słowiańskie

Zaczęty przez varpho :Ɔ(X)И4M:, Wrzesień 05, 2011, 01:00:04

Poprzedni wątek - Następny wątek

Pluur

  •  

Henryk Pruthenia

Jeżeli znasz rosyjski, to wpisz голос Сталина, a jeżeli nie, to powiem tyle: mówił to nieśpiewnie, bardzo słabo palatalizował, płasko.

Siemoród

Cytat: Henryk Pruthenia w Maj 23, 2020, 17:35:23
Jeżeli znasz rosyjski, to wpisz голос Сталина, a jeżeli nie, to powiem tyle: mówił to nieśpiewnie, bardzo słabo palatalizował, płasko.
I nie wiem, ile w tym prawdy, ale jest anegdota, że to on wprowadził obowiązek pisania <ё>, bo nie wiedział, kiedy czyta się <е>, a kiedy <ё> (Rosjanie prawie nigdy nie mają z tym problemu, dlatego rzadko piszą <ё>).
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Pluur

Cytat: Henryk Pruthenia w Maj 23, 2020, 17:35:23
Jeżeli znasz rosyjski, to wpisz голос Сталина, a jeżeli nie, to powiem tyle: mówił to nieśpiewnie, bardzo słabo palatalizował, płasko.
Hmm dziękuję. Miał problem z nieakcentowanym /o/?
  •  

Siemoród

#1039
Skąd się wzieło -um w takich słowach jak cz. průzkum, výzkum, sch. sporazum? Oczywiście to -um wygląda do bólu łacińsko, ale przecież rdzenie są ewidentnie słowiańskie.

EDYT: Dobra, głupi jestem xDDDDD W tych czeskich słowach to derywat od zkoumat 'badać', czyli odpowiednik naszego skumać, a to serbskochorwackie to derywat od sporozumeti se, więc w obydwu przypadkach -um jest derywatem odczasownikowym, a nie jakimś dziwnym sufiksem.
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

mijero

Zdaje się, że w tym kumać przyrostkiem byłoby -m, jeżeli ma to pochodzić od pie. *(s)keu- (od którego również czuć).

Cytatkoumat, koumák, zkoumat, vy(z)koumat, výzkum, pro(z)koumat, průzkum, přezkoumat. Slk. skúmať, ukr. skumaty. Podobné útvary jsou lot. gaumēt 'pozorovat', gót. gaumjan tv., střhn. goumen 'dávat pozor' (Ma2), ale vztah k nim není jasný. Na druhé straně, jde-li o slovo staré (což není zcela jisté), lze vycházet z ie. *(s)keu- 'vnímat smysly' (viz čít).
Jiří Rejzek, Český etymologický slovník, 2001, str. 318

Cytatskúmať (od 18. stor.) • Psl. *sku-m-ati (*skou-), resp. *st-ku-m-ati (s koreňom *ku- < *kou-) — v zmysle obidvoch rekonštrukcií odvodenina od ide. *(s)keu- 'dávať pozor na niečo; vnímať zmyslami" (z čuť), 'odtiaľ' i sledovať, pozorovať, bádať ap.'
L'ubor Králik, Stručný etymologický slovník slovenčiny, 2015, str. 535

A to serbochorwackie słowo nie będzie pochodzić od rȁzūm tj. rozum (s- + pȍ- + razūm)? Bo wówczas ten um byłby rdzeniem (raz- + ūm). Serbochorwackiego źródłownika nie posiadam, więc nie sprawdzę.
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.

Siemoród

Tak, oczywiście, rdzeniami są -kum oraz -um, odpowiednio. Po prostu z jakiegoś powodu miałem -um za jakiś dziwny przyrostek, tak samo jak przecież rekonstruuje się, z łacińska czy litewska brzmiące, *-asъ albo *-usъ~-uxъ.

Przyrostek -m z szerszego punktu widzenia ma sens, ale na punkcie słowiańskiej morfologji to legka przesada, w końcu takim samym derywatem jest *čudo, a raczej nie wydziela się -d- jako osobnego morfemu.

Serbskochorwackie słowo jest takim samym derywatem od sporazumeti se jak razum od razumeti, choć może faktycznie nie bez zasług było tu istnienie starszego, podobnie brzmiącego tworu. Etymologja zawsze miała w sobie równie dużo nauki, co sztuki xD
Niech żyje Wolny Syjam!
  •  

Łudomian

W tymto artykule pedziane jest, jakoby kontynuant praaryjskiego wiHrós tj. 'człowieka' zachował sie w staroruskim vira, virьnaja 'kara za zabójstwo'. Sam artykuł zawiera sporo niedorzecznych bajek, niemniej ten przykład mię zaciekawił, a nie mogę nigdzie znaleźć potwierdzenia. Zetknął się ktoś może z tymi słowiosy?
Przy imek za dla czasu
  •  

dziablonk

#1043
вира, вирная - kara pieniężna za zabójstwo
дикая вира - płacona przez włość całą, gdy kto kogo jawnie zabił (w pijaństwie lub w kłótni) i zbiegł, była często rozkładana na raty, a w razie pochwycenia zabójcy, włość płaciła tylko połowę, a resztę zabójca.
полувирие - połowa kary pieniężnej jak za zabójstwo, gdy kto komu wyrządził poważne kalectwo, np. uciął rękę.
вирникъ - sędzia-poborca; otrzymywał wirę, którą dzielił się po połowie z kniaziem.
Podobno na Rusi od Waregów to przyszło i ma to samo pochodzenie co niem. Wehrgeld.
Dziwno wam, iżem ja to tako pomieszany?
Jak ciećwierz przyszedłem w płatczyska ubrany.
  •  

Siemoród

Chyba też bym się skłaniał ku pochodzeniu skandynawskiemu lub niemieckiemu – mało prawdopodobne, żeby zawężenie znaczenia z 'mężczyzna; człowiek' do 'kara za zabójstwo' miało miejsce niezależnie na Rusi i u Waregów.

Vasmer z wywodzi wirę ze śdn. lub śwn. i najwyraźniej uznaje za formację wzteczną od вирьнаꙗ плата.

W samym artykule największe moje zastrzeżenia budzi motywacja autora, który pokrętnym rozwojem próbuje na siłę odnaleźć plackowe słowa powszechnie uznawane za zapomniane w prasłowiańskim.
Niech żyje Wolny Syjam!
  •