Język chamski

[Hapana Mtu]

Pamięta ktoś jeszcze świat Odprysku? Bo niniejszym ogłaszam, że go porzucam. Zamiast tego zamierzam stworzyć świat oparty na rdzennej mitologii Odprysku. Robocza nazwa nowego świata to Repesz. Zamieszkują go ludzie, stolemy, chamy i bogowie. Traf chciał, że w pierwszej kolejce zaprezentuję język chamów.

Język chamski posiada trzy samogłoski:
a [ə̞] o [ə̟] e [ə̠]
Jak widać, nie różnią się one od siebie szczególnie barwą. Ale głowa do góry, bo z pomocą przychodzą nam dodatkowe procesy fonetyczne.

Rozpodobnienie polega na wzajemnym odpychaniu się różnych samogłosek w sąsiedztwie. Proces ten ma dwa warianty:
Rozpodobnienie łagodne zachodzi wtedy, gdy samogłoska otoczona jest z obu stron samogłoskami innymi od niej, ale takimi samymi, a także wtedy, gdy posiada tylko jedną sąsiadkę o innej barwie niż swoja.

a (pod wpływem o) [æ]
a (pod wpływem e) [ʌ]
o (pod wpływem a) [ɯ̽]
o (pod wpływem e) [ɤ]
e (pod wpływem a) [ɪ]
e (pod wpływem o) [e]

lelar [lɪlʌr] 'o kolorze' -> a rozpodobnione pod wpływem e i e rozpodobnione pod wpływem a
arlo [ærlɯ̽] 'król' -> a rozpodobnione pod wpływem o i o rozpodobnione pod wpływem a
arelar [ʌrɪlʌr] 'kupił' -> dwa a rozpodobnione pod wpływem e i jedno e rozpodobnione pod wpływem dwóch a

Rozpodobnienie ostre zachodzi wtedy, gdy samogłoska otoczona jest z obu stron samogłoskami innymi od niej i od siebie wzajemnie.
a (o, e) [ä]
o (a, e) [ɯ]
e (a, o) [i]

lerarol [lɪrärɯ̽l] 'alabastrowy'  -> a ostro rozpodobnione pod wpływem e i o, e rozpodobnione pod wpływem a i o rozpodobnione pod wpływem a

Laryngalizacja polega na przejściu samogłoski otoczonej z obu stron przez jednakowe samogłoski (czyli tzw. samogłoski niewyraźnej lub zbędnej) do laryngału.

a -> h₁
o -> h₂
e -> h₃

arala [ə̞rhlə̞] -> dwa a zachowane, jedno a zlaryngalizowane pod wpływem dwóch a

W innych wypadkach samogłoska zostaje zachowana.

Ar [ə̞r] 'Ar, imię męskie' -> jedno a zachowane
Ara [ə̞rə̞] 'Ara, imię żeńskie' -> dwa a zachowane
arala [ə̞rhlə̞] 'królowa' -> dwa a zachowane, jedno a zlaryngalizowane pod wpływem dwóch a
lararol [lə̞rə̞rɯ̽l] 'alabaster' -> dwa a zachowane, jedno o rozpodobnione pod wpływem a

Wszystkie opisane powyżej procesy działają międzywyrazowo.
arelar Ar Ara arala arlo lelar lerarol lararol [ʌrɪlə̞r‿hr‿hrh‿hrhlh‿ə̞rlɯ‿lirär‿lɪrärɯ̽l‿lærə̞rɯ̽l] - tego zdania umyślnie nie tłumaczę, cobyście sobie sami mogli posprawdzać, jak bardzo porypany jest chamski szyk zdania

No dobra, to po powyższym łamańcu pewnie wszyscy się boją, że w tym języku są same r i l, i laryngały. Nic bardziej mylnego! Sami spójrzcie, ile tu innych spółgłosek.
u [ɰ̃] i [ʎ̝̊ɕ] v [βˠ] mv [ɱ] m [ŋ͡mʷ] s [ɧ] h [ʔʲ] g [ɢᶣ] p [ʘ̃ˀ] k [ᵑ̊ǂʰ] c [ǃχ'] t [t]

I nawet da się z nimi układać słowa. Dla przykładu kilka nazw istot:
cham [ǃχ'ʔʲə̞ŋ͡mʷ] - cham (dosł. istota szlachetna)
popokai-gamvokai [ʘ̃ˀə̟ʘ̃ˀə̟ᵑ̊ǂʰə̞ʎ̝̊ɕɢᶣə̞ɱɯ̽ᵑ̊ǂʰæʎ̝̊ɕ] - człowiek (dosł. ten, który jest skarlałym niedołęgą)
stolem [ɧtɤleŋ͡mʷ] - stolem (dosł. nadęty bufon, który myśli, że jak jest większy i silniejszy, to jest lepszy)

Co do gramatyki, to język chamski jest bardzo miły i prosty.

Język ten posiada dziesięć liczb gramatycznych - pojedynczą, podwójną, potrójną, poczwórną, popiątną, poszóstną, posiódemną, podziewiątną, podziesiątną i niepoliczoną, która obejmuje wszystko, czego nie da się policzyć na palcach. Kiedyś istniała też liczba poósemna, ale w wyniku fonetycznego rozwoju języka jej formy zlały się z liczbą podwójną. Ponieważ niezbyt wygodnie jest nie rozróżniać dwóch i ośmiu, dla odróżnienia posłużono się reduplikacją - żeby powiedzieć, że czegoś jest osiem, cham dwukrotnie mówi, że jest tego dwa. W związku z tym, że system liczb gramatycznych całkowicie pokrywa się z możliwościami matematyczno-percepcyjnymi chamów, użycie liczebników jest niepotrzebne. Biedny Janko...

Chamy - jak na chamy przystało - mają bardzo rozbudowany system honoryfikatywny - obejmuje on zarówno formy gramatyczne jak i słownictwo i posiada wiele stopni wyrażania szacunku. System ten jest używany do obrażania innych istot samym faktem jego nieużywania.

Obok systemu honoryfikatywnego istnieje jeszcze rodzaj dżender gramatyczny - męski i żeński -  i klasy - chamska, ludzka (obejmująca ludzi i inne stworzenia i wykraczenia niższe od chamów) i stolemna (obejmująca stolemy i inne stworzenia i wykraczenia wyższe od chamów).

Innych kategorii gramatycznych nie ma.

Słowotwórstwo opiera się on na rdzeniach spółgłoskowych. Takie rdzenia mają od jednej do dziesięciu spółgłosek. Poniżej kilka przykładów derywatów.

R -> Ar 'imię męski', Ara 'imię żeńskie'
RL -> arlo 'król', arala 'królowa'
CHM -> cham 'cham', coham 'szlachectwo', cahem 'doskonałość'
LRRL -> lerarol 'alabastrowy', lararol 'alabaster'
PPKI -> popokai 'ten, który jest skarlały', appekia 'prosić się o rozdeptanie'

Chamy mają też rozbudowany metajęzyk, a to dlatego, że uwielbiają wyszydzać błędy językowe u obcych. Najbardziej irytuje je nieredukowanie samogłosek do laryngałów.

[Noqa]

Tak bardzo ta data.

Ostatnie zdanie - wielkie propsy.
A język seryjnie wydawał się atrakcyjny, zanim odpłynął daleko daleko w swój nieogarnialny urok.

[Ghoster]

[...........]

[Todsmer]

Nie napisałeś nic o przymiotniku

[Hapana Mtu]

Już po napisaniu przyszło mi do głowy, że jeśli cham mówi "atakują nas wrogowie" w liczbie niepoliczalnej, to znaczy, że albo wrogów jest niezliczenie wielu, albo nie ma ich wcale, albo jest wśród nich co najmniej jeden kaleka. Wesoło.

Data oczywiście jest znacząca i nic z rzeczy opisanych w tym wątku nie jest kanoniczne.

Jak starczy mi sił, to za jakiś czas napiszę coś więcej o (kanonicznych) chamach w kontekście Odprysku. Należy im się w końcu jakieś odszkodowanie za wykrzywienie ich wizerunku.