec 12, 2017, 00:29:33
PS: Artykuł o olseskim jest 29. (http://jezykotw.webd.pl/wiki/Specjalna:Najd%C5%82u%C5%BCsze_strony) najdłuższą stroną na wiki!
Dobrze, że niedługo wrzucam resztę znaków neszyjskich :)
W sumie to jak na razie Olsowie są bodaj jedyną cywilizacją która nie używa systemu dziesiątkowego. Fajne urozmaicenie.
To co, kto stworzy naród z sześć-dziesiątkowym systemem ala Sumerowie? XD
Po kursach perskiego bardzo mocno szanuję wszelkie próby dążące do ujednolicenia zapisu. Także propsy za reformę liter l.
CytatPS: Artykuł o olseskim jest 29. najdłuższą stroną na wiki!
CytatDobrze, że niedługo wrzucam resztę znaków neszyjskich :)
Szlag, chyba zostaję w tyle XD Dobrze że podczas kursów przyszło mi na myśl kilka smaczków do Wysokiej Mowy (mowy imperialnego dworu)
CytatFajnie wygląda ten zapis dwunastkowy. A co do słowotwórstwa - nie ma za co, każdy może podpatrzeć to trochę tu, to trochę tam. Czekam na więcej. W szczególności na jakieś teksty własne.
Dziękuję! Teksty będą, na pewno, jednak na 99% nie w tym miesiącu.
CytatDobrze, że niedługo wrzucam resztę znaków neszyjskich :)
U Ciebie się nie liczy to, bo
a) znaki
b) słownik.
CytatW sumie to jak na razie Olsowie są bodaj jedyną cywilizacją która nie używa systemu dziesiątkowego. Fajne urozmaicenie.
Dwunastka jest praktyczniejsza i lepsza: więcej dzielników,
zgrabniejszy zapis większych liczb.
CytatTo co, kto stworzy naród z sześć-dziesiątkowym systemem ala Sumerowie? XD
Kyrie to już przesada - czy ich język też miał ten system, czy jeno pisali tak?
CytatPo kursach perskiego bardzo mocno szanuję wszelkie próby dążące do ujednolicenia zapisu. Także propsy za reformę liter l.
Ano też uznałem, że tak będzie praktyczniej. Ordnung muss sein.
CytatSzlag, chyba zostaję w tyle XD Dobrze że podczas kursów przyszło mi na myśl kilka smaczków do Wysokiej Mowy (mowy imperialnego dworu)
Widzę, że rywalizacja coraz gorętsza.
Mam małe zastrzeżenie koncepcyjne. Olseski* ma przypadki: nominatiwus, akuzatiwus i prepositionalis, co idealnie się zbiega z moim senderoskim. Na pewno przypadek czy po prostu to jest jeden z częstych schematów językowych? :P
*jakkolwiek ta nazwa coś nie po polsku brzmi
CytatMam małe zastrzeżenie koncepcyjne. Olseski* ma przypadki: nominatiwus, akuzatiwus i prepositionalis, co idealnie się zbiega z moim senderoskim. Na pewno przypadek czy po prostu to jest jeden z częstych schematów językowych? :P
Zawsze jakoś nie podobały mi się języki z trzema przypadkami (zrażenie się do farsi?), jednak w końcu postanowiłem tak zrobić. Przypadek jet to na 100%, bowiem najstarsza wersja (z 2015 roku bodajże) miała już trzy przypadki.
Cytat*jakkolwiek ta nazwa coś nie po polsku brzmi
Tj?
Cytat: Pluur w Lipiec 12, 2017, 20:46:56
CytatMam małe zastrzeżenie koncepcyjne. Olseski* ma przypadki: nominatiwus, akuzatiwus i prepositionalis, co idealnie się zbiega z moim senderoskim. Na pewno przypadek czy po prostu to jest jeden z częstych schematów językowych? :P
Zawsze jakoś nie podobały mi się języki z trzema przypadkami (zrażenie się do farsi?), jednak w końcu postanowiłem tak zrobić. Przypadek jet to na 100%, bowiem najstarsza wersja (z 2015 roku bodajże) miała już trzy przypadki.
To akurat, sądzę, dość intuicyjny podział: rzeczownik pełniący funkcję podmiotu, dopełnienia i całej reszty (okolicznika i przydawki). Sam go używałem wielokrotnie. Wiele języków, w tym też wieloprzypadkowych ma ten podział (przynajmniej historycznie, gdzie potem doklejono poimki, jak w urartyjskim (tu też jeszcze przyimek dokleili, w ogóle, ciekawe są te języki tego czasu, a elamicki to chyba jeden z lepszych natlangów :) ).
Cytat: Pluur w Lipiec 12, 2017, 20:46:56Cytat*jakkolwiek ta nazwa coś nie po polsku brzmi
Tj?
Jeżeli rozumiem, to mamy Ols: Olsowie, a Ty dodałeś końcówkę -eski, która nigdzie nie występuje. Chyba powinien być Olski, Olsański czy coś.
CytatTo akurat, sądzę, dość intuicyjny podział: rzeczownik pełniący funkcję podmiotu, dopełnienia i całej reszty (okolicznika i przydawki). Sam go używałem wielokrotnie. Wiele języków, w tym też wieloprzypadkowych ma ten podział (przynajmniej historycznie, gdzie potem doklejono poimki, jak w urartyjskim (tu też jeszcze przyimek dokleili, w ogóle, ciekawe są te języki tego czasu, a elamicki to chyba jeden z lepszych natlangów :) ).
Otóż to!
CytatJeżeli rozumiem, to mamy Ols: Olsowie, a Ty dodałeś końcówkę -eski, która nigdzie nie występuje. Chyba powinien być Olski, Olsański czy coś.
Hmm cóż, mi się
olseski podoba, można by jakąś inną nazwę narodowości dorobić.
CytatW sumie to jak na razie Olsowie są bodaj jedyną cywilizacją która nie używa systemu dziesiątkowego. Fajne urozmaicenie.
To co, kto stworzy naród z sześć-dziesiątkowym systemem ala Sumerowie? XD
Moi pustynnicy używają mieszanego systemu piątkowo-dwójkowego :)
Cytat: Todsmer w Lipiec 13, 2017, 00:36:38
CytatW sumie to jak na razie Olsowie są bodaj jedyną cywilizacją która nie używa systemu dziesiątkowego. Fajne urozmaicenie.
To co, kto stworzy naród z sześć-dziesiątkowym systemem ala Sumerowie? XD
Moi pustynnicy używają mieszanego systemu piątkowo-dwójkowego :)
No to jeśli już jest takie tłumowe przyzwolenie na offtop, to powiem, że Enenkowie od samego początku używają systemu piątkowego. Zresztą, wcześniej, jeśli dobrze pamiętam, mieli takowego używać Murzy.
Po prostu długo zajmuje mi publikowanie rzeczy na Wiki xD.
CytatMoi pustynnicy używają mieszanego systemu piątkowo-dwójkowego :)
Ale potrafią liczyć powyżej piątki? XD
CytatNo to jeśli już jest takie tłumowe przyzwolenie na offtop, to powiem, że Enenkowie od samego początku używają systemu piątkowego. Zresztą, wcześniej, jeśli dobrze pamiętam, mieli takowego używać Murzy.
Szczerze to też się zastanawiałem nad systemem piątkowym, ale uznałem, że jest
za mały.
Język olseski doczeka się wkrótce słownika (http://jezykotw.webd.pl/wiki/S%C5%82ownik_j%C4%99zyka_olseskiego) na wiki. Póki co dodałem ziemianizmy, które są używane w tłumaczeniach, jednak nieobecnych na Kyonie z przyczyn chyba wiadomych. Wraz z tymi słowami słownik (na komputerze mym) zawiera przeszło 700 słów.
Dlaczego taki akurat dobór słów?
Na podstawie Twoich materiałów do tłumaczenia (tj. te do samouczka).
To chyba wiem nawet co :PPPP
:D
Ano tak, list do Sułtana ;)
Rozpocząłem uzupełniać słownik polsko-olseski (http://jezykotw.webd.pl/wiki/S%C5%82ownik:J%C4%99zyk_olseski).
Z fajnych (wg mnie) rzeczy:
1. Język olseski odróżnia ciemny niebieski od jasnoniebieskiego (błękit) oraz ciemny zielony od jasnozielonego:
ciemny niebieski, granatowy - fájdarg (jasny niebieski - tłúnarg)
ciemny zielony - edavág (jasny zielony - térbag)
2. Kilka czasowników czuć:
czuć (ciepło) - íla
czuć (dotykiem), dotykać, dotknąć - túka
czuć (węchem), wąchać - strýta
Te słowa brzmią trochę węgiersko, trochę skandynswsko.
Zapis pewnie trochę psuje, jednak nie powiem wzorowałem się na szwedzkim (akcent toniczny), tureckim, ale też arabskim i (bardzo pośrednio) na językach Indian.
Widzę, indiańsko wygląda "ł" najbardziej.
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 11, 2017, 23:40:13
Widzę, indiańsko wygląda "ł" najbardziej.
Ano. Niestety nagrań indiańskich języków niezbyt sporo jest, a jak są to często pozostawiają wiele do życzenia.
Na wiki dodałem pismo olseskie (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski#Pismo_olseskie). Do tego podpisy nazwy Hafănz Ołéṕes (na początku artykułu).
Bardzo mi się podoba. Ten znak dla "Ŭ" przypomina kotsowiskie "R".
Cytat: Kazimierz w Sierpień 17, 2017, 20:29:14
Bardzo mi się podoba. Ten znak dla "Ŭ" przypomina kotsowiskie "R".
Dziękuję!
Kiedy i je zobaczymy? :D
Już niedługo. Jak tylko dokończę reformę.
Ok, rozumiem ;D
O, fajne pismo, na pewno będzie podstawą pisma nuaryjskiego! Aż chciałoby się zobaczyć jeden z Twoich tekstów w nim!
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 17, 2017, 22:11:42
O, fajne pismo, na pewno będzie podstawą pisma nuaryjskiego! Aż chciałoby się zobaczyć jeden z Twoich tekstów w nim!
Póki co jest nagłówek na górze. Więcej póki co nie będzie. Sama bajka o tej przeklętej owcy jest jeszcze w wersji 3.0 (aczkolwiek nie wiem czy jakoś dużo zmian by było - (może) głównie ortograficzne (w łacince).
EDIT: A no i czekam na pismo nuaryjskie :D
Siądę doń szybko! Będzie podchodziło trochę pod sylabariusz - jak dewanagari! :)
I jeszcze jedno - czy istnieją jakieś ich nazwy? Z chęcią zapożyczyłbym je!
I nie ma neszów w słowniku! Obrażon jeśm!
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 17, 2017, 22:40:38
Siądę doń szybko! Będzie podchodziło trochę pod sylabariusz - jak dewanagari! :)
I jeszcze jedno - czy istnieją jakieś ich nazwy? Z chęcią zapożyczyłbym je!
Planowałem, ale nie wiem, bo olseski raczej nie ma naglosowych dźwiecznych spółgłosek - w każdym razie pomyślę. Jest kolejność, której na wiki nie zachowałem na razie.
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 17, 2017, 22:46:11
I nie ma neszów w słowniku! Obrażon jeśm!
Jej racja :-( Jak będę miał czas to dodam - to chyba przez to, że w tej całej naszej liście toponimów Kyonu nie było na początku Neszów :-(
To widzisz! Trzeba raz dwa to zrobić! :)
A pismo podoba mi się. Choć pismo nuaryjskie zatraci wiele fajnych cech Twojego pisma, to mam nadzieję, że też się spodobi!
Postaram się jak najgibciej :D
Uuu ciekawe. Jestem bardzo ciekaw tego.
Kraby Kaczmarskiego przetranskrybowane (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski#Przyk.C5.82adowe_teksty) na alfabet olseski.
Szkoda, że nie jest poukładane zdanie po zdaniu, ale wygląda ciekawie. I po co zapisujesz spację? :P
Mówisz, że lepiej będzie zdanie po zdaniu (tj.: łacinka-olseskie kropka, kolejne zdanie łac.-ols.)?
A dlaczego spacji nie mam zapisywać? O_O
Nie, tylko po prostu może przykład zapisu dodaj w oddzielnej kolumnie - strasznie trudno się połapać co jest co u Ciebie.
Bo jest normalna spacja :P
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 20, 2017, 18:39:16
Nie, tylko po prostu może przykład zapisu dodaj w oddzielnej kolumnie - strasznie trudno się połapać co jest co u Ciebie.
Bo jest normalna spacja :P
Ok pokombinuję.
A no jest. Myślę, że to dobry wynalazek, chyba, że wprowadzę środkową kropkę.
Właśnie skończyłem słownik (http://jezykotw.webd.pl/wiki/S%C5%82ownik:J%C4%99zyk_olseski) olseski. Na chwilę obecną jest w nim przeszło 700 słów, a nowe (wraz z tłumaczeniami) będą do niego dodawane.
Samochwałka: Słownik języka olseskiego zajmuje 26292 bajty, artykuł o język olseskim 48841, więc oba artykuły sumarczynie zajmują 10. miejsce (75133 bajt) na liście najdłuższych artykułów na wiki!
Gratuluję! Życzę dalszego rozwoju! :)
Dobra robota!
Zainspirowałeś mię do pracy mad słownikiem dziś dzień :)))
I ja muszę wreszcie przerzucić słownik kotsowiskiego. Ma on około 400 słów, ale przy praktycznie każdym tłumaczeniu tekstu tworzę nowe, więc ta liczba stale rośnie.
Weź, bo poczułem się głupio z moją mizerną liczbą słów w słowniku i panującym tam burdelem xD Trzeba będzie coś z tym zrobić!
W każdym razie - brawo, szanuję włożony trud i życzę olseskiemu i całej Monarchii dalszego rozwoju!
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 31, 2017, 21:42:06
Gratuluję! Życzę dalszego rozwoju! :)
Cytat: Kazimierz w Sierpień 31, 2017, 21:48:39
Dobra robota!
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 31, 2017, 21:50:51
Zainspirowałeś mię do pracy mad słownikiem dziś dzień :)))
Dziękuję wam! Dzięki Wam chce się pracować, bo nie czuje się, że wypisuje listy słów ot by były ;D
Cytat: Kazimierz w Sierpień 31, 2017, 21:54:21
I ja muszę wreszcie przerzucić słownik kotsowiskiego. Ma on około 400 słów, ale przy praktycznie każdym tłumaczeniu tekstu tworzę nowe, więc ta liczba stale rośnie.
To dobrze, mogę wam już powiedzieć, że mam kolejny tekst (https://www.youtube.com/watch?v=kF7dWcvm4MQ) na olseski do tłumaczenia (glossy już rozpisałem sobie). Czekamy też na Twój słownik. Dodam jeszcze, że poprawiłem (podzieliłem na wersy)
Kraby.
Cytat: Borlach w Sierpień 31, 2017, 21:58:43
Weź, bo poczułem się głupio z moją mizerną liczbą słów w słowniku i panującym tam burdelem xD Trzeba będzie coś z tym zrobić!
W każdym razie - brawo, szanuję włożony trud i życzę olseskiemu i całej Monarchii dalszego rozwoju!
Oj tam - motywacja nie jest zła! :D
No i dziękuję! Wam wszystkim też życzę rozwoju języków i państw :D
W hołdzie Katalonii
Ujłĕ Katalúnjax (https://www.youtube.com/watch?v=aX4eZ1fpYwA)
(http://jezykotw.webd.pl/w/images/9/91/E_ols.png)(http://jezykotw.webd.pl/w/images/b/b4/V_ols.png)(http://jezykotw.webd.pl/w/images/c/c6/P_ols.png)(http://jezykotw.webd.pl/w/images/e/ec/%C3%81_ols.png)
(http://jezykotw.webd.pl/w/images/5/59/L%27estaca_OLS.png)
Evpá (Pal)Siset ty̆rŏḱ únĕx pănzék
Vsa ejbą, un văbab amwazküenis
Jus fénix fyl húfax ky amkéwątăs
Ny abábjín fyl hútĕ ky łertis
Apănzék: lulí evpáx hasesaga
Evpá e hüŏmux kĕhüí
Jus hazamhasílą
Ăx toḱágux piṕes inadĭją
Jus amjemą, evpá sewí
Izi snóma xotimṕ ítíbă
Komą́ sewí, sewí, sewí
Fríka hítŏx hazyzŭldą
Hf́ót hójt sejemą łibg
Ny krág ąjemą łibg
Komą́ sewí, sewí, sewí
Ny fsy̆x piṕes amejbą.
Polski przekład Agnieszki Rurarz (w tłumaczeniu na olseski słowo
mur zmieniłem na oryginalny
pal):
MurStary Sizet kiedyś mówił mi -
staliśmy w bramie, był świt,
gdyśmy czekali na słońca wschód
i samochodów rósł szum.
Mówił: czy muru nie widzisz?
Wszystkich nas trzyma ten mur
Gdy nie będziemy bronić się
Zagrodzi nam każdą z dróg
Gdy uderzymy, runie mur
Nie może przecież wiecznie trwać
Na pewno runie, runie, runie
Nie pozostanie po nim ślad
Jeśli uderzysz mocno tu
A ja uderzę mocno tam
Na pewno runie, runie, runie
I wolny będzie każdy z nas
Oryginał Lluisa Llacha: L'estacaL'avi Siset em parlava
de bon matí al portal
mentre el sol esperàvem
i els carros vèiem passar.
Siset, que no veus l'estaca
on estem tots lligats?
Si no podem desfer-nos-en
mai no podrem caminar!
Si estirem tots, ella caurà
i molt de temps no pot durar,
segur que tomba, tomba, tomba
ben corcada deu ser ja.
Si jo l'estiro fort per aquí
i tu l'estires fort per allà,
segur que tomba, tomba, tomba,
i ens podrem alliberar.
Fajnie się prezentuje pismo :)
Dziękuję, ale dużo daje tutaj czcionka ;)
Ano, prima sort!
Ja będę niedługo startował z pismem neszyjskim, ale nie jestem pewien, na ile one będzie przerabiana na wektorowe. A powinna!
Zoboczymy :D
Zreorganizowałem trochę artykuł o językach oldyjskich. Przy okazji dodałem notatkę o wzajemnym zrozumieniu języków oldyjskich (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyki_oldyjskie#Wzajemne_zrozumienie_j.C4.99zyk.C3.B3w).
Odjąłeś fylski, to fajno!
Cytat: Henryk Pruthenia w Listopad 28, 2017, 20:38:55
Odjąłeś fylski, to fajno!
Odjąłem.
Pochwalę się jeszcze jedną zmianą, tym razem w artykule o olseskim:
Wzajemne zrozumienie z językami regionu (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski#Wzajemne_zrozumienie_z_j.C4.99zykami_regionu)
I ajdyniriański jest, jak miło! XD
W sumie porównanie polski-arabski całkiem trafne, tylko jak tak to zastanawiam się jak wyglądałoby wzajemne zrozumienie na linii ajdyniriański-szyszeński-orański? Polski-niemiecki czy raczej polski-perski/hindi?
Cytat: Borlach w Listopad 28, 2017, 23:18:05
I ajdyniriański jest, jak miło! XD
W sumie porównanie polski-arabski całkiem trafne, tylko jak tak to zastanawiam się jak wyglądałoby wzajemne zrozumienie na linii ajdyniriański-szyszeński-orański? Polski-niemiecki czy raczej polski-perski/hindi?
Raczej polski-perski. Wiesz cholerę czasu minęło, cholerę to też jest kilometrów, do tego we względnej izolacji, lub mocnej olsenizacji. Myślę, że jakieś podstawowe słowa mogą być łudząco podobne, jak te pseudoporównania turbosłowian o polskim pochodzeniu Ved, czy sanskrytu. Po za tym to nie szyszeński, ino szomemski, szyszeński to ten na północ od olseskiego, z jego rodziny.
Ogłaszam wszech i wobec, że dzisiejszym dniem ukończyłem artykuł o mym sztandarowym języku (http://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_olseski), języku olseskim.
Dodałem:
1. Zapis olseski do wszystkich kategorii gramatycznych.
2. Zmieniłem porządek zaimków, przy okazji całkowicie przebudowując zaimek dzierżawczy (spore uproszczenia)
3. W końcu(!) zrobiłem słowotwórstwo olseskie, z przykładami.
4. Dodałem zapis olseski do ostatnich dwu przykładów (Owca i konie oraz Źwierzęta kaszubskie).
Ostatecznie, artykuł o języku olseskim powędrował na lokatę siódmą, jeśli chodzi o najdłuższe artykuły na naszej wikipedii, pokonuje tak wspaniałe twory jak: Związek Ahtialański, czy Język ajdyniriański.
Gratuluję, widziałem właśnie, że ostatniej nocy dużo pracowałeś.
Gratuluję!
Winszuję objętości, ale przede wszystkim ciekawego języka. Podoba mi się brzmienie (jakkolwiek pokracznie bym nie starał się tego wymówić :P) chociaż łacinka jest straszna xD
No ale szczęśliwie ma własne pismo.
Dziękuję wam wszystkim! :D
Cytat: CaraigPodoba mi się brzmienie (jakkolwiek pokracznie bym nie starał się tego wymówić :P)
Dziękuję, przypominam, że języka można posłuchać (ostatni przykład w przykładowych tekstach).
Cytat: Caraigchociaż łacinka jest straszna xD
Na prawdę?
Pluur, gratuluję!
Mnóstwo pracy włożone, ale efekt świetny :D
CytatNa prawdę?
Wiesz, to nie są do końca moje klimaty estetyczne, ale z drugiej strony cenię oleską łacinkę z powodu takiego indiańskiego klimatu który nadaje językowi
Gratuluję, świetnie opisany język!
Podoba mi się jego intrygująca fonetyka (szczelinowe ejektywy! xD) i zapis.
Znowóż dziękuję za dobre słowa! :D
Bez takowych nie chciałoby mi się tego w ogóle robić.Cytat: BorlachWiesz, to nie są do końca moje klimaty estetyczne, ale z drugiej strony cenię oleską łacinkę z powodu takiego indiańskiego klimatu który nadaje językowi
W sumie nie patrzałem na to w ten sposób, ale ogonek,
ł oraz oznaczenie akcentów może takie coś podsuwać. Dobrze, że chociaż to naśladuje języki indiańskie :D Ja na ten zapis zawsze patrzałem w sposób czysto praktyczny: chcę mieć opisane na samogłoskach ich wymowę, to samo ze spółgłoskami - na co to komplikować? Jestem przekonania, że
jeden dźwięk jeden symbol, co przy tak obszernej ilości dźwięków udało mi się osiągnąć.
Cytat: Kazimierz w Grudzień 31, 2017, 10:24:18
Gratuluję, świetnie opisany język!
Podoba mi się jego intrygująca fonetyka (szczelinowe ejektywy! xD) i zapis.
Oj tam intrygująca... Po prostu bardzo wyrównana (porównaj rząd /b/, /d/, który wpisuje się w szczelinowe ejektywy).