Pakaż reċ
Пакаж реч
/pakaʆ rɛt͡ʆ/
Język pakozki
Język pakozki - język słowiański używany przez około 3 000 000 osób, z czego 2 700 000 w Pakozji.
Tło historyczne
Do dzisiaj nie jest pewne, czy Słowianie, którzy w 614r. dobili do brzegów Pakozii (Sardynii) uciekali przed piratami, jak to opisuje kronika , czy sami tymi piratami byli. Nie ulega wątpliwości, że wiele cech zarówno staro- jak i współczesnego pakozkiego wykazują pewne podobieństwa pod względem procesów fonologicznych i gramatycznych do języków germańskich, co sugerowałoby, że nim Pakozi przypłynęli do basenu morza śródziemnego musieli osiedlić się w okolicach zamieszkiwanych przed Normanów i zapewne zdarzało im się wypływać razem z nimi na wyprawy, gdzie poznali tajemnice żeglugi. Oznacza to, że Pakozi musieli bardzo wcześnie oddzielić się od reszty Słowian, zachowując wiele archaicznych cech zarówno w sferze języka, jak i kultury.
Fragment z Burava Historija Pakaziu Napada v Kratka (Burzliwa Historia Narodu Pakozkiego w Skrócie) Radoslava Knįża 1977r.Fonologia
Samogłoski
| Przednie | P. Zaokokrąglone | Tylne |
Przymknięte | /i/ i | /y/ y | /u/ u |
P. Nosowe | /ɪ̃/ į | | /ʊ̃/ ų |
Średnie | /ɛ/ e | /ø/ ó | /ɔ/ o |
Otwarte | | /a/ a | |
Spółgłoski
| Wargowe | Dziąsłowe | Podniebienne | Miękkopodniebienne | Krtaniowe |
Nosowe | /m/ m | /n/ n | | | |
Zwarte | /p/ p /b/ b | /t/ t /d/ d | | /k/ k (/g/ g) | |
Szczelinowe | /f/ f /v/ v | /s/ ſ /z/ z | /ʆ/ ẛ /ʓ/ ż | /x/ ch | /ɦ/ h |
Afrykaty | | /t͡s/ c /d͡z/ dz | /t͡ʆ/ ċ | | |
Aproksymant | | /l/ l | /j/ j | | |
Drżące | | /r/ r | | | |
Należy zauważyć, że ſ, z, c przed e, i, į są czytane jak ẛ, ż, ċ.
Akcent jest paroksytoniczny i ma charakter toniczno-dynamiczny. Spółgłoski rzecz jasna tracą dźwięczność w wygłosie.
Rzeczownik
Język pakozki utracił rodzaj nijaki. W toku ewolucji dość wcześnie wypadły Instrumentał, Lokatyw. Wokatyw oraz liczba podwójna. Pakozki to
język aktywny typu fluid-S! Rzeczowniki i przymiotniki odmieniają się przez następujące przypadki:
Ergatyw - powstały z PS Nominatywu. Oznacza on podmiot czasownika dynamicznego.
"
Mieċ hata (viecerų)."
/mʲjɛt͡ʆ ɦata vʲjɛt͡ʆɛrʊ̃/
{matka
ERG. L.POJ. R.Ż. gotować
3.OS. L.POJ. CZ.TER. (kolacja
ACC. L.POJ. R.Ż)}
'
Matka gotuje (kolację).'
Biernik - Oznacza podmiot czasownika statycznego lub dopełnienie bliższe. Używany także z czasownikiem imiennym.
"
Piẛ leze."
/pʲiʆ lɛʓɛ/
{pies
ACC. L.POJ. R.M. leżeć
3.OS. L.POJ. CZ.TER.}
'
Pies leży.'
"
Mieċ hata viecerų."
/mʲjɛt͡ʆ ɦata vʲjɛt͡ʆɛrʊ̃/
{matka
ERG. L.POJ. R.Ż. gotować
3.OS. L.POJ. CZ.TER. kolacja
ACC. L.POJ. R.Ż}
'Matka gotuje
kolację.'
"
Tų vųdų"
/tʊ̃ vʊ̃dʊ̃/
{Tomasz
ACC. L.POJ. CZ.TER. on-dom
ERG. L.POJ. CZ.TER.}
'
Tomasz jest domem'
Celownik - Służy głównie do wyrażania dopełnienia dalszego i łączy się z niektórymi przyimkami.
"
Tų daje knihų mieci."
/tʊ̃ dajɛ knɪɦʊ̃ mʲjɛt͡ʆi/
{Tomasz
ERG. L.POJ. R.M. dawać
3.OS. L.POJ. CZ.TER. książka
ACC. L.POJ. R.Ż. matka
DAT. L.POJ. R.Ż.}
'Tomasz daje
matce książkę.'
"
Tų ze ku domu"
/tʊ̃ ʓɛ ku dɔmu/
{Tomasz
ERG. L.POJ. R.M. iść
3.OS. L.POJ. CZ.TER. do dom
DAT. L.POJ. R.M.}
'Tomasz idzie do
domu.'
Prepozycjonał - Można go nazwać w sumie Dopełniaczem. Łączy się z większością przyimków.
"
Tų v doma."
/tʊ̃ v dɔma/
{Tomasz
ACC. L.POJ. R.M. w dom
PREP. L.POJ. R.M.}
'Tomasz jest w
domu.'
[...........]
Nie, nie bez powodu, ponieważ uważam twój sposób prezentacji języków za po prostu najlepszy i najbardziej wyczerpujący temat. No i dzięki ładnej oprawie graficznej przyjemnie się to to czyta :).
Dzisiaj opis jest trochę krótki, ale to dlatego, że trochę późno zacząłem pisać. Jutro rzecz jasna napiszę więcej. Rozwinę czasownik, dodam wzory odmiany, procesy fonetyczne, dłuższy tekst i napiszę coś o alternatywnej pakozkiej cyrylicy. I na pewno coś o kulturze, bo i ona jest interesująca! A jako, że są matury i mój długi weekend jest bardzo długi, więc będę miał dużo czasu na pisanie.
Tak na pierwszy rzut oka to całkiem daje radę ten język.
Czasownik
Czasownik jest najbardziej rozbudowaną częścią mowy w pakozkim. Odmienia się przez 3 osoby, 2 liczby i 5 czasów. Czasownik w pakozkim
utracił aspekt i tryb!
Odmiana przez osoby i liczby
Pakozki ma pewne cechy polisyntetyczno-inkorporujące. Odmiana przez osoby ograniczyła się do prefiksalnych zaimków osobowych zależnych od dynamiczności lub statyczności czasownika.
Czasownik dynamiczny - kachaẛ
| L.pojedyncza | L.mnoga |
1.os. | ziukacha | mykachų |
2.os. | tykacha | vykachų |
3.os. | kacha | kachų |
Czasownik statyczny - lezeẛ
| L.pojedyncza | L.mnoga |
1.os. | mįleze | nilezį |
2.os. | cįleze | vilezį |
3.os. | leze | lezį |
Odmiana przez czasy
Czasownik pakozki pomijając fakt, iż utracił aspekt, zachował kilka archaicznych cech w sferze czasów:
Czas teraźniejszy - Został już opisany wyżej. Opisuje podstawowe i uniwersalne działania i teraźniejsze czynności.
"
Anų leze."
/ʔanʊ̃ lɛʓɛ/
{Anna
ACC. L.POJ. R.Ż. leżeć
3.OS. L.POJ. CZ.TER.}
'Anna
leży.'
Perfekt - Można go w sumie nazwać czasem przeszłym dokonanym. Tworzony poprzez sufiks -ch.
"
Anų lezech."
/ʔanʊ̃ lɛʓɛx/
{Anna
ACC. L.POJ. R.Ż. leżeć
3.OS. L.POJ. PERF.}
'Anna
leżała (i wstała xd).'
Imperfekt - Można go w sumie nazwać czasem przeszłym niedokonanym. Tworzony poprzez sufiks -ẛ (jak bezokolicznik).
"
Anų lezeẛ."
/ʔanʊ̃ lɛʓɛʆ/
{Anna
ACC. L.POJ. R.Ż. leżeć
3.OS. L.POJ. IMPERF.}
'Anna
leżała (i se może leży nadal xd).'
Czas zaprzeszły - Oznacza on czynności (z)robione przed innymi opisanymi w przeszłości.
"
Anų vila lezeẛ, ce zvanich celefų."
/ʔanʊ̃ vʲila lɛʓɛʆ, t͡ʆɛ zvanɪx t͡ʆɛlɛfʊ̃/
{Anna
ACC. L.POJ. R.Ż. leżeć
3.OS. L.POJ. CZ.ZAPRZESZ., kiedy dzwonić
3.OS. L.POJ. PERF. telefon
ACC. L.POJ. R.M.}
'Anna
leżała, kiedy zadzwonił telefon'
Czas przyszły - Oznacza on czynności wykonywane w przyszłości. Dotyczy on zarówno czynności dokonanych, jak i niedokonanych.
"
Anų bųż lezeẛ."
/ʔanʊ̃ bʊ̃ʆ lɛʓɛʆ/
{Anna
ACC. L.POJ. R.Ż. leżeć
3.OS. L.POJ. CZ.PRZYSZ.}
'Anna
będzie leżeć (i może wstanie xd).'
Rozwój pakozkiego z prasłowiańskiego
Procesy są podane w kolejności chronologicznej.
Kursywą oznaczyłem procesy niekonsekwentne (te, które zaszły tylko w części rzeczowników) + przykładPrzejście akcentu:
Akcent zawsze pada na przedostatnią sylabę.
Pierwszy I-Przegłos:
Przed ь, i
o > e
a > ě
ъ > ь
u > i
ǫ > ę
Zmiękczenie:
Przed e, ě, ь, i, ę, j
c, t > č (ċ)
dz, z >ž (ż)
s, x > š (ẛ)
n > j
n > n (kniga > kniha)pozostałe w wygłosie > C
pozostałe > Cj (Ci)
Rozwój grup spółgłoskowycg:
TorT, TolT, TerT, TelT > TraT, TlaT
orT-, olT- > raT-, laT-
kvě, kvi, gvě, gvi, xvě, xvi > švě, švi, žvě, žvi, švě, švi
g > h
cъ, kъ, tъ > č (květъ > švěč > švječ)
dzъ, gъ, zъ >ž (azъ > ъžъ > žъ > žu)
sъ, xъ > š (lěsъ > lěš > lešPrzejście spółgłosek krótkich pod akcentem w długie:
o > a
e > ě
ь > i (dьnь > zij, dьnja > zija)
ъ > > u (mъxъ > much, mъcha > mucha)Rozwój samogłosek i jerów:
o > o ('o > 'a)
a > a
ǫ > ų
e > 'e
ě > 'a, przed spółgłoską miękką 'e
ę > į
y > i
y > y /y/ (język > įzyk)ь > 'e, i jako ostatni w wyrazie, ', ∅ w wygłosie
ъ > o, u jako ostatni w wyrazie, ∅ w wygłosie
Wydłużenie zastępcze:
o > a
e > 'a ('e patrz pow.)
Przejście miękkości:
np. svět > svjat > švjat
Drugi I-Przegłos:
Przed akcentowanym e, i, į, 'a, 'u, 'ų
o > ó
u > y
a > 'e
Czego kognatem jest mav?
[...........]
No tak też myślę, ale po procesach nie widać, bo l się potraciło, i wygląda to strasznie nublangowo.
No faktycznie, w procesach nie widać wokalizacji *ŭl.
(@Spiritus: mowa < mołwa < *mŭlva)
Cytat: tqr w Maj 02, 2014, 20:11:44
(@Spiritus: mowa < mołwa < *mŭlva)
No cóż, przyznaję się do błędu :). W tym świetle przywracam starą nazwę na język w pakozkim - reċ.
Cytat: Henryk Pruthenia w Maj 02, 2014, 19:57:42
wygląda to strasznie nublangowo.
Jak masz już pisać takie odkrywcze komentarze to lepiej ich nie pisz. Jeśli uważasz pewne cechy tego języka za noobskie - dawaj! Wymień je, bo to ty jesteś tutaj tym doświadczonym w tej kwestii, więc jeśli tak uważasz to na pewno nie z powodu swojego види ми ся.
Ależ już napisałem: nubowy zdał mi się polonizm oraz jednoczesnie popełniony przy nim błąd, gdybyś przeczytał całą moją wypowiedź i całą ją zacytował to byś to niechybnie zauważył.
A slavlang dość ciekawy, choć historia dość naciągana i zdaje mnie się, że autor nie zna się zbytnio ni na historii Słowian ni na naszej żegludze. Wsio.
Z punku widzenia juhoSłowiańskiego, podoba się.
Jak dla mnie elementy polisyntetyczne są dość dziwne. Tylko w byłym CCCP lub kontakcie z Turkami jest możliwe aby takie elementy przeniknęły i wtedy TraT dla Turcji a ToroT dla ZSRS pasuje. A jak wygląda deklinacja? I prosiłbym o jakiś dłuższy niż te zdania tekst.
Gdzie widzisz elementy polisyntetyczne?
Tak mi się wydawało po przydługich formach czasu teraźniejszego chyba że ktoś zapomniał spacji między pojedynczą a mnogą
Cytat: Lukas w Czerwiec 12, 2014, 17:05:27
Jak dla mnie elementy polisyntetyczne są dość dziwne. Tylko w byłym CCCP lub kontakcie z Turkami jest możliwe aby takie elementy przeniknęły [...]
Przedrostki osobowe dla czasownika powstałe w kontakcie z Turkami? Raczej z Bantu albo Aztekami. Turcy - w odróżnieniu od Słowian - nie mają żadnych przedrostków, więc to raczej Słowianie mogliby ich zarazić przedrostkozą, tak jak to zresztą zrobili z Węgrami.
Cytattak jak to zresztą zrobili z Węgrami
Jak to?
Felmegyek - w(s)chodzę
Lemegyek - zchodzę
Átmegyek - przechodzę
Kimegyek - wychodzę
Bemegyek - wchodzę
Odamegyek - podchodzę itd.
To najwyraźniej wpływ indoeuropejski, bo inne języki ural-ałtajskie tego typu przedrostków czasownika (ani zresztą żadnych innych) nie mają.
A wiadomo może na jakim etapie rozwoju języka się to pojawiło? Ciekawa rzecz, że np. bardzo indoeuropejskie strukturalnie - a wręcz słowiańskie (!) - przedrostki są w gruzińskim: nie dość że w użyciu prymarnym modyfikują znaczenie czasownika pod względem właśnie relacji przestrzennych, to jeszcze ich dodanie do postaci czasu teraźniejszego zmienia aspekt na czas przyszły.
Zastanawiam się - bo nigdy o tym nie czytałem - czy to kwestia wpływu, czy typologicznej zbieżności.
CytatA wiadomo może na jakim etapie rozwoju języka się to pojawiło?
Wg tego (http://www.dercsilla.hu/wp-content/uploads/2009/11/handout_8_igekotok.pdf) węgierscy badacze są w tej sprawie podzieleni.
Istnieją trzy teorie:
1. Na etapie prajęzyka ugryjskiego (Klemm, Soltész, Honti, D. Mátai)
2. Na etapie prawęgierskim, przed zajęciem ojczyzny (http://pl.wikipedia.org/wiki/Zaj%C4%99cie_ojczyzny) (Zsirai)
3. Już po zajęciu ojczyzny pod wpływem obcym (Nurk, Simonyi, Kiefer)
CytatZastanawiam się - bo nigdy o tym nie czytałem - czy to kwestia wpływu, czy typologicznej zbieżności.
Przyznam, że też mnie to ciekawi.
[...........]
No właśnie coś mię* korci do tego i to już od dłuższego czasu. Nie będę ukrywał, że do ortografii jestem dość przywiązany, ale i tak na pewno bym w niej coś zmienił, bo w tej formie jest po prostu okropna, no ale cóż. No i chyba zrobię z niego ergatlang (proszę, nie bijcie ;<) i nawet mam już pewne koncepcje nt. przejścia nom.-acc. > erg.-abs. No i na pewno zmienię kulturówkę i wywalę ten conlang gdzieś bardziej na północ, choć jeszcze nie wiem dokładnie gdzie. Cholera, chyba ostatnio spodobał mi się grenlandzki.
Spoiler
*Przez Henryka za niedługo będę tak pisać na wypracowaniach i polonistka mnie będzie opieprzać, że co ja jakieś głupoty wymyślam. Pewnie sobie pomyśli, że mię to jakieś pokraczne mnie z uproszczoną grupą spółgłoskową i pokracznie dodanym -ę na wzór innych zaimków w bierniku xD.
Bo tak z resztą jest, ale jest to zwykły gwarowy twór.