Chrząszcz i chrąszcz to inny przypadek, bo to są po prostu różne derywaty, różnica jest nie tylko w końcowej spółgłosce, ale też w wokalizmie, zresztą na całej Słowiańszczyźnie spotyka się kontynuanty psł. *xrǫščь, *xręščь i *xrǫstъ. Jest to kwestja głównie tego, od czego derywowano, bo można różne czasowniki wzkazać, zresztą same mogły wtórnie wpływać na postać tego wyrazu.
Te różne derywaty to tak naprawdę ps. oboczność
ǫ : ę; myślę, że wywodzi się z pie. oboczności
o : e, tzn. nomen vs. verbum (łac.
toga 'okrycie' :
tegere 'okrywać'); i do dziś przecież mamy jeszcze takie przykłady, stary
zbór (protestancki) vs.
zbiór (kolekcja),
zabór ale
rozbiór. Stąd nie dziwi mnie oboczność *
xrǫščь : *
xręščь (BTW, Vasmer podaje ze słoweńskiego
hrešč, ale nie mogłem tej postaci odnaleźć w innych źródłach, ktoś może ma?).
W przytoczonym przykładzie chodziło mi właśnie o końcówkę:
-stъ, która pod wpływem -
jь (też -
ja, -
je) zamienia się w
šč, jak w przypadku rzeczowników odprzymiotnikowych:
gęsty -
gąszcz,
tłusty -
tłuszcz /
tłuszcza,
pusty -
puszcza itd.
EDIT: znalazłem wzmiankę, że do XV w. było w czeskim
zvláščě w znaczeniu 'z osobna'; to znaczenie zachowało się w słowackim,
zvlášť '1. wyjątkowo, bardzo 2. osobno, oddzielnie'
