Połabskie wyzwania akcentuacyjne (i nie tylko)

Zaczęty przez Towarzysz Mauzer, Grudzień 26, 2011, 17:45:07

Poprzedni wątek - Następny wątek

Towarzysz Mauzer

Postaram się poodnosić do niektórych kwestii. W międzyczasie: Olesch (1998) Okcĕnt venst'ĕ recĕ, czyli krótki referat naukowy po połabsku. Zdobyłem też Polańskiego Morfologię zapożyczeń niemieckich, dam do skanowania, tylko muszę większość jej porozcinać, bo od wydrukowania nikt jej najwyraźniej nie czytał w całości...

Co do części rzeczownikowej, mam już pewne hipotezy. W skrócie - większość mniej niż trzysylabowych pożyczek niemieckich miała paradygmat akcentuacyjny kontynuujący A, oprócz femininów z krótką samogłoską w rdzeniu. Te miały paradygmat kontynuujący C, ale bez charakterystycznych wahań akcentu w wyrażeniach przyimkowych. Postaram się to udowodnić wkrótce.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ

Dynozaur

#241
Miałem stworzyć połabską listę nazw krajów Europy... i oto ona.

Nazwy zapisywałem w swojej ortografji (nie jestem dumny z makrona - szczególnie tego "ū", bo nie pasuje do reszty, ale nie chciałem mnożyć bytów, a Siemorodzia kropka jest okropna xD Nie jestem też pewien, czy "ē" po ķ/ģ/chi to po prostu nie alofon "i" [choć mogą istnieć pary minimalne w bardzo nowych zapożyczeniach]) - myślę, że szybko ogarniecie jej reguły, zwłaszcza że każdą nazwę zapisywałem też "po polańsku".

Dla większości kilka podawałem parę warjant (zwykle z różnymi sufiksami oraz bardziej lub mniej przerobionych fonetycznie/morfologicznie, przedstawiających różne "szkoły" zapożyczania) - nie dlatego, że chcę tak daleko posuniętej synonimji tylko dlatego, aby drogą burzy mózgów zadecydować, który warjant jest najlepszy. Tam gdzie uważam, że egzonimu raczej by nie było podawałem formę endonimiczną, choć z uwzględnieniem też zapisu zwendyzowanego (podanego w nawiesie).

Jeśli chodzi o ogólne tendencje - opierałem się głównie na formach niemieckich (co chyba nie powinno dziwić) - nazwy państw zakończone na -land kalkowałem jako -ska (jako taki "skrót myślowy" od -ska zimia), ale w tych przypadkach, gdzie nie łatwo było stworzyć przymiotnik także używałem adaptacji -land jako -liǫdu (jako podobnie brzmiący i blizkoznaczny morfem rodzimy), często rozpatrywałem oba warjanta. Państwa zakończone na -ien, -ia, -ei kalkowałem jako -aja (zaświadczone n.p. w imieniu Moraja = Marja), inne nazwy traktowałem bardziej indywidualnie. W przypadku krajów słowiańskich lub w "słowiańskiej strefie wpływów" byłem skłonny mniej opierać się na niemieckim, a bardziej na endonimach/formach z innych języków słowiańskich.

To jest coś MOCNO wstępnego, nie traktujcie tej listy jak wyroczni (zwłaszcza w kwestji słowotwórstwa - nie jestem pewien co do wielu brzmień). To jest wstęp do szerszej dyskusji - liczę na Wasze sugestje, uwagi, poprawki.

No to leciem:


ALBANJA - Albanaja /Alba'najă/
Stolica: Tirana /Ti'rană/
Mieszkaniec: Albanår (-årska) /Alba'når/, Albanac (-acka/-îcia?) /Al'banăc/
Przymiotnik: albansķe /al'bansťĕ/

ANDORA - Ando(r)ra /An'doră/
Stolica: Andorra la Vella (nie widzę sensu tworzenia egzonimu)
Mieszkaniec: Ando(r)ranår (-årska) /Andoranår/ Ando(r)rionek (-onka) /Ando'ŕonĕk/
Przymiotnik: andoransķe /ando'ransťĕ/

ARMENJA - Armenaja /Arme'najă/
Stolica: Eriwán /Eri'van/, politpoprawnie: Jerewán /Jere'van/
Mieszkaniec: Armeniēr (-ērska) /Arme'ńėr/ (?), Armenajēr (-ērska) /Armena'jėr/ (???), Armenac (-acka/-îcia?) /Ar'menăc/
Przymiotnik: armensķe /ar'mensťĕ/

AUSTRJA - Ōst(è)rik /Öst(ĕ)'rik/ (z dolnoniem. - w sumie nie wiem, co z Austrją zrobić...)
Stolica: Win /Vin/, Widån /Vi'dån/ (drugie może jako "literacki" polonobohemizm)
Mieszkaniec: Ōst(è)riķēr (-ērska) /Öst(ĕ)riťėr/
Przymiotnik: ōst(è)ricķe /öst(ĕ)'ricťĕ/ (?), ōst(è)rikse /öst(ĕ)'riksĕ/ (jak ingelse?)

AZERBEJDŻAN - Azerbî(d)zán /Azerbai'(d)zan/
Stolica: Baku (Bakū) /Ba'ku/
Mieszkaniec: Azér (-ska/-înka) /A'zer/
Przymiotnik: azerbî(d)zánsķe /azerbai'(d)zansťĕ/, azersķe /a'zersťĕ/

BELGJA - Belgaja /Bel'gajă/, Belģaja /Bel'ďajă/
Stolica: Brusél /Brü'sel/, Brusil /Brü'sil/ (???)
Mieszkaniec: Belģēr (-ērska) /Bel'ďėr/
Przymiotnik: belgise /bel'gisĕ/, belģise /bel'ďisĕ/ (???)

BIAŁORUŚ - Biolèrûska /B́olĕ'rauskă/, Biolèrûs fem. /B́olĕ'raus/
Stolica: Minsk
Mieszkaniec: Biolèrûs (-înka) /B́olĕ'raus/
Przymiotnik: biolèrûsķe /b́olĕ'rausťĕ/

BOŚNIA - Bosnaja /Bosnajă/
HERCEGOWINA - Ercegowina /Ercego'vină/, Erceģuwîna /Erceďü'vaină/ (lub Herce-, są w połabskim zapisy świadczące o istnieniu marginalnego H- w tym języku). Druga forma z adaptacją produktywnego sufiksu -owina, choć może za daleko to idzie.
Stolica: Sarajevo (bez egzonimu) al. Sarajewe /Sara'jevĕ/
Mieszkaniec: Bosnak (-ocka) /'Bosnăk/ (???), Bosånac /Bo'sånăc/ (???)
Przymiotnik: bosånsķe /bo'sånsťĕ/ (?), (h)ercegowinsķe /(h)ercego'vinsťĕ/, (h)erceģuwînsķe /(h)erceďü'vainsťĕ/

BUŁGARJA - Būlgåraja /Bulgå'rajă/ (å z powodu skojarzenia z produktywnym sufiksem -år, ale może być też "a")
Stolica: Sofija /So'fijă/
Mieszkaniec: Būlgar (-ska) /'Bulgăr/ (gen. -åria)
Przymiotnik: būlgårsķe /bul'gårsťĕ/

CHORWACJA - Chorwotaja /Xorvo'tajă/, Chorwotska /Xorvo'ckă/ (kto powiedział, że trzeba w każdym przypadku kalkować niemiecki)
Stolica: Zagréb /Za'greb/
Mieszkaniec: Chorwat (-otska/-otînka?) /'xorvăt/ (gen. -ota)
Przymiotnik: chorwotsķe /xor'vocťĕ/

CYPR - Cipår /Ci'pår/ (gen. -pria?)
Stolica: Nikozaja /Niko'zajă/
Mieszkaniec: Ciprår (-årska) /Ci'prår/ (???)
Przymiotnik: cipårsķe /ci'pårsťĕ/

CZARNOGÓRA - Cornèģōra /Cornĕ'ďöră/
Stolica: Podgorica /Podgo'rică/, Podgorîcia /Podgo'raićă/ (to drugie z adaptacją sufiksu - całkowita adaptacja jako Pudģōrîcia to mojem zdaniem przegięcie)
Mieszkaniec: Cornèģōrconek (-onka) /Cornĕ'ďörconĕk/, Cornèģōrac (-acka/-îcia?) /Cornĕ'ďörăc/
Przymiotnik: cornèģōrsķe /cornĕ'ďörsťĕ/ (regularnie byłoby -ģursķe, ale jest toponim Ģōrska)

CZECHY - Cechie plur. masc. /'Cex́ĕ/
Stolica: Praga /'Pragă/
Mieszkaniec: Cech (Ceska) /Cex/
Przymiotnik: cesķe /'cesťĕ/

DANJA - Dionèmorka /Ďonĕ'morkă/ (druga część z PS *morka, znane w łuż. jako mroka - wczesne zapożyczenie niem. Mark)
Stolica: Kopènagén /Kopĕna'gen/, Kopènaģēn /Kopĕna'ďėn/ (czasem połabski zachowywał niem. -en i tutaj wydało mi się to na miejscu, ale nie jestem pewien co do brzmienia)
Mieszkaniec: Dionsķe (-ska) /'Ďonsťĕ/ (analogicznie do Siosķe = Niemiec)
Przymiotnik: dionsķe /'ďonsťĕ/

ESTONJA - Estniska /Est'niskă/, Estånska /E'stånskă/, Estliǫdu /Estľǫ'dü/
Stolica: Rewál /Re'val/, politpoprawnie: Tallinn (Talin)
Mieszkaniec: Est (-înka)
Przymiotnik: estnise /est'nisĕ/, estnisķe /est'nisťĕ/, estånsķe /e'stånsťĕ/

FINLANDJA - Finska /'Finskă/, Finliǫdu /Finľǫ'dü/
Stolica: Helsinki
Mieszkaniec: Fin (-ka/-înka)
Przymiotnik: finsķe /'finsťĕ/

FRANCJA - Franķèrik /Franťĕ'rik/, Frankrik /Frank'rik/ (możliwe też: Frąķèrik, Frąkrik - człon rik jako znany w połabskim pozostawiam)
Stolica: Paris /Pa'ris/, Pariz /Pa'riz/
Mieszkaniec: Francōz (-înka) /Fran'cöz/, Frącōz /Frą'cöz/
Przymiotnik: francōse /fran'cösĕ/ (dolnoniem. franzöösch), francōzķe /fran'cösťĕ/ (i analogicznie Frąc-)

GRECJA - Grecka /'Greckă/
Stolica: Atena /A'tenă/
Mieszkaniec: Grek (-ķînka) (dolnoniem. Greke)
Przymiotnik: grecķe /grecťĕ/

GRUZJA - Grūzaja /Gru'zajă/
Stolica: Tiflis, politpoprawnie: Tbilisi (chociaż Niemcy nie mają problemu z egzonimem)
Mieszkaniec: Grūzionek (-onka) /Gru'źonĕk/
Przymiotnik: grūzķe /'grusťĕ/

HISZPANJA - Szpanaja /Špa'najă/
Stolica: Madrid
Mieszakniec: Szpaniēr (-ērska) /Špa'ńėr/ (???), Szpanajēr /Špa'najėr/ (???), Szpanionek (-onka) /Špa'ńonĕk/
Przymiotnik: szpansķe /'špansťĕ/

HOLANDJA (NIDERLANDY) - Nederliǫdo /Nederľǫ'do/, Nîzka Liǫdo /'Naiskă ľǫ'do/ (nie jestem pewien, co do brzmienia l.mn. rzeczownika liǫdu - kiepsko znam się na akcencie)
Stolica: Amsterdám /Amster'dam/
Mieszkaniec: Nederliǫdår (-årska) /Nederľǫ'dår/, Oliǫdår (-årska) /Oľǫ'dår/ (????, tutaj zupełnie nie wiem, co robić)
Przymiotnik: nederliǫdsķe /neder'ľǫcťĕ/, nîzķèliǫdsķe /naisťĕ'ľǫcťĕ/, oliǫdsķe /o'ľǫcťĕ/, oliǫdårsķe /oľǫ'dårsťĕ/ (tu tym bardziej...)

IRLANDJA - Irliǫdu /Irľǫ'dü/, Irska /Irskă/
Stolica: Dublin (Dūblin)
Mieszkaniec: Ir (-înka)
Przymiotnik: irsķe /'irsťĕ/, irise /i'risĕ/, irse /'irsĕ/

ISLANDJA - Isliǫdu /Isľǫ'dü/
Stolica: Reykjavík (Rejķawik)
Mieszkaniec: Isliǫdår (-årska) /Isľǫ'dår/
Przymiotnik: isliǫdsķe /is'ľǫcťĕ/

KAZACHSTAN - Kazachstán /Kazax'stan/
Stolica: Akmolinsk, politpoprawnie: Nur-Sultan (Nūr-Sūltán)
Mieszkaniec: Kazách (-áska/-áchiînka?) /Ka'zax/
Przymiotnik: kazasķe /ka'zasťĕ/, kazachstansķe /kazax'stansťĕ/

LICHTENSZTAJN - Lichtensztîn /Lixten'štain/, Lichtenstén /Lixten'sten/ (bardziej "po dolnemu")
Stolica: Vaduz (Fadūc)
Mieszkaniec: jedna z powyższych nazw kraju + -år (-årska)
Przymiotnik: jedna z powyższych nazw kraju + -sķe (względnie -se)

LITWA - Litwa /'Litvă/, Lîtwa /'Laitvă/
Stolica (de facto): Wilna /'Vilnă/, politpoprawnie: Vilnius (lub zasym. Wilnius /Vil'ńüs/ -üs jak w Plotus "Piłat")
Stolica (legalna): Kûna /'Kaună/ (z niem. Kauen), politpoprawnie: Kaunas (Kûnás)
Mieszkaniec: Litwionek (-onka) /Lit'v́onĕk/, Lîtwionek (-onka) /Lait'v́onĕk/ (uznałem, że tutaj kalkowanie niemieckiego nie ma sensu i poszedłem w słowotwórstwo)
Przymiotnik: litåwsķe /li'tåvsťĕ/

LUKSEMBURG - Luksemborg /Luksem'borg/ (możliwa też pisownia przez "x")
Stolica: Luksemborg /Luksem'borg/
Mieszkaniec: Luksemborģēr /Luksembor'ďėr/
Przymiotnik: luksemborgse /luksem'borksĕ/ (?)

ŁOTWA - Letska /'Leckă/, Letliǫdu /Letľǫ'dü/
Stolica: Riga /'Rigă/
Mieszkaniec: Let (-înka)
Przymiotnik: letsķe /'lecťĕ/

MACEDONJA (PÓŁNOCNA) - Macedonaja /Macedo'najă/, politpoprawnie: No-Pèlnuc Macedonaja /Nopĕl'nüc Macedo'najă/ (złożenie jak no-pèlni wioter "wiatr południowy")
Stolica: Skopje (Skopie) /'Skoṕĕ/
Mieszkaniec: Macedonac (-acka/-îcia?) /Mace'donăc/, Macedonsķe (-ska) /Mace'donsťĕ/
Przymiotnik: Macedonsķe /Mace'donsťĕ/

MALTA - Malta /Maltă/
Stolica: Valetta (Waleta)
Mieszkaniec: Maltezår (-årska) (-ér; -erska?) /malte'zår/ (/malte'zer/???)
Przymiotnik: maltezķe /mal'tesťĕ/ (???)

MOŁDAWJA - Moldowa /Moldovă/ (niem. Moldau), Moldowaja /Moldovajă/
(BESARABJA - Besarabaja /Besarabajă/)
Stolica: Kiszinéw /Kiši'nev/
Mieszkaniec: Moldowionek /Moldo'v́onĕk/
Przymiotnik: moldowsķe /mol'dovsťĕ/

MONAKO - Monaco (Monako) /Mona'ko/
Stolica: jak powyżej
Mieszkaniec: Monegás (-ka?) /Mone'gas/ (???)
Przymiotnik: monegase /monegasĕ/, monegasķe /monegasťĕ/

NIEMCY - Sioska /'Śoskă/
Stolica: Borlen /'Borlĕn/
Mieszkaniec: Siosķe /'Śosťĕ/ (zaświadczone)
Przymiotnik: siosķe /'śosťĕ/

NORWEGJA - Norweģe neut.? /Nor'veďĕ/
Stolica: Oslo
Mieszkaniec: Norweģēr (-ērska) /Norve'ďėr/
Przymiotnik: norwegse /nor'vegsĕ/, norwezķe /nor'vesťĕ/ (??)

POLSKA - Pulska /'Pülskă/
Stolica: Warszawa /Var'šavă/, Warsowa /Var'sovă/
Mieszkaniec: Puliak (-ocka) /'Püľăk/
Przymiotnik: pulsķe /'pülsťĕ/

PORTUGALJA - Portūgál /Portu'gal/
Stolica: Lisabon /Lisa'bon/
Mieszkaniec: Portūģéz (-ka?) /Portu'ďez/ (???)
Przymiotnik: portūģézke /portu'ďesťĕ/, portūgalske /portu'galsťĕ/

ROSJA - Rûska /'Rauskă/
Stolica: Moskwa /'Moskvă/, Moskwo /Mosk'vo/
Mieszkaniec: Rûsķe (-ska) /'Rausťĕ/ (jak Siosķe, przy okazji kalkuje ros. русскій, w kwestję Ruski vs Rosjanin nie widzę sensu się tu zagłębiać)
Przymiotnik: rûsķe /'rausťĕ/

RUMUNJA - Rūmenaja /Rume'najă/
Stolica: Būkarést /Buka'rest/
Mieszkaniec: Rūmén (-înka?) /Ru'men/, Rūmenek (-enînka?) /Ru'menĕk/ (gen -enîka) (???)
Przymiotnik: rūmensķe /ru'mensťĕ/

SAN MARINO - San Marino
Stolica: San Marino
Mieszkaniec: San-Marinår (-årska) /Sanmari'når/ (???)
Przymiotnik: san-marinsķe /sanma'rinsťĕ/

SERBJA - Serbaja /Serbajă/
Stolica: Belgrád /Bel'grad/, Biolègord /B́olĕ'gord/ (przesada?)
Mieszkaniec: Serb (-înka) /Serb/ (podczas gdy Serb Łużycki to Sarb)
Przymiotnik: serbsķe /'serbsťĕ/
**KOSOWO - Kosovo (Kosowo) fem., Kosowe /Ko'sovĕ/, Kosuwe /Ko'süvĕ/
**Stolica Kosowa: Priština (Prisztina) /Pri'štină/

SŁOWACJA - Slowokaja /Slovo'kajă/, Sluwokaja /Slüvo'kajă/ (końcówka naśladuje niem. Slowakei
Stolica: Presborg /Prez'borg/, politpoprawnie: Bratislawa /Brati'slavă/
Mieszkaniec: Slowak (-ocka) /'Slovăk/, Sluwak (-ocka) /'Slüvăk/
Przymiotnik: slowocķe /Slo'vocťĕ/, sluwocķe /slü'vocťĕ/

SŁOWENJA - Slowenaja /Slove'najă/, Sluwenaja /Slüve'najă/
Stolica: Ljubljana (Liūbliana) /Ľu'bľană/
Mieszkaniec: Slowenac (-acka/-îcia?) /Slo'venăc/, Sluwenac (-acka/-îcia?) /Slü'venăc/
Przymiotnik: slowensķe /slo'vensťĕ/, sluwensķe /slü'vensťĕ/

SZWAJCARJA - Swicia /'Svićă/, Szwicia /'Švićă/
Stolica: Bern
Mieszkaniec: Swiciår (-årska) /Svi'ćår/, Szwiciår (-årska) /Švi'ćår/
Przymiotnik: swiciårsķe /svi'ćårsťĕ/, szwiciårsķe /švi'ćårsťĕ/

SZWECJA - Swede /'Svedĕ/, Szwede /'Švedĕ/ pl. masc. (wiem, że niemieckie Schweden to neut., ale łatwo to reinterpretować jako pluralne -en)
Stolica: Stockholm (Sztokolm?)
Mieszkaniec: Swed (-înka), Szwed (-înka)
Przymiotnik: swedsķe /'svecťĕ/, szwedsķe /'švecťĕ/

TURCJA - Torkaja /Tor'kajă/
Stolica: Angora /An'goră/, politpoprawnie: Ankara /An'kară/
Mieszkaniec: Tork (-ķînka) /Tork/ (zaświadczone)
Przymiotnik: torcķe /'torcťĕ/

UKRAINA - Ūkrajina /Ukra'jină/, Ūkrajîna /Ukra'jaină/, Îkrojîna /Aikro'jaină/ (ta całkowita adaptacja to chyba grube przegięcie xDDD)
(MAŁA RUŚ - Molèrûska /Molĕ'rauskă/, Molèrûs fem. /Molĕ'raus/)
Stolica: Ķējéw /Ťė'jev/, Ķējuw /Ťė'jüv/ (?)
Mieszkaniec: Ūkrajinac (-acka/-îcia?) /Ukra'jinăc/ (i analogicznie do innych warjant)
Przymiotnik: Ūkrajinsķe /Ukra'jinsťĕ/ (i analogicznie do innych warjant)

WATYKAN - Watikán /Vati'kan/
Stolica: Watikán
Mieszkaniec: Mamy ustalone słowo na papieża?
Przymiotnik: watikansķe /vati'kansťĕ/

WĘGRY - Wǫgre /'Vǫgrĕ/ pl. masc. (jako "mądre" zapożyczenie niem. Ungarn lub literacki slawizm)
Stolica: Budapest (Būdapészt)
Mieszkaniec: Wǫgår (-gårska/-grînka) /'Vǫgår/ (gen. Wǫgra)
Przymiotnik: wǫgårsķe /vǫgårsťĕ/

WIELKA BRYTANJA - Wilķèbritanaja /Vilťĕbrita'najă/, Wilka Britanaja /'Vilkă Brita'najă/ (jak jest "Zjednoczone Królewstwo" nie mam póki co sił ustalać)
Stolica: London /Lon'don/
Mieszkaniec: Brit (-înka)
Przymiotnik: britsķe /'bricťĕ/
**ANGLJA - Ingelska /In'gelskă/, Ingliǫdu /Ingľǫ'dü/
**Anglik: Ingliǫdår (-årska) /Ing'ľǫdår/ (???)
**Angielski: Ingelse /in'gelsĕ/ (zaświadczone)
***IRLANDJA PÓŁNOCNA - No-Pèlnuc Irliǫdu /Nopĕl'nüc Irľǫ'dü/, No-Pèlnuc Irska /Nopĕl'nüc Irskă/
***Stolica Irlandji Płn: Belfast (Belfást)
****SZKOCJA - Szotska /'Šockă/
****Stolica Szkocji: Edinburgh (Edinborg)
****Szkot: Szot (-înka) /'Šot/
****Szkocki: szotsķe /'šocťĕ/
*****WALJA - Waliz /Va'liz/ (???)
*****Stolica Walji: Cardiff (Kardif)
*****Walijczyk: Walizår (-årska) /Vali'zår/(???)
*****Walijski: welse /'velsĕ/, walizķe /va'lisťĕ/

WŁOCHY - Italaja /Ita'lajă/
Stolica: Rom /Rom/, Rōm /Röm/ (jako wsteczformacja od röhmisch)
Mieszkaniec: Italionek (-onka) /Ita'ľonĕk/
Przymiotnik: Italensķe /Ita'lensťĕ/
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?

Siemoród

#242
Cudowne!

Ale mam pewne drobne uwagi, czasem na zasadzie adwokata djabła.
CytatALBANJA - Albanaja /Alba'najă/
Stolica: Tirana /Ti'rană/
Mieszkaniec: Albanår (-årska) /Alba'når/, Albanac (-acka/-îcia?) /Al'banăc/
Przymiotnik: albansķe /al'bansťĕ/
Dobry pomysł z tym przeniesieniem niemieckiego -er na połabskie słowa, zresztą jest to dobrze poświadczone, np. /sauťėr/ - sukierz czyli dziwkarz xD. O ile nie mam żadnych objekcyj do f*minin na -årska oraz -acka, o tyle nie do końca widzę, zkąd te na -îcia. Czy zaświadczono coś podobnego?

CytatANDORA - Ando(r)ra /An'doră/
Stolica: Andorra la Vella (nie widzę sensu tworzenia egzonimu)
Mieszkaniec: Ando(r)ranår (-årska) /Andoranår/ Ando(r)rionek (-onka) /Ando'ŕonĕk/
Przymiotnik: andoransķe /ando'ransťĕ/
Jestem za pojedynczym -r-.

CytatARMENJA - Armenaja /Arme'najă/
Stolica: Eriwán /Eri'van/, politpoprawnie: Jerewán /Jere'van/
Mieszkaniec: Armeniēr (-ērska) /Arme'ńėr/ (?), Armenajēr (-ērska) /Armena'jėr/ (???), Armenac (-acka/-îcia?) /Ar'menăc/
Przymiotnik: armensķe /ar'mensťĕ/
Wybór końcówki -år/-ac jest chyba bardzo arbitralny. Może warto zrobić tak, że w przypadku krajów bliższych wybieramy -år, a w przypadku odleglejszych (gdzie i etnonim jest nowszy) wybieramy -ac? Fajnie byłoby mieć obydwie końcówki.

CytatAUSTRJA - Ōst(è)rik /Öst(ĕ)'rik/ (z dolnoniem. - w sumie nie wiem, co z Austrją zrobić...)
Stolica: Win /Vin/, Widån /Vi'dån/ (drugie może jako "literacki" polonobohemizm)
Mieszkaniec: Ōst(è)riķēr (-ērska) /Öst(ĕ)riťėr/
Przymiotnik: ōst(è)ricķe /öst(ĕ)'ricťĕ/ (?), ōst(è)rikse /öst(ĕ)'riksĕ/ (jak ingelse?)
Jestem za końcówką -rika /-rikă/, bo słowo riká /riko/ zdaje się być starsze, to właśnie rik wygląda na nowsze, ad hoc popełnione, zapożyczenie. Może Osterika /Österikă/ tak jak Emerika /Emerikă/ (Królewstwo Niebieskie)?

Co do stolicy — łużyckich jest Wiń, ale chyba miękkość tematu jest wtórna i miała oddać niemieckie /i:/ (łużycka fonologja jest czasami pojebana xD). W zasadzie popieram obydwie formy, odmieniane Win, Winá, Winû... oraz Widån, Widná, Widnû (twardotematowo, tak jak pozostałe słowa na -ån). Połabianie miewali pojebane toponimy, ale chyba tylko w najbliższej okolicy.

CytatAZERBEJDŻAN - Azerbî(d)zán /Azerbai'(d)zan/
Stolica: Baku (Bakū) /Ba'ku/
Mieszkaniec: Azér (-ska/-înka) /A'zer/
Przymiotnik: azerbî(d)zánsķe /azerbai'(d)zansťĕ/, azersķe /a'zersťĕ/
W zasadzie nie mam uwag, jedynie popieram -dz- na miejscu -dż-. Co do przymiotników można wziąć oba, aby działały jak polskie azerski i azerbejdżański xD

CytatBELGJA - Belgaja /Bel'gajă/, Belģaja /Bel'ďajă/
Stolica: Brusél /Brü'sel/, Brusil /Brü'sil/ (???)
Mieszkaniec: Belģēr (-ērska) /Bel'ďėr/
Przymiotnik: belgise /bel'gisĕ/, belģise /bel'ďisĕ/ (???)
Jestem za twardym -g- w nazwie kraju oraz miękkiem -ǵ- przed /i/. Co do przymiotników to w sumie można chyba ustalić, że przymiotniki na -ise (to chyba zrzynka z niem. -isch, co nie? xD) będą w przypadku krajów na -îja, a te na -skie w pozostałych przypadkach.

CytatBIAŁORUŚ - Biolèrûska /B́olĕ'rauskă/, Biolèrûs fem. /B́olĕ'raus/
Stolica: Minsk
Mieszkaniec: Biolèrûs (-înka) /B́olĕ'raus/
Przymiotnik: biolèrûsķe /b́olĕ'rausťĕ/
Jestem za tym warjantem Bialèrûska, podobnie mają łużyckie. Chyba nie ma sensu kopjować do połabskiego tych kolektywnych nazw geograficznych typu Ruś, Saś, Duń, Czudź. Jak rozumiem sufiks -ska jest odmieniany przymiotnikowo, jak w łużyckich? Tak bym to widział.

W przypadku Białorusinki mam pewne objekcje co do końcówki -înka, bo nie wiem czy to nie było -ynka, skoro mamy np. nemkînka oraz kiėnągînia. Pozostaje jeszcze -ska oraz -ka, szczególnie ten pierwszy zdawał się mieć większą produktywność. Ewentualnie można ten sufiks -înka odczytywać jako niemieckie -in z dodanym żeńskim -ka.

CytatBOŚNIA - Bosnaja /Bosnajă/
HERCEGOWINA - Ercegowina /Ercego'vină/, Erceģuwîna /Erceďü'vaină/ (lub Herce-, są w połabskim zapisy świadczące o istnieniu marginalnego H- w tym języku). Druga forma z adaptacją produktywnego sufiksu -owina, choć może za daleko to idzie.
Stolica: Sarajevo (bez egzonimu) al. Sarajewe /Sara'jevĕ/
Mieszkaniec: Bosnak (-ocka) /'Bosnăk/ (???), Bosånac /Bo'sånăc/ (???)
Przymiotnik: bosånsķe /bo'sånsťĕ/ (?), (h)ercegowinsķe /(h)ercego'vinsťĕ/, (h)erceģuwînsķe /(h)erceďü'vainsťĕ/
Łużyckie mają na Bośnię Bosniska — być może warto pomyśleć o jakimś Basånska /Bosånskă/, skoro Chorwacja też kończy się na -ska? Co do Hercegowiny popieram osobiście Hercegowîna. Hercegiuwîna zdaje się być legką przesadą. Wtedy oczywiście przymiotnik to basånsťĕ /bosånsťĕ/.

Co do stolicy to uważam że z racji na pojebaną morfologję połabskiego raczej trzeba tego typu nazwy dostosowywać do fleksji, czyli dodałbym chociaż końcówke -u,-e /-ü, -ĕ/ aby odmieniać to jak zwykłe neutrum. Raczej nie było czterysylabowych neutrów na -u więc popieram Sarajewe.

CytatBUŁGARJA - Būlgåraja /Bulgå'rajă/ (å z powodu skojarzenia z produktywnym sufiksem -år, ale może być też "a")
Stolica: Sofija /So'fijă/
Mieszkaniec: Būlgar (-ska) /'Bulgăr/ (gen. -åria)
Przymiotnik: būlgårsķe /bul'gårsťĕ/
Jedyna uwaga co do rdzenia /bulg-/. Może warto pomyśleć o przejęciu tego rdzenia wraz z oddaniem sonantu? Skoro górnołużycki może mieć Bołharską, to ja nieśmiało zasugeruję w połabskim Bůgȧrska/Bůgȧrîja. Co do reszty bez uwag, poza tem, że popieram -ȧr- /-ar-/.

CytatCHORWACJA - Chorwotaja /Xorvo'tajă/, Chorwotska /Xorvo'ckă/ (kto powiedział, że trzeba w każdym przypadku kalkować niemiecki)
Stolica: Zagréb /Za'greb/
Mieszkaniec: Chorwat (-otska/-otînka?) /'xorvăt/ (gen. -ota)
Przymiotnik: chorwotsķe /xor'vocťĕ/
Bez uwag. Popieram warjant na -ska.

CytatCYPR - Cipår /Ci'pår/ (gen. -pria?)
Stolica: Nikozaja /Niko'zajă/
Mieszkaniec: Ciprår (-årska) /Ci'prår/ (???)
Przymiotnik: cipårsķe /ci'pårsťĕ/
Tu jak raz dobrze by pasował Ciprianek/Ciprianka.

CytatCZARNOGÓRA - Cornèģōra /Cornĕ'ďöră/
Stolica: Podgorica /Podgo'rică/, Podgorîcia /Podgo'raićă/ (to drugie z adaptacją sufiksu - całkowita adaptacja jako Pudģōrîcia to mojem zdaniem przegięcie)
Mieszkaniec: Cornèģōrconek (-onka) /Cornĕ'ďörconĕk/, Cornèģōrac (-acka/-îcia?) /Cornĕ'ďörăc/
Przymiotnik: cornèģōrsķe /cornĕ'ďörsťĕ/ (regularnie byłoby -ģursķe, ale jest toponim Ģōrska)
Jeśli chodzi o /ö/ zamiast /ü/ to już wyjaśniałem, że jest to regularne, po prostu *o także przed r' dawało /ö/. Jestem za formą Podgorîcia, tak samo jak dawna stolica - sch. Cetinje to Cetynia a nie Cecinia czy cokolwiek podobnego. To na tyle odległe strony, że wystarczy adaptacja końcówki.

Czemu Carnègiurcanek a nie Carnègiurianek /Cornĕďör'onĕk/? Kraj to Czarnogóra, a nie Czarnogórka, chyba przypadkowo zbytnio skalkowałeś poświadczone giurcanek.

CytatCZECHY - Cechie plur. masc. /'Cex́ĕ/
Stolica: Praga /'Pragă/
Mieszkaniec: Cech (Ceska) /Cex/
Przymiotnik: cesķe /'cesťĕ/
Mianownik mnożyny to Cese /Cesĕ/ jak już albo Cesî. Jakkolwiek to rozróżnienie mianownika i biernika liczby mnogiej nie wynika jasno z zabytków, to jednak chyba zgadzamy się, że warto je uporządkować (no i nie ma wirylności jak w łużyckich, polskim i czeskim).

CytatDANJA - Dionèmorka /Ďonĕ'morkă/ (druga część z PS *morka, znane w łuż. jako mroka - wczesne zapożyczenie niem. Mark)
Stolica: Kopènagén /Kopĕna'gen/, Kopènaģēn /Kopĕna'ďėn/ (czasem połabski zachowywał niem. -en i tutaj wydało mi się to na miejscu, ale nie jestem pewien co do brzmienia)
Mieszkaniec: Dionsķe (-ska) /'Ďonsťĕ/ (analogicznie do Siosķe = Niemiec)
Przymiotnik: dionsķe /'ďonsťĕ/
Podoba mi się Dianèmarka! Podobnie Marki byłyby też na pewno w Niemczech.

Co do stolicy postulowałbym po prostu Kopenhagen, nawet bez zmiękczania do /ďė/, bo tak też się często zdarzało, ewentualnie traktujemy to jako liczbę mnogą. Mimo wszystko przełożenie tego brzmienia na jakikolwiek język jest trudne.

CytatESTONJA - Estniska /Est'niskă/, Estånska /E'stånskă/, Estliǫdu /Estľǫ'dü/
Stolica: Rewál /Re'val/, politpoprawnie: Tallinn (Talin)
Mieszkaniec: Est (-înka)
Przymiotnik: estnise /est'nisĕ/, estnisķe /est'nisťĕ/, estånsķe /e'stånsťĕ/

FINLANDJA - Finska /'Finskă/, Finliǫdu /Finľǫ'dü/
Stolica: Helsinki
Mieszkaniec: Fin (-ka/-înka)
Przymiotnik: finsķe /'finsťĕ/
Jestem za -liǫdu w obydwu przypadkach, podobnie chyba węgierski tłumaczy każde -land na -föld. Ewentualnie wziąłbym Estliǫdu oraz Finska.

CytatFRANCJA - Franķèrik /Franťĕ'rik/, Frankrik /Frank'rik/ (możliwe też: Frąķèrik, Frąkrik - człon rik jako znany w połabskim pozostawiam)
Stolica: Paris /Pa'ris/, Pariz /Pa'riz/
Mieszkaniec: Francōz (-înka) /Fran'cöz/, Frącōz /Frą'cöz/
Przymiotnik: francōse /fran'cösĕ/ (dolnoniem. franzöösch), francōzķe /fran'cösťĕ/ (i analogicznie Frąc-)
Podobnie w analogji do Emerika widziałbym Frąkrika. Swoją drogą dobre pytanie co do adaptacji nosówek. Ja zawsze kiedy Polański waha się pomiędzy um/ǫ przyjmuję ǫ i myślę, że warto tak robić w przypadku starych zapożyczeń, być może też tutaj warto mieć frą-.

Jako stolicę widzę Pȧriz /Pariz/, a jako mieszkańca też chyba sugerowałem wcześniej Francoz /Francöz/, po namyśle jestem za Frącozem /Frącöz/ i przymiotnikiem frącözkie.

CytatGRECJA - Grecka /'Greckă/
Stolica: Atena /A'tenă/
Mieszkaniec: Grek (-ķînka) (dolnoniem. Greke)
Przymiotnik: grecķe /grecťĕ/
Czemu stolica to nie Atene /Atenĕ/ w liczbie mnogiej? Niemiecki ma tutaj neutrum, ale tutaj chyba lepiej brać z języka oryginału.

CytatGRUZJA - Grūzaja /Gru'zajă/
Stolica: Tiflis, politpoprawnie: Tbilisi (chociaż Niemcy nie mają problemu z egzonimem)
Mieszkaniec: Grūzionek (-onka) /Gru'źonĕk/
Przymiotnik: grūzķe /'grusťĕ/
Przymiotnik mi się nie podoba. Może -zîskie?

CytatHISZPANJA - Szpanaja /Špa'najă/
Stolica: Madrid
Mieszakniec: Szpaniēr (-ērska) /Špa'ńėr/ (???), Szpanajēr /Špa'najėr/ (???), Szpanionek (-onka) /Špa'ńonĕk/
Przymiotnik: szpansķe /'špansťĕ/
Trudny wybór. Może po prostu Španiėr?

CytatHOLANDJA (NIDERLANDY) - Nederliǫdo /Nederľǫ'do/, Nîzka Liǫdo /'Naiskă ľǫ'do/ (nie jestem pewien, co do brzmienia l.mn. rzeczownika liǫdu - kiepsko znam się na akcencie)
Stolica: Amsterdám /Amster'dam/
Mieszkaniec: Nederliǫdår (-årska) /Nederľǫ'dår/, Oliǫdår (-årska) /Oľǫ'dår/ (????, tutaj zupełnie nie wiem, co robić)
Przymiotnik: nederliǫdsķe /neder'ľǫcťĕ/, nîzķèliǫdsķe /naisťĕ'ľǫcťĕ/, oliǫdsķe /o'ľǫcťĕ/, oliǫdårsķe /oľǫ'dårsťĕ/ (tu tym bardziej...)
Jestem za Nîzka Liǫda (neutra w pluralu miały zawsze, z dokładnością do literówek, końcówkę zredukowaną) na Niderlandy oraz Aliǫdîja /Ol'ǫdajă/ na Holandję. Skoro Fryzowie mieli nieco zasymilowany etnonim, to może Holendrzy też?

Na mieszkańca proponowałbym Nîzkièlądînek (przegłos nosówek!) oraz Oliǫdår, a ztąd przymiotniki nîzkièlądskie oraz oliǫdårskie.

CytatIRLANDJA - Irliǫdu /Irľǫ'dü/, Irska /Irskă/
Stolica: Dublin (Dūblin)
Mieszkaniec: Ir (-înka)
Przymiotnik: irsķe /'irsťĕ/, irise /i'risĕ/, irse /'irsĕ/
Irliǫdu mi się podoba i przymiotnik irskie.

CytatISLANDJA - Isliǫdu /Isľǫ'dü/
Stolica: Reykjavík (Rejķawik)
Mieszkaniec: Isliǫdår (-årska) /Isľǫ'dår/
Przymiotnik: isliǫdsķe /is'ľǫcťĕ/
Sugerowałbym jedynie przymiotnik islądskie, bo przegłos nosówek.

CytatKAZACHSTAN - Kazachstán /Kazax'stan/
Stolica: Akmolinsk, politpoprawnie: Nur-Sultan (Nūr-Sūltán)
Mieszkaniec: Kazách (-áska/-áchiînka?) /Ka'zax/
Przymiotnik: kazasķe /ka'zasťĕ/, kazachstansķe /kazax'stansťĕ/
Bez uwag.

CytatLICHTENSZTAJN - Lichtensztîn /Lixten'štain/, Lichtenstén /Lixten'sten/ (bardziej "po dolnemu")
Stolica: Vaduz (Fadūc)
Mieszkaniec: jedna z powyższych nazw kraju + -år (-årska)
Przymiotnik: jedna z powyższych nazw kraju + -sķe (względnie -se)
Chyba niestety trzeba przyjąć pierwszą wersję, bo takie "mędrsze" słowa docierały do połabskiego przez górnoniemiecki.

CytatLITWA - Litwa /'Litvă/, Lîtwa /'Laitvă/
Stolica (de facto): Wilna /'Vilnă/, politpoprawnie: Vilnius (lub zasym. Wilnius /Vil'ńüs/ -üs jak w Plotus "Piłat")
Stolica (legalna): Kûna /'Kaună/ (z niem. Kauen), politpoprawnie: Kaunas (Kûnás)
Mieszkaniec: Litwionek (-onka) /Lit'v́onĕk/, Lîtwionek (-onka) /Lait'v́onĕk/ (uznałem, że tutaj kalkowanie niemieckiego nie ma sensu i poszedłem w słowotwórstwo)
Przymiotnik: litåwsķe /li'tåvsťĕ/
Wybrałbym wersję z dyftongiem - Lîtwa. Toponimy Wilna i Kûna mi się też podobają. Wtedy nazwa mieszkańca to Lîtwianek, a przymiotnik to lîtåwskie.

Można jeszcze myśleć o jakimś ū-temacie Lîty /Laitåi/, ale to chyba zbytnie udziwnianie xD.

CytatLUKSEMBURG - Luksemborg /Luksem'borg/ (możliwa też pisownia przez "x")
Stolica: Luksemborg /Luksem'borg/
Mieszkaniec: Luksemborģēr /Luksembor'ďėr/
Przymiotnik: luksemborgse /luksem'borksĕ/ (?)
To /-borg/ mnie nie zadowala. Mieszczanin, z śdn. borger, to bȧrgiėr /barďėr/ (dopełniacz -grá /-gro/). Może warto do tego nawiązać?

Co do pisowni przez "x" to od razu tu byłaby lepsza dyskusja na temat kształtu nowopołabskiego alfabetu. Czy chcemy aby wszędzie w zachodnich słowach pisać "x" jak Czesi, czy może olać to? Podobne pytanie może dotyczyć "v". W łużyckich jest <v> w zapożyczeniach, szczególnie z łaciny, ale wymawiane jest /v/ w odróżnieniu od <w>, które literacko wymawiane jest /w/.

CytatŁOTWA - Letska /'Leckă/, Letliǫdu /Letľǫ'dü/
Stolica: Riga /'Rigă/
Mieszkaniec: Let (-înka)
Przymiotnik: letsķe /'lecťĕ/
Podoba mi się i Letska i Letliǫdu, ale tu chyba lepiej pasuje to pierwsze, bo jest bardziej słowiańskie, zresztą pasuje do łużyckiej Letiskiej.

CytatMACEDONJA (PÓŁNOCNA) - Macedonaja /Macedo'najă/, politpoprawnie: No-Pèlnuc Macedonaja /Nopĕl'nüc Macedo'najă/ (złożenie jak no-pèlni wioter "wiatr południowy")
Stolica: Skopje (Skopie) /'Skoṕĕ/
Mieszkaniec: Macedonac (-acka/-îcia?) /Mace'donăc/, Macedonsķe (-ska) /Mace'donsťĕ/
Przymiotnik: Macedonsķe /Mace'donsťĕ/
Nie wiem czy przymiotnikowa nazwa mieszkańca nie jest pomyłką, ale ja bym wolał Mȧcedanac /Macedonăc/.

CytatMALTA - Malta /Maltă/
Stolica: Valetta (Waleta)
Mieszkaniec: Maltezår (-årska) (-ér; -erska?) /malte'zår/ (/malte'zer/???)
Przymiotnik: maltezķe /mal'tesťĕ/ (???)
Jak rozumiem naśladujesz tu niemieckie Malteser i maltesisch. Może Mȧltezår i Mȧltezise?

CytatMOŁDAWJA - Moldowa /Moldovă/ (niem. Moldau), Moldowaja /Moldovajă/
(BESARABJA - Besarabaja /Besarabajă/)
Stolica: Kiszinéw /Kiši'nev/
Mieszkaniec: Moldowionek /Moldo'v́onĕk/
Przymiotnik: moldowsķe /mol'dovsťĕ/
Wybór pomiędzy Mołdową i Mołdawją znowu jest dość polityczny, dlatego póki co pozostawiam obie formy. Co do reszty zastrzeżeń brak.

CytatMONAKO - Monaco (Monako) /Mona'ko/
Stolica: jak powyżej
Mieszkaniec: Monegás (-ka?) /Mone'gas/ (???)
Przymiotnik: monegase /monegasĕ/, monegasķe /monegasťĕ/
Zgadzam się, chyba można pozostawić nieodmienne Monaco, ewentualnie zmasakrowane Manȧku xD

CytatNIEMCY - Sioska /'Śoskă/
Stolica: Borlen /'Borlĕn/
Mieszkaniec: Siosķe /'Śosťĕ/ (zaświadczone)
Przymiotnik: siosķe /'śosťĕ/
W sumie chyba nie ma co wydziwiać i zostawić coś takiego.

CytatNORWEGJA - Norweģe neut.? /Nor'veďĕ/
Stolica: Oslo
Mieszkaniec: Norweģēr (-ērska) /Norve'ďėr/
Przymiotnik: norwegse /nor'vegsĕ/, norwezķe /nor'vesťĕ/ (??)
Chyba wszystkie słowa niemieckie rodzaju nijakiego były zapożyczane do rodzaju męzkiego, dlatego ja bym sugerował Narwég /Norveg/, co do nazwy mieszkańca i przymiotników się zgadzam, może jedynie preferowałbym narwegse /norveksĕ/.

Rozumiem, że Oslo jest nieodmienne? Ewentualnie można by je wstawić do rodzaju żeńskiego.

CytatPOLSKA - Pulska /'Pülskă/
Stolica: Warszawa /Var'šavă/, Warsowa /Var'sovă/
Mieszkaniec: Puliak (-ocka) /'Püľăk/
Przymiotnik: pulsķe /'pülsťĕ/
Co do nazwy kraju i przymiotnika się zgadzam, jeśli chodzi o stolicę preferowałbym tę postać bardziej połabską, też zgadzam się tu co do brzmienia.

Przy okazji warto wzpomnieć, że poświadczono staropołabskie nazwisko rodowe Polack, będące morfologicznym odpowiednikiem Polaka, dlatego tego typu złożenie jest uzasadnione.

Przy okazji, jak odmieniamy żeńskie formy na -ska? Przymiotnikowo czy rzeczownikowo?

CytatPORTUGALJA - Portūgál /Portu'gal/
Stolica: Lisabon /Lisa'bon/
Mieszkaniec: Portūģéz (-ka?) /Portu'ďez/ (???)
Przymiotnik: portūģézke /portu'ďesťĕ/, portūgalske /portu'galsťĕ/
Wydaje mi się, że tutaj nieco przegiąłeś i lepsza byłaby nazwa kraju na -îja oraz nazwa mieszkańca na -lac i przymiotnik na -lskie. Ale w sumie jest to coś, na co mógłbym przystać, jedynie trzymałbym się drugiego warjantu przymiotnika.

CytatROSJA - Rûska /'Rauskă/
Stolica: Moskwa /'Moskvă/, Moskwo /Mosk'vo/
Mieszkaniec: Rûsķe (-ska) /'Rausťĕ/ (jak Siosķe, przy okazji kalkuje ros. русскій, w kwestję Ruski vs Rosjanin nie widzę sensu się tu zagłębiać)
Przymiotnik: rûsķe /'rausťĕ/
Rozumiem, że naśladuje to dawne niemieckie Reuße? Jeśli tak to uzasadniamy, to jestem w stanie na to przystać. Chyba Rusini byli na tyle kojarzonym ludem, że Wendowie mogli o nich wcześnie usłyszeć.

Co do nazwy stolicy wolałbym Maskwá /Moskvo/, normalnie odmieniane jako zwykłe f*mininum. W tego typu przypadkach bym powielał akcent z zapożyczenia, bo raczej nie jest to zesłowiańszczenie niem. Moskau.

Przy okazji Piotrogród można nazwać Petrègard /Petrĕgord/, zresztą w wielu językach słowiańskich jest to powszechnie używana nazwa, do tego Petersburg dla każdego Wenda byłoby na tyle czytelne, żeby ukuć takie złożenie.

CytatRUMUNJA - Rūmenaja /Rume'najă/
Stolica: Būkarést /Buka'rest/
Mieszkaniec: Rūmén (-înka?) /Ru'men/, Rūmenek (-enînka?) /Ru'menĕk/ (gen -enîka) (???)
Przymiotnik: rūmensķe /ru'mensťĕ/
Jak rozumiem wzorowane na niem. Rumän-, pozostawiłbym ten pierwszy warjant nazwy mieszkańca.

CytatSAN MARINO - San Marino
Stolica: San Marino
Mieszkaniec: San-Marinår (-årska) /Sanmari'når/ (???)
Przymiotnik: san-marinsķe /sanma'rinsťĕ/
Może nazwę mieszkańca utworzyć przez -ianek? Swoją drogą znów, jak rozumiem, nazwa państwa i stolicy jest nieodmienna?

CytatSERBJA - Serbaja /Serbajă/
Stolica: Belgrád /Bel'grad/, Biolègord /B́olĕ'gord/ (przesada?)
Mieszkaniec: Serb (-înka) /Serb/ (podczas gdy Serb Łużycki to Sarb)
Przymiotnik: serbsķe /'serbsťĕ/
**KOSOWO - Kosovo (Kosowo) fem., Kosowe /Ko'sovĕ/, Kosuwe /Ko'süvĕ/
**Stolica Kosowa: Priština (Prisztina) /Pri'štină/
Serbîja, Bialègard, Serb (-înka), serbskie, Kosowe i Priština jak najbaardziej na miejscu moim zdaniem, ewentualnie Prištîna mogłaby być, bo skoro -ica adaptujemy do -îcia, to można tak zrobić też z -îna. Nie wiem jednak czy to na tyle znaczące miasto, aby to robić.

CytatSŁOWACJA - Slowokaja /Slovo'kajă/, Sluwokaja /Slüvo'kajă/ (końcówka naśladuje niem. Slowakei
Stolica: Presborg /Prez'borg/, politpoprawnie: Bratislawa /Brati'slavă/
Mieszkaniec: Slowak (-ocka) /'Slovăk/, Sluwak (-ocka) /'Slüvăk/
Przymiotnik: slowocķe /Slo'vocťĕ/, sluwocķe /slü'vocťĕ/

SŁOWENJA - Slowenaja /Slove'najă/, Sluwenaja /Slüve'najă/
Stolica: Ljubljana (Liūbliana) /Ľu'bľană/
Mieszkaniec: Slowenac (-acka/-îcia?) /Slo'venăc/, Sluwenac (-acka/-îcia?) /Slü'venăc/
Przymiotnik: slowensķe /slo'vensťĕ/, sluwensķe /slü'vensťĕ/
W obydwu krajach preferowałbym początek na Sluw- /Slüv-/, bo szybki rzut oka na łużyckie pokazuje, że mają tam Słow- w obydwu przypadkach, (tak samo ze 'Słowińcami'), a w łużyckich 'ł' w zasadzie nie pojawia się w zapożyczeniach późniejszych niż ostatnie dwa-trzy wieki, nawet rosyjskie 'л' transliterują na 'l'. Ewentualnie bym zrobil Brȧtèslawa /Bratĕslovă/, skoro mimo młodości tej nazwy polski ma Bratysławę a nie Bratislawę, ale może przesadzam.

CytatSZWAJCARJA - Swicia /'Svićă/, Szwicia /'Švićă/
Stolica: Bern
Mieszkaniec: Swiciår (-årska) /Svi'ćår/, Szwiciår (-årska) /Švi'ćår/
Przymiotnik: swiciårsķe /svi'ćårsťĕ/, szwiciårsķe /švi'ćårsťĕ/
Zgadzam się, poza tem, że bym widział pierwszą sylabę jako Šwîc- /Švaic-/. Czeskie Švýc- to pewnie wzteczna formacja od Švejc-, a co do łużyckiego Švic- nie wiem. Na pewno takie słowo powinno być zapożyczone z górnoniemieckiego Schweiz, pytanie jak bardzo je masakrujemy.

CytatSZWECJA - Swede /'Svedĕ/, Szwede /'Švedĕ/ pl. masc. (wiem, że niemieckie Schweden to neut., ale łatwo to reinterpretować jako pluralne -en)
Stolica: Stockholm (Sztokolm?)
Mieszkaniec: Swed (-înka), Szwed (-înka)
Przymiotnik: swedsķe /'svecťĕ/, szwedsķe /'švecťĕ/
Podobnie jak wyżej, tak też tutaj widziałbym raczej Šw-, nazwę kraju jako "Szwedy" czyli Šwed/Šwede (zależnie od akcentu, tu jeszcze nieśm pewien).

CytatTURCJA - Torkaja /Tor'kajă/
Stolica: Angora /An'goră/, politpoprawnie: Ankara /An'kară/
Mieszkaniec: Tork (-ķînka) /Tork/ (zaświadczone)
Przymiotnik: torcķe /'torcťĕ/
W zasadzie bez uwag. Swoją drogą poświadczony jest przymiotnik "Turkowy" ale to chyba po prostu przymiotnik dzierżawczy i bym się tym specjalnie nie sugerował.

CytatUKRAINA - Ūkrajina /Ukra'jină/, Ūkrajîna /Ukra'jaină/, Îkrojîna /Aikro'jaină/ (ta całkowita adaptacja to chyba grube przegięcie xDDD)
(MAŁA RUŚ - Molèrûska /Molĕ'rauskă/, Molèrûs fem. /Molĕ'raus/)
Stolica: Ķējéw /Ťė'jev/, Ķējuw /Ťė'jüv/ (?)
Mieszkaniec: Ūkrajinac (-acka/-îcia?) /Ukra'jinăc/ (i analogicznie do innych warjant)
Przymiotnik: Ūkrajinsķe /Ukra'jinsťĕ/ (i analogicznie do innych warjant)
Îkrojîna to grube przegięcie niestety xD Skoro łużyckie mają Ukrainę (a nie Wukrainę) to bym zaadaptował tylko końcówkę -ina. Czyli U̇krȧjîna /Ukrajaină/, dla bardziej buntowniczych Malèrûska (wyjaśniłem wyżej, dlaczego nie -rûs), Kiėjéw (-éw nawet bardziej pasuje do połabskiej morfologji niż -uw), U̇krȧjînac, a co do formy żeńskiej nieśm pewien.

CytatWATYKAN - Watikán /Vati'kan/
Stolica: Watikán
Mieszkaniec: Mamy ustalone słowo na papieża?
Przymiotnik: watikansķe /vati'kansťĕ/
Co do Watykanu i pochodnych się zgadzam. Papież czy łużycki bamž pochodzą od starogórnoniemieckiego pabes, -t w niemieckim Papst jest wtórne. W związku z tym można zaproponować pȧps /paps/, chyba że ktoś ma lepszy pomysł.

CytatWĘGRY - Wǫgre /'Vǫgrĕ/ pl. masc. (jako "mądre" zapożyczenie niem. Ungarn lub literacki slawizm)
Stolica: Budapest (Būdapészt)
Mieszkaniec: Wǫgår (-gårska/-grînka) /'Vǫgår/ (gen. Wǫgra)
Przymiotnik: wǫgårsķe /vǫgårsťĕ/
W sumie dobrze jest, alternatywnie sztuczne mȧgiȧr /maďar/ i pochodne, ale nie wiem czy jest sens. Łużyczanie mają eleganckie Wuherska.

Stolicę zapisałbym według połabskiej ortografji, nie w ortografji oryginału. Lepiej unikać tego typu zapisów, z powodu tego, jak bardzo odległe są połabskie ortografje od innych xD

CytatWIELKA BRYTANJA - Wilķèbritanaja /Vilťĕbrita'najă/, Wilka Britanaja /'Vilkă Brita'najă/ (jak jest "Zjednoczone Królewstwo" nie mam póki co sił ustalać)
Stolica: London /Lon'don/
Mieszkaniec: Brit (-înka)
Przymiotnik: britsķe /'bricťĕ/
**ANGLJA - Ingelska /In'gelskă/, Ingliǫdu /Ingľǫ'dü/
**Anglik: Ingliǫdår (-årska) /Ing'ľǫdår/ (???)
**Angielski: Ingelse /in'gelsĕ/ (zaświadczone)
***IRLANDJA PÓŁNOCNA - No-Pèlnuc Irliǫdu /Nopĕl'nüc Irľǫ'dü/, No-Pèlnuc Irska /Nopĕl'nüc Irskă/
***Stolica Irlandji Płn: Belfast (Belfást)
****SZKOCJA - Szotska /'Šockă/
****Stolica Szkocji: Edinburgh (Edinborg)
****Szkot: Szot (-înka) /'Šot/
****Szkocki: szotsķe /'šocťĕ/
*****WALJA - Waliz /Va'liz/ (???)
*****Stolica Walji: Cardiff (Kardif)
*****Walijczyk: Walizår (-årska) /Vali'zår/(???)
*****Walijski: welse /'velsĕ/, walizķe /va'lisťĕ/
Zjednoczone Królewstwo to może być Såjȧ(d)nacena Riká /Såja(d)nocenă Riko/. Co do reszty w zasadzie się zgadzam, jedynie na Walję proponowałbym coś na -ska. Anglander jakkolwiek dziwnie może brzmieć, byłby sensowny no i niewiele się to różni od polskiego Holendra.  Jedynie -borg mnie uwiera, ale już o tem pisałem.

CytatWŁOCHY - Italaja /Ita'lajă/
Stolica: Rom /Rom/, Rōm /Röm/ (jako wsteczformacja od röhmisch)
Mieszkaniec: Italionek (-onka) /Ita'ľonĕk/
Przymiotnik: Italensķe /Ita'lensťĕ/
Co do nazwy kraju i pochodnych się zgadzam, co do Rzymu to na pewno nie ma co kombinować z jakimś Rîm /Raim/, bo i Łużyczanie nie znają takiego określenia (chyba że jakoś się pojawiło w języku literackim sztucznie w XIX wieku), wolałbym jakąś pochodną niemieckiego Rom, może po prostu Rum /Rüm/? Po pierwsze czasem dolnoniemieckie -ö- było oddawane jako -ü- (szczególnie w pozycji nie przed zębowymi, co sugeruje, że to były długo alofony), po drugie można to uznać za naturalny rozwój wcześniej zapożyczonego Rom.

Dyno pewnie z pośpiechu nie dodał kilku innych krajów, więc ja uczynię tę powinność.

ABCHAZJA - Ȧbchȧzîja /Apxazajă/
Stolica: Su̇chu̇mi /Suxumi/
Mieszkaniec: Ȧbchȧz /Apxaz/ (-înka? -ynka?)
Przymiotnik: ȧbchȧzkie /apxasťĕ/

ŁUŻYCE - Lûzîcia /Lauzaićă/ - nie ma sensu brać liczby mnogiej, bo istnieje ona tylko w polskim, gdzie wzięła się chyba z błędnego odczytania czeskiego Lužice, wcale nie pluralnego. Ewentualnie Sȧrbî:Sȧrbe /Sarbai:Sarbĕ/, tak jak po łużycku Serby.
Stolica: Bûdîsèn /Baudaisĕn/? Chiutèbǫdz /x́ütĕbǫʒ/? - pełne rekonstrukcje, nie wiem czy nie przesadzone. Z drugiej strony to są jednak dość blizkie okolice, więc czemu nie? Pytanie, jak dobrymi slawistami byliby Połabianie, ale skoro mieszkali w Niemczech, to chyba raczej dobrymi xDDDDD
Mieszkaniec: Sȧrb (-înka? -ynka?)
Przymiotnik: sȧrbskie /sarbsťĕ/, lûzîckie /lauzaicťĕ/

OSETJA POŁUDNIOWA - Na-Pèlni Asetîja /No-Pĕlni Osetajă/
Stolica: Cchinwȧli /Cxinvali/
Mieszkaniec: Asét /Oset/ (-înka? -ynka?)
Przymiotnik: asetskie /asecťĕ/?

PRUSY - Prûsî /Prausai/ - z założenia kalka niem. Preußen, /au/ z <eu> tak jak Rûs z Reuße, zresztą często /au/ w zabytkach połabskich było zapisywane <äu>, a ztąd już dalej łatwo.
Stolica: Kiėnązègard /Ťėnązĕgord/? Kraluwac /Krolüvăc/? Kråluwac? Chcę skalkować niemieckie Königsberg i pierwszy rdzeń mogę oddać zaświadczonym kiėnądz /ťėnąʒ/ (król, książę) albo kral:krål /krol:krål/. To drugie słowo nie jest poświadczone bezpośrednio, ale Muka pisał o nazwisku rodowym Kral, przy czym to słowo musiało zawędrować aż z czeskiego, bo w łużyckich kral jest bohemizmem.
Mieszkaniec: Prûs (-înka? -ynka?) - chyba nie muszę wyjaśniać
Przymiotnik: prûskie /prausťĕ/

WENDLANDJA - Wendliǫdu /Wendľǫdü/? Wen(d)ska /Wenskă/? Po niemiecku na bank Wendland
Stolica: Glîne /Glainĕ/? (Lüneburg?) Ciężko wybrać stolicę, bo niestety Wędląd to strasznie zadupie Niemiec xD
Mieszkaniec: Wend (-înka? -ynka?) (poświadczone, tak samo po niemiecku)
Przymiotnik: wen(d)skie /wensťĕ/ (poświadczone, jako przysłówek 'po wendzku')
Niech żyje Wolny Syjam!

Dynozaur

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Dobry pomysł z tym przeniesieniem niemieckiego -er na połabskie słowa, zresztą jest to dobrze poświadczone, np. /sauťėr/ - sukierz czyli dziwkarz xD.

Też mi się tak wydaje - że Wendowie po prostu tak by zrobili. Nie jestem pewien tylko, co do poprawności niektórych brzmień - kiedy -er, kiedy -ėr, kiedy -år. Myślę, że trzeba całościowo przeanalizować pod tym względem dostępny materjał (zebrać wszystkie twory z tym sufiksem "do kupy") i poszukać prawidłowości. Być może czyni to owa monografja o morfologji jermanizmów, ale jako że jej nie posiadam, to pozostało mi tylko szperać w słowniku Polańskiego, co przed sporządzeniem listy pobieżnie uczyniłem, ale i tak w gruncie rzeczy tworzyłem te słowa "na czuja".

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02O ile nie mam żadnych objekcyj do f*minin na -årska oraz -acka, o tyle nie do końca widzę, zkąd te na -îcia. Czy zaświadczono coś podobnego?

Ztąd, że generalnie w językach słowianskich tworom na -ьcь odpowiadają transrodzajowo twory na -ica. Ale rzeczywiście, w połabskim nie widać tej prawidłowości - zaświadczone twory na -îcia nie tworzą feminativum w tym języku, więc można domniemać, że sufiks ten po prostu tej funkcji w płb. nie spełniał.

Niemniej, feminativa na -acka wywołują u mnie drobną objekcję, gdyż sprowadzają się do właściwie nieistniejącego sufiksu -ьčьka (czy n.p. kobieta-podlec to *podleczka? Czy kobieta-fachowiec to *fachowieczka?), który mógłby zaistnieć jedynie na zasadzie nowotworu. Stąd ta altenatywa w postaci -icy, którą zaproponowałem na ostatnią chwilę, zdając sobie sprawę, że to mało trafiona propozycja.

Z drugiej strony, skoro wiemy, że twory zakończone na -ăc/-oc (z PS -ačь) miały feminativa na -ockă (n.p. toblac - toblocka), to możliwe, że per analogiam powstała też końcówka -acka, zwłaszcza że w wyniku mazurzenia i pomieszania/redukcji samogłosek, te sufiksa bardzo zbliżyły się do siebie fonetycznie.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jestem za pojedynczym -r-.

Zaraz się wytłumaczę z tych wszystkich nieprzyswojonych nazw.

Po prostu, próbowałem w tych formach jak najbardziej zasymulować "naturalny" rozwój języka połabskiego, opierając się na tym, jak z danymi rzeczami poradziły sobie inne języki słowiańskie (przede wszystkim łużyckie, mające podobny status języka mniejszościowego i raczej nie będące "językami kultury"). Doszedłem do wniosku, że taki język nie posiadałby zbyt wielu "dalekich" egzonimów (podobnie jak łużyckie, gdzie egzonimów dla dalszych krajów jest naprawdę mało). Z drugiej strony, takie formy bardzo kłócą się ze specyficzną fonetyką (i potencjalnie ortografią, bez względu na to, jaki warjant zostanie finalnie uzgodniony), więc rzeczywiście pełna asymilacja nazw ma uzasadnienie (tylko gdzie postawić przysłowiową "kreskę"? Czy będziemy wendyzować każdą wioskę w Rodezji czy Wenezueli?)

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02
Wybór końcówki -år/-ac jest chyba bardzo arbitralny. Może warto zrobić tak, że w przypadku krajów bliższych wybieramy -år, a w przypadku odleglejszych (gdzie i etnonim jest nowszy) wybieramy -ac? Fajnie byłoby mieć obydwie końcówki.

Ma to sens, podeźrzewam że nazwy tych dalszych krajów weszłyby do języka w czasach, kiedy już tendencje "przebudzeniowe" byłyby już widoczne i bardziej czerpanoby wzorce z innych języków słowiańskich (jak polski, czeski, rosyjski), a nie wszystko z niemieckiego.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jestem za końcówką -rika /-rikă/, bo słowo riká /riko/ zdaje się być starsze, to właśnie rik wygląda na nowsze, ad hoc popełnione, zapożyczenie. Może Osterika /Österikă/ tak jak Emerika /Emerikă/ (Królewstwo Niebieskie)?

Dzięki za poprawkę - o to mi właśnie chodziło.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jestem za twardym -g- w nazwie kraju oraz miękkiem -ǵ- przed /i/. Co do przymiotników to w sumie można chyba ustalić, że przymiotniki na -ise (to chyba zrzynka z niem. -isch, co nie? xD) będą w przypadku krajów na -îja, a te na -skie w pozostałych przypadkach.

Generalnie byłbym za tym, żeby tej końcówki -(i)se (gdyby nie była zaświadczona w ingelse, to w ogóle byłbym jej nie użył - aż się zastanawiałem, czy nie odrzucić jej jako barbaryzmu, ale uznałem, że nie będę bawił się w Palmajcia [Letas Palmaitis - autor rekonstrukcji j. pruskiego - przyp. Dyn.] i udawał, że znam połabski lepiej niż sami Wendowie [choć niewątpliwie znali oni już ten język coraz słabiej]) używać w odniesieniu do krajów w "germańskiej strefie wpływów", tam gdzie mocno bazujemy na wzorcach z niemieckiego.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jestem za tym warjantem Bialèrûska, podobnie mają łużyckie. Chyba nie ma sensu kopjować do połabskiego tych kolektywnych nazw geograficznych typu Ruś, Saś, Duń, Czudź. Jak rozumiem sufiks -ska jest odmieniany przymiotnikowo, jak w łużyckich? Tak bym to widział.

Pełna zgoda co do pierwszego. Co do drugiego - kwestja raczej arbitralna, ale chyba byłbym za odmianą przymiotnikową - wydaje się naturalniejsza.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02W przypadku Białorusinki mam pewne objekcje co do końcówki -înka, bo nie wiem czy to nie było -ynka, skoro mamy np. nemkînka oraz kiėnągînia. Pozostaje jeszcze -ska oraz -ka, szczególnie ten pierwszy zdawał się mieć większą produktywność. Ewentualnie można ten sufiks -înka odczytywać jako niemieckie -in z dodanym żeńskim -ka.

No tak - naiwnie uznałem, że to ten sam sufiks, co w brūderînka. Rzeczywiście, rekonstrukcja jako -ynъka ma chyba więcej sensu, biorąc pod uwagę istnienie tej zaświadczonej knięgini, a także fakt, że tej "Niemkince" rzeczywiście odpowiada w innych językach Niemkini.

Trochę więc nie wiem, co tu robić. Może uznać, że ta -ynъka jest uniwersalnym sufiksem, skoro jest rozwinięciem dość uniwersalnej -yni (nie zapominajmy, że w SCSie nawet "sąsiadka" to była "sąsiadyni", a nazwom narodów na -janin odpowiadała -janyni). Z drugiej strony, intuicja mi podpowiada, że ta "Niemkinka" mogła być reliktem/idjosynkrazją.


Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Łużyckie mają na Bośnię Bosniska — być może warto pomyśleć o jakimś Basånska /Bosånskă/, skoro Chorwacja też kończy się na -ska? Co do Hercegowiny popieram osobiście Hercegowîna. Hercegiuwîna zdaje się być legką przesadą. Wtedy oczywiście przymiotnik to basånsťĕ /bosånsťĕ/.

Chorwacja ma -ska dlatego, że endonim ma -ska (Hrvatska) - tylko i wyłącznie. Jak zaznaczyłem, w przypadku państw i narodów słowiańskich, byłem bardziej skłonny opierać się na endonimach i rodzimym słowotwórstwie.

W przypadku Bośni tak nie jest - endonim brzmi Bosna, a na łużyckiej formie Bosniska bym się nie opierał, bo u Łużyczan generalnie wszystko kończy się na -iska (jest i Belgiska, Albańska, Grichiska it.p.), więc jeśli nie chcemy iść tą drogą i używać tego sufiksu -ska jako (niemal) uniwersalnego (co moim zdaniem jest legkim przegięciem i zajeżdża jakimś ultrapuryzmem), to raczej nie powoływałbym do istnienia żadnej "Bosieńskiej", nie istniejącej nigdzie poza łużyckimi.

Niezłą alternatywą za to może być oparta bezpośrednio na endonimie Bosna (oczywiście z -ă na końcu), bez tego zbędnego -aja.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jedyna uwaga co do rdzenia /bulg-/. Może warto pomyśleć o przejęciu tego rdzenia wraz z oddaniem sonantu? Skoro górnołużycki może mieć Bołharską, to ja nieśmiało zasugeruję w połabskim Bůgȧrska/Bůgȧrîja. Co do reszty bez uwag, poza tem, że popieram -ȧr- /-ar-/.

Słusznie. Tego /u/ nie ma co nadużywać, chociaż nie wiem czy to "ů" to już nie za daleko posunięte przyswojenie, niemożliwe do utworzenia bez wiedzy etymologicznej. Zastanawiam się, jaka jest geneza tej Bołharskej w górnołużyckim - może to rusycyzm? Wówczas Bolgaraja mogłaby mieć sens. Na pewno brzmi mniej "agresywnie" niż Būlg-.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Czemu Carnègiurcanek a nie Carnègiurianek /Cornĕďör'onĕk/? Kraj to Czarnogóra, a nie Czarnogórka, chyba przypadkowo zbytnio skalkowałeś poświadczone giurcanek.

Tak, oparłem się na tym - wychodząc z założenia, że Górczanin żyje w górach, a nie "górkach", więc może to zdrobnienie jest jakąś stalszą częścią słowotwórstwa związanego z "górami"... ale może rzeczywiście nie ma to zbytniego sensu.


Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Mianownik mnożyny to Cese /Cesĕ/ jak już albo Cesî. Jakkolwiek to rozróżnienie mianownika i biernika liczby mnogiej nie wynika jasno z zabytków, to jednak chyba zgadzamy się, że warto je uporządkować (no i nie ma wirylności jak w łużyckich, polskim i czeskim).

Wyszedłem z założenia, że zasada, że toponimy pluralne są "w rodzaju żeńskim" jest ogólnozachodniosłowiańska. Z drugiej strony - najstarsze zapisy niektórych nazw pokazują, że przynajmniej w polskim nie zawsze tak było, więc w sumie kij wie.


Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Podoba mi się Dianèmarka! Podobnie Marki byłyby też na pewno w Niemczech.

Nie ukrywam, że z tej nazwy jestem najbardziej zadowolon. Choć oczywiście kwestja, czy Dionsķe to dobra adaptacja (zwłaszcza ten etnonim na -sķe, może po prostu Dion od Däne - choć osobiście mam pewien problem z tymi "bezsufiksowymi" etnonimami) jest nieco dyskusyjna, ale -morka to z pewnością dobra rzecz - brzmi jak coś, co Wendowie mogliby stworzyć.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Podobnie w analogji do Emerika widziałbym Frąkrika. Swoją drogą dobre pytanie co do adaptacji nosówek. Ja zawsze kiedy Polański waha się pomiędzy um/ǫ przyjmuję ǫ i myślę, że warto tak robić w przypadku starych zapożyczeń, być może też tutaj warto mieć frą-.

Też mi się wydaje, że "Frank" mógł należeć do tej starszej warstwy zapożyczeń, stąd zaproponowałem alternatywną formę z nosówką (oczywiście, jeśli zapożyczenie byłoby "odpowiednio" stare, to język połabski pewnie też przetworzyłby jakoś obcą zbitkę Fr- w nagłosie, ale uznałem, że to już przesadne gdybanie).

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Czemu stolica to nie Atene /Atenĕ/ w liczbie mnogiej? Niemiecki ma tutaj neutrum, ale tutaj chyba lepiej brać z języka oryginału.

Femininum wybrałem dlatego, że tak jest we spółczesnym języku nowopseudogreckim (oczywiście tam wymawiane Athina). My mówimy Ateny w liczbie mnogiej, bo dzięki literaturze (tłumaczenia antycznych dramat i mitów) zapożyczyliśmy formę starogrecką (w odniesieniu do miasta starożytnego, co później zostało odniesione i do spółczesnej stolicy). W połabskim oczywiście takiej tradycji literackiej nie ma. Z drugiej strony - w łużyckich też są Atheny, więc mogła zadziałać analogja do innych języków.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Przymiotnik mi się nie podoba. Może -zîskie?

Tylko zkąd ten infiks -î-? Z tym miałem problem - ale również jestem nieusatysfakcjonowany z tej formy.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jestem za Nîzka Liǫda (neutra w pluralu miały zawsze, z dokładnością do literówek, końcówkę zredukowaną) na Niderlandy oraz Aliǫdîja /Ol'ǫdajă/ na Holandję. Skoro Fryzowie mieli nieco zasymilowany etnonim, to może Holendrzy też?

Z Aliǫdîją mam taki problem, że to -îja zalatuje latynizmem (w końcu w niemieckim nie ma tam żadnego -ien ani nic takiego). Nie sądzę, że Wendowie zapożyczyliby ten toponim przez łacinę, więc jednak bardziej prawdopodobne /Ol'ǫdü/.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Na mieszkańca proponowałbym Nîzkièlądînek (przegłos nosówek!) oraz Oliǫdår, a ztąd przymiotniki nîzkièlądskie oraz oliǫdårskie.

Trochę nie wiem, zkąd to -înek. Nie ma w połabskim zaświadczonych etnonimów na -in. To oczywiście nie oznacza, że nie istniały/nie można tego sufiksu zaaplikować, ale może mimo wszystko bezpieczniejszy byłby Nîzķèlądionek?


Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Sugerowałbym jedynie przymiotnik islądskie, bo przegłos nosówek.

100% racji. Moje gapiowstwo.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02To /-borg/ mnie nie zadowala. Mieszczanin, z śdn. borger, to bȧrgiėr /barďėr/ (dopełniacz -grá /-gro/). Może warto do tego nawiązać?

Słusznie. Moje niedopatrzenie.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Co do pisowni przez "x" to od razu tu byłaby lepsza dyskusja na temat kształtu nowopołabskiego alfabetu. Czy chcemy aby wszędzie w zachodnich słowach pisać "x" jak Czesi, czy może olać to? Podobne pytanie może dotyczyć "v". W łużyckich jest <v> w zapożyczeniach, szczególnie z łaciny, ale wymawiane jest /v/ w odróżnieniu od <w>, które literacko wymawiane jest /w/.

Tak, kwestja godna pochylenia się. Dla /v/ raczej zbytniej potrzeby nie widzę, ale niektóre słowa zdecydowanie tracą na braku "iksa" (choćby ten Luksemburg), więc może byłby uzasadniony w tych mniej zasymilowanych (lub niezasymilowanych) słowach i nazwach własnych. Trzeba uzgodnić warjant ortografji i zobaczyć, jak to się będzie wpisywało w ogólny wygląd słów.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Nie wiem czy przymiotnikowa nazwa mieszkańca nie jest pomyłką, ale ja bym wolał Mȧcedanac /Macedonăc/.

Szczerze? W sumie nie wiem, co miałem w owym momencie w głowie xDDDD Może już wybiegłem myślami "w przyszłość", do kolejnej rubryki.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Jak rozumiem naśladujesz tu niemieckie Malteser i maltesisch. Może Mȧltezår i Mȧltezise?

Tak, bo przymiotnik "maltsķe" mi nie brzmiał.
To "maltezise" brzmi mi średnio (jakoś za daleko Niemiec, by tworzyć taki "germański" przymiotnik) - może "maltezårsķe" (chociaż... czy to nie zbytnia sufiksoza)?

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Zgadzam się, chyba można pozostawić nieodmienne Monaco, ewentualnie zmasakrowane Manȧku xD

Nawet rozważałbym opcję "Monako" jako rodzaj żeński.

CytatNIEMCY - Sioska /'Śoskă/
Stolica: Borlen /'Borlĕn/
Mieszkaniec: Siosķe /'Śosťĕ/ (zaświadczone)
Przymiotnik: siosķe /'śosťĕ/
W sumie chyba nie ma co wydziwiać i zostawić coś takiego.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Rozumiem, że Oslo jest nieodmienne? Ewentualnie można by je wstawić do rodzaju żeńskiego.

Jak przy Monaku - nie mam nic przeciwko.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Przy okazji, jak odmieniamy żeńskie formy na -ska? Przymiotnikowo czy rzeczownikowo?

Tutaj chyba byłbym bardziej za odmianą rzeczownikową, chociaż... cholera wie.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Wydaje mi się, że tutaj nieco przegiąłeś i lepsza byłaby nazwa kraju na -îja oraz nazwa mieszkańca na -lac i przymiotnik na -lskie. Ale w sumie jest to coś, na co mógłbym przystać, jedynie trzymałbym się drugiego warjantu przymiotnika.

No może czasami zbyt przeginałem w tym kalkowaniu niemczyzny.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Rozumiem, że naśladuje to dawne niemieckie Reuße? Jeśli tak to uzasadniamy, to jestem w stanie na to przystać. Chyba Rusini byli na tyle kojarzonym ludem, że Wendowie mogli o nich wcześnie usłyszeć.

Ta forma celowo miała być dwuznaczna - albo z niemieckiego albo stary slawizm przechowany jakimś cudem (ustna tradycja czy coś).

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Przy okazji Piotrogród można nazwać Petrègard /Petrĕgord/, zresztą w wielu językach słowiańskich jest to powszechnie używana nazwa, do tego Petersburg dla każdego Wenda byłoby na tyle czytelne, żeby ukuć takie złożenie.

Pełna zgoda. W historyczne stolice i inne miasta poza stolicą się na tym etapie jeszcze nie bawiłem (poza Wielkorzmódzią, bo hehe Rybentrup-Matołow xD), ale oczywiście przyjdzie i do tego.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Może nazwę mieszkańca utworzyć przez -ianek? Swoją drogą znów, jak rozumiem, nazwa państwa i stolicy jest nieodmienna?

Nieodmienna lub femininum.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02W obydwu krajach preferowałbym początek na Sluw- /Slüv-/, bo szybki rzut oka na łużyckie pokazuje, że mają tam Słow- w obydwu przypadkach, (tak samo ze 'Słowińcami'), a w łużyckich 'ł' w zasadzie nie pojawia się w zapożyczeniach późniejszych niż ostatnie dwa-trzy wieki, nawet rosyjskie 'л' transliterują na 'l'.

Jedyny problem jaki z tym widzę to możliwość pomyłki z zaświadczonym przymiotnikiem sluwensķe ("słowiański", "połabski"), zwłaszcza w przypadku "słoweńskiego", ale może to nie taki problem.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Podobnie jak wyżej, tak też tutaj widziałbym raczej Šw-, nazwę kraju jako "Szwedy" czyli Šwed/Šwede (zależnie od akcentu, tu jeszcze nieśm pewien).

Z drugiej strony, wydaje mi się, że Wendowie mogli mieć jakiś wczesny kontakt ze Szwedami i zapożyczyć tę nazwę z dolnoniemieckiego (skoro znali przymiotnik "angielski" [chociaż mogło to znaczyć "holenderski" u nich], to o Szwedach może też słyszeli).

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Îkrojîna to grube przegięcie niestety xD Skoro łużyckie mają Ukrainę (a nie Wukrainę) to bym zaadaptował tylko końcówkę -ina. Czyli U̇krȧjîna /Ukrajaină/, dla bardziej buntowniczych Malèrûska (wyjaśniłem wyżej, dlaczego nie -rûs), Kiėjéw (-éw nawet bardziej pasuje do połabskiej morfologji niż -uw), U̇krȧjînac, a co do formy żeńskiej nieśm pewien.

Tak, mnie też ta forma z adaptacją samego sufiksu wydaje się najrozsądniejsza.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Zjednoczone Królewstwo to może być Såjȧ(d)nacena Riká /Såja(d)nocenă Riko/. Co do reszty w zasadzie się zgadzam, jedynie na Walję proponowałbym coś na -ska. Anglander jakkolwiek dziwnie może brzmieć, byłby sensowny no i niewiele się to różni od polskiego Holendra.  Jedynie -borg mnie uwiera, ale już o tem pisałem.

W pierwszej chwili pomyślałem, że to Såjȧ(d)nacena to zbytnia kalka z polskiego. Ale z drugiej strony, przecież istnieje zaświadczone janoce jako "jednaki", więc w sumie... Chociaż zastanowiłbym się nad budową słowotwórczą czasownika "zjednoczyć", bo Wendowie mieli te swoje dziwne germanopochodne morfemy czasownikowe (typu del it.p.).

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Co do nazwy kraju i pochodnych się zgadzam, co do Rzymu to na pewno nie ma co kombinować z jakimś Rîm /Raim/, bo i Łużyczanie nie znają takiego określenia (chyba że jakoś się pojawiło w języku literackim sztucznie w XIX wieku), wolałbym jakąś pochodną niemieckiego Rom, może po prostu Rum /Rüm/? Po pierwsze czasem dolnoniemieckie -ö- było oddawane jako -ü- (szczególnie w pozycji nie przed zębowymi, co sugeruje, że to były długo alofony), po drugie można to uznać za naturalny rozwój wcześniej zapożyczonego Rom.

Rum mi odpowiada.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02ABCHAZJA - Ȧbchȧzîja /Apxazajă/
Stolica: Su̇chu̇mi /Suxumi/
Mieszkaniec: Ȧbchȧz /Apxaz/ (-înka? -ynka?)
Przymiotnik: ȧbchȧzkie /apxasťĕ/

Politniepoprawnie - Suchum (zresztą, sama Abchazja używa tej "carskiej" formy).  ;)

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Stolica: Bûdîsèn /Baudaisĕn/? Chiutèbǫdz /x́ütĕbǫʒ/? - pełne rekonstrukcje, nie wiem czy nie przesadzone. Z drugiej strony to są jednak dość blizkie okolice, więc czemu nie? Pytanie, jak dobrymi slawistami byliby Połabianie, ale skoro mieszkali w Niemczech, to chyba raczej dobrymi xDDDDD

Przy toponimach z tak bratnich języków chyba można kombinować z rekonstrukcjami (ewentualnie może pomijając pewne idące w zbytnią archaiczność detale), zresztą zapożyczanie ich fonetycznie moim zdaniem dałoby dziwne, niezbyt naturalnie brzmiące efekty.

Swoją drogą, "Budziszyn" nie miałby nosówki w pierwszej sylabie? Chociaż z drugiej strony - "Budzich" też w pełni możliwy.

Cytat: Siemoród w Wrzesień 12, 2020, 11:18:02Stolica: Kiėnązègard /Ťėnązĕgord/? Kraluwac /Krolüvăc/? Kråluwac? Chcę skalkować niemieckie Königsberg i pierwszy rdzeń mogę oddać zaświadczonym kiėnądz /ťėnąʒ/ (król, książę) albo kral:krål /krol:krål/. To drugie słowo nie jest poświadczone bezpośrednio, ale Muka pisał o nazwisku rodowym Kral, przy czym to słowo musiało zawędrować aż z czeskiego, bo w łużyckich kral jest bohemizmem.

Myślę, że "Królewiec" mógłby zostać zapożyczony przez filologów jako słowiańska nazwa tego miasta nawet bez "króla" jako rzeczownika pospolitego. W sumie czemu nie?

Dzięki za te dodatkowe kraje oczywiście. Naddniestrze przeoczone czy celowo nieuwzględnione? xD
Jaranie się starem forem to pedalstwo, a Kwadrat i Seiphel to ciota i chuj.

P*lsko, cóżeś uczyniła ze swoim chrztem?

Siemoród

#244
CytatTeż mi się tak wydaje - że Wendowie po prostu tak by zrobili. Nie jestem pewien tylko, co do poprawności niektórych brzmień - kiedy -er, kiedy -ėr, kiedy -år. Myślę, że trzeba całościowo przeanalizować pod tym względem dostępny materjał (zebrać wszystkie twory z tym sufiksem "do kupy") i poszukać prawidłowości. Być może czyni to owa monografja o morfologji jermanizmów, ale jako że jej nie posiadam, to pozostało mi tylko szperać w słowniku Polańskiego, co przed sporządzeniem listy pobieżnie uczyniłem, ale i tak w gruncie rzeczy tworzyłem te słowa "na czuja".
Na pewno -ėr było warjantem -år po spółgłoskach k, g, ch, natomiast -er zawsze brałem za niezasymilowane niemieckie -er, innej reguły nie znalazłem, ale z chęcią poczytam, co o tem sądzi Polański. Swoją drogą o ile dobrze widzę, to w gramatyce Polański w wielu miejscach zamiast /ė/ pisze /i/, jak gdyby zmienił nieco pogląd na rekonstrukcję tego fonemu, w szczególności zamiast /-ėr/ widzę /-ir/.

CytatZtąd, że generalnie w językach słowianskich tworom na -ьcь odpowiadają transrodzajowo twory na -ica. Ale rzeczywiście, w połabskim nie widać tej prawidłowości - zaświadczone twory na -îcia nie tworzą feminativum w tym języku, więc można domniemać, że sufiks ten po prostu tej funkcji w płb. nie spełniał.

Niemniej, feminativa na -acka wywołują u mnie drobną objekcję, gdyż sprowadzają się do właściwie nieistniejącego sufiksu -ьčьka (czy n.p. kobieta-podlec to *podleczka? Czy kobieta-fachowiec to *fachowieczka?), który mógłby zaistnieć jedynie na zasadzie nowotworu. Stąd ta altenatywa w postaci -icy, którą zaproponowałem na ostatnią chwilę, zdając sobie sprawę, że to mało trafiona propozycja.

Z drugiej strony, skoro wiemy, że twory zakończone na -ăc/-oc (z PS -ačь) miały feminativa na -ockă (n.p. toblac - toblocka), to możliwe, że per analogiam powstała też końcówka -acka, zwłaszcza że w wyniku mazurzenia i pomieszania/redukcji samogłosek, te sufiksa bardzo zbliżyły się do siebie fonetycznie.
Przemawia do mnie i chyba możemy ustalić, że twory na -ac/-ác mają formy żeńskie na -acka, a te na -ac/-ȧc mają formę żeńską na -îcia. Warto oczywiście jeszcze przeanalizować dokładnie sposób tworzenia feminatyw, ale chyba dla tej końcówki nic nie poświadczono.

Jeszcze te na -[]r mają feminatyw na -[]rska, niech będzie odmieniany rzeczownikowo.

CytatZaraz się wytłumaczę z tych wszystkich nieprzyswojonych nazw.

Po prostu, próbowałem w tych formach jak najbardziej zasymulować "naturalny" rozwój języka połabskiego, opierając się na tym, jak z danymi rzeczami poradziły sobie inne języki słowiańskie (przede wszystkim łużyckie, mające podobny status języka mniejszościowego i raczej nie będące "językami kultury"). Doszedłem do wniosku, że taki język nie posiadałby zbyt wielu "dalekich" egzonimów (podobnie jak łużyckie, gdzie egzonimów dla dalszych krajów jest naprawdę mało). Z drugiej strony, takie formy bardzo kłócą się ze specyficzną fonetyką (i potencjalnie ortografią, bez względu na to, jaki warjant zostanie finalnie uzgodniony), więc rzeczywiście pełna asymilacja nazw ma uzasadnienie (tylko gdzie postawić przysłowiową "kreskę"? Czy będziemy wendyzować każdą wioskę w Rodezji czy Wenezueli?)
Słusznie, w łużyckich faktycznie jest dość dużo nieprzyswojonych nazw, szczególnie jeśli chodzi o dość młode lub małe kraje. W przypadku Monaka czy Andory można po prostu pozostawić w użyciu obydwie formy - zasymilowaną oraz nieodmienną w oryginalnej ortografji, ale w przypadku dalszych krain chyba lepiej pozostawić warjant zbliżony do niemieckiego.

CytatGeneralnie byłbym za tym, żeby tej końcówki -(i)se (gdyby nie była zaświadczona w ingelse, to w ogóle byłbym jej nie użył - aż się zastanawiałem, czy nie odrzucić jej jako barbaryzmu, ale uznałem, że nie będę bawił się w Palmajcia [Letas Palmaitis - autor rekonstrukcji j. pruskiego - przyp. Dyn.] i udawał, że znam połabski lepiej niż sami Wendowie [choć niewątpliwie znali oni już ten język coraz słabiej]) używać w odniesieniu do krajów w "germańskiej strefie wpływów", tam gdzie mocno bazujemy na wzorcach z niemieckiego.
Też miałem takie objekcje na początku i w sumie chyba masz rację, że najlepiej tę końcówkę zostawić dla kilku najbliższych krajów jermańskich.

CytatPełna zgoda co do pierwszego. Co do drugiego - kwestja raczej arbitralna, ale chyba byłbym za odmianą przymiotnikową - wydaje się naturalniejsza.
Ja również. Do tego obawiam się, że w połabskim wszystkie krótkie przymiotniki miały akcent na końcówkę (tak naprawdę być może istniały krótkie przymiotniki z akcentem na rdzeń, ale wtedy by się siłą rzeczy chyba zlały z długimi przymiotnikami), więc się wszystko zgadza, popieram takie wyjście. Do tego zgadza to się z tym, że państwa na -ska mają być elipsą od -ska zimia.

CytatNo tak - naiwnie uznałem, że to ten sam sufiks, co w brūderînka. Rzeczywiście, rekonstrukcja jako -ynъka ma chyba więcej sensu, biorąc pod uwagę istnienie tej zaświadczonej knięgini, a także fakt, że tej "Niemkince" rzeczywiście odpowiada w innych językach Niemkini.

Trochę więc nie wiem, co tu robić. Może uznać, że ta -ynъka jest uniwersalnym sufiksem, skoro jest rozwinięciem dość uniwersalnej -yni (nie zapominajmy, że w SCSie nawet "sąsiadka" to była "sąsiadyni", a nazwom narodów na -janin odpowiadała -janyni). Z drugiej strony, intuicja mi podpowiada, że ta "Niemkinka" mogła być reliktem/idjosynkrazją.
Trzeba się nad tym sufiksem na pewno jeszcze zastanowić, bo jest on słabo zaświadczony. Nawet jeśli Niemkinka miałaby być jakimś archaizmem, to i tak bym rozważył rozszerzenie produktywności.

CytatChorwacja ma -ska dlatego, że endonim ma -ska (Hrvatska) - tylko i wyłącznie. Jak zaznaczyłem, w przypadku państw i narodów słowiańskich, byłem bardziej skłonny opierać się na endonimach i rodzimym słowotwórstwie.

W przypadku Bośni tak nie jest - endonim brzmi Bosna, a na łużyckiej formie Bosniska bym się nie opierał, bo u Łużyczan generalnie wszystko kończy się na -iska (jest i Belgiska, Albańska, Grichiska it.p.), więc jeśli nie chcemy iść tą drogą i używać tego sufiksu -ska jako (niemal) uniwersalnego (co moim zdaniem jest legkim przegięciem i zajeżdża jakimś ultrapuryzmem), to raczej nie powoływałbym do istnienia żadnej "Bosieńskiej", nie istniejącej nigdzie poza łużyckimi.

Niezłą alternatywą za to może być oparta bezpośrednio na endonimie Bosna (oczywiście z -ă na końcu), bez tego zbędnego -aja.
Tak, przekonałeś mnie tym. Też chciałbym unikać przesadzania ze -ska, tak jak czeski przesadza czasem ze -sko, a ukraiński ze -szczyną.

W takim razie jestem za Bosną albo Bosnją, nawet nie wiem, które lepsze.

CytatSłusznie. Tego /u/ nie ma co nadużywać, chociaż nie wiem czy to "ů" to już nie za daleko posunięte przyswojenie, niemożliwe do utworzenia bez wiedzy etymologicznej. Zastanawiam się, jaka jest geneza tej Bołharskej w górnołużyckim - może to rusycyzm? Wówczas Bolgaraja mogłaby mieć sens. Na pewno brzmi mniej "agresywnie" niż Būlg-.
Bołharska w górnołużyckim to chyba zaadoptowany rusycyzm albo jakieś odrodzeniowe słowotwórstwo, bo dolnołużycki ma zwykłe "Bulgarska", przynajmniej na Wikipedji. Słoweński ma "Bolgarija", co też nie jest z łacińska, w każdym razie optuję za zmianą samogłoski, być może i sonantu, może niech się kto inny wypowie.

CytatTak, oparłem się na tym - wychodząc z założenia, że Górczanin żyje w górach, a nie "górkach", więc może to zdrobnienie jest jakąś stalszą częścią słowotwórstwa związanego z "górami"... ale może rzeczywiście nie ma to zbytniego sensu.
Podobnie jak wyżej, ciekaw jestem innych opinij.

CytatWyszedłem z założenia, że zasada, że toponimy pluralne są "w rodzaju żeńskim" jest ogólnozachodniosłowiańska. Z drugiej strony - najstarsze zapisy niektórych nazw pokazują, że przynajmniej w polskim nie zawsze tak było, więc w sumie kij wie.
Nie wiem jak się do tego mają utrwalone archaizmy typu we Włoszech, Niemczech, Węgrzech, z ewidentnie męzką końcówką, choć może to być już średniopolskie. W każdym razie obawiam się, że może tutaj wygrał podział męzkoosobowy-niemięzkoosobowy, ale faktycznie warto byłoby sprawdzić, na ile stare są tego typu twory i jak brzmiały pierwotnie.

Cytat
Nie ukrywam, że z tej nazwy jestem najbardziej zadowolon. Choć oczywiście kwestja, czy Dionsķe to dobra adaptacja (zwłaszcza ten etnonim na -sķe, może po prostu Dion od Däne - choć osobiście mam pewien problem z tymi "bezsufiksowymi" etnonimami) jest nieco dyskusyjna, ale -morka to z pewnością dobra rzecz - brzmi jak coś, co Wendowie mogliby stworzyć.
Tak, można by tu jeszcze rozważyć -ise w przymiotniku, natomiast wydaje mi się, że nie ma nic złego w kopjowaniu Sasa.

CytatTeż mi się wydaje, że "Frank" mógł należeć do tej starszej warstwy zapożyczeń, stąd zaproponowałem alternatywną formę z nosówką (oczywiście, jeśli zapożyczenie byłoby "odpowiednio" stare, to język połabski pewnie też przetworzyłby jakoś obcą zbitkę Fr- w nagłosie, ale uznałem, że to już przesadne gdybanie).
Zgadzam się całkowicie i popieram frą-. Zresztą jako przykład, że takie etnonimy mogą się dostać wcześnie do języka ludowego, niech służy górnołużyckie jendźelski 'angielski'.

CytatFemininum wybrałem dlatego, że tak jest we spółczesnym języku nowopseudogreckim (oczywiście tam wymawiane Athina). My mówimy Ateny w liczbie mnogiej, bo dzięki literaturze (tłumaczenia antycznych dramat i mitów) zapożyczyliśmy formę starogrecką (w odniesieniu do miasta starożytnego, co później zostało odniesione i do spółczesnej stolicy). W połabskim oczywiście takiej tradycji literackiej nie ma. Z drugiej strony - w łużyckich też są Atheny, więc mogła zadziałać analogja do innych języków.
Można zawsze użyć tego dla odróżnienia bogini Ateny od nazwy miasta, bo to rozróżnia niemiecki (Athene/Athen). Albo do odróżnienia starożytnych Aten od Nowych Aten xD

CytatTylko zkąd ten infiks -î-? Z tym miałem problem - ale również jestem nieusatysfakcjonowany z tej formy.
Miało to się przekładać na "gruzyjski", ale może przesadzam. Chciałem coś wsadzić pomiędzy -z oraz -skie.

CytatZ Aliǫdîją mam taki problem, że to -îja zalatuje latynizmem (w końcu w niemieckim nie ma tam żadnego -ien ani nic takiego). Nie sądzę, że Wendowie zapożyczyliby ten toponim przez łacinę, więc jednak bardziej prawdopodobne /Ol'ǫdü/.
Zgadzam się, zapomniałem, że po niemiecku jest to po prostu Holland.

Z jednej strony /Ol'ǫdü/ brzmi jakoś strasznie prosto, człon nazwy własnej to tylko nagłosowe o- xD Z drugiej jednak strony mam problem z lepszą adaptacją a chcielibyśmy chyba zostawić rozróżnienie Holandji i Niderlandów.

CytatTrochę nie wiem, zkąd to -înek. Nie ma w połabskim zaświadczonych etnonimów na -in. To oczywiście nie oznacza, że nie istniały/nie można tego sufiksu zaaplikować, ale może mimo wszystko bezpieczniejszy byłby Nîzķèlądionek?
Chyba literówkę popełniłem, oczywiście popieram tę ostatnią nazwę.

CytatTak, bo przymiotnik "maltsķe" mi nie brzmiał.
To "maltezise" brzmi mi średnio (jakoś za daleko Niemiec, by tworzyć taki "germański" przymiotnik) - może "maltezårsķe" (chociaż... czy to nie zbytnia sufiksoza)?
Może mȧltezkie?

CytatNawet rozważałbym opcję "Monako" jako rodzaj żeński.
Też zacząłem się k temu skłaniać.

CytatW sumie chyba nie ma co wydziwiać i zostawić coś takiego.
Tu chyba chciałeś odpowiedzieć, a tylko przepisałeś moje zdanie co słowa na Niemcy.

CytatTutaj chyba byłbym bardziej za odmianą rzeczownikową, chociaż... cholera wie.
Polański sugeruje, że dolnoniemieckie -ke miało być oddawane jako -ka przez skojarzenie z rodzimym z *-ъka, a dolnoniemieckie -ske przez skojarzenie z rodzimym -ska ze *-ьskaja, co by sugerowało odmianą przymiotnikową. Mimo wszystko ja bym sugerował rzeczownikową, aby uniknąć homofonji.

CytatJedyny problem jaki z tym widzę to możliwość pomyłki z zaświadczonym przymiotnikiem sluwensķe ("słowiański", "połabski"), zwłaszcza w przypadku "słoweńskiego", ale może to nie taki problem.
Racja, przeoczyłem. Homofonja 'słowiański'/'słoweński' byłaby na pewno niepożądana dlatego w sumie lepiej na 'słoweński' wybrać np. sluwenȧckie 'słoweński', sluwenskie 'słowiański' oraz sluwinskie 'słowiński'? To *-ьcь w przymiotniku może nie satysfakcjonować, ale można to uznać za kalkę serbskiego slovenački.

CytatW pierwszej chwili pomyślałem, że to Såjȧ(d)nacena to zbytnia kalka z polskiego. Ale z drugiej strony, przecież istnieje zaświadczone janoce jako "jednaki", więc w sumie... Chociaż zastanowiłbym się nad budową słowotwórczą czasownika "zjednoczyć", bo Wendowie mieli te swoje dziwne germanopochodne morfemy czasownikowe (typu del it.p.).
No, te złożenia z del były chore czasem xD

Oprócz jȧnakie /janoťĕ/ (ja to tak rekonstruuje, zresztą o czemś podobnem myśli Polański w SEJDP), mamy jeszcze jȧnác /janoc/ czyli jedynak.

CytatZ drugiej strony, wydaje mi się, że Wendowie mogli mieć jakiś wczesny kontakt ze Szwedami i zapożyczyć tę nazwę z dolnoniemieckiego (skoro znali przymiotnik "angielski" [chociaż mogło to znaczyć "holenderski" u nich], to o Szwedach może też słyszeli).
Co do Szwedów to przekonałeś mnie — o Szwedach Wendowie mogli usłyszeć już w czasie wojny trzydziestoletniej, więc Swed (ze śdn. Swêde) nie jest przesadą.

Swoją drogą "ingelse" w znaczeniu 'holenderski' możnaby zostawić, choć jest to trochę kontrowersyjne. Tak samo jednak jest przecież z nazwą "Włochy" w polskim (i dawniej łużyckich, choć może to była kalka polskiego). Nie agituję za taką możliwością, ale byłbym ją w stanie zaakceptować.

CytatPolitniepoprawnie - Suchum (zresztą, sama Abchazja używa tej "carskiej" formy).  ;)
Zgadza się, zapomniałem o tem. Zresztą w Rosji też się używa nazwy Сухумъ, a przynajmniej kojarzę pociąg Moskwa-Suchum.

CytatPrzy toponimach z tak bratnich języków chyba można kombinować z rekonstrukcjami (ewentualnie może pomijając pewne idące w zbytnią archaiczność detale), zresztą zapożyczanie ich fonetycznie moim zdaniem dałoby dziwne, niezbyt naturalnie brzmiące efekty.

Swoją drogą, "Budziszyn" nie miałby nosówki w pierwszej sylabie? Chociaż z drugiej strony - "Budzich" też w pełni możliwy.
Tak, absolutnie popieram takie rekonstrukcje, także dla miejscowości o czysto niemieckim rodowodzie, te rekonstrukcje nie zawsze muszą być poprawne. Zawsze sobie łużycką egzonimję wyobrażałem w taki sposób:
1. Łużyczanie widzą zależności jak ich miejscowości są zapisywane po niemiecku, czyli np. Kalau - Kalawa, Forst - Boršć, Buckow - Bukow i t.p.
2. Łużyczanie widzą podobne nazwy miejscowości o nazwach pochodzenia słowiańskiego i je przekładają według tych samych analogij na swoje języki, np. Glauchau - Hłuchow, Chemnitz - Kamjenica
3. Łużyczanie stosują identyczne reguły do nazw o niejasnym pochodzeniu lub pochodzeniu ewidentnie niemieckim, np. Erfurt - Jarobród, Bremen - Brjemjo i t.d.
Z tego powodu nie widzę przeciwwzkazań, żeby np. Brema albo Oldenburg miały takie odjechane egzonimy jak Brimą i Starègard (nie postuluję konkretnych egzonimów, bardziej mam na myśli kierunek). Oczywiście czym dalej od Wendlandu, tym bardziej powinniśmy trzymać się oryginalnej formy.

Co do Budziszyna nie wiem, zawsze odbierałem to jako nazwę miejscową od jakiegoś Budzicha. Mimo wszystko zgodzisz się pewnie, że nie trzeba się kurczowo trzymać naukowej etymologji (w końcu Chociebuż to też nie jest prawidłowa rekonstrukcja).

CytatMyślę, że "Królewiec" mógłby zostać zapożyczony przez filologów jako słowiańska nazwa tego miasta nawet bez "króla" jako rzeczownika pospolitego. W sumie czemu nie?
To prawda, dlatego najbardziej podoba mi się wersja Kråluwac, tym bardziej, że zdaje się, że "król" jest poświadczony. Mimo wszystko, można to też widzieć jako odrodzeniowe zapożyczenie z polskiego/czeskiego/rosyjskiego.

CytatDzięki za te dodatkowe kraje oczywiście. Naddniestrze przeoczone czy celowo nieuwzględnione? xD
Przeoczone, wiedziałem, że o czemś zapomniałem.

NADDNIESTRZE - Pudnestre /püdnestrĕ/ - trochę tutaj naśladuję nazwę "Połabie" i "połabski", którą wcześniej uważałem za XIX wieczne martwe terminy naukowe, ale przecież łacińskie Polabi czy średnio-dolno-niemieckie Polaber Wende są dużo starsze i nawet jeśli zostały zapożyczone za króla Ćwieczka, to i tak świadczą o użyciu "po-" w nazwach terenów nadrzecznych.
Stolica: Tiraspol/Tirȧspál /Tiraspol/ - swoją drogą niezależnie od przyjętej ortografji należałoby przyjąć zasady transkrypcji z rosyjskiego i innych języków zapisywanych cyrylicą. Łużyckie mają własne zasady, nie kopjują transkrypcji niemieckiej.
Mieszkaniec: pudnestrianek
Przymiotnik: pudnestruwskie /püdnestrüvsťĕ/

WYSPY OWCZE - Wice Wåstruwe? - chyba słowem na wyspę powinien być wåstruw, poświadczony tylko w nazwie miejscowej, ale z drugiej strony w dolnołużyckim podobno wotšow to wyspa rzeczna, podobnie w kaszubskim. Można też ukuć na wyspę morską kǫpa/kǫpá wzorem głuż. kupa, ale nie wiem czy nie przesadzam. Kaszubski na wyspę morską ma osëch oraz grądo. Trochę problematyczne to. Słowiński ma pochodne vostruovjica (miejsce tarła ryb), kąpa (kępa), innych słów nie znalazłem.
Stolica: Thorshavn/Tórshavn /Torshavn/, nie widzę sensu tworzyć egzonimu
Mieszkaniec: fȧrercanek? fȧrerianek? - myślę czy tego -ianek nie aplikować razem z -c-, wzorem Górczanina, trudna decyzja
Przymiotnik: fȧrerskie - chyba nie ma tu co wydziwiać i bawić się w jakich Owczanków xD

jeszcze co prawda nie Europa, ale niby terytorjum zależne Danji
GRENLANDJA - Gronliǫdu /Grönl'ǫdü/ - kalka Grönland, z poświadczone grone 'zielony' oraz liǫdu.
Stolica: Nuuk /Nuk/, znów nie widzę sensu tworzyć egzonimu. Gdyby Wendowie żyli w Danji, to można by rozważyć coś z duń. Godthåb, ale tak to chyba by to było przegięcie.
Mieszkaniec: Gronlądianek
Przymiotnik: Gronlądskie

Ode mnie tyle. Czekam na uwagi Mauzera i innych osób.

Przy okazji po naradzie na dyskordzie czas na kontynenty:
AFRYKA -  Ȧfrika /afrikă/
AMERYKA POŁUDNIOWA - Na-Pèlni  Ȧmerika /no-pĕlni amerikă/
AMERYKA PÓŁNOCNA - Na-Pèlnuc  Ȧmerika /no-pĕlnüc amerikă/
ANTARKTYDA -  Ȧntȧrktida /antarktidă/
AUSTRALJA - Ûstrȧlîja/australajă/
AZJA -  Ȧzîja /azajă/
EUROPA - Ewrapa /evropă/? Yrapa /oiropă/?XDDDDD
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Towarzysz Mauzer

Cytatwiększość mniej niż trzysylabowych pożyczek niemieckich miała paradygmat akcentuacyjny kontynuujący A, oprócz femininów z krótką samogłoską w rdzeniu. Te miały paradygmat kontynuujący C, ale bez charakterystycznych wahań akcentu w wyrażeniach przyimkowych. Postaram się to udowodnić wkrótce.
OK, wkrótce nadeszło.

Wszystkie zapożyczone masculina były kontynuantami paradygmatu A. Po pierwsze, nie mamy formy pluralis, które nosiłyby zredukowaną końcówkę: brot'ai, stid'ai, snocai, torcai, grödlindzai, stidzai, böri, fründi, kransi, kravdi, rovni, varti, svengli, fagli, bargri, krigri, mosketri, knöpe, pole, pate, stinte, krangle, platere, baudai, klacai, knöpai, potai, rodai, lǫpai, börai. Wyjątkiem są formy, które podciągnięto pod słow. sufiks -ĕk: inglaicĕ, ladaicĕ, modaicĕ, polait'ĕ, a także dewiacyjna forma od stig 'sztyga' - stid'ĕ obok stidzai.
Po drugie, w przypadkach zależnych zredukowane końcówki mamy niemalże wyłącznie w zestrojach akcentowych z przyimkami: [ai] smad'ă (smad || [ai] smad'o), [ai] snidr'ă (snider), [vit] strid'ă, no decă, vå tornă, no asl'ĕ, vå velt'ĕ, no banĕ. Odmiennie zachowują się tylko dwa rzeczowniki, które dają się opisać jako paradygmat A+C: vå krăme, vå kridze. W gen. sg. bez przyimka mamy końcówki pełne: [nemă] lüko, [pöl] güld'o, mejėr'o, [pöl] pauno, [vit tüg] taido, gen. part.: friso, vorst'o, dancko, oso, rümo, šümo, šelp'o, podobnie dat. sg. t'arlau.

To chyba forma nominativu determinowała paradygmat zasymilowany. Dlatego też w femininach, które miały w dolnoniemieckim rdzeń długi i otrzymały pełną końcówkę -o mamy kontynuant paradygmatu A, a tych z dn. rdzeniem krótkim i zredukowaną końcówką - kontynuant par. C.
Stąd w pluralis znowu brak końcówek zredukowanych: büse (büse), gale (galo), krauce (krauco), kroge (krogo), šole (šol'o), folne, saide, šance, šobe, klije, plamoze, t'irbe, kortvoi (korto), klütvoi (klüto), sokvoi (soko), jostråi, trepoi, vait'ai.
Zestroje z przyimkami w singularis mają, zgodnie z przewidywaniami, redukcję ostatniej sylaby: ai kokvĕ, kå maisă (maiso), kå traivă, kå daistă (daisko), no grensă (grensă), no daistă (daiskă), vå maurĕ (maur'o), no giglĕ (gigl'ă), vå st'ainĕ (stain'o), no varĕ (varo).
Zredukowane końcówki mają też syntagmy z pöl 'pół', inaczej niż w przypadku masculinów: pöl mailĕ (mail'o), pöl tånĕ / tånă (tånă). Czyżby zestrój akcentowy powstawał tu opcjonalnie? Forma kå büzĕ daiste (daisko) wydaje się być analogiczna do [vit tüg] taido - gdzie przyimek rozdzielany był atrybutem redukcji przeważnie nie było. Forma dat. pl. kå vaikăm jest z uproszczenia analogicznego, wg paradygmatu C końcówka powinna być pełna.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ

Rollo

#246
Hej, po wielu latach anonimowego lurkowania obecnego, jak i poprzedniego forum, uznałem że warto założyć w końcu tutaj konto. Ale do rzeczy.

Pewnie niektórzy z was kojarzą gry o średniowieczu z serii Crusader Kings. Na początku września wydana została trzecia odsłona, z którą od pierwszych informacji wiązałem wielkie nadzieje, a to z powodu wydzielenia z kultury pomorskiej osobnej kultury połabskiej. Dla tych, którzy nie kojarzą CK – kultura jest jednym z atrybutów postaci, na równi z religią. Przynależność do określonej kultury oznacza, że postaci będą miały generowane imiona zgodnie z tą kulturą oraz że władcy będą mieli tytuły pochodzące z danego języka. Niestety, w podstawowej wersji gry Połabianie zostali potraktowani po macoszemu, zatem przyłączyłem się do grupy moderów, którzy tłumaczą tytuły na zgodne z daną kulturą. Podjąłem się tego wyzwania, bo to chyba byłby pierwszy raz, kiedy połabszczyzna weszłaby do do szerszej świadomości czy ogólnie popkultury. Zapraszam do oceniania i dyskusji, wszystkie uwagi są mile widziane (te o grę także), bo jestem zwykłym amatorem trochę zainteresowanym językami słowiańskimi.
Po lewej są tytuły po angielsku, po prawej po połabsku.
C – county
D – duchy
K - kingdom


Culture adjective (English) – Slüvensťĕ – ofc z "słowiański".
Culture Collective (Englishmen) – Slüwionĕ – z "Słowianie"

Feudal/Clan – jak nazwa wskazuje, tytuły feudalne.

Baron – Gordnĕk – od poświadczonego połabskiego gord + przyrostek -nĕk; por. kaszubskie "Gardnik".
Baroness – Gordnaină – rekonstukcja poprzez analogię do kaszubskiej "Gardninô".
Count – Zaupon – rekonstrukcja z "żupan".
Countess – Zauponkă – jak wyżej; za podstawę przyjąłem południowosłowiańskie Жупанка/ Županka.
Duke – Wåwådă – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 955).
Duchess – Wåwidćă – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 956).
King – Ťėnądz – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 876).
Queen – Ťėnąďainiă – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 876). Podane znaczenie to "pani, szlachcianka", jednak poprzez pokrewieństwo z " Ťėnądz" urobiłem z niej "królową".
Prince (son) - Ťėnądză Wåtrük – nie znalazłem dobrego sposobu, aby przełożyć to w elegancki sposób, więc zrobiłem analogicznie do "Büzĕ Våtrük".
Princess (daughter) - Ťėnądză Dewka – jak wyżej.
Emperor – Ťaizår – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 865).
Empress – Ťaizårskă – rekonstrukcja, Ťaizår + skă.
Prince (emperor's son) - Ťaizåră Wåtrük – patrz Ťėnądză Wåtrük.
Princess (emperor's daughter) - Ťaizåră Dewka – patrz Ťėnądză Dewka.

Barony – Gordaistĕ – słowo poświadczone.
County – Zaupă – rekonstrukcja z PS *župa.
Duchy – Wåwüdztü – rekonstrukcja, nie byłem w stanie wpaść na lepszą, ponieważ brak w połabskim nazw z PS przyrostkiem *-ьstvo.
Kingdom - Ťėnązĕ Liǫdü – wyraz złożony, który miał być kalką z "Königreich"; J. Heydzianka "Niemieckie wyrazy złożone w języku połabskim" w: Slavia Occidentalis, Tom 3-4, za pośrednictwem "Gramatyki" Polańskiego; także Słownik etymologiczny..., s. 879.
Empire - Ťaizårsťe Liǫdü – rekonstrukcja przez analogię do powyższego.

Mayor – Storüstă – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 765).
Mayor f – Storüstaină – słowo poświadczone.
Mayor c (Lord Mayor) - Nawoisnĕ Rodnĕk – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 425).
Mayor c f - Nawoisnă Rodaikă – moja rekonstrukcja, jak wyżej + -aikă
City – Gord – słowo poświadczone.
city c (Grand City) – Waikă – słowo poświadczone (Słownik etymologiczny..., s. 906)
City d – Liǫdü – słowo poświadczone, użyłem w znaczeniu "kraj" (Słownik etymologiczny..., s. 349).
City k – brak, może tu bardziej pasowałoby Liǫdü?

Tribal – tytuły plemienne.

Chief c – Widz – moja rekonstrukcja z PS *voďь.
Chief c f – Widaină – moja rekonstrukcja, PS *voďь + *-ina.
Chief d (High Chief) – Ťėnądz – zastosowałem tu króla, bowiem kronikarze niemieccy nazywali królami ważnych władców plemiennych
Chief d f (High Chieftess) – Ťėnąďainiă – jak wyżej.
Chiefdom – Plimią – moja rekonstrukcja z PS *plemę
Chiefdom d (High Chiefdom) - Wilťă Plimią – moja rekonstrukcja, analogia z polskiego "wielkie plemię".

Council – członkowie rady władcy, zdecydowałem się użyć nazwy tytułów niemieckich, dolnoniemieckich i polskich, ponieważ brakowało mi źródłosłowu – poza Ammanem – i stwierdziłem, że gdyby tworzenie państw Połabian wyszło poza fazę plemienną (wczesnofeudalną u Obodrzyców), to nazwy te zostałyby zapożyczone z zewnątrz, tak jak np. pl kasztelan, komes itp. Zapożyczone tytuły dopasowałem do fonologii połabskiej.

Chancellor – Konclår – z niemieckiego "Kanzler", choć pewnie powinienem z średniodolnoniemieckiego "Kenseleri".
Chancellor f – Konclårskă – jak wyżej + skă.
Steward – Amman – zarządca dóbr państwowych (Słownik etymologiczny..., s. 18)
Steward f – Ammanaikă – analogia.
Marshal – Morszåuk – od pl "marszałek", -ał- potraktowałem jak płb. "oł", które przeszło w åu.
Marshal f – Morszåukaină – jak wyżej, patrz pl "marszałkini"
Spymaster – Sikretår – pl "sekretarz"
Spymaster f – Sikretårskă – jak wyżej + -skă.

Contract-based titles (d)

Marquess – Morkgrob – rekonstrukcja ze średniodolnoniemieckiego "Markgrâvio".
Marchioness – Morkgrobaină – jak wyżej.
Palatine – Polącgrob – ze średniodolnoniemieckiego "Palencgrâvio".
Palatine f – Polącgrobaină – jak wyżej.
March – Morkă – rekonstrukcja ze średniodolnoniemieckiego "Marka".
Palatinate – Polącă – ze średniodolnoniemieckiego "Palencea"; Fåuc od niemieckiego "Pfalz"

Men-at-Arms and Knights

Knight – Waitądz – rekonstrukcja z PS *vitędzь.
Knights (plural) – Waitądzai – rekonstrukcja z PS *vitędzi.

Possible Future titles

Grand Duke - Wilťĕ Wåwådă – analogia do pl "Wielki Książę"; łużyckie mają "Wulkowjerch"
Grand Duchess - Wilťă Wåwidćă – jak wyżej.
Grand Duchy - Wilťă Wåwådztü – pl "Wielkie Księstwo"; łużyckie mają "Wulkowjerchojstwo".
Commander – Wåjwådă – rekonstrukcja, nie wiedziałem jak wywieść słowo na dowódcę, nie chciałem używać Wåwådă w pierwotnym tego słowa znaczeniu, bo z założenia moda tytuły nie mogą się powtarzać.
Commander f – Wåjwidćă – jak wyżej.
Elector – Ťaurfürst – przeróbka z niemieckiego "Kurfürst".
Elector f – Ťaurfürstaină – jak wyżej.
Heir Apparent – Didaic/Noslednĕk – oba wyrazy to rekonstrukcje analogiczne; pierwsza z "dziedzic", druga z "naślednik", poświadczonego w staropolszczyźnie.
Heir Apparent f – Didaickă/Nosledaićă – jak wyżej.


Towarzysz Mauzer

#247
Dobra robota!

W dwu przykładach wydaje mi się, że mielibyśmy inaczej zredukowane samogłoski, bo z szybkiego porównania z sch. i ros. wydaje się, że akcent był w pierwszym wypadku medialny, w drugim medialny w formach odmienionych:
våvüʒtĕ 'x-two'
vaitąʒ 'rycerz' > pl. vaitąʒă - psł. a. p. (a), przewidywany płb. a. p. B+A
Ponadto sufiks jak w *plemę nie miękczył, więc będzie plimą 'plemię', por. jaimą.

Zastanawiam się tylko, czy części tytułów nie przejęto by z niemieckiego. Pytanie tylko, w jakiej epoce, ja np. szedłem za formami średniodolnoniemieckimi, a więc późnośredniowiecznymi:
barån/frijår // barånskă/frijårskă 'bar.' > frijårskă ľǫdü 'baronia'
grevă // grevaińă 'hr.' > grevskă ľǫdü 'hrabstwo' - z dn. greve
i dalej:
morkgrevă // morkgrevaińă 'mkgf.', polącgrevă // polącgrevaińă 'palatyn' (?)

Dla arystokratycznego potomstwa wykorzystałbym sufiks -ą, jak detą, tetăną 'dziecko, kuzyn':
ťėnăzą // ťėnăźǫtťaińă 'x.'
ťaizărą // ťaizăŕǫtťaińă 'ax.'

Nie jestem pewien rodaikă jako feminativum od rodnĕk, formacje na -aikă bywały często nieokreślone płciowo. A rodnaićă na wzór püpănaićă? Podobnie od viʒ proponowałbym viʒ́ă na wzór prąďă. Ale to kwestia gustu.

Co do rangi miast, może by różnicować ją przymiotnikami?
våvückă / ťėnąză vaikă 'x./kr. miasto'

Gdybyśmy  chcieli kancelrza z śrdn. kenseleri mielibyśmy zapewne płb. ťenslår. Również 'marszałek' poszedłby raczej z niem. Marschall, pewnie płb. moršål. Do rozważenia forma sekretår 'sekretarz' bez przejścia e>i jako pożyczona późno.

Z przyszłych tytułów 'dowódca' sprawia problem. Może derywować go od *voditi, vidĕ (płb. vidăc, por. cz. vůdce) albo pożyczonego bat (batnĕk). 'Elektor' to Fürst czyli våvådă (łuż. kurwjerch), a więc może płb. ťaurvåvådă lub ťaurnĕ våvådă (płb. chyba mniej nawykł na złożenia niż łuż, chociaż: jopťėdųb). Jako 'dziedzic' bardziej wiarygodny wydaje się kontynuant *na-slěd-"nik", por. sch. nasl(j)ednik. A z drugiej strony - choć w płb. nie ma poświadczeń sufiksu -itjь - arch. ros. дедич, arch. sch. d(j)edić.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ

Rollo

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58
Dobra robota!
Dziękuję bardzo :3

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58W dwu przykładach wydaje mi się, że mielibyśmy inaczej zredukowane samogłoski, bo z szybkiego porównania z sch. i ros. wydaje się, że akcent był w pierwszym wypadku medialny, w drugim medialny w formach odmienionych:
Tak żem czuł, akcentuacja połabska to moja słaba strona. Czy informacje o akcencie pochodzi ze słownika etymologicznego Derksena?

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58Zastanawiam się tylko, czy części tytułów nie przejęto by z niemieckiego. Pytanie tylko, w jakiej epoce, ja np. szedłem za formami średniodolnoniemieckimi, a więc późnośredniowiecznymi:
barån/frijår // barånskă/frijårskă 'bar.' > frijårskă ľǫdü 'baronia'
grevă // grevaińă 'hr.' > grevskă ľǫdü 'hrabstwo' - z dn. greve
i dalej:
morkgrevă // morkgrevaińă 'mkgf.', polącgrevă // polącgrevaińă 'palatyn' (?)
Część na pewno mogła by pochodzić z niemieckiego, ale jak na razie w Crusader Kings 3 są dwie daty startowe, 867 i 1066, więc chciałem wykorzystać dogłębnie materiał słowiański i przerobić go na połabski, mimo że język został zapisany kilkaset lat po końcu średniowiecza. Mod celuje w nazwy średniowieczne, na połabski i kaszubski dostałem dyspensę :P

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58Dla arystokratycznego potomstwa wykorzystałbym sufiks -ą, jak detą, tetăną 'dziecko, kuzyn':
ťėnăzą // ťėnăźǫtťaińă 'x.'
ťaizărą // ťaizăŕǫtťaińă 'ax.'
Nie wpadłem na to, dziękuję za pomysł.

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58Gdybyśmy  chcieli kancelrza z śrdn. kenseleri mielibyśmy zapewne płb. ťenslår. Również 'marszałek' poszedłby raczej z niem. Marschall, pewnie płb. moršål. Do rozważenia forma sekretår 'sekretarz' bez przejścia e>i jako pożyczona późno.
Rozważałem tę propozycję, ale z powodu czasu poszedłem na łatwiznę z analogiami z polskiego.

Cytat: Towarzysz Mauzer w Październik 28, 2020, 17:42:58Z przyszłych tytułów 'dowódca' sprawia problem. Może derywować go od *voditi, vidĕ (płb. vidăc, por. cz. vůdce) albo pożyczonego bat (batnĕk). 'Elektor' to Fürst czyli våvådă (łuż. kurwjerch), a więc może płb. ťaurvåvådă lub ťaurnĕ våvådă (płb. chyba mniej nawykł na złożenia niż łuż, chociaż: jopťėdųb). Jako 'dziedzic' bardziej wiarygodny wydaje się kontynuant *na-slěd-"nik", por. sch. nasl(j)ednik. A z drugiej strony - choć w płb. nie ma poświadczeń sufiksu -itjь - arch. ros. дедич, arch. sch. d(j)edić
Miałem wielki problem z dowódcą, wojewoda dobrze by pasował, bo to on w końcu woje wodził na wojnę :P Elektora muszę zmienić, bo myślałem że chodzi o Elektorów Rzeszy, a chodziło o zwykłych "elektorów", takich którzy wybierają władcę w ramach innych praw dziedziczenia, np. celtyckie Tanistry.
Dziękuję za wszystkie uwagi i jeżeli nie masz nic przeciwko, to chętnie umieściłbym Twoje propozycje w modzie :)
PS. nie wiem zbyt wiele o połabskim, ale bardzo chętnie włączyłbym się do rekonstrukcji języka :P
  •  

Towarzysz Mauzer

CytatTak żem czuł, akcentuacja połabska to moja słaba strona. Czy informacje o akcencie pochodzi ze słownika etymologicznego Derksena?
Nie, słownik Derksena jest bardzo solidny, ale nie ma w nim wielu leksemów ewidentnie psł., ale bez ustalonego pie. pochodzenia. Położenie akcentu i jego paradygmat można dość wiarygodnie ustalić na podstawie staroruskiego, dla którego Drewnierusskoje udarienie A. Zalizniaka w wielu brakujących wypadkach podaje informacje. W najgorszej sytuacji (takiej jak ta), można sprawdzić akcent i paradygmat we współczesnym rosyjskim i sprawdzić miejsce akcentu z serbochorwackim (pamietając, że akuty były w psł. sylabę wcześniej).

CytatCzęść na pewno mogła by pochodzić z niemieckiego, ale jak na razie w Crusader Kings 3 są dwie daty startowe, 867 i 1066, więc chciałem wykorzystać dogłębnie materiał słowiański i przerobić go na połabski, mimo że język został zapisany kilkaset lat po końcu średniowiecza. Mod celuje w nazwy średniowieczne, na połabski i kaszubski dostałem dyspensę :P
No tak, połabski z 867 byłby raczej nudny. Nie czepiam się, gra wszystkich złożoności historii nie odda, ale może zainteresować do ich zgłębienia.

Co do 'dowódcy', to już musisz się zdecydować, co z tym wåwådų zrobić, ostatecznie w niemieckim Herzog też kiedyś zog Heere. A jeśli chodzi o 'elektorów', skoro rzecz rozpoczyna się we wczesnym średniowieczu i pożyczek wciąż było niewiele, to może pokusić się o małe fałszerstwo historyczne i wykorzystać leksem vecnĕk 'niższy urzędnik wiejski', wychodząc od założenia, że wodzów u Słowian mogły były obierać wiece? Oczywiście śmiało czerp propozycje, język zresztą nie podlega prawom autorskim ;). Poczekałbym na ewentualne uwagi reszty fora.

CytatPS. nie wiem zbyt wiele o połabskim, ale bardzo chętnie włączyłbym się do rekonstrukcji języka :P
Sądzę, że to forum to właściwe miejsce!

Osobiście chciałbym skończyć w najbliższych tygodniach rewizję przypisań paradygmatów akcentuacyjnych do leksemów połabskich i wyeksportować przeszukiwalny słownik na silnik MediaWiki, tak żeby móc go kolektywnie poszerzać o materiał rekonstruowany, łatwiej poprawiać itd. Zależy to jednak niestety od tego, ile będę miał wolnego czasu.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ

Towarzysz Mauzer

#250
CytatOsobiście chciałbym skończyć w najbliższych tygodniach rewizję przypisań paradygmatów akcentuacyjnych do leksemów połabskich i wyeksportować przeszukiwalny słownik na silnik MediaWiki, tak żeby móc go kolektywnie poszerzać o materiał rekonstruowany, łatwiej poprawiać itd. Zależy to jednak niestety od tego, ile będę miał wolnego czasu.
Trochę to potrwało, ale przerzuciłem materiał na MediaWiki - chętni mogą zgłaszać się po konta.

Przydałoby się dorzucić jakąś możliwość wyszukiwania a tergo, ale skoro już istnieje wiki, to jest to raczej dam radę.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

Siemoród

Niestety widzę krzaczki, ale jak rozumiem, to pewnie jakiś chwilowy błąd.
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Siemoród

#252
Zebrałem do kupy chyba wszystkie połabskie deklinacje i większość konjugacyj:

Zapraszam do komentowania. Kilka moich uwag:

1. Końcówki deklinacyjne są podane w formie akcentowanej i nieakcentowanej, dystrybucja tych form to zupełnie inna para kaloszy, na początek warto ustalić brzmienie.

2. Końcówki odmiany żeńskiej są raczej jasne, typ /-åi, -ve/ odmieniał się w jedninie miękko, a w mnożynie twardo, dodatkowo w mnożynie do poświadczonych /-om, -ăm/, /-omă/ i /-omĕ/ proponuję /-ox, -ăx/. To gdzie trzeba było zgadnąć to jest na pewno -v- wchodzące do feminin na -[k,g,x,t][o,ă], ja zakładam że w przypadku k, g, x wchodzi tam, gdzie inaczej wywołana byłaby IV palatalizacja (por. /koko, ai kokvĕ/, /mauxo, mauxvåi/), widocznie połabski lubiał unikać tej oboczości, oprócz tego w zapożyczeniach na -to (i pewnie też na -do, postuluję więc /lodo/, pl. /lodvåi/)

3. Nie jestem jedynie pewien odmiany i-tematycznej, o ile zakładam istnienie i-tematycznych końcówek -'åx, (ta poświadczona, ale w dziwnym wyrażeniu) -'åm, o tyle nie jestem pewien DIDu -mo/-mă i IPl -mai/-mĕ. Ten sam dylemat tyczy się zarówno odmiany i-tematycznej żeńskiej, jak i jo-tematycznej męzkiej (nie pasują mi trochę formy narzędnika mnożyny na -ai/-ĕ jak w czeskim). Poświadczone /ai jădai/ traktuję jako przypadkowy miejscownik zamiast biernika, generalnie żeńskie i-temata w dopełniaczu przyjęły końcówkę ū-temat.

4.ū-tematyczną końcówkę -ъvь piszę -iv a nie -ėv, a to wynika z mojej niechęci do tego fonemu. W zasadzie to temat do większej dyskusji, bo naprawdę nie widzę mocnych przesłanek za fonemicznością /ė/ (zresztą sam Polański z niego w wielu miejscach zrezygnował był i w późniejszych pracach pisał visi a nie vėsi 'wszystko', przy tym jednak pisząc np. grėb́åt, choć konsekwetnie należałoby pisać grib́åt) i wszędzie zamieniłbym je na /i/.

5. Zakładam, że w odmianie męzkiej twardej zachowa się końcówka *-ěxъ, tym bardziej że połabski nie unikał oboczności typu [k,g,x]:[c,dz,s], w odróżnieniu od pozostałych zachodniosłowiańskich ma *-ě w miejscowniku wyrazów jak /dek/ albo /krig/, a nie /-au/. Końcówka -/'au, -'ĕ/ natomiast istniała w miękkotematowych męzkich jak /no pǫťĕ, no våtåińĕ/, w miękkotematowych neutrach z kolei przetrwała /-ai, -ĕ/ (<*-i). Końcówka -'åx prawdopodobnie wyparła miękkotematowe *-aix, co wnioskujemy po formie vå zöŕåx (początkowo myślałem, że to temat na -ja, ale mianownik zöri świadczy że to temat na -jo).

6. Dziwna jest końcówka /-üvĕ/ poświadczona chyba tylko w wyrazach /vålüvĕ, zevornťüvĕ, bauťüvĕ/ (woły, skowronki, buki), z czego ostatni niepewny. Jakiś pomysł na dystrybucję? Dość rzadka końcówka, być może nawet istniał warjant /-evĕ/, skoro poświadczono też /danev/ obok /dańüv/ (GSg od /dan/).

7. Istnieje też inna ciekawa końcówka w mnożynie, mianowicie /-i/, pochodzącą pewnie z i-tematowego *-ьje (por. *trьje > tåri), a nie tematów spółgłoskowych jak twierdzi Polański. Występuje ona głównie w germanizmach (jedyne slawizmy jakie z nią znalazłem to /smardi, ľaudi, ďörconi/, gdzie w drugim i trzecim słowie ta końcówka jest odziedziczona). Poza tym występuje ona w jermanizmach jak /böri (u Paruma Schulzego bairai), krąsi (Polański pisze różnie: kranci/kransi/krąsi), kravdi, rovni, mosketri, bargri, varti, krigri, svengli, tüfli~töfli, ťagli, fründi/ i chyba reguła jest taka, że ta końcówka pojawia się w zapożyczeniach kończących się na spółgłoskę zębową. Była to końcówka miękkotematyczna i rzeczowniki ją przyjmujące (jak wiele zapożyczeń w połabskim, zresztą to pokazuje mianownik na -ėl/-ėr) odmieniały się miękko.

8. Dystrybucję -o/-ă : -au/-ĕ przyjmuję w nieżywotnych za frywolną, bo jest dość sporo przykładów rzeczowników przyjmujących obydwie końcówki, ale być może ktoś wymyślił jakąś regułę.

9. W odróżnieniu od tego co kiedyś mówił Dyno raczej bym nie wprowadzał końcówki celownika -owi /-üvĕ/ bo byłaby jednobrzmiąca z końcówką NSg, a do tego mimo wielu poświadczeń celownika nie ma śladu takiej formy.

10. W odróżnieniu od Polańskiego rozróżniam mianownik i biernik mnożyny w męzkich, poświadczonych jest wiele końcówek obydwu przypadków (np. /pasai, ṕåsĕ/) i raczej nic nie wzkazuje na to, aby się one zmieszały. Z tego powodu też nie przewiduję wyparcia u męzkożywotnych biernika przez dopełniacz (jak w ruskim), natomiast przewidywałbym takie zjawisko w bierniku dwoiny (jak w staropolskim i łużyckich), np. /vaiʒą ṕåso, vaiʒą dåvüx ṕåsüv, vaiʒą tåri ṕåsĕ/.

11. Jak już mówimy o dwoinie to za Dynem dopełniacz dwoiny przyjmuję za równy dopełniaczowi mnożyny, podobnie czynię z miejscownikiem dwoiny, który jest u mnie równy miejscownikowi mnożyny (jak w słowińskim i słoweńskim, ale nie jak w łużyckich!). Mocną przesłanką ku temu jest to, że poświadczony dopełniacz od liczebnika 'dwa' to /dåvüx/, gdzie to -x musi być przeniesione z miejscownika dwoiny, a to z kolei z miejscownika mnożyny. Zwróćcie uwagę, że w łużyckich analogiczna forma dopełniacza brzmi dweju, a przy wyższych liczebnikach mamy w dopełniaczu třoch i štyrjoch (wspólne z miejscownikiem), bo te liczebniki już nie łączą się z liczbą podwójną, więc mogło zajść przeniesienie końcówki. Drobny szczegół, ale wydaje mi się, że wystarczający dowód na to, że dopełniacz i miejscownik dwoiny są równe odpowiednio dopełniaczowi i miejscownikowi mnożyny.

12. Konjugacja okazała się być dużo prostsza i zgadywanie było jedynie przy słabo poświadczonym imperfekcie i aoryście. Przy aoryście zgodnie z zabytkami przyjąłem zachowanie aorystu asygmatycznego w 1Sg, a do tego szerzenie się końcówki -i w 2Sg=3Sg i końcówka 1Du i 1Pl -xmĕ, podobnie jak w łużyckich. Ogólną końcówką aorystu w 3Pl jest -xǫ, co jest najpewniej innowacją wspólną dla wszystkich zachodniosłowiańskich (nawet staroczeski nie zna *-šę, a jedynie -u i -chu). Aoryst i imperfekt uznaję raczej za dwa oddzielne czasy, nie jak u łużyckich, gdzie imperfekt jest tworzony wyłącznie od niedokonanych, a aoryst od dokonanych, przez co słuszniej obydwa te czasy nazywać po prostu præteritum.

13. Jedyną konjugacją, której nie rozgryzłem to jest ta zawierające krótkie czasowniki typu pić, bić, myć. Z jednej strony /bait/ ma temat /bėj-/ jak w 3SgPræs /bėjĕ/, 3DuPræs /bėjăto-să/, 3SgImp /bėjăs/, ale z drugiej strony mamy konsekwentnie /pają ~ paiją/ i podobne. Nie jestem też pewien aorystu w tej konjugacji, podobnie nie jestem pewien aorystu od czasownika /båit/. Łużyckie znają tylko pierwotny imperfekt (běch, bě(še), běchmoj, ...), wykształciły natomiast formy posiłkowe do tworzenia strony biernej (buch, bu, buchmoj, ...) chyba odziedziczone z aorystu. W połabskim stronę bierną tworzył czasownik /vårdot/, więc być może aoryst od tego czasownika nawet nie istniał albo był rzadko używany.

14. Polański twierdzi, że w czasowniku /vardot ~ vårdot/ zachodziła oboczność a:å w temacie, ale wydaje mi się, że jego wniosek jest nieco naciągany i ja bym rekonstruował vård-, gdyż mamy także zapisy typu Woardôl, co Polański transkrybuje /vardol/.

15. L-imiesłowy czasowników I konjugacji widziałbym jako rzeczeł, rzeczła, możeł, możła, gdyż po pierwsze chyba tylko takiego typu są poświadczone, a po drugie poświadczony jest przymiotnik /prepiclĕ/ 'przepieczony, spalony'. Może i to łamie słowiańską morfologję, ale podoba mi się ta forma, coś podobnego znają jedynie bułgarski i macedoński, ale w nieco innej formacji. Poza tym specjalnie się w L-imiesłowy nie mieszałem, bo nie do końca rozumiem ich akcentuację, a jeszcze w niej miesza partykuła negacji.

16. Obok bezokolicznik na /-nǫt/, np. /dvaignǫt/ pojawiały się też wtórne na /-nĕt/, np. /voiknĕt/, co mi trochę przypomina górnołużyckie czasowniki na -nyć. Ma ktoś pomysł jak to potraktować? Problem jest taki, że w przypadku chyba większości poświadczonych czasowników nie znamy formy bezokolicznika.
Niech żyje Wolny Syjam!

Towarzysz Mauzer

Brzmi to bardzo rozsądnie, chciałbym mieć więcej czasu się zagłębić w detale, ale nie dam teraz rady.

Cytat6. Dziwna jest końcówka /-üvĕ/ poświadczona chyba tylko w wyrazach /vålüvĕ, zevornťüvĕ, bauťüvĕ/ (woły, skowronki, buki), z czego ostatni niepewny. Jakiś pomysł na dystrybucję? Dość rzadka końcówka, być może nawet istniał warjant /-evĕ/, skoro poświadczono też /danev/ obok /dańüv/ (GSg od /dan/).
Dla vål, bauk może to być w pierwszym wypadku odziedziczona końcówka u-tematów, a w drugim analogiczna. Forma zevornťüvĕ mogłaby wskazywać na szerzenie się takiej postaci jak w polskim, gdyby nie to, że jest odosobniona.

Cytat8. Dystrybucję -o/-ă : -au/-ĕ przyjmuję w nieżywotnych za frywolną, bo jest dość sporo przykładów rzeczowników przyjmujących obydwie końcówki, ale być może ktoś wymyślił jakąś regułę.
Wydaje mi się, że większość użyć końcówki -au była partytywna, przeważają przykłady z rzeczownikami nieżywotnymi, materiałowymi.
Skrzydła miłości, mocy, o wielki, Twardy Jerze,
Rozpostrzyj ponad nami, ogrzej i przyjmij nas. -Mrkalj, Palinodia o twardym jerze
***
VIVAT CAROLVS GVSTAVVS REX POLONIÆ
  •  

Siemoród

CytatBrzmi to bardzo rozsądnie, chciałbym mieć więcej czasu się zagłębić w detale, ale nie dam teraz rady.
Polecam i przy okazji mam jeszcze jedną zagwozdkę — końcówki rzeczowników odczasownikowych typu -enie. Większość poświadczonych gerundyj ma /-enĕ/, jednak spotyka się też /-inĕ/, bez sensownej reguły. Problem jest taki, że *-enьje musiałoby regularnie dać właśnie tą drugą końcówkę (e→i przed spółgłoską miękką).

CytatDla vål, bauk może to być w pierwszym wypadku odziedziczona końcówka u-tematów, a w drugim analogiczna. Forma zevornťüvĕ mogłaby wskazywać na szerzenie się takiej postaci jak w polskim, gdyby nie to, że jest odosobniona.
Z jednej strony mamy NPl/APl to jedne z najczęstszych form rzeczowników, ale z drugiej tylko trzy takie formy znamy. Problem z u-tematami jest taki, że nawet w scs. były one mocno przemieszane z o-tematami, więc nie jest nawet jasne, jakie były prasłowiańskie u-temata.

CytatWydaje mi się, że większość użyć końcówki -au była partytywna, przeważają przykłady z rzeczownikami nieżywotnymi, materiałowymi.
Warto też nadmienić na oboczną postać do /paivo/ czyli /paivau/ (a dokładniej /paivai/ w tamtym djalekcie), co jeśli nie jest jednostkowym błędem to świadczy o przeniesieniu tej końcówki do neutrów, chyba ewenement na Słowiańszczyźnie. Swoją drogą jest sporo dubletów (poświadczone -ai będę zapisywał -au): /bübă:bübau, våskă:våsťau, gorxă:gorx́au/, może coś jeszcze się znajdzie. No i faktycznie można przyjąć, że -au/-ĕ oznacza partytywność.
Niech żyje Wolny Syjam!
  •