Język ahtialański

Zaczęty przez Canis, Styczeń 31, 2015, 12:34:50

Poprzedni wątek - Następny wątek

Canis

Witam na kursie języka ahtialańskiego na poziomie podstawowym.
Podstawowe informacje o języku
Ahtialański jest językiem apriorycznym z pewną liczbą zapożyczeń z natlangów. Jest językiem sztucznym, ale nie jest językiem planowym, ponieważ nie był tworzony poprzez bawienie się z tabelkami. Ahtialański można nazwać postnooblangiem. Jego korzenie sięgają mojego wczesnego dzieciństwa i niektóre struktury i idee wywodzą się jeszcze z tamtych czasów, zachowane dzięki temu, że praktycznie od początku pisanie było bardzo istotne.
Trudność w skali od 1 do 10: 5
Najłatwiejszy aspekt: Składnia
Najtrudniejszy aspekt: Wymowa
Trudność... fonetyki: 10; morfologii: 3; składni: 1; ortografii: 6; leksyki: 6
Symbole: niebiesko-granatowo-czarna flaga (link), pancernik z dwoma białymi paskami na grzbiecie (link)
Uwaga! Ten podręcznik jest pisany dla osób obeznanych w językoznawstwie. Wymagana znajomość alfabetu fonetycznego i podstawowych terminów z gramatyki.

Sposoby zapisu
Podstawowym sposobem zapisu jest pismo ahtialańskie. Jest to pismo alfabetyczne z własnymi znakami diakrytycznymi, korzystające również z około trzydziestu ideogramów.
Na komputerach obowiązuje silnie zmodyfikowana cyrylica. Do pisania korzystam z programu SC UniPad i układu klawiatury, który dołączam jako załącznik.

LEKCJA 1: PIERWSZE ZDANIE
Potwierdzenia i przeczenia
W języku ahtialańskim na pytania, które oczekują prostego potwierdzenia lub zaprzeczenia, odpowiadamy:
Słowo вак często bywa skracane do [wäʔ].



Zaimki osobowe
Zaimki osobowe mają swoje różne formy w zależności od liczby gramatycznej, osoby gramatycznej, oraz od rodzaju gramatycznego. Wyróżniamy trzy rodzaje w trzeciej osobie: żeński (piękny), męski (silny), nijaki (zerowy).
Do poniższej rozpiski dołączam także czasownik "być". Jest to najstarszy gramatycznie opisany czasownik w języku ahtialańskim (2003) i jako jedyny ma pełną fleksję w zależności od osoby. Jego wymowa odbiega też od zapisu, a to na szczęście rzadkie zjawisko.
Czasownik być to generalnie хакъ, a jego wymowa to [ʜɒːqʼ]. Pierwsza osoba liczby pojedynczej, czyli ja, to вар [wär], które - jak później się dowiemy - bywa redukowane do [vr̩]-, gdy łączy się z tak zwanym przeze mnie aktywatorem. Te dwa słowa dają nam już możliwość utworzenia pierwszego, prymitywnego, abstrakcyjnego, w pełni poprawnego i naturalnego zdania.
'Вар хакъ.' Ja jestem. [wär ʜɒːqʼ]  ♫♬♬


Czasownik "być" nabiera formy хакъа [ʜä'qʼä] w drugiej osobie liczby pojedynczej, a także w pierwszej i drugiej osobie liczby mnogiej. Forma хат [hät] występuje w trzeciej osobie l. poj. w trzeciej osobie l. mn.

Słowo "ty" to љу [li˞]. Tu się pojawia pierwszy egzotyczny dźwięk. Ahtialańskie "u" po "l" ("lu"), czyli 'у' po 'љ' ('љу') wymawiamy tak, jak zazwyczaj czytamy literę 'ү' - ten dźwięk jest tworzony poprzez cofnięcie czubka języka za łuk dziąsłowy, i w oparciu o ten łuk tworzy się lekko zaokrąglona szczelina. Samogłoska wypowiadana w takim układzie brzmi jak niemieckie ü [y], ale same usta w ogóle nie są zaokrąglone, mogą być nawet daleko od siebie.
'Љу хакъа.' Ty jesteś. [li˞ ʜä'qʼä]  ♫♬♬

'Кі/кє/ка хат.' Ono/on/ona jest. [ki]/[kɛ]/[kä hät]  ♫♬♬

'На хакъа.' My jesteśmy. [nä ʜä'qʼä]  ♫♬♬

'Sка хакъа.' Wy jesteście. [skä ʜä'qʼä]  ♫♬♬

'Љі/љє/ља.' One/oni/one są. [ʎ͡ʑi]/[ʎ͡ʑɛ]/[ʎ͡ʑä hät]  ♫♬♬


Skoro to, co najbrzydsze, mamy za sobą, możemy przejść dalej.

Aktywator
Czasowniki dzielimy na regularne i nieregularne. Słowo хакъ jest nieregularne: ma odmianę i zachowuje się izolująco. Czasowniki regularne zachowują się aglutynacyjnie i mają charakterystyczną końcówkę -вsт [ŭst], [ʍst].
O ile zdania typu Пурsуі хат тєкєр. ['pursuˌi hät tɛ'kɛr] ♫♬♬ "Mistrz jest tutaj." nie wymagają niczego specjalnego, wystarczy dać podmiot z orzeczeniem obok, o tyle przy czasownikach regularnych tak się nie da. Podmiot należy aktywować cząstką на, w przypadku zaimków do niego doklejaną, a stawianą (ortograficznie) obok słowa, między podmiotem a orzeczeniem.
'Пурsуі на фаравsт кє!' Mistrz go morduje! ['pursui‿ˌnä ʍä'räŭst kɛ]  ♫♬♬

Jak mówiłem wcześniej, zaimek "ja" вар często bywa redukowany do [vr̩], gdy łączy się z aktywatorem. Ponieważ jest zaimkiem, w ortografii sklejamy oba słowa.
'Варна ік sугукувsт.' Mogę pomóc. [vr̩‿nä‿'ik 'suguˌkuʍst] ♫♬♬


Zasadniczo te informacje to wszystko, co jest potrzebne do tworzenia zdań oznajmujących w języku ahtialańskim w czasie teraźniejszym.
http://jezykotw.webd.pl/wiki/S%C5%82ownik:Ahtiala%C5%84ski <-- Tutaj znajduje się słownik. Niestety, jestem cały czas w trakcie przekładania słów z łacinki (późno wprowadzonej i nieudanej) na współczesną cyrylicę.

Zadania:
Przetłumacz na język ahtialański:

  • Rozumiem.
  • Piszesz.
  • Ona śpiewa.
  • Odpoczywamy.
  • Sprzedajecie.
  • Kobiety czekają.
  •  

Henryk Pruthenia

Варна тєравsт
Љуна ѐнобувsт
Кана кантравsт

Czy dobrze? Ten aktywator jeżeli rozumiem, zawsze stoi po podmiocie, tak? I po obu podmiotach, tych z przechodnich i nieprzechodnich? I z zaimkami zawsze pisany łącznie?
No i nie podjąłem się tłumaczenia tych latynicowych, bo primo, drzaźni mię wymieszanie dwuch sposobów zapisi.

No i czekam na więcej. Też by się zdały jakieś podstawowe zwroty dzieńdoberkowo-dowidzeniowe.

Canis

To co napisałeś jest dobrze. Następnym razem obiecuję zadania dawać tylko z tej części słownika, która jest już w cyrylicy.

Aktywator jest pisany łącznie z zaimkami, z innymi słowami rozdzielnie. Serpent zwrócił też uwagę na to, że kazałem przetłumaczyć "kobiety", a nie było nic o liczbie mnogiej (po prostu -ы do słowa), podstawowe zwroty grzecznościowe również pojawią się w drugiej lekcji. Dam też nagrania ze zdań z zadania domowego.
  •  

Henryk Pruthenia

A mógłbyś na szybko przewrócić słówka z pracy domowej z latynicę w cyrylicę?

Canis

  •  

Henryk Pruthenia

Dalej:
Нана каљінавsт
Sкана камєєры
Кіаѯєы на хєрєнєвsт

Dobrze?

Ghoster

#6
[...........]
  •  

Canis

#7
Cytat: Ghoster w Luty 06, 2015, 11:28:49
Chciałbym zwrócić uwagę, iż w nagraniach wymawiasz ewidentnie [ħ], a nie [ʜ].
Ostatnio faktycznie tak jest, ale nie ruszam transkrypcji póki co. Z tym, że to też zależy od słów, bo uważam, że już [bɔäustäri'ĭʜɘ] (co znaczy "zdychaj!") wymawiam nagłośniowo. Ale zobaczymy, co powiesz na dalsze nagrania.

Cytat: GhosterJako że Pruthenia nawet nie wsadził odpowiedzi w spoiler, to i moje byłyby lekkim oszustwem; chciałem zatem potworzyć jakieś własne zdania opierając się na słowniku i artykule na wiki, ale słownik jest w cyrylicy, a artykuły o języku w łacince - nie ma jakiegoś gotowego artykułu o ahtialańskiej cyrylicy?
Zdaję sobie sprawę z chaosu, jaki powstał. Kilka ogłoszeń wobec tego:
1. Słownik na wiki jest aktualny, ale jestem w trakcie przepisywania z łacinki na cyrylicę. Łacinka była nieudanym pomysłem. Słownik, niestety, jest potężny, i niełatwo mi będzie to wszystko szybko przestawić, uwzględniając zmiany fonetyczne.
2. Żaden artykuł na Wiki na temat gramatyki ahtialańskiej nie jest aktualny. Nie należy się nimi sugerować. Zostały tam w celach archiwalnych.

Planuję lekcję drugą na ten weekend. W sobotę rano muszę przygotować się na zajęcia z angielskiego, jakie prowadzę dla przyjaciół, i pewnie to weźmie priorytet, ale może wstanę po prostu wcześniej i się wtedy uda. W niedzielę jadę do rodziny, ale jeżeli w sobotę się nie uda, postaram się przesłać co należy w niedzielę.
Na lekcji drugiej poznamy:

  • Powitania, pożegnania i formy grzecznościowe,
  • Podstawowe informacje o składni,
  • Wprowadzenie do czasów i powiązanych z nimi aspektów.
Mam zamiar również usunąć archaizmy z tekstu w mojej sygnaturze i przeczytać go. Będzie dzięki temu próbka dłuższego tekstu w tym języku.

Przy najbliższej okazji postaram się przygotować zestaw liter cyrylicy z ich odpowiednikami w anulowanej ortografii łacińskiej oraz wymową (chyba, że naprawdę będę to robił na szybko) - na Wiki. Nie wiem jednak jak to będzie z czasem, ostatnio prowadzę dosyć aktywne życie (towarzyskie, rodzinne, zawodowe) i nieżycie (gry, autyzm językowy i zw. z astronomią).
  •  

Canis

#8
LEKCJA 2: CZOŁEM, FERAJNA!
Dziś zapoznamy się z formami grzecznościowymi, podstawowymi informacjami z zakresu składni oraz wprowadzę czasy i aspekty. Zanim jednak do tego przejdziemy, poprzednią lekcję uzupełnię o liczbę mnogą: do rdzenia doklejamy ы. Zawsze. Nieważne, na co rdzeń się kończy. Słowo "miasta" to цєуєы [ˈt͡sɛʊ̯ŭɛˌɨ] ♫♬♬. Długie łańcuchy samogłosek od absolutnie najstarszych lat tego języka charakteryzowały go,
Rzadką i nieproduktywną końcówką liczby mnogiej kiedyś było jeszcze ає (np. ымєнлає ['ɨmɛnˌɫäɛ] ♫♬♬ "przypadek").

Formy grzecznościowe

  • Sіна ['sinä] - Cześć! ♫♬♬, albo:
  • Чату [t͡ʃä'tu] - Cześć! ♫♬♬, Uwaga: słowo "чату" znaczy "dzień".
  • Іртін [ir'tin] - Przepraszam ♫♬♬,
  • Ацрєу ['ät͡srɛˌu] - Dziękuję ♫♬♬, lub ацрєн [ˌät͡s'rə̃] - Dzięki ♫♬♬
  • Сіт [h̪͆it] - Proszę ♫♬♬,
W zasadzie wiele więcej poza tymi podstawowymi się nie znajdzie na razie, do dziś się nie wytworzyło więcej takich form, bo nie było do tego warunków.

Składnia ahtialańska
Ahtialański jest językiem ogólnie analitycznym, z pewnymi tendencjami aglutynacyjnymi, nominatywno-akuzatywnym, bez przypadków i ze szczątkową odmianą czasownika. Szyk zdania to SVO i jest sztywny. Nigdy nie ulega zmianie. Przypadki, w których doszłoby do zamiany szyku zdania (dla emfazy), można w całej historii policzyć na palcach jednej ręki. Nie dotyczy to jednak wtrąceń i kolejności zdań podrzędnych, tymi można żonglować w pewnym zakresie.
Słusznym pytaniem będzie wtedy: skoro język nie ma przypadków i ma sztywny szyk zdania, jak oznaczamy podmiot z orzeczeniem oraz jak zadajemy pytania i tworzymy przeczenia? Podmiot idzie najpierw, orzeczenie potem:
'Кана sөныљєвsт sєтєр.' Ona ukrywa jajko. [känä 'sɘnɨˌʎ͡ʑɛŭst sɛ'tɛr] ♫♬♬

Pytania, przeczenia, wątpliwości, chęci, groźby, rozkazy - to wszystko sygnalizuje się partykułami, które tutaj nazywamy superpartykułami. W pisowni zapisuje je się hieroglifami, nie alfabetem; w cyrylickiej wersji zapisu stawiamy po nich symbol ·.
Pytania zadajemy przez słowo шах·, wymawiane nieco inaczej: [ʃaːʢ] ♫♬♬.
'Шах· ірљу дєч?' Jak masz na imię? [ʃaːʢ irli˞dɛt͡ʃ] ♫♬♬

Przeczenia tworzymy stawiając нє· przed zdaniem podrzędnym.
'Пү·, нє· кє ір кєунѵа.' Wygląda na to, że (on) nie ma walizki. [pi . nɛ kɛ‿'ir 'kɛnwä] ♫♬♬

Czasy i aspekty
Czasownik odmienia się aglutynacyjnie przez czasy. Spośród tych, które pojawiają się najczęściej, wyróżniamy te:

  • Кє чєдуквsт ташамху. "On korzysta z zegarka." [ke t͡ʃɛ'dukst 'täʃämˌxu] Czas nieokreślony.
  • Кєна чєдуквsт ташамху. "On teraz korzysta z zegarka. ['kenä t͡ʃɛ'dukst 'täʃämˌxu] Czas teraźniejszy.
  • Кє чєдуквsтωд ташамху. "On teraz korzysta z zegarka, przecież zawsze to robi." [ke t͡ʃɛ'dukstɔĭd 'täʃämˌxu] Czas teraźniejszy powtarzalno-określający.
  • Кє чєдуквsтарт ташамху. "On korzystał z zegarka." [ke t͡ʃɛ'dukstärt 'täʃämˌxu] Czas przeszły ogólny.
  • Кє чєдуквsтаран ташамху. "On skorzystał z zegarka." [ke t͡ʃɛ'dukstäɾän 'täʃämˌxu] Czas przeszły dokonany.
    Rzadziej pojawia się jeszcze:
  • Кє чєдуквsтахаан ташамху. "On korzystał z zegarka (robiąc coś innego)." [ke t͡ʃɛ'dukstäɦa̤ːn 'täʃämˌxu] Czas teraźniejszy synchro.
  • Кє чєдуквsтєлєн ташамху вєрюртавsт лорі кі. "On korzysta/korzystał z zegarka, żeby o nim opowiedzieć." [ke t͡ʃɛ'dukstɛɫɛn 'täʃämˌxu . vr̩jur'taŭst 'ɫɔɾi ki] ♫♬♬ Czas teraźniejszy lub przeszły ze wskazaniem celu.

Czasowniki nieregularne stosują te same aglutynacyjne końcówki, ale na piśmie piszemy je oddzielnie od rdzenia.
'Ірна шавоз єча ωд.' Nasza kuchnia zawsze się błyszczy. ['irnä ʃäwɔz 'ɛt͡ʃä ʔɔĭd] ♫♬♬
Wyjątek: хакъ, хат.

Tekst
Bajka jest niekompletna, zdołałem ją tylko zacząć, ale nadaje się jak znalazł.

Dawno temu, w lesie żył wilk o czerwonym futrze. Podróżował po wzgórzach, walcząc z bandytami. Dobrzy ludzie mieli więc szacunek do cudownego wilka. Nie znał on strachu. Nigdy nie poddał walki przeciwko złu i ludzie zaczęli uważać go za istotę dobra. Niestety, nie wszystkie istoty były tak dobre jak ci ludzie. Za oceanami tysiąca burz, w jarze, znajdował się mały dom, a w nim mieszkały ruchliwe żyjątka.

Фөаан, сін ѵаны, sєртівsтаран һаіs ю кадраі даш. Кі шаувsтарт сін һоттуы, зааравsтӧд форі уканікајы. Sє ня тіркы хатарт гранті гємо sар sімӓ һаіs. Нє· аѱыдаран кє тніан. Јака љакмівsтаран іркі заар форі чуныка, sє тіркы дљавsтаран аанвівsт кі хал ю ня. Ші-аму·, нє· вєрха халы арт ня ю фү дур тіркы аран. Фєн оонөны ю кіратє харраsы sєн аsаана лурі арт вєр каљsыміант каіда єєт ўамє халы sєртівsтӧд сін таар.

Nagrania: Próba #1 ♫♬♬  Próba #2 ♫♬♬
Są zacięcia w paru miejscach, wybaczcie mi je.

Transkrypcja:
[ʍɘ'a̤ːn . h̪͆in wä'nɨ . sɛr'tiŭstaɾan hnã'is ju ˌkädrä'i däʃ . ki 'ʃäustärt h̪͆in 'hnɔ̃tʼuˌɨ . za̤ːräŭstɔĭd ʍɔ'ɾi ukäni'käʝɨ . sə ɲä 'tirkɨ hätärt 'gränti gɛ'mɔ sär 'simäĭ hnã'is. nɛ 'äpsɨdäˌɾän kɛ tnĩãn . 'ʝäkä 'ʎ͡ʑäkmiŭstäɾän 'irki za̤ːr ʍɔ'ɾi t͡ʃu'nɨkä . sə 'tirkɨ dʎ͡ʑäŭstäɾän ɦa̤ːn'wĭst ki xäɫ ju ɲä . ˌʃiʔä'mu . nɛ vɛrxä xä'ɫɨ 'art ɲä ju fi˞dur 'tirkɨ ärän . ʍɛn 'ɦo̤ːnɘnɨ ju ki'rätɛ xä'rːäsɨ sən äsa̤ːnä li˞'ɾi ärt wɛr 'käʎ͡ʑsɨˌmiãɰ̃ 'käĭdä ɦɛ̤t wä'me xä'ɫɨ 'sɛrtiŭstˌɔĭd h̪͆in ta̤ːr]

Zapis tego wszystkiego pismem ahtialańskim dorzucę w tygodniu, mam nadzieję, że będę miał na to czas i siły.

Zadanie domowe
Przetłumacz z polskiego na ahtialański:

  • Tłumaczyłem księgę.
  • Ona się uczy, żeby opisać problem.
W tygodniu dorzucę kolejne zadania.

Zadanie dodatkowe
r8 this thread
[Zamknij]
  •  

Henryk Pruthenia

Czy w przykładzie czwartego czasu nie ma przypadkiem błędu?

Canis

Cytat: Henryk Pruthenia w Luty 07, 2015, 13:46:07
Czy w przykładzie czwartego czasu nie ma przypadkiem błędu?
Tak patrzac z komorki nie znalazlem, co podejrzewasz?
  •  

Henryk Pruthenia

Кє чєдуквsтарт ташамху. "On korzyst z zegarka." [ke t͡ʃɛ'dukstärt 'täʃämˌxu] Czas teraźniejszy ogólny.

Canis

Cytat: Henryk Pruthenia w Luty 07, 2015, 17:40:27
Кє чєдуквsтарт ташамху. "On korzyst z zegarka." [ke t͡ʃɛ'dukstärt 'täʃämˌxu] Czas teraźniejszy ogólny.
Faktycznie, to jest czas przeszly. Poprawie jak wroce do siebie. Dzieki za uwaznosc :-)
  •  

Spiritus

Ahtialański brzmi bardzo estetycznie. No i to [h̪͆] jest zajebiste, muszę je sobie zapożyczyć do konlangu  :-)!
  •  

Canis

Czy ktoś jeszcze mógłby zamieścić swój komentarz? W ostatniej lekcji zamieściłem dwa nagrania tekstu i jestem bardzo ciekawy, co użytkownicy stwierdzą po wysłuchaniu.
Ja stwierdzam jedno, chyba pospieszyłem się z uznaniem /f/ za tak martwe jak /v/, bo po wzięciu kartki do łap część czytałem jak [ʍ], a część jak [f].
  •