Etymologie w polskim

[Dynozaur]

Jaka jest etymologja stopy w znaczeniu "stopy procentowej"?

[SchwarzVogel]

Po niemiecku to najwyraźniej "Zinsfuß", więc po prostu kalka bezduszna.

W niemieckim pewnie zwyczajnie jakaś metafora, stopa zamiast "podstawa" czy cuś?

[dziablonk]

stopa pierwotnie określała długość, a potem też 'miarę' czegoś, np. 'stopa karolińska' określała ile denarów można wybić z danej masy kruszcu.
stopa

[dziablonk]

skąd w polskim końcówka -szy w przymiotnikach od przysłówków miejsca i czasu typu wczorajszy, dzisiejszy, jutrzejszy, teraźniejszy, niniejszy, tutejszy, tamtejszy?
EDIT: wygląda na to, że z komparatywów. Jeszcze inszy, inakszy, pierwszy (inne słowiańskie mają proste pochodne od *prvy)

[Grzybacz]

Co ciekawe w staropolszczyźnie istniał też dzisi 'dzisiejszy', od którego dzisiejszy zdaje się być regularnym komparatywem (mimo że nie ma sensu).

[SchwarzVogel]

Jeśli ktoś wydoił rano krowę, ma dzisie mleko, to ktoś to wydoił wieczorem, ma dzisiejsze. To akurat jeszcze ma sens jak najbardziej dla mnie.

Natomiast "pierwszy" to już chyba faktycznie jakaś polska tytułomania musiała być. Nie wystarczało być pierwym XD

[dziablonk]

No wiecie, germańskie mają first, erst, czyli jakby nawet superlativus 

[dziablonk]

BTW, łac. primus ma superlatywne -imus jak optimus i maximus; niektórzy uważają, że w prehistorii był tam *pramus, bo ponoć prandium 'śniadanie' to 'pierwsze jedzenie' (=*pram-edio?)

A propos wyżej wymienionych na -szy kilka rzeczy:
a. jedynie wczorajszy ma -ajszy
b. z kolei od tutaj jest tutejszy
a. teraźniejszy to stopień wyższy od teraźny? 

[dziablonk]

BTW, ostatnio w tym kontekście zastanowiło mnie pojawianie się przymiotnika "ówcześniejszy".

Strona może być odwiedzana tylko po ówcześniejszym dokładnym przeczytaniu i zapoznaniu się z Warunkami Korzystania ze Strony oraz ich akceptacji.
Rok później projektant Andrzej Zgliczyński narysował nadwozie różniące się od prototypu Alfa, a przypominające ówcześniejszy model Renault 4.

[mijero]

Czy zawżdy to będzie zawszkdy?

[Siemoród]

Czy zawżdy to będzie zawszkdy?

zawżdy to za+wżdy, a tam bym się raczej doszukiwał wsz- + -dy, bo od wsz- + -gdy jest wszegdy.

Swoją drogą rekonstrukcja zaimków przysłówkowych czasu jest dziwna, bo często się to przedstawia jako psł. *-gdy, choć łamałoby to prawo sylaby zamkniętej (i ogólnie grupy -kt- i -gd- nie są dozwolone w prasłowiańskim)i też w scs. się pojawia ѥгда, къгда.

[mijero]

Czy po psł. *cěna nie należałoby się spodziewać pol. ciana? W Słowniku staropolskim dwa przykłady, oba z cz-:

Sine omni taxa czany;
Nescit homo precium eius czeni

[dziablonk]

Nie, bo w polskim ci- pochodzi z miękkiego t, psł. stěna > pol. ściana.

[SchwarzVogel]

W staropolskim regularna była cana i zdaje się jest poświadczona dosyć dobrze, razem z krzasłem i śmiotaną, ale ostatecznie wygrały widać jakieś formy gwarowe czy wyrównane do zależnych.

[mijero]

Co do cz w zapisie staropolskim, to przeźrzałem 4 strony źródła do czany, którym są „Kazania średniowieczne, Cz. 1” wydane przez A. Mostowiaka – https://polona.pl/item/kazania-sredniowieczne-cz-1,Njc4NTg1NzU/31 Pojawiające się tam c otdaje k: colana, Crrnǫbne, pocarm. Niezrozumiałe dla mnie cz służyło otdaniu c, ć, ci, cz.