Witam,
Chciałem przedstawić swój projekt conlangu. Na razie jest w fazie, powiedzmy "alpha" ;-), ale w większości gramatyka nie będzie już zmieniana. Według mnie jest to język bardziej a priori niż a posteriori, ale jeśli ktoś z Was się dopatrzy, że jest inaczej, proszę dawać znać ;-)
Jaru Kanyartu to "Mowa ludzi". Oparłem go na językach aborygenów Australii i Papui, wprowadzając jednak bardzo dużo modyfikacji (stąd potraktowałem ten język jako a priori). Uściślając, zestaw fonemów jest taki jak w większości języków australijskich, wprowadziłem jednak dodatkowo spółgłoski szczelinowe, które w żadnym języku Australii nie występują.
Dodam, że oczywiście jestem otwarty na uwagi i współpracę z osobami, które mają doświadczenie w tworzeniu conlangów :-) Jak napisałem wcześniej, to projekt, który dopiero wydostał się z "brudnopisu", chciałbym go udoskonalić i porządnie doszlifować.
Na początek fonetyka:
Samogłoski
y ɪ ʊ ə ɛ ɔ ʌ æ ɑ
(http://imageshack.us/scaled/landing/248/samogloski.jpg)
Spółgłoski
(http://img221.imageshack.us/img221/5796/phot0004t.jpg)
Kto ukradł /i/?
Nie będzie /i/.
Akurat to nic dziwnego. W obecnej sytuacji i przejście [y] > [i], i [ɪ] > [i] są niefaworyzowane.
Mnie bardziej dziwi brak [f], [v] przy obecności reszty międzyzębowych i frykatywów wargowych. Po prostu frykatywy międzyzębowe są dużo wyraźniejsze niż wargowe.
Cytat: Noqa w Kwiecień 27, 2013, 16:15:29
Mnie bardziej dziwi brak [f], [v] przy obecności reszty międzyzębowych i frykatywów wargowych. Po prostu frykatywy międzyzębowe są dużo wyraźniejsze niż wargowe.
Dzięki za cenną uwagę. :-)
Idziemy dalej...
Koartykulacja i afrykatyw k͡p ɡ͡b ŋ͡m ɫ ʦ ʣ
Co do spółgłosek:
Spółgłoski przedzwarte (ang.: "prestopped") nosowe występują w australijskim języku arrernte. Dodatkowo w językach australijskich w przeważajacej większości nie ma rozróżnienia pomiędzy dźwięcznością a bezdźwięcznością. Uznając jednak to za mankament zubażający liczbę fonemów to rozróżnienie w swoim conlangu wprowadziłem.
Dźwięk /ᵖm/ można wyobrazić sobie jako bardzo zbliżony do tego w angielskim słowie 'topmost', jednak należy pamiętać, że w kanyartu /pm/ to raczej jeden dźwięk niż /p/ i następujące po nim /m/.
AkcentW języku kanyartu akcent pada z reguły na pierwszą samogłoskę po spółgłosce. Wyjątkową sytuacją jest taka, kiedy jedyna samogłoska po pierwszej spółgłosce w słowie jest ostatnią. Wówczas akcent pada na pierwszą samogłoskę.
FonotaktykaW kanyartu sylaba może przyjmować kilka form:
1) CV.
To najczęściej występujący układ, będący sylabą otwartą. C oznacza spółgłoskę, V samogłoskę. Dyftongów w kanyartu jako takich nie ma. Spółgłoski mogące rozpoczynać sylabę to wszystkie możliwe.
2) CVC.
Jest to typ sylaby zakończony spółgłoską. W wygłosie mogą występować następujące spółgłoski:
/m/, /n̪
ð/, /ɳ/, /ɲ/, /ŋ/, /ɹ~ɻ/, /j/,/ l̪/, /l/, /ɭ/, /ʎ/, /w/, /ɫ/, /ɾ/
3) CCVC.
W tym modelu w nagłosie występują zbitki spółgłoskowe, czyli kombinacje dwu spółgłosek. W języku kanyartu w jednej zbitce nie mogą spoić się więcej niż dwie spółgłoski. Dlatego w sytuacji, gdy istnieje konieczność połączenia ze sobą dwu sylab CVC oraz CCVC, pomiędzy nimi pojawia się samogłoska tworząca sylabę otwartą V. Pomiędzy tą sylabą a następującą po niej CCVC istnieje zawsze harmonia wokaliczna, tzn. samogłoska ją tworząca musi być taka sama jak samogłoska tworząca jądro następującej sylaby CCVC.
4) V.
5) VC.
Zbitki spółgłoskowe rozpoczynające słowoZbitki spółgłoskowe w nagłosie mogą być tworzone tylko przez dwie spółgłoski, trójspółgłoskowych w kanyartu nie ma w ogóle. Możliwe zbitki w nagłosie to:
/mp/, /mb/, /mɹ~ɻ/, /mw/, /mj/,
/n̪
ðt̪
θ/, /n̪
ðd̪
ð/, /n̪
ðw/,
/nt/, /nd/, /nw/,
/ɳʈ/, /ɳɖ/, /ɳw/,
/ɲc/, /ɲɟ/, /ɲw/,
/ŋk/, /ŋg/, /ŋw/,
/ᵖmw/,
/
t̪n̪
ðw/,
/
tnw/,
/
ʈɳw/,
/
cɲw/,
/
kŋw/,
/ps/, /px/, /pɹ~ɻ/, /pw/, /pj/,
/bz/, /bɣ/, /bɹ~ɻ/, /bw/, /bj/,
/t̪
θw/,
/d̪
ðw/,
/tl/, /tw/,
/dl/, /dw/,
/ʈɭ/, /ʈw/,
/ɖɭ/, /ɖw/,
/cʎ/, /cw/,
/ɟʎ/, /ɟw/,
/kɸ/, /ks/, /kx/, /kw/,
gß, gz, gɣ, gw,
ɸw,
ßw,
sm, sn, sp, st, sk, sw, sj,
zm, zn, zb, zd, zg, zw, zj,
çm, çɲ, çc, çʎ, çw,
ʝm, ʝn, ʝɟ, ʝʎ, ʝw,
xw,
ɣw,
l̪w,
lw,
ɭw,
ʎw,
k͡pw,
ɡ͡bw,
ŋ͡mw,
ɫw,
ʦw,
ʣw
[...........]
CytatDodatkowo w językach australijskich w przeważajacej większości nie ma rozróżnienia pomiędzy dźwięcznością a bezdźwięcznością. Uznając jednak to za mankament zubażający liczbę fonemów to rozróżnienie w swoim conlangu wprowadziłem.
Jak dla mnie, to zbyt natrzaskałeś owych spółgłosek (i dźwięczne, i ogólnie system spółgłoskowy mi pasuje na jakiś język celtycki wyspowy), idąc dalej jak już tyle jest tych dźwięków, to czemu nie ma [ʟ], [ɰ], i
wspomianych [f] i [v]?
Jednak ogólnie rzecz biorąc fajnie się owo zapowiada, i pracuj nad tym, czekam na gramatykę, bo owej nie ogarniam u języków Oceanji południowej
Cytat: deepfreeze w Kwiecień 27, 2013, 15:54:47
Nie będzie /i/.
Brawo! Wydostańmy się z tego wyimaginowanego europejskiego podejścia do samogłosek, i spółgłosek, nawiasem!
CytatBrawo! Wydostańmy się z tego wyimaginowanego europejskiego podejścia do samogłosek, i spółgłosek, nawiasem!
Nie ma czegoś takiego. Europa się opiera na uniwersałach tak samo, jak wszystko inne.
Cytat: Pluur w Kwiecień 27, 2013, 22:41:00
Jak dla mnie, to zbyt natrzaskałeś owych spółgłosek (i dźwięczne, i ogólnie system spółgłoskowy mi pasuje na jakiś język celtycki wyspowy), idąc dalej jak już tyle jest tych dźwięków, to czemu nie ma [ʟ], [ɰ], i wspomianych [f] i [v]?
Liczba spółgłosek jeszcze nie jest przerażająca jak dla mnie, pierwotnie miało być ich więcej :-P Zestaw spółgłosek opierałem z początku na arrernte, w którym jest ich tak dużo, że w toku ewolucji język ten praktycznie całkowicie się pozbył samogłosek. Lingwiści rozrózniają tam od biedy tylko trzy samogłoski, a niektórzy idą jeszcze dalej stwierdzając, że w tym języku istnieje tylko szwa tworząca sylaby po prostu. Ja dodałem spółgłoski szczelinowe, bo uważam, że w wymowie są po prostu łatwiejsze od zwartych. Ale wszystko jeszcze da się zrobić. ;-)
Co do [ɰ]: pierwotnie mój conlang posiadał dźwięk zaczerpnięty z języka arrernte [ɰ~ʁ], ale go wyrzuciłem. :-P
CytatJednak ogólnie rzecz biorąc fajnie się owo zapowiada, i pracuj nad tym, czekam na gramatykę, bo owej nie ogarniam u języków Oceanji południowej
Jest dziwna, to fakt. najbarwniej przedstawiają się języki Papui - Nowej Gwinei, tam jest wszystko, co tylko można sobie wyobrazić. O języku arrernte trochę tutaj:http://en.wikipedia.org/wiki/Aranda_language (http://en.wikipedia.org/wiki/Aranda_language). Mam także podręczniki do wszystkich języków Oceanii (no, prawie wszystkich) :-P ;-)
Zbitki spółgłoskowe pomiędzy samogłoskami (w połączeniach międzysylabowych)
(http://img341.imageshack.us/img341/1453/phot0005g.jpg)
(http://img850.imageshack.us/img850/490/phot0006w.jpg)
Objaśnienia do tabeli:
CC – wytłuszczoną czcionką na beżowym tle oznaczono istniejące zbitki spółgłoskowe.
CVC – zwykłą czcionką na niekolorowanym tle oznaczono zbitki niemożliwe do złożenia bez wstawienia samogłoski pomiędzy sąsiadujące spółgłoski. Wstawiana samogłoska oznaczona jako V musi być taka sama jak samogłoska tworząca jądro następującej sylaby.
Ortografia
Dla kanyartu planuję stworzenie zupełnie nowego od podstaw alfabetu. Na razie zapis odbywa się przy pomocy alfabetu łacińskiego w dwu systemach: I i II.
I - zawiera zestaw dodatkowych liter ze znakami diakrytycznymi,
II - uproszczony, pozbawiony znaków diakrytycznych (z wyjątkiem ä, â, ë, ü).
Oto tabela:
(http://img12.imageshack.us/img12/9018/phot0005li.jpg)
(http://img211.imageshack.us/img211/1905/phot0006k.jpg)
(http://img51.imageshack.us/img51/2310/phot0007l.jpg)
Ortografię wzorowałem na językach australijskich.
Odmiana rzeczownika - lista przypadków
(http://img209.imageshack.us/img209/7792/kan0005.jpg)
(http://img834.imageshack.us/img834/7849/kan0006.jpg)
(http://img15.imageshack.us/img15/6681/kan0007.jpg)
Jak będzie w takim razie ,,Jestem starszy od brata o rok" i ,,Jestem starszy od roku o brata"?
(kurczę, co ja biorę?)
Cytat: tob ris tob w Maj 06, 2013, 19:13:56
Jak będzie w takim razie ,,Jestem starszy od brata o rok" i ,,Jestem starszy od roku o brata"?
(kurczę, co ja biorę?)
Racja, to jest do uściślenia. ;-)
Cytat: tob ris tob w Maj 06, 2013, 19:13:56
Jak będzie w takim razie ,,Jestem starszy od brata o rok" i ,,Jestem starszy od roku o brata"?
Dodałem dla rozdzielenia funkcji
disparativus-temporalis, który właśnie będzie używany w sytuacji, gdy będzie się chciało wyrazić różnicę czasową ("starszy o rok") :
-donLiczbaLiczbę tworzy się poprzez dodanie końcówki do rdzenia rzeczownika.
1) Liczba pojedyncza – jest to podstawowa liczba rzeczownika. Nie posiada charakterystycznej końcówki,
2) Liczba podwójna – oznacza pary, desygnat występuje w liczbie dwóch; końcówka
–lu,
3) Liczba mnoga – oznacza wiele, więcej niż dwa. Końcówka
–la,
4) Liczba nadmnoga – oznacza nadmiar, czegoś za dużo. Końcówka
–wuru.
A nie łatwiej byłoby użyć instrumentalu, w sensie ,,Jest starszy rokiem"? Chociaż przy takiej przypadkozie jeden w tę czy we w tę - nic nie szkodzi.
Cytat: deepfreeze w Maj 07, 2013, 09:36:564) Liczba nadmnoga – oznacza nadmiar, czegoś za dużo. Końcówka –wuru.
J'aime.
Cytat: tob ris tob w Maj 07, 2013, 20:33:16
A nie łatwiej byłoby użyć instrumentalu, w sensie ,,Jest starszy rokiem"? Chociaż przy takiej przypadkozie jeden w tę czy we w tę - nic nie szkodzi.
O! :-) 8-) Dzięki! Rzeczywiście! To korekta. ;-)
Kolejność dostawiania końcówek do rzeczownika:
W przypadku rzeczowników ta kolejność przedstawia się następująco:
rdzeń + końcówka słowotwórcza + końcówka liczby + końcówka przypadka
Zaimek osobowy
Zaimki w języku kanyartu odmieniają się tak, jak rzeczowniki. Końcówki przypadków są zatem takie same. Poniżej w tabeli zestawienie zaimków osobowych.
(http://img824.imageshack.us/img824/6373/zaimek0008.jpg)
Końcówki osobowe czasownika:
(http://img822.imageshack.us/img822/3346/zaimek0009.jpg)
Zaimek pytający
(http://img10.imageshack.us/img10/2379/zaimek0010.jpg)
Zaimek pytający ,,kiedy?" wyrażony jest za pomocą klityki ,,ng-'' oraz końcówki temporalisa ,,-do'', co da się przetłumaczyć na polski dosłownie jako ,,jaki czas", ,,o jakim czasie". Zaimek ,,dlaczego?" wyrażony jest za pomocą partykuły ,,ng-'' oraz końcówki causalisa ,,-thu".
Pozostałe zaimki pytające są odmienioną przez przypadki formą rdzenia podstawowego ,,ng-''.
Zaimek wskazujący
(http://img593.imageshack.us/img593/2900/zaimek0011.jpg)
Zaimek nieokreślony
(http://img842.imageshack.us/img842/9444/zaimek0012.jpg)
Wielość przypadków rzeczownika w konsekwencji zrekompensowana jest zasadniczym brakiem przymiotników i przysłówków w kanyartu.
Przymiotniki
Język kanyartu nie posiada ,,prawdziwych" przymiotników w rozumieniu języków indoeuropejskich. Poza nielicznymi wyjątkami, przeważająca większość wyrazów klasyfikowanych jako przymiotniki to po prostu pochodne od rzeczowników lub czasowników w zasadzie nie będących przymiotnikami jako takimi. Istnieje grupa wyjątków, przymiotników ,,podstawowych", które nie są pochodnymi. Przedstawia je poniższa lista:
wiri – duży,
wita – mały,
ngurrju – dobry,
maju – zły,
pudu – nowy,
yupa – stary,
kirri – długi,
murrku – krótki.
Wyrazy klasyfikowane tutaj jako przymiotniki poprzedzają określany rzeczownik. Nie odmieniają się.
Orzecznik
Przymiotnik w funkcji orzecznika ulega nominalizacji przez dostawienie końcówki –su.
Porównywanie przymiotników
Przymiotniki w kanyartu nie posiadają morfologicznych form stopni wyższego czy najwyższego jak jest to w językach indoeuropejskich. Przymiotniki mogą być jednak porównywane przy użyciu czasownika yampimi (zostawiać, opuszczać, porzucać). Zasada dla typowej konstrukcji w modelu polskim: 'A jest większe niż B', w kanyartu wygląda następująco:
'B-DISPARATIVUS yampi-[strona erg]-[aspekt imperf.]-[tryb orzekający]-[czas teraź.]-[3 os. l. poj.] A-ABSOLUTIVUS wiri (duży)'
Stopień najwyższy przymiotnika
W języku kanyartu, stopień najwyższy przymiotnika jest tworzony przy użyciu końcówki jednego z przypadków lokatywnych oraz końcówki emfatycznej –ni. O tym, który przypadek powinien zostać użyty, decyduje kontekst całej wypowiedzi. Na przykład polskie 'to jest największy dom w całym mieście' wyrażone jest w kanyartu 'to całe miasto-INESSIVUS-EMPHASIS duży dom'.
Proszę zauważyć, że w języku polskim dziedzina czy domena stopnia najwyższego może zostać pominięta, n.p.: 'to jest największy dom'. W kanyartu dziedzina nie może być pominięta, ponieważ końcówka lokatywna i klityka emfatyczna dołączają się do wyrazu definiującego dziedzinę, n.p.: w mieście, na świecie, w Europie.
CytatOdmiana rzeczownika - lista przypadków
Brakuje tylko
aversivus socrualis. :)
[...........]
Cytat: Ghoster w Maj 13, 2013, 21:52:28
Nie czytałem wszystkiego, bo prawdę mówiąc nie ma w tym zbyt wiele interesującego,
A co w takim razie powinno być tam, by lepiej zainteresować? Prawdę mówiąc to prezentację tego conlangu zatrzymałem dopiero na etapie fonologii, rzeczownika (nie wszystko), zaimka i przymiotnika (też nie wszystko). To dopiero jakieś 10% całości.
Cytat: Ghosterale kilka kompletnie nierealnych rzeczy zwróciło moją uwagę:
Liczba "nadmnoga", faktycznie traktowana na równi z innymi liczbami (chociaż to może semantyka, bo cały język jest bardzo aglutynacyjny, więc może tylko się czepiam),
Przyznaję rację, liczba nadmnoga jest do likwidacji.
Cytat: GhosterPoza tym taka liczba przypadków mogłaby być łatwo usprawiedliwiona znów faktem, iż język jest aglutynacyjny, gdyby tyle przypadkó pojawiło się w jakimś języku fleksyjnym byłoby to dość ostrą przesadą.
Kanyartu NIE JEST fleksyjny, tylko aglutynacyjny. Poza tym liczba przypadków na prawdę jest rażąca? Jakiś conlang (o międzynarodowym rozgłosie, nie pamiętam już jaki) ma ich aż 98. W moim conlangu jest to spowodowane brakiem przyimków. Oczywiście, jakkolwiek, wszystko jest do zrobienia.
[...........]
Cytat: Ghoster w Maj 14, 2013, 11:30:52
No przecież piszę, że jest aglutynacyjny i dlatego liczba przypadków nie jest rażąca...
OK, to jeszcze napisz, dlaczego sądzisz, że nie ma w moim conlangu niczego interesującego. :-P