Etymologie w polskim

Zaczęty przez Ojapierdolę, Sierpień 22, 2011, 01:02:55

Poprzedni wątek - Następny wątek

Widsið

#330
Na to wygląda, de Vaan podaje scs plesti i ros. plestí jako kognaty z naszej rodziny (PIE *plek-t-e), niemniej, sam polski "plik" zdaje się pochodzić od średniowiecznego plicum, plica "fałda, zwój, zwitek" < plicare < plectere < *plek-t-e.

Polski wikisłownik zdaje się potwierdzać moją hipotezę.
  •  

Noqa

Jaki jest rdzeń w przyjaźni? Jaźń czy może jakieś ja-? (to -źń przypomina końcówkę, ale chyba jest na nią za rzadkie)
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Feles

A nie jest to przyja- (por. sprzyjać, przać) + -źń?
anarchokomunizm jedyną drogą do zbawienia ludzkości
  •  

Towarzysz Mauzer

CytatJaki jest rdzeń w przyjaźni? Jaźń czy może jakieś ja-? (to -źń przypomina końcówkę, ale chyba jest na nią za rzadkie)
przyja-; przytoczę wpierw Brü, bo skonfrontowan z Derksenem praw jest:

Cytat: Brücknerprzyjaciel, nieprzyjaciel; przyjaźń, nieprzyjaźń ; oboje od czasownika przyjać (sprzyjać), co wyjątkowo jeszcze w XVI wieku nieściągniętą postać zachował, ale tylko w przyjaje (»kotka nie przyjaje psu«), do czego dorobiono mylne: przyjajać (»jemu nie przyjajałi«, biblja, »tej jął przyjajać na umor«). Pierwotnej odmiany (cerk. priją, prijati, czeskie dawne przeju) nie mamy; zastąpiliśmy przeje nowem przyjam (z przyjaje); dziś tylko złożone sprzyjam. Prasłowo; brak go w literaturze (przytaczają tylko łotew. prieks, 'radość'); ind. prija-,  'miły' (czasownik prijajate), goc. frijon, 'kochać' (stąd Freund i Friede) ; z prijatel' zgadza się zupełnie saskie (stare) friuthil, 'kochanek', ind. pretar-. Przyjaźń jak bojaźń, obok takich jak pieśń, waśń ; przyrostek jest więc -zni albo -sńi, obok -ni (jak w dań).

Zaś u Derksena znadujem potwierdzenie:
Cytat: Derksen*prijateḷь m. jo 'friend'
CS OCS prijateḷь (Euch., Ril.)
E Ru. prijátel'
W Cz. p•řítel, Npl. př•átelé; Slk. priateľ; Pl. przyjaciel
S SCr. pr›jatelj;  (...)
PIE *priH
Cogn. Skt. priyá- adj. 'dear, beloved'; Go. frijōnds 'friend'

*prijati v. 'please, favour'
CS OCS prijati (Ps. Sin., Supr.) 'take care of '
W Cz. př•áti 'be well disposed towards'
S SCr. prìjati 'please, agree with, be of benefit'; Sln. príjati 'favour, grant, do
good'
PIE *priH
Cogn. Skt. prīnāti 'please'; OHG frīten 'to look after'

RED. @Felem: Jest ;).
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

Dynozaur

Cytat: Noqa w Listopad 01, 2012, 16:43:47
Jaki jest rdzeń w przyjaźni? Jaźń czy może jakieś ja-? (to -źń przypomina końcówkę, ale chyba jest na nią za rzadkie)

Dlaczego rzadkie? Bojaźń, boleźń (choroba), kaźń...

W zimnym są nawet nowotwory np. dəzni "zdarzenie" (od dziać).
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •  

Noqa

No jednak z 10 to nie za dużo ;-) Choć w sumie to słowiański, tutaj tak jest.

Dzięki wam, w sumie mnie to zaskoczyło. Więc przyjaciel i friend to kognaty.
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Noqa

At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Todsmer

  •  

Noqa

Ale jak? Kto w Polsce słyszał o tym wyrazie? No i znaczeniowo też nie jest wcale taki zbliżony, rozumiałbym, że przez jakiś slang złodziejski mogło to przejść, ale chyba nie ma ku temu śladów?
At him he yelled and yelped, tackling with taunting and dauntings; he tied and tacked him tightly and tautly, and killed him and quelled him and quenched him.
  •  

Henryk Pruthenia

«Pusta kiermana
Nie ma hajsu, nieeee.»

Téż mię ciekawi etymologja owego słowa - a co do niesłyszalności tego słowa, to skąd się ono wzięło, w końcu używa jego wiele ludzi.

Todsmer

,,Aj" wskazuje na jakiś germanizm, a nie znam się tak dobrze na niemieckim (bo angielski chyba można faktycznie olać, inne języki germańskie raczej też), a zwłaszcza na slangu.
  •  

spitygniew

Że gorący towar?

Dobra Briknery, a skąd jest wykidajło? Hę?
P.S. To prawda.
  •  

Dynozaur

Cytat: spitygniew w Listopad 02, 2012, 19:11:45Dobra Briknery, a skąd jest wykidajło? Hę?

Sądząc po końcówce -jło, z Rusi.

Od czasownika "wykidać"?
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?
  •  

Todsmer

#343
Jak wyglądała w prasłowiańskim końcówka ,,-ic"? W scs-ie było to ,,-ищ"?

EDIT:
Podobieństwo щ do ц może w jakikolwiek sposób wskazywać na możliwą wymowę ,,tj" i podobnych w okresie tworzenia cyrylicy?
  •  

Wedyowisz

#344
Cytat: tqr w Listopad 08, 2012, 18:37:00
Jak wyglądała w prasłowiańskim końcówka ,,-ic"? W scs-ie było to ,,-ищ"?

-itjь. W SCS-ie nie wiem, ale tego bym oczekiwał.

Cytat
Podobieństwo щ do ц może w jakikolwiek sposób wskazywać na możliwą wymowę ,,tj" i podobnych w okresie tworzenia cyrylicy?

Czort wié, w sumie ц prawdopodobnie przechodziło przez stadium ć (a [ts_j] jest poświadczone choćby w ukraińskim), zaś bułgarskie щ przypuszczalnie rozwinęło się zgodnie z takim schematem: tj > ćć > ść > št, więc na pierwszy rzut oka mogłoby coś w tym być. Ale w głagolicy nie ma już takiego podobieństwa (ⱌ ⱋ ⱎ), sięgając wstecz grafemy te raczej się rozchodzą pod względem formy. Można się za to dopatrywać podobieństwa między i . No i między i .
стань — обернися, глянь — задивися
  •