Zastanawia mnie jak zdobyć wiedzę o języku polskim - jakie są godne uwagi książki o języku itd. Oczywiście wiem czym jest deklinacja, a czym koniugacja ;) ale zastanawia mnie jak zdobyć wiedzę na poziomie bardziej akademickim. Różne sylabusy czy programy często są przepełnione mnogością starych tytułów, które w praktyce są zbędne i żaden student ich nie czyta. Dalej, pewne książki są nieprzystępne, trudno dostępne lub po prostu pełne błędów. Byłoby dobrze wiedzieć coś w rodzaju ,,fonetykę najlepiej objaśnia podręcznik X, zaś morfologię - strona Y".
Chodzi ci o synchronikę czy djachronikę? Ja z synchroniką nie mam najmniejszego problemu i mojim zdaniem nie potrzeba żadnego uczenia się – w końcu to język ojczysty. <del>Fonologję dość dobrze chyba prezentuje angielska Wikipedja.</del> [offtop]mam na telefonie półpauzę a na komputerze nie[/offtop]
Jeśli interesuje cię djachronja, to polecam ,,Historię języka polskiego'' Klemensiewicza.
Ja miałem kiedyś "Gramatykę historyczną języka polskiego" (tą (https://www.empik.com/gramatyka-historyczna-jezyka-polskiego-dlugosz-kurczabowa-krystyna-dubisz-stanislaw,prod3300074,ksiazka-p)). Nie mam porównania z innymi tego typu pozycjami, ale była całkiem solidna i zaspokoiła moją ciekawość w tym temacie. (12 zł za pdfa!)
Rosponda jest chyba lepsza choć dużo mniejsza :)
Bardzo dziękuję za propozycje literatury :D Dalej zapytam - czy nie lepiej przed gramatyką historyczną języka polskiego poznać SCS? Z czego najlepiej się go uczyć?
Dalej kwestia synchroniki. Niby umiem dobrze korzystać z polskiego, ale w sposób jakby nieświadomy i bezmyślny. Łacinę znam słabiej niż polski, ale wiem jakie wyróżnia typy deklinacji i koniugacji itd. W polskim nie umiem przyporządkować rzeczownikom odpowiednich deklinacji.
U Rosponda i Klemenśeviča jest pokazane jakie były prasłowiańskie deklinacje/końjugacje i jak vyevoluovały do polskiego, np. o povstańu tzv. "Novéj Polskiéj Końjugacji Atematycznéj" takiéj jak "słuham, słuhaš" itp., o přemiešańu "-a -u" i "-u -ovi" i o innyh ğistoryčnyh procesah gramatyčnyh v polskim.
Cytat: Gal w Kwiecień 25, 2021, 19:52:52
Bardzo dziękuję za propozycje literatury :D Dalej zapytam - czy nie lepiej przed gramatyką historyczną języka polskiego poznać SCS? Z czego najlepiej się go uczyć?
Można, polecam Moszyńskiego, ewentualnie Bartulę. Obydwa do znalezienia w internecie.
Cytat: Gal w Kwiecień 25, 2021, 19:52:52
Dalej kwestia synchroniki. Niby umiem dobrze korzystać z polskiego, ale w sposób jakby nieświadomy i bezmyślny. Łacinę znam słabiej niż polski, ale wiem jakie wyróżnia typy deklinacji i koniugacji itd. W polskim nie umiem przyporządkować rzeczownikom odpowiednich deklinacji.
W polskim w zasadzie każdy autor inaczej wydziela te typy i liczba konjugacyj waha się od czterech do ponad stu xD
Bardziej wartościowym będzie, jeśli będziesz umiał po prostu powiązać odmianę polskiego czasownika z odmianą prasłowiańską, a dla niego już jak najbardziej wydziela się takie konjugacje i deklinacje i tu różni autorzy są raczej zgodni.
Podręcznik Bartuli już mam, wydaje się wprawdzie wiarygodny, ale mało przystępny (chociażby zastosowana czcionka jest niezbyt czytelna). Moszyńskiego zamówiłem.
Dalej z synchronicznym to jest szeroki temat ,,poprawnej polszczyzny", ,,kultury języka polskiego" itd. Nie widzę zasadniczo jakiejś bardzo wielkiej wartości w ścisłym przestrzeganiu preskryptywistycznych reguł; byłoby jednak ciekawie poznać i przeanalizować te reguły. Co w tym temacie jest godne uwagi? Mam z tego typu literatury ,,Słownik wyrazów kłopotliwych" i to jest dobra książka, ale jednak lepiej nie być człowiekiem jednej książki :)
Wydaje mi się, że przestudiowanie historii języka polskiego da ci rozeznanie i pozwoli samemu wyrobić opinję, które reguły narzucane przez preskryptywistów są rzeczywiście sensowne, a które są całkowicie arbitralne.
Chodzi mi jednak też o taki jakby zbiór reguł preskryptywistycznych.
Ogólnie to, czego szukasz, nazywa się "gramatyka opisowa". Na studiach filologicznych jest taki przedmiot i pod tym hasłem znajdziesz w necie listy tytułów podręczników. Do polskiego nie jestem w stanie żadnego polecić, bo nie znam.
Wydaje mi się, że obok typowych podręczników gramatyki opisowej pewne miejsce mają też różne poradniki językowe itd. Coś z tego typu literatury polecicie?