Ampiriati táren

[Humankind]

Witam serdecznie w prezentacji mojego nooblangu. Język ampiriański to mój najstarszy conlang i również jest też jednym z najmniej skomplikowanych, dlatego raczej nie będzie tutaj żadnego wow. Inspirowany trochę językami romańskimi, trochę angielskim, trochę polskim.

Wymowa

a - [a]
b - abe [abɛ]
'b - abé [aβɛ]
c - ace [aʦɛ]
'c - acé [aʧe]
d - ede [ɛdɛ]
'd - edé [ɛðɛ]
e - [ɛ]
f - efe [ɛfɛ]
'f - efé [ɛfʲɛ]
g - age [agɛ]
'g - agé [aɣe]
h - ahe [ajɛ]
'h - ahé [axɛ]
i - [i ]
k - eke [ɛkɛ]
'k - eké [ɛkʰe]
l - ele [ɛlɛ]
'l - elé [ɛwɛ]
m - eme [ɛmɛ]
n - ene [ɛnɛ]
n' - ené [ɛɲɛ]
o - [ɔ]
p - epe [ɛpɛ]
'p - epé [ɛpʰɨ]
r - ere [ɛrɛ]
'r - eré [ɛʁɛ]
s - ese [ɛsɛ]
's - esé [ɛʃɛ]
t - ete [ɛtɛ]
't - eté [ɛθɛ]
u - [u ]
v - eve [ɛvɛ]
'v - evé [ɛfɛ]
w - dukani eve [du'kani ɛvɛ]
x - exe [ɛksɛ]
y - eye [ɛjɛ]
z - eze [ɛzɛ]
'z - ezé [ɛdʑɛ]

Samogłoski zazwyczaj są otwarte, zamykają się tylko po 'c, 'g, 'k, 'p. Akcent zawsze pada na przedostatnią sylabę.
W wymowie jest takie zjawisko, że akcentowana samogłoska (´) zmienia sposób wymowy spółgłoski za (przeważnie) lub przed sobą (jeżeli po tej spółgłosce będzie inna spółgłoska), np.: 
cíná ['ʧiɲa] - kolano
ésgéren [ɛʃ'ɣerɛn] - słuch
ástaze [aʃ'tazɛ] - czosnek

[Humankind]

Gramatyka

Zaimki osobowe

Ja - yarí
Ty - béto
On/ona/to - bei/bai/bé
My - yarinó
Wy - béteno
Oni/One - béi/bái

Nie ma rozróżnienia między dopełnieniem bliższym i dalszym. Istnieją 3 formy, które różnią się położeniem w zdaniu. Pierwsza forma (krótsza) występuje przed orzeczeniem, druga (dłuższa) występuje po orzeczeniu (też używane są z przyimkami), trzecia jest ruchoma, lecz używana tylko w języku potocznym.

yarí - yi/yatse/ye
béto - beti/betse/bets
bei - bi/beise/be
bai - bi/baise/be
bé - bi/bése/bí
yarinó - yeri/yarse/yars
béteno - béti/bétse/béts
béi - byí/béise/bér
bái - byí/báise/bér

Rzeczowniki odmieniają się tylko przez liczbę (l.mn tworzy się przez dodanie -z lub, przeważnie gdy słowo kończy się na spółgłoskę, -oiz). Nie ma rodzajników, rodzaje są 2: męski i żeński.
cíná - cínáz
ésgéren - ésgérenoiz
ástaze - ástazez

Przymiotniki

Końcówki dla rodzaju męskiego: -i
Końcówki dla rodzaju żeńskiego: -ai
Liczba mnoga tworzy się tak samo jak w przypadku rzeczowników:
zdrowy/zdrowi - aguhi/aguhiz
zdrowa/zdrowe - aguhai/aguhaiz

Gradacja oprócz formy podstawowej jest 3-stopniowa: stopień wyższy, najwyższy i najwyższy absolutny

Tworzy się poprzez wzór ia/yas/yari yas + przymiotnik

miły - aryuni
milszy - ia aryuni
najmilszy - yas aryuni
absolutnie najmilszy - yari yas aryuni


Czasowniki

Czasów jest 4: zaprzeszły, przeszły, teraźniejszy, przyszły. Czasy zaprzeszły, przeszły i przyszły mają jeszcze formy ciągłe. Ciągłość jak nazwa wskazuje opisuje m.in. sytuacje powtarzające się lub trwające przez dłuższy czas.

Bezokolicznik kończy się na -g lub -k.

Cz. teraźniejszy tworzy się poprzez dodawanie końcówek do tematu:

1. -i      1. -ino
2. -os   2. -ineno
3. -e     3. -é

Przykładowa odmiana dla czasownika "być" (víneg)

temat - vín

1. víni        1. vínino
2. vínos     2. vínineno
3. víne        3. víné

Odmiana przez pozostałe czasy przeszła kilka zmian, w związku z którymi końcówka fleksyjna poszła przed czasownik tworząc formy czasowe. Same w sobie nie mają żadnego znaczenia,  spełniają tylko funkcje gramatyczne. Poniżej prowizoryczny szkic tej przemiany

vínehi -> vehi-vín
vínahé -> ahé-vín
vínvino -> vino-vín

Odmiana "być" przez pozostałe czasy:

Cz. przeszły prosty:

1. vehi-vín       1. vehino-vín
2. vehos-vín    2. vehineno-vín
3. vehe-vín      3. vehé-vín

Cz. przeszły ciągły. Odmiana jest taka sama jak w przypadku przeszłego prostego, jedynie trzeba dodać temat czasownika: ahag (mieć) - vehi-vín-ah; vayeg (robić) - vehi-vín-vaiya; hatek (iść) - vehi-vín-hat; nahag (żyć) - vehi-vín-nah itd.

Cz. zaprzeszły

1. ahí-vín      1. ahíno-vín
2. ahós-vín   2. ahíneno-vín
3. ahé-vín     3. ahýé-vín

Cz. przyszły

1. vi-vín       1. vino-vín
2. vos-vín    2. vineno-vín
3. ve-vín      3. vé-vín

Dodatkowo są tryby: przypuszczający, łączący i rozkazujący.

Tryb przypuszczający tworzy się na takiej samej zasadzie co czasy. Formy tego trybu to: havi, havos, have, haino, haineno, havé

Tryb łączący to po prostu 3 os. liczby pojedynczej lub mnogiej, przykładowo:
chcę, żebyś był - amati só béto víne
chciałem, żebyście przyszli - vehi-amat só béi vehé-hýika

(ogólnie ten tryb jest rzadko używany, ponieważ łatwo można go ominąć)

Tryb rozkazujący

bądź - vínó
niech będzie - nahó vín
bądźmy - vínín
bądźcie - vínén
niech będą - nahén vín

[Spacepunker]

Wygląda bardzo ciekawie i widać, że masz potencjał

[Humankind]

Wygląda bardzo ciekawie i widać, że masz potencjał

Dziękuję, nie sądziłem, że się przyjmie. W sumie może dlatego, że nie pokazałem zapożyczonych słów (czasownik vereg zdecydowanie wymaga reformy).

Tak czy siak (amat námat), lecimy dalej z gramatyką.

Zaprzeczenie

Też nic skomplikowanego. Przeważnie używa się án lub n' przed czasownikiem:
jest - víne; nie jest - án víne
lubię - amati; nie lubię - námati

Czasami, jak chcemy być bardziej konkretni odnośnie zaprzeczenia, możemy użyć przedrostków andi- (coś kompletnie przeciwstawnego, można w ten sposób robić przeciwieństwa typu dobro - niedobro, do rzeczowników), un- (do przymiotników) i mon- (mon samo w sobie znaczy "bez", dlatego będzie odnosić się do braku czegoś, podobnie jak w polskim w sumie). Oczywiście będą istnieć wyjątki od reguł ale to na inne rozkminy.

Zmiękczenia, zgrubienia

Dla zmiękczeń końcówki:
-pu: (słowa kończące się na samogłoskę) - wezí (foka) - wezípu
- ocí: (słowa kończące się na spółgłoskę) - ubár (listonosz) - ubárocí

Dla zgrubień końcówki:
- duv: wezí - wezíduv
- uk: ubár - ubáruk

Update do poprzedniego postu odnośnie czasów złożonych. Temat czasownika sam w sobie ma sporo funkcji, np. może pełnić funkcję imiesłowu czasowego. Formy tematu tworzą się poprzez odcinanie końcówki bezokolicznika. Oprócz form regularnych (víneg - vín, amatag - amat, ahag - ah itd) istnieją nieregularne (vayeg - vaiya, hýik - hýika, ek - ki, eg - gi).
Od form imiesłowu tworzy się formy dla imiesłowu przysłówkowego i imiesłowu przymiotnikowego (końcówka do tego pierwszego to  -intye, do drugiego: -intyi/intyai). Zdarzają się też nieregularności (dopiero teraz widzę ile ich jest)
vayeg - robić, vayintye - robiąc, vayintyi/vayintyai - robiący, robiąca
víneg - być, vínintye - będąc, vínintyi/vínintyai - będący, będąca

(w słowniku będą podawane formy nieregularne)

Vínintye e kés, vehi-elmésta unvi enderoaf - będąc w domu, usłyszałem dziwny dźwięk 

Istnieje grupa, która ma końcówki -ng. Mają nieregularne formy dla imiesłowów. Do takich czasowników należą m.in. rontfing (obiecać), yediying (wymyśleć), hýeng (zamówić)

Odmiana dla czasu teraźniejszego

1. rontfin            1. rontfinino
2. rontfinos       2. rontfineno
3. rontfen          3. rontfén

[Humankind]

Ostatni update, czyli po prostu przedstawię parę zdań, żeby pokazać jak język wygląda w normalnym użyciu. Gdy ogarnę jak działa wiki to będę działał już tam.

Daidé wyahé víne yari ilatadahái - pogoda dzisiaj jest bardzo przyjemna
Tú vehe-vín e kés, vehe-rar - powiedział/powiedziała, że był/była w domu
Malikandero, kanos ia rukeda, dostune k'ekuha e atugú ke hóntroiz - ostatnio coraz częściej brakuje wody w wielu państwach

[Lukas]

Ciekawy konlang! Przypomina mi to mieszankę węgiersko-iberyjską.

[Humankind]

Ciekawy konlang! Przypomina mi to mieszankę węgiersko-iberyjską.

Ludzie, którym pokazywałem ten conlang właśnie mówili, że przypomina węgierski, co nigdy nie było nawet takim zamiarem. To chyba przez te akcenty

[Humankind]

Więc rzuciłem się na wiki (mam nadzieję, że wszystko git) i tak oto jest: https://jezykotw.webd.pl/wiki/J%C4%99zyk_ampiria%C5%84ski

[ⰗⰎⰀⰂⰋⰖⰞ]

Mi się podoba, chociaż widzę niekonsekwencję (z góry przepraszam za X-SAMPĘ): p i k przy samogłosce z akutem to [p_h, k_h], ale t staje się [T]. Także afrykaty - masz "c", "cz" ale "dź".

[Humankind]

Ostrzegałem, że to nublang 

[Mônsterior]

Ciągle zbyt oryginalne i przemyślane na nublang 🤓

[ⰗⰎⰀⰂⰋⰖⰞ]

Też nie uznaję że to nublang, po prostu wzkazuję na legko nublangową cechę 

[Humankind]

Jak już mam się bronić, to nie planowałem robić stałych cech z akcentami. Jak conlang powstawał, pierwotnym zadaniem akcentu była zmiana dźwięczności. I to sobie było dosyć długo, aż w końcu zaczęło mi przeszkadzać w wymowie i zmieniłem całkowicie system, jednak w dość randomowy sposób. Teraz dopiero widzę, że nie wszystkie decyzje miały sens, ale przynajmniej wiem teraz, na co zwracać uwagę