Cześć, dzieciaczki. Stwierdziłem, że przydałby się tutaj jakiś porządny kurs chińskiego. Co prawda nie mam absolutnie nic złego do powiedzenia o poprzednim, ale chciałbym poprowadzić własny wg własnego widzimisię. Przy okazji będę tutaj umieszczał różnice między wersją tajwańską a chińską. Poza pismem są delikatne różnice w wymowie, rzadziej występuje ton neutralny i bardzo rzadko różni się odrobinę wymowa. Kurs będzie prowadzony w obydwu pismach. Wszystkie tekściki napisane będą osobno w jednym i drugim, a przy listach słówek, jeśli występuje różnica w wymowie między Tajwanem a Chinami, będzie to ładnie wspomniane. ;-)
Kursy będę prowadził wg własnego podziału na poziomy, pierwsze 2 poziomy będą miały po 300 znaków, kolejne stopniowo więcej. Podział wyglądać będzie mniej więcej w ten sposób:
| Mój poziom | HSK (certyfikaty chińskie) | TOCFL (certfikaty tajwańskie) | CEFR |
| 1 (300 字) | 1 (174 字) | — | A0 |
| 2 (600 字) | 2 (347 字) | 1 (489 字) | A1 |
| 3 (1000 字) | 3 (617 字) | 2 (787 字) | A2 |
| 4 (1600 字) | 4 (1064 字) | 3 (1304 字) | B1 |
| 5 (2200 字) | 5 (1685 字) | 4 (1936 字) | B2 |
| 6 (3000 字) | 6 (2663 字) | 5 i 6 (~2800 字) | C1 i C2 |
字 zì = znaki
Jak widzicie, starałem się łączyć poziomy tak, żeby jednocześnie uczyć do jednego i drugiego certyfikatu, i żeby dać sobie pulę do wprowadzania jakichś innych uznanych przeze mnie za istotne słów. ;-)
Poziom pierwszy będzie obejmował 25 lekcji (20 lekcji po 15 znaków + ćwiczenia oraz 5 sprawdzianów)
第一課 // 第一课 // dì yī kè // Lekcja pierwsza
1.1 Wprowadzenie do pīnyīnu
1.1.1 Spółgłoski – część pierwsza
1.1.2 Samogłoski – część pierwsza
1.1.3 Intonacja
1.2 Słownictwo
1.3 Gramatyka
1.3.1 Szyk zdania w j. putonghua
1.3.2 Zadawanie pytań z partykułą 嗎 // 吗 // ma
1.3.3 Zadawanie pytań z partykułą 呢 // ne
1.3.4 Przymiotniki w funkcji orzeczenia, przysłówek 很 // hěn
1.3.5 Przysłówek 也 // yě
1.3.6 Tworzenie pytań typu 什麼 // 什么 // shénme1.1 Wprowadzenie do pīnyīnu
Pierwszą ważną informacją dotyczącą wymowy chińskiej jest to, że nie występuje w niej podział na spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne jak w języku polskim, a raczej na przydechowe i bezprzydechowe. Te pierwsze oznacza się w pinyinie jako bezdźwięczne np. p /pʰ/ [pʰ], pozostałe zaś jako dźwięczne b /p/ [b̥]~[b]. Spółgłoski bezprzydechowe, chociaż fonemicznie oznaczane są jako bezdźwięczne i chociaż tak też mogą być wymawiane, z reguły bliższe są polskim spółgłoskom dźwięcznym albo dźwięcznym spółgłoskom ubezdźwięcznionym (ale nie całkowicie).
1.1.1 Spółgłoski – część pierwsza
pīnyīn | wymowa | pīnyīn | wymowa |
b | [b̥] ~ [b] | p | [pʰ] |
d | [d̥] ~ [d] | t | [tʰ] |
g | [ɡ̊] ~ [ɡ] | k | [kʰ] |
m | [m] |
n | [n] |
h | [x ] |
f | [f] |
l | [l] |
w | [w] |
y | [j] |
1.1.2 Samogłoski – część pierwsza
pīnyīn | wymowa |
a | [a] |
o | [ɔ] ~ [wɔ]* |
e | [ɤ] ~ [ɯʌ]** lub [ə] - nieintonowane |
i | [i] ~ [ɨ]*** |
u | [u] ~ [y]**** |
ü | [y] |
* po spółgłoskach b, p, m, f
** zależnie od użytkownika [ɤ] może, ale nie musi się dyftongizować, jeżeli nie następuje po nim spółgłoska
*** po spółgłoskach twardych (w kolejnych lekcjach)
**** po spółgłoskach miękkich (w kolejnych lekcjach)
1.1.3 Intonacja
mā – ton wysoki, równy
má – ton wznoszący (od średniego do najwyższego poziomu)
mǎ – ton opadająco-wznoszący (od poziomu średnio-niskiego do najniższego, a potem do wysokiego)
Przy szybkiej wymowie wymawiana jest tylko pierwsza część tonu (od średnio-niskiego na sam dół), często towarzyszy mu creaky voice.
mà – ton opadający (od najwyższego do najniższego poziomu)
ma – sylaba nieintonowana
W przypadku połączenia 3 ton + 3 ton, wymawiamy 2 ton + 3 ton (patrz 你好 w części Słownictwo), jeżeli ton 3 powtarza się więcej niż 1 raz w obrębie jednego słowa / zwrotu, możemy wymówić np. 3 + 3 + 3 + 3 jako 2 + 2 + 2 + 3, gdy zaś mamy 2 zwroty 3 + 3, to raczej będzie to 2 + 3 + 2 + 3.
CLICK1.2 Słownictwo
Legenda:
繁體字 fántǐzì – znaki tradycyjne
简体字 jiǎntǐzì (czyt. jiántǐzì) – znaki uproszczone
台 tái – na Tajwanie
中 zhōng – w ChRL
Bardzo polecam stronę:
https://www.mdbg.net/chinese/dictionary do nauki pisania, jeśli klikniecie na wybrany znak, a potem na pędzel, możecie zobaczyć gifa z kolejnością kresek.
| Nr | 繁體字 | 简体字 | pīnyīn | PL | Gramatyka |
| 1 | 我 | 我 | wǒ | ja | zaimek os. |
| 2 | 你 | 你 | nǐ | ty | zaimek os. |
| 2a | 妳 | 你 | nǐ | ty (żeńskie) | zaimek os. |
| 3 | 叫 | 叫 | jiào [d̥͡ʑ̥jɑʊ ˥˩] | 1. mieć na imię (lub imię i nazwisko)
2. wołać
3. szczekać | czasownik |
| 4 | 是 | 是 | shì [ʂɨ ˥˩] | być (kimś / czymś) | czasownik |
| 5-6 | 什麼 | 什么 | shénme [ʂən˧˥ mə˧] | jaki, co | zaimek pytający |
| 7 | 字 | 字 | zì [d̥͡z̥ɨ ˥˩] | znak (pisma) | rzeczownik |
| 8 | 名 | 名 | míng [miŋ ˧˥] | 1. imię (w złożeniach)
2. klasyfikator do ludzi | 1. rzeczownik
2. klasyfikator |
| 8a | 名字 | 名字 | 台: míngzì
中: míngzi | imię (samodzielny rzeczownik)
| rzeczownik |
| 9 | 姓 | 姓 | xìng [ɕiŋ ˥˩] | 1. nazwisko
2. mieć na nazwisko | 1. rzeczownik
2. czasownik |
| 9a | 姓名 | 姓名 | xìngmíng | imię i nazwisko | rzeczownik |
| 10 | 謝謝 | 谢谢 | xièxie [ɕjɛ˥˩ ɕjɛ˩] | dziękować, dziękuję | czasownik |
| 10a | 謝謝你 | 谢谢你 | xièxie nǐ | dziękuję ci | — |
| 11 | 好 | 好 | hǎo [xɑʊ ˧˩˦] | 1. dobry
2. dobrze
3. bardzo (potocznie) | 1. przymiotnik
2-3. przysłówek |
| 11a | 你好 | 你好 | ní hǎo* | dzień dobry | — |
| 12 | 很 | 很 | hěn [xən ˧˩˦] | bardzo | przysłówek |
| 13 | 也 | 也 | yě | też | przysłówek |
| 14 | 嗎 | 吗 | ma | czy? | partykuła |
| 14a | 你好嗎？ | 你好吗？ | ní hǎo ma? | jak się masz? | — |
| 15 | 呢 | 呢 | ne [nə] | a | partykuła |
* pod wpływem sandhi, połączenie 3 ton + 3 ton wymawiamy jako 2 ton + 3 ton, stąd ní hǎo zamiast nǐ hǎo.
1.3 Gramatyka
1.3.1 Szyk zdania w j. putonghua
Podstawowym szykiem zdania w języku putonghua jest podmiot + orzeczenie + dopełnienie.
我叫Maciej。
Mam na imię Maciej.
1.3.2 Zadawanie pytań z partykułą 嗎 // 吗 // ma
Żeby stworzyć pytanie typu „czy… ?”, wstawiamy partykułę 嗎 // 吗 na końcu zdania
你叫Maciej嗎？ // 你叫Maciej吗？
Czy masz na imię Maciej?
1.3.3 Zadawanie pytań z partykułą 呢 // ne
Partykuła 呢 // ne służy do zadawania pytań typu „(…), a… ?” Umieszczona jest zawsze na końcu zdania.
我叫Maciej，你呢？
Mam na imię Maciej, a ty?
1.3.4 Przymiotniki w funkcji orzeczenia, przysłówek 很 // hěn
Przymiotniki w j. putonghua mogą pełnić rolę orzeczenia. Muszą jednak wtedy występować w zdaniu twierdzącym z przysłówkiem stopnia. Najbardziej podstawowym przysłówkiem stopnia jest 很 // hěn i jak każdy przysłówek występuje po podmiocie, przed orzeczeniem.
你好嗎？ // 你好吗？
我很好，謝謝。// 我很好，谢谢。
Jak się miewasz?
Mam się dobrze, dziękuję.
1.3.5 Przysłówek 也 // yě
Przysłówek 也 // yě odpowiada polskiemu „też” albo „oraz” łączącemu dwa zdania, ponieważ w j. putonghua słowo „i” może łączyć wyłącznie rzeczowniki i zaimki. Jako przysłówek jest umiejscowiony zawsze po podmiocie, przed orzeczeniem.
我看書，(我)也吃飯。// 我看书，(我)也吃饭。
wǒ kàn shū, (wǒ) yě chī fàn.
Czytam książkę i jem (posiłek).
1.3.6 Tworzenie pytań typu 什麼 // 什么 // shénme
Zadając pytania za pomocą zaimków pytających, nie zmieniamy szyku zdania. Podstawiamy – w tym wypadku 什麼 // 什么 // shénme – pod informację, która nas interesuje.
你的名字是什麼？// 你的名字是什么？
台：nǐ de míngzì shì shénme?
中：nǐ de míngzi shì shénme?
Jak masz na imię?
dosł. Twoje - imię - jest - co?
Partykułę 的 omówię przy kolejnych zajęciach. ;-)
