Заняткі 6
Практыкаваньне 2
А. 1. Аб чым гаворыцца ў папярэдняй лекцыi? (O czym była mowa w poprzedniej lekcji?)
2. Як вас завуць па iменi, па прозьвiшчу? (Jak macie na imię i nazwisko?)
3. Цi ваша iмя i вы самi гэта тое самае? (Czy wasze imię i wy to to samo?)
4. Цi вы складаецеся з гукаў, лiтараў? (Czy wy składacie się z dźwięków, liter?)
5. Цi ваша iмя i прозьвiшча маюць цела? (Czy wasze imię i nazwisko ma ciało?)
6. Якая розьнiца памiж намi i нашымi iмёнамi, прозьвiшчамi? (Jaka jest różnica między nami i naszymi imionami, nazwiskami?)
§ 4. Мы самi i нашыя iмёны i прозьвiшчы гэта зусiм розныя рэчы. Мы жывём, ходзiм, думаем, працуем. Iмя i прозьвiшча - гэта толькi назоў. Калi мы iх скажам, то гэта будзе сказанае слова, гук, што пераймаецца слухам; калi-ж мы iх напiшам, то гэта будзе пiсанае слова, лiтары, што пераймаюцца зрокам. (My sami i nasze imiona i nazwiska to zupełnie różne rzeczy. My żyjemy, chodzimy, myślimy, pracujemy. Imię i nazwisko - to tylko nazwa. Jak my je wypowiemy, to to będzie wypowiedziane słowo, dźwięk, który przechwytujemy słuchem; jak my je napiszemy, to to będzie słowo pisane, litery, jakie przechwytujemy wzrokiem.)
7. Цi прадметы неажыўленыя маюць свае назовы? (Czy przedmioty nieożywione mają swoje nazwy?)
8. Якiя бачыш перад сабой прадметы, i як яны называюцца? (Jakie widzisz przed sobą przedmioty, i jak one się nazywają?)
9. Сонца грэе, васiлёк пахне, цукар салодкi, а іхныя назовы цi грэюць, цi пахнуць, цi салодкiя? (Słońce grzeje, chaber pachnie, cukier jest słodki, a ich nazwy czy grzeją, czy pachną, czy są słodkie?)
10. Цi асаблiвасьцi прадметаў маюць свае назовы? (Czy cechy przedmiotów mają swoje nazwy?)
§ 5. Прадметы неажыўленыя маюць свае назовы: сонца, цукар, стол, кнiжка i падоб. Асаблiвасьцi прадметаў маюць таксама свае назовы, напрыклад:
грэе, пахне, саладзее, ламаецца
цёплы, пахкi, салодкi, ломкi.
(Przedmioty nieożywione mają swoje nazwy: słońce, cukier, stół, książka i podobne. Cechy przedmiotów też mają swoje nazwy, na przykład:
grzeje, pachnie, słodzieje, łamie się,
ciepły, pachnący, słodki, łamliwy.)
Б. Перапiсаўшы, падчыркнi назовы прадметаў простай рысай ( ______ ), назовы асаблiвасьцей пакручастай (,,,,,,,,,,,). (Przepisawszy, podkreśl nazwy przedmiotów prostą linią, nazwy cech linią krętą)
Горы рэдка стаяць паасобку. Яны цягнуцца доўгiмi хрыбцiнамi то вышэй, то нiжэй. Памiж гор ляжаць далы, чарнеюць правалы. Густыя туманы поўзаюць па вузкiх горных праходах. Горы часта закрыты тучамi (хмарамі), i толькi ў ясныя днi здалёку вiднеюцца сваiмi сьнегавымi белымi верхалiнамi.
Шмат рэк пачынаецца ад сьнягоў, каторыя растайваюць у горах. Яны цякуць у нiз гаманлiвымi ручаямi й вадаспадамi. Па дарозе падмываюць груды лёду й сьнегу, каторыя часам абвальваюцца ды засыпаюць цэлыя вёскi. (Góry rzadko stoją osobno. One ciągną się długimi łańcuchami to wyżej, to niżej. Pomiędzy górami leżą doły, czarnieją depresje. Gęste mgły pełzają na wązkich, górnych przełęczach. Góry często są zakryte chmurami, i tylko w jasne dni z daleka widać ich śniegowe, białe szczyty. Wiele rzek zaczyna się od śniegów, które roztajają się w górach. One ciekną w dół głośnymi potokami i wodospadami. Po drodze podmywają grudy lodu i śniegu, które czasem zwalają się lub zasypują całe wioski.)
Слоўнічак слоў
слова - słowo
даць слова - dać słowo, dać głos
уз
яць слова - zabrać głos
замовіць слова за каго-н
ебудзь - przemówić za kimś
ні слова, ні паўслова - milczeć, odmawiać odpowiedzi
роднаснае слова - wyraz pokrewny
забр
аць наз
ад сваё слова - cofnąć słowo
слаўцо - słówko
н
азва, назоў - nazwa
ім
я - imię
Як цяб
е зав
уць? - Jak masz na imię?
Мян
е зав
уць Г
аля. - Mam na imię Hala.
прозьвішча - nazwisko
Як в
ашае прозьвішча? - Jak Pan/pani ma na nazwisko?/Jak się Pan/pani nazywa?
дзявочае прозьвішча - nazwisko panieńskie
нехта з прозьвішчам ... - ktoś mający na nazwisko ...
зв
ацца - zwać się
назыв
ацца - nazywać się
Як назыв
аецца г
эты пляц? - Jak się nazywa ten plac?
Мян
е зваць Ір
эна. - Mam na imię Irena.
Як цяб
е зваць? - Jak się nazywasz?
слоўнік - słownik
дав
еднік - poradnik, przewodnik
телефонны дав
еднік - książka telefoniczna
энцыкляп
эдыя - encyklopedia
словазбор - słownictwo
л
ексыка - leksyka
лексыкагр
афія - leksykografia
грам
атыка - gramatyka
пр
авапіс - pisownia
сл
ушнае напіс
аньне - poprawna pisownia
артагр
афія - ortografia
пр
ыказка - przysłowie
пр
ымаўка - powiedzonko
д
умка, погляд - zdanie (odnośnie poglądów)
Я думаю інакш. - Jestem innego zdania.
сказ - zdanie (napisane)
Словы ўтвар
аюць сказ. - Słowa tworzą zdanie.
здань - widmo
фр
аза - fraza
выслоўе - frazes
тэкст - tekst
загаловак - nagłówek
верш - wiersz (utwór poetycki)
вуч
ыць верш на п
амяць - uczyć się wiersza na pamięć
страф
а - strofa
прадэклямав
аць н
екалькі строфаў з "П
ана Тад
эвуша" - deklamować kilka strof z "Pana Tadeusza"
радок - wiersz (linia tekstu)
піс
аць з новага радк
а - pisać od nowego wiersza
л
ітара - litera
знак - znak
Часьціны мовы
назоўнік - rzeczownik
прыназоўнік - przyimek
прым
етнік - przymiotnik
дзеяслоў - czasownik
ліч
эбнік - liczebnik
прыслоўе - przysłówek
Знакі прыпынку
кропка - kropka
двукроп'е - dwukropek
шматкроп'е - wielokropek
кропка з коскай - średnik
коска - przecinek
двукосьсе - cudzysłów
прац
яжнік - myślnik
злучок - łącznik
д
ужкі - nawias
кр
углыя д
ужкі - nawias okrągły
квадр
атныя д
ужкі - nawias kwadratowy
закр
ыць д
ужкі - zamknąć nawias
між
іншым, дар
эчы - nawiasem mówiąc
кл
ічнік - wykrzyknik
выкл
ічнік ("вой!", "далібог!") - wykrzyknienie ("oj!", "dalibóg!")
пыт
альнік - znak zapytania