Polskie Forum Językowe

Językotwórstwo (conlanging) i światy => Conlangi: a posteriori => Wątek zaczęty przez: Obcy w Maj 31, 2015, 20:13:10

Tytuł: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Maj 31, 2015, 20:13:10

Język germański lub dla odróżnienia astralogermański - język urzędowy mówiony w Germanii. Silnie zróżnicowany dialektowo. Używany od ok. XI wieku. Zamysł powstał ok. 2005 roku i jest dalej rozwijany. Język ten charakteryzuje się głównie wpływami języka angielskiego, niemieckiego i niderlandzkiego, również szemierskiego, innego mojego języka (a priori). Na razie przedstawię najważniejsze fakty, ale będę je jeszcze uzupełniać.

Aktualizacja: będę stosować alfabet IPA, by wytłumaczyć wymowę w nieregularnych wypadkach.

Alfabet:
a  ä  b  d  ð  e  ë  ə  f  g  h  i  j  k  l  m  n  o  ø  p  r  s  š  t  θ  u  ü  v  ƨ  ƨ̌

Wymowę trudno wytłumaczyć, ponieważ często ortografia nie zgadza się z wymową i na odwrót. Tym bardziej trudno wytłumaczyć twardą, płynną melodię języka, z "przeciąganiem" dyftongów i długich samogłosek.

Wymowa w skrócie:
-- ä wymawia się jak nasze "e"
-- ë jak nasze "jo", czasem też jak "a"
-- ø, ü jak niemieckie "oh"(Lohn), "ü"(Lücke)
-- ə, ð, θ jak angielskie "er", "th"(mother), "th"(thing), a nawet bardziej ścieśnione prawie jak polskie "y"
-- ƨ jak nasze "z"
-- š, ƨ̌ jak angielskie "sh"(shy), "si"(vision)
-- r niestety raz języczkowe (francuski), raz drżące (polski); najczęściej to pierwsze
-- h wydechowo (angielski), ch przy podniebieniu (polski)
-- i jak angielskie "i"(sin)
-- e czasem "normalnie" jak nasze "e", czasem nieme, niewymawiane

Dyftongi:
-- äi na wiele sposobów :-(, ale najczęściej jak polskie "ej", tylko że bardziej ścieśnione, ale również jak niemieckie "eh"(lehren) i rzadko wspomniane "ə"
-- üi jak niemieckie "üh"(Sühne)
-- ou jak nasze "oł", tylko że bardziej ścieśnione
-- əu jak gdyby krótsza wersja angielskiego "er"(term)
-- äu jak gdyby powyższe "əu" + "j", coś pomiędzy niderlandzkim "ui" a polskim "yj"
-- än przed spółgłoską jak francuskie "in"(voisin)
-- är, er znowu różnie  :-(, na końcu jak polskie "er" lub krótko "a", w środku "normalnie" lub w razie trudności jak niemieckie "er"(der)
-- ij jak angielskie "ee"(see)

Najważniejsze słówka:
Mins näiment  /mɘs ˈnejmn̩t/ ...(M.), Bin ...(B.) (/bɘ/) -- Nazywam się ...
Mäunder ...(M.) jäiren /ˈmɘynda ... ˌjeːʀ̥n̩/ -- Mam ... lat.
Mins hërə ... /mɘs ˈçjɔʀɘ/ -- tutaj "h" jest miękkie -- Chcę ...
Mins näiden ...(M.) /mɘs ˈnejdn̩/ -- Potrzebuję ..., często też: Chcę + rzeczownik (B.)
Mins šoð ...  /mɘs ˈʃɔð/ -- Powinienem ..., czasem: Muszę ...
Šod ... /ʃɔd/ -- Muszę ..., częściej w 2 os. lp. i w l. mn., w 3. os. lp. nigdy nieużywane

Trochę tabelek.

Odmiana rodzajnika określonego ðer /ðɛʀ/, nieokreślonego nie ma :-P .

	R. męski	R. nijaki	R. żeński
M.	ðer	ðes	ðe
B.	ðən	ðes	ðe
D.	ðes	ðes	ðes
C.	ðəm	ðəm	ðəm

Uwaga: rodzaj żeński posiada tylko kilka reliktowych rzeczowników oznaczających istoty żeńskie, a także pewne archaiczne wyrażenia.

Liczba mnoga:

	R. męski	R. nijaki i żeński
M.	ðene*	ðene*
B.	ðenen	ðene*
D.	ðens	ðens
C.	ðən	ðən

Uwaga: w "ðens" wymowa "en" jak szwa (czyli będzie /ðɘs/). Poza tym zamiast formy ðene(*) często używa się formy skróconej
ðe.

Nie będę się rozpisywał na temat deklinacji rzeczowników, bo są niestety dość trudne w deklinacji  :-(  :-( .

Koniugacja czasowników w czasie teraźniejszym na przykładzie czasownika "liken" /lɪkn̩/, lubić. W dodatku podano wymowę końcówek.

	L. poj.	L. mnoga
1.	lik	likən /ɘn/
2.	likst /s/	liket /ɛ/
3.	likt* /t/	liken /ɛn/

Uwaga: W 3. os. lp. (*) jeśli rdzeń kończy się na "d" lub "t", to tylko zachodzi wymiana d : ð, t : θ. Może też być końcówka zerowa, szczególnie w utartych wyrażeniach.
O czasie przeszłym szkoda się rozpisywać, jest strasznie dużo czasowników nieregularnych i ich rodzajów :'-( .

Odmiana zaimków osobowych "ichs" /iks/ - ja, "θu" /θu/ - ty, "ër" /aʀ/ - on, "ërne" /ˈaʀnɛ/ - ona. Podam też wyjątki w wymowie i tzw. formę długą celownika.

M.	ichs	θu	ër	ërne
B.	min	däch	hin /çjɛn/	ërne
C.	min	däch	him /çjɛm/	ërnə
C. dł.	mins /mɘs/	dächs /dɛks/	hins /çjɛns/	ërnəs
D.	mines /ˈmɛnɜs/	däches /ˈdɛxɜs/	hines /ˈçjɛnɜs/	ërnes

I jeszcze ciekawostka: nie ma form mianownika dla germańskich zaimków "my" i "wy".

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Toivo w Czerwiec 01, 2015, 02:09:46

Jak na pierwszy zaprezentowany końlang, to wygląda całkiem porządnie.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Lukas w Czerwiec 01, 2015, 15:16:38

Cytat: Obcy w Maj 31, 2015, 20:13:10

Nie będę się rozpisywał na temat deklinacji rzeczowników, bo są niestety dość trudne w deklinacji  :-(  :-( .

Dość trudne nie znaczy nie możliwe do zaprezentowania chętnie zobaczylibyśmy je wszyscy.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 17:08:18

Uzupełniam fakty o deklinację.

Aby poprawnie odmieniać, trzeba przede wszystkim uczyć się form dopełniacza (czasem też celownika) i mianownika liczby mnogiej,

Ważna uwaga dotycząca wymowy "en": w liczbie pojedynczej nie wymawiamy "e", natomiast w mian. liczby mnogiej mamy tzw. pełne "e", czyli je wymawiamy, natomiast w dop. lm. całe "en" czytamy jak szwę "ə".
I jeszcze jedna uwaga: często końcówka "-ə" zanika wraz z użyciem rodzajnika określonego. To samo się dzieje często z końcówką "-en" biernika lp. rodz. męskiego.

Wzory deklinacyjne dla rodzaju męskiego na kilku przykładach.
mën /mʲjɔn/ - mężczyzna, klaud /klaw/ - chmura (uwaga, "d" wymawiane przed samogłoską), fis /fis/ - ryba, näim /nejm/ - imię, fai /faɪ/ - ogień, fouränser /ˈfɔuʀɛnsɛɾ/ - telefon

M. lp.	mën	klaud	fis	näim	fai	fouränser
D. lp.	mëns	klauds	fis(s)es	näimens	faien	fouränsen
C. lp.	mën	klaud	fis	näimen	faiə	fouränsəm
B. lp.	mënen	klauden	fisen	näimen	faien	fouränsen
M. lm.	mënen	kläuder /ˈklɘyda/	fiser /ˈfisɛɾ/	näimen	faien	fouränsne
D. lm.	mënens	kläuders /...das/	fisers /...ɾs/	näimens	faiens	fouränsens
C. lm.	mënən	kläudern /...dan/	fiserən /...ɾɘn/	näimən	faiən	fouränsən
B. lm.	mënən	kläuden /...dn̩/	fiseren /...ɾɛn/	näimən	faiən	fouränsen

To teraz czas na rodzaj żeński i nijaki.
Odmieńmy rzeczowniki: sal "sal" - dźwięk, hälθ - pomoc /hɛθ/ lub połowa /hæθ/, säichdom /ˈsejxdɔm/ - choroba, paund /pawn/ (przed samogł. "d" wymawiane) - dzwon, säin /sn̩/ (przed samogł. "äi" wymawiamy normalnie jak /ej/) - rzecz lub zdjęcie, hënel /ˈhanɛl/ - koń.

Tym razem ze względu na obecność rzeczowników niepoliczalnych pokażę dwie tabelki.

M. lp. = B. lp.	sal	hälθ (pomoc)	hälθ (połowa)	säichdom	paund	säin (rzecz)	säin (zdjęcie)	hënel
D. lp.	salen	hälθens	hälθen	säichdoms	paunds	säins	säins	hënels
C. lp.	salən	hälθen	hälθən	säichdom	paund	säin	säinə	hënelə

Liczba mnoga:

M. lp. = B. lp.	hälθen (połowy)	säichdomer /...ˈdɔmɛɾ/	päunder /...da/	säinen (rzeczy)	säiner /...na/(zdjęcia)	hänel "henel"
D. lp.	hälθens	säichdomers	päunders	säinens	säiners	hänels
C. lp.	hälθən	säichdomerən	päundern	säinən	säinern	hänel(ə)n

Jeszcze powiem o czasownikach przeszłych. Odmieniają się podobnie jak w czasie teraźniejszym, tylko delikatne "wariacje" zachodzą dla 3. os. lp. Tych form trzeba się zwyczajnie nauczyć z każdym czasownikiem. Oprócz tego do zapamiętania jest forma imiesłowu. Formy te dla ważniejszych czasowników zaprezentuję w tabelce: tzw. pełny bezokolicznik - z końcówką -ən lub -en (1), 1. os. lp. czasu przeszłego (2), 3. os. lp. czasu przeszłego (3), imiesłów przymiotnikowy bierny (4), tłumaczenie polskie (5). Wymowę będę omawiać, tylko jeżeli jest nieregularna, zaznaczę też miejsce akcentu, jeśli nie jest inicjalny. I jeszcze dodam, że tu "en" będzie wymawiane "niepełno", czyli z niemym "e".

(1)	(2)	(3)	(4)	(5)
denken	dächt	dächt	dächten	myśleć
ëšen /ˈjɔʃn̩/	ëuš /ˈjɔwʃ/	ëušt	ëušen	jeść
faien	fou	fout	fijchten	walczyć
häðen /ˈhæðn̩/	häðt /hæ.../	häðt /hɘθt/	häðten /ˈhæ.../	mieć - uwaga: "ä" trzeba koniecznie wymawiać dźwięk jak "a" w angielskim "cat", poza tym dźwięczna przed bezdźwięczną staje się bezdźwięczna  :-)
häien	hai	hait	haien	iść, jako czasownik przechodni: dostawać
häiren /ˈheːʀ̥n̩/	härd	härð	härden ~ houren	słyszeć; forma "houren" pojawia się tylko w utartych wyrażeniach i złożeniach
houlden /ˈhowdn̩/	houlð	houlðt	hølden /ˈhoːdn̩/	zatrzymywać
hlenden	hlucht	hlucht	hluchten	patrzeć
impräisen	improug /imˈpʀow/	improugt /imˈpʀouwt/	improugen	wywierać wrażenie
mäinen	mint /mʲjɛnt/	minθ /mʲjɛnθ/	minten /ˈmʲjɛntn̩/	znaczyć
muən	məu	məut	məuen	muczeć (nawet i to jest nieregularne  ;-D )
nëmen /ˈɲjɔmn̩/	nëum /ˈɲjɔwm/	nëumt	nëumen	brać
säien /seːn/	such	such	suchen ~ säden	mówić; forma "säden" pojawia się tylko dialektalnie i w utartych wyrażeniach
siən /ˈsijɘn/	säch	säch	sächen	widzieć
släien	släch	slächt	slächten ~ slochen	spać; forma "slochen" pojawia się tylko w utartych wyrażeniach i złożeniach
šriven	šrijv	šrijvt	šrijven	pisać
vurjen /ˈvuχʂn̩/	racht	racht	rachten	pracować; "j" wymawiamy niemal jak rosyjskie "sz"

Jeszcze kilka uwag odnośnie do odmiany czasowników w czasie teraźniejszym. Niektóre formy będą miały nieregularną wymowę, zwłaszcza te w 3. os. lp. i też 2. os. lp., np.:
-- häðen: 2. os. lp. häðst /hɘðz/, 3. os. lp. häðt /hɘθ/ (końcowe "t" wymawiamy przed samogłoską, na zasadach jak francuskie "liaison")
-- siən: 2. os. lp. sist /siz/ (przy okazji 3. os. lp. to "si", bez "t")
-- häien: 2. os. lp. häist /hɘz/, 3. os. lp. häit /hɘt/
-- säien /se:n/: 2. os. lp. säist /sɛz/, 3. os. lp. säit /set/

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Czerwiec 01, 2015, 19:14:44

Dla mnie konlang fajny, ale pozwolę się wypowiedzieć specjalistom. Nawiasem mówiąc, rad byłbym z wymowy w IPA :D

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 19:39:48

Coś pomyślę :-)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 21:04:13

I jeszcze mała nielingwistyczna ciekawostka: godło Germanii :-D
(http://i61.tinypic.com/2vki1hh.png)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: matriksoft w Czerwiec 01, 2015, 21:45:06

Cytat: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 21:04:13

godło Germanii :-D

To jest herb. :F

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Dynozaur w Czerwiec 01, 2015, 21:48:19

To jest godło w formie herbu.

Herb = forma
Godło = funkcja

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: matriksoft w Czerwiec 01, 2015, 21:52:47

Cytat: Encyklopedia PWN

godło: 1) w heraldyce zasadniczy element herbu, tj. kreskowy znak rozpoznawczy, figura heraldyczna (pole podzielone liniami na mniejsze płaszczyzny barwne), przedmiot, zwierzę lub roślina, umieszczone na tarczy herbowej;

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 22:18:42

Dobra, niech będzie to symbol Germanii i sprawa załatwiona :-D .

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 01, 2015, 22:24:39

Bardzo ciekawe, nawet Wikipedia nie udziela tak do końca jednoznacznej odpowiedzi, czy to jest herb, czy godło.  :-\

Ciekawostka:

Cytat: Wikipedia

Zastępowanie słowa herb słowem godło jest prawdopodobnie pozostałością po PRL, gdzie heraldyka i herby jako pozostałości poprzednich systemów były traktowane przez władze niechętnie.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: elslovako w Czerwiec 01, 2015, 23:18:48

Herb = godło + tarcza

Ludzie, czytajcie Znamierowskiego.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 15, 2015, 10:39:26

Czas wrócić na chwilę do mojego języka germańskiego, po dłuższych zmaganiach z szemierskim.
Ważna poprawka: głoska /ɘ/ to powinna być [ɵ], a nawet [ɵ] z obniżonym wariantem, a głoska /ʃ/ (miękki wariant "š", istnieje również twardy - właśnie prawdziwe [ʃ], występuje rzadziej, w dialektach nawet nie występuje) to po prostu [ʃʲ], a przed "i" to nawet [ɕ].

Odmiana przymiotników. Jest zawsze taka sama, czy w połączeniu z rodzajnikiem, czy nie.

	lp., r.męski	lp., r.nijaki	lp., r.żeński	l.mn. (r. męski)	l.mn. (r. n. oraz r. ż.)
M.	-er / -Ø	-es / -Ø	-e	-(n)e	-(n)e
B.	-ən	=M.	=M.	-en	=M.
D.	-es	-es	-es	-ens	-ens
C.	-əm	-əm	-əm	-ən	-ən

Uwagi:
1. Nie ma zasad co do wyboru końcówki M. lp.: -er / -Ø, choć wariant bezkońcówkowy jest zdecydowanie częstszy. Na szczęście jest to tzw. lemma i ta forma jest podawana w słownikach. Uwaga, nawet możliwa jest rzadka końcówka -i, np. polniši /ˈpɔlnɪɕi/ "polski"
2. Również trudno podać ogólne zasady wyboru -es /  -Ø. Są różne okoliczności występowania którejś z tych końcówek i czasami może się ona zmieniać w zależności od kontekstu. Najlepiej zaglądać do słownika.
3. W M. lm. mamy -e zamiast -ne, jeżeli rdzeń przymiotnika kończy się na -n i w innych nielicznych wyjątkach, np. däche, θärde taimen [ˈdɛxɛ ˈθe̞ɐ̆dɛ ˌtajmɛn] "dwa, trzy razy"
4. W lm. oraz fornach stopnia wyższego i najwyższego zachodzi znana z czasowników wymiana: d : ð, t : θ.
5. Istnieją archaiczne formy deklinacyjne w utartych wyrażeniach, np. ät gəuder nai [ɛt ˌgɜdʰə̆ ˈnaj] "gdy nadchodzi noc"
6. Stopień wyższy tworzymy, "doklejając" do rdzenia -er /ɛɾ/, a najwyższy za pomocą -est /ɛst/. Wyjątki: gəud /gɜd/ : honder /ˈhɔndɛɾ/ : hondest /ˈhɔndɛst/ "dobry : lepszy : najlepszy" oraz ungəud /ˈungɜd/ : harðer /ˈharðɛɾ/ : harðest /ˈharðɛst/ "zły : gorszy : najgorszy".

Trudniejsze rzeczowniki. W germańskim jest kilka starych rzeczowników które dziś mają skróconą wymowę, jednak zachowaną starą pisownię. W dodatku wraz z poprzedzającym wyrazem zlewa się w jeden i zmienia artykulację /s/ lub /ɛs/ (w ðes zostaje /ɛ/) na /z/ oraz zanika /ɛ/ (tzw. sandhi). Rzeczowniki te muszą być zawsze z określeniem, np. zaimkiem dzierżawczym lub rodzajnikiem określonym.

M. lp. = B. lp.	ðes oug /ðɛˈzo:/	ðes ouhr /ðɛˈzw/	ðes hart /ðɛˈza:/	ðes haupt /ðɛˈzaw/
D. lp.	ðes ougs /ðɛˈzo:s/	ðes ouhrs /ðɛˈzɔws/	ðes harts /ðɛˈza:s/	ðes haupts /ðɛˈzaws/
C. lp.	ðəm oug /ðə̆ˈmo:/	ðəm ouhr /ðə̆ˈmɔw/b]/	ðəm hart /ðə̆ˈma:/	ðəm haupt /ðə̆ˈmaw/
M. l.mn. = B. l.mn.	ðene ougen /ðɛˈno:n/	ðene ouhren /ðɛˈnɔwn/	ðene harten /ðɛˈna:n/	(ðe, ðene) häupter /ˈhɵyta/
D. l.mn.	ðens ougens /ðɵˈzo:ns/	ðens ouhrens /ðɵˈzɔwns/	ðens hartens /ðɵˈza:ns/	(ðens) häupters /ˈhɵytas/
C. l.mn.	ðən ougən /ðə̆ˈno:n/	ðən ouhrən /ðə̆ˈnɔwn/	ðən hartən /ðə̆ˈna:n/	(ðən) häuptern /ˈhɵytan/

Liczebniki. Liczebniki główne odmieniają się przez przypadki. Liczebniki 6, 7, 8 mają pochodzenie laryngijskie.

	forma podst.	forma przym.	licz. porz. (m, n)
1	oin /ɔjn/	oin, oin, oine (m, n, f sing.)	oršt /ɔʀ̥ʃt/, orštes
2	däch /dɛx/	däche (pl.)	däch(t) /dɛx(t)/, däch(t)es
3	θi /θi/	θärde (pl.)	θärd /θe̞ɐ̆t/, θärdes
4	fou /fow/	fou (pl.)	fout /fowt/, foutes
5	füint /fy:nt/	füint (pl.)	füint /fy:nt/, füintes
6	säit /sejt/	säit (pl.)	säit /sejt/, säites
7	tärd /te̞ɐ̆t/	tärd (pl.)	tärd /te̞ɐ̆t/, tärdes
8	mäit /mejt/	mäit (pl.)	mäit /mejt/, mäites
9	nün /nyn/	nün (pl.)	nünt /nynt/, nüntes
10	tün /tyn/	tün (pl.)	tünt /tynt/, ointüntes

Słowa hou i houen. Hou /how/ (kto, co) i jego forma pochodna houen /howɛn/ (jaki, który) mają wiele znaczeń i są używane w wielu konstrukcjach. Przyczyną jest zanik innych zaimków pytających niż "kto", "co", "jaki" (zjawisko analogiczne do języków laryngijskich).
Przykłady:
ät hounəm taim? /ɛt ˈhownɵm ˌtajm/ - kiedy?
ät hounəm plëtš? /ɛt ˈhownɵm ˌpʎjɔt͡ɕ/ - gdzie?
ät hounəm uäi? /ɛt ˈhownɵm ˌwej/ - jak?
houəm säin /ˈhowm̩ sn̩/ - dlaczego?
hou θu bist? /ˈhow θə̆ ˌbɪ/ - gdzie jesteś?
houen θu bist? /ˈhown̩ θə̆ ˌbɪ/ - kim jesteś?
hou θu nidst /ˈhow θə̆ ˌnɪ/ - czego potrzebujesz?
bin hou θu /ˌbɵ how ˈθu/ - jestem taki jak ty

Etymologia słów astralogermańskich. Język germański tworzył się na substracie języków wielu oddziałujących na siebie dialektów zachodniogermańskich. Jednakże mamy sporo wpływów angielskich, np. taim - czas, uäi - droga, fai - walczyć, ogień oraz dolnoniemieckich i niderlandzkich, np. häien - iść, fis - ryba, sochtel - gej. Stąd trudno jednoznacznie powiązać astralogermański z którymkolwiek z germańskich. Czasami trudno ustalić, które wyrazy to zapożyczenia, a które są odziedziczone, stąd ważne w stwierdzeniu tego jest śledzenie pierwotnych znaczeń i zjawisk fonetycznych, np. zaistniała przesuwka samogłoskowa, podobna do angielskiej, która miała również miejsce w germańskim, jednak przebiegała w trochę odmienny sposób, jednak nie zaistniała druga przesuwka wysokogermańska, stąd np. wyraz plëtš "miejsce" uznaje się za zapożyczenie niemieckie, a wyraz sad "cień" za wpływ niderlandzki lub dolnoniemiecki. Niektóre słowa są zapożyczone również od innych spokrewnionych języków germańskopodobnych, np. języka haureńskiego (który wykazuje silne wpływy leńchszańskie i senderoskie, w mniejszym stopniu rydwańskie - z jęz. laryngijskich), np. drächel "woda", hšond "ręka".

Również dużo języków niegermańskich miało wpływ na genezę języka astralogermańskiego. Np. słowo ðäist "dusza" jest tworem germańsko-słowiańskim (istanbudzki), ponieważ choć koniec słowa jest analogiczny do niemieckiego "Geist", to początek od języka istanbudzkiego (języka słowiańskiego). Innym "mieszańcem" jest słowo improug "wywarł(em/am) wrażenie" - początek słowa od angielskiego "impress" (zapożyczone od łac. "impressus"), a koniec jest czasem przeszłym czasownika "präigen" (por. niem. prägen). Dialektalne słowo šechner "wszyscy" ma etymologię czysto słowiańską. a konstrüišen - etymologię czysto łacińską.

Ważne są również wpływy laryngijskie, zwłaszcza szemierskie i rydwańskie, które również odbiły się na gramatyce (np. dopełnacz jako ablatyw, celownik jako allatyw), np. säin "rzecz", mäit "osiem", bləuch "zabawa", säiten "zapraszać", fäišə "wulg. penis" oraz leńchszańskie, np. θlärven "opętać", θougenhed "okazja, możliwość", θächt "wulg. prostytutka".


Dialekty. Język astralogermański, używany w Astralu, jest najważniejszy z języków germańskopodonych. Jest on bardzo zróżnicowany pod względem dialektów. Podawana przeze mnie transkrypcja dotyczy tzw. oficjalnej wymowy, ustanowionej właściwie dopiero w latach 90. XX w., kiedy to językoznawcy doszli do porozumienia, który dialekt uznać za standardowy. Najważniejszy podział to zachodnioastralski i wschodnioastralski. Istnieją również inne "dialekty", jednak uznawane są za odrębne języki ze względu na inny rozwój fonetyczny i inne etymologie słów. Są to język haureński, używany w Haurenii (uzyskała niepodległość w 2014) oraz język północnoastralogermański, używany w Germanii (dość jednolity dialektalnie). Często Astralczycy mówili na swój język "język germański". Germańczycy podobnie tak mówili, więc aby rozwiązać ten konflikt, postanowiono zostawić dla Astralczyków nazwę "język germański", a nawet ją uzupełnić do "języka astralogermańskiego", a język Germańczyków nazwać "językiem północno(astralo)germańskim".


Standaryzacja ortografii. były spore problemy ze standaryzacją ortografii germańskiej, każda próba zmian kończyła się niezadowoleniem społeczności. Na początku używano ortografii angielskiej, jednak ok. 1950 ruchy narodowe i radykalnofeministyczne w Germanii, Astralu i byłej Halegonii żądały ustanowienia "narodowej ortografii bez błędów humanistycznych". Stąd w roku 1953 językoznawczyni o pseudonimie Hëjnertanə ustanowiła nową ortografię. Przede wszystkim zamieniła ae na ä, u [y] na ü, ou [ u ] na u, uu na üi, y na ə, oo - na ø [o:] lub əu [ɜ], e jako [jɔ] lub [a] - na ë, sh na š, g jako [ʒ] lub [ʒ] - na ƨ̌, gh jako . Do tego usunęła nieme "gh", "ghe", "ghte" i wiele innych niemych kombinacji. Mamy np. naighte > nai /nai/ "noc", neidhest > nidst /nɪ/ "potrzebujesz", boughe > bu /bu:/ "buczę", heighe > i /i:/ "jęczę". Wprowadziła też obowiązkową pisownię nazw własnych takich jak miasta, imienia, nazwiska wielką literą. Gramatyka i fonetyka także uległa zmianom. Hëjnertanə wyrugowała w ramach oczyszczania języka z "błędów humanistycznych" wszystkie nieme -ent w 3.os. l.mn. (kalka z francuskiego) i zastąpiła je wymawianym, pełnym -en, np. heighent /i:/ > ien /ˈijɛn/ "jęczą". Wyrugowała również wymowę u jako /ʊ/ i ou jako /əʊ/ (kalka z angielskiego) oraz wprowadziła obowiązkowe /u/ i /ow/.

Jednakże niektórzy mieszkańcy Haurenii nie zgodzili się, by zamiana ta objęła nazwy miejscowe, więc poza "ae" i "sh" zostawiono większość oryginalnych nazw, stąd do dziś mamy miasta np. Leighen /ˈlajɛn/, Neithest säirev /ˌnajðɛs ˈsejʀef/

W reformie w 2013 roku zamieniono ou [o:] na ø, natomiast w reformie usunięto wszystkie nieme "h" poz wyrazem ouhr.
W reformie z 2015 roku usunięto literę "w" i kazano ją zastępować "v" oraz zmieniono kilkadziesiąt form oficjalnego języka, zamieniając "w" na niezgłoskotwórcze "u" oraz "odnosowiając" niektóre formy, do tego uznano wymowę [ʒ] i [ʃ] za oficjalną zamiast [ʂ] i [ʐ].
Obecnie planuje się zmienić pisownię kilkudziesięciu wyrazów z "j" czytanych jako

• , [ʒ] lub [ʃ]. Od 1 lipca będziemy np. pisać vuršen zamiast pierwotnego vurjen "pracować", chougen zamiast jougen "łączyć", chanƨ̌en zamiast chanjen "zmieniać". Oprócz tego będzie dozwolone wymawianie na końcu "d" i "t" w pewnej grupie wyrazów, np. said "strona" oraz będzie wolno pisać -ër zamiast -er w końcówkach liczby mnogiej z wymową /a/.[/b]
  
  Oczywiście stare formy będą dopuszczalne, zarówno w pisowni, jak i mowie. Wyznaczono okres do 2025 roku.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Ghoster w Czerwiec 16, 2015, 00:45:24

[...........]

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Todsmer w Czerwiec 16, 2015, 00:56:30

Ja powiem tyle, że ambitny początek, może potem też ambitnie będzie. :)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 17, 2015, 11:17:38

Czas na przykłady języka w użyciu + nagrania.

Nagranie (https://sites.google.com/site/filedldr/upload/germański2.wma) - Häi! Uist, man brouð oinstäilt manəm läivenplëtš? - Uot ðes səu θärdens däiens. Ër säch ërvount nüinən sitüäišänsen? - 'jë. Hälθt him houndräigen hine säinen. ðenes bin səu ërmødicht. - Mochlich dächs hërə häð ðən drou drächels? - Kan säch onderbäinden. Ond θu häðst səumen nüin's? - 'nü. Hod's hamänsäi uäi. Nou min bräicht frouθ fiënθ. - Hou mins. Kan däch uonderen, səu houšen onhier. Näivern uoðəm. - Mäunderest häð ðən bləuch noupüläis? - Forständlich nəu. Let bouðne häiən.

- Cześć! Wiesz, że mój brat wprowadza się do mojego mieszkania? - Wiedziałem o tym już od trzech dni. Przyzwyczaił się do nowej sytuacji? - Tak. Pomogłem mu przenosić jego rzeczy. Od tego jestem bardzo zmęczony. - A może chcesz się napić wody? - Nie mogę sobie odmówić. A u ciebie coś nowego? - Nie. Wszystko po staremu. Tylko brakuje mi świeżego powietrza. - Tak jak mnie. Nie dziwię się tobie, tu jest bardzo gorąco. Mniejsza z tym. - Nie miałbyś nic przeciwko, gdybyśmy poszli zagrać w piłkę nożną? - Oczywiście, że nie. Chodźmy oboje.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Ghoster w Czerwiec 17, 2015, 13:38:02

[...........]

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 17, 2015, 16:09:00

To pewnie przez wymowę "r" oraz nagromadzenie "h" i "ch". Tak się przyjęło w standardzie. Ale są niektóre dialekty + język północnoastralskogermański, w których wymawia się zawsze normalne r.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 19, 2015, 12:20:39

Diagram przedstawiający etymologię wyrazów germańskich. Takie małe uzupełnienie do poprzedniego wykładu :-) . Warto zauważyć, że wpływ romańskich jest mały, tak się dzieje ze względu na tzw. puryzm językowy, jednak wpływ laryngijskich (częściowo też leńchszańskich) jest już spory, ponieważ Germania i Astral, a zwłaszcza Haurenia, znajdują się na styku wielu kultur Kontynentu Istanbudzkiego.
(http://i57.tinypic.com/2w4gvoj.jpg)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 26, 2015, 15:19:06

Oto Germania i Haurenia na południu, tak dla pocieszenia + urywek o Germanii z mojego byłego blogu ;-D :
(http://i58.tinypic.com/2hgxm4g.png)
Stąd ta myląca zmiana "język germański".

Germania jest to kraj bardzo różnorodny przyrodniczo i kulturowo. Możemy znaleźć i zapierające dech w piersiach lasy, piękne pojezierza, jak i okazałe góry. Poza tym miasta germańskie są jedne z najbardziej znanych i najbogatszych kulturowo na "tamtym" świecie. Możemy trafić na zabytki z wielu okresów i epok historycznych. Germania słynie również z rozrywki. Właśnie tam jest położona światowa stolica wszelkich dyskotek, imprez i pubów (niestety też domów publicznych). Germania to także kraj żyjący sportem. Szczególną uwagę przykuwa tzw. bilard wyspiarski, którego symbolem jest Amanda Hicks, najbardziej utytułowana bilardzistka (i też ogólnie bilardzista). Uwaga: "tamten" świat to potoczna nazwa tzw. Świata Wyspiarskiego, mojego zmyślonego świata.Ważny w Germanii, jak i w Haurenii jest tzw. kult miast. Na Wyżynie Hejcheńskiej (germ. Häichen) - a ściśclej w Kotle Hejcheńskim - jest kilka wielkich miast, przy czym najliczniejsze z nich to Drachten, a największe to Houchen. Poza tym miasta te są ważne też z innych powodów. Po pierwsze, w pobliżu nich znajduje się wiele zakładów przemysłowych (wydobywczych i przetwórczych). Po drugie, miasta te są jednymi z najstarszych na Kontynencie, stąd są opiewane pewnym mitem. Poza tym są one ważne m.in. dla historyków i archeologów.

Historia Germanii nie jest długa, jednak uważa się za jedną z najbardziej burzliwych. Państwo germańskie narodziło się dopiero pod koniec XI wieku po wyparciu z ziem nizinnych narodów leńchszańskich i senderoskich z ziem wyżynnych. Jednakże w XIII wieku nastąpiła wojna domowa. Germańczycy chcieli wyprzeć kulturę i religię napływających ludów europejskich. Nawet spalili domy wielu duchownych i dużo kościołów na północy w imię rodzimych wartości, odziedziczonych po narodach autochtonicznych (czyli pierwotnych, nieeuropejskich).Ciekawym okresem w historii jest rozbiór Germanii w wiekach XVI-XVII. Zachodni Germańczycy uznawali zwierzchnictwo władców harbenckich, a wschodni - władców chatyńskich z wielkiej dynastii Hamenków, którzy władali aż 2 mln km kw. ziem i byli najbardziej wpływowi w zachodniej części kontynentu. Natomiast południe Germanii (łącznie z Haurenią) zachowało autonomię i własne władze, z dynastii Hogertanów. Mimo to nie została zerwana jedność językowa i kulturalna Germańczyków, ponieważ mogli swobodnie manifestować swoją odrębność oraz nigdy nie byli represjonowani ani stawiani gorzej wobec innych narodów pod berłem każdej z obu władz.

Przełomem w dziejach Germanii stała się Wielka Wojna Ideologiczna (ta sama co w Pentagonii) trwająca od lat 30. XX w. do lat 70. XX w. Na wieść o europejskich ruchach feministycznych, nacjonalistycznych postaw, tworzeniu się systemów totalitarnych i II wojnie światowej kobiety germańskie pełniące funkcje publiczne postanowiły zawiązać ruch przeciwko m.in. obowiązującej władzy, wpływowi patriarchatu, groźbie wprowadzenia wyzyskującego systemu gospodarczego oraz postępującemu konsumpcjonizmowi. W wyniku działań zginęło w samej Germanii aż 10% ówczesnej populacji mężczyzn, przy czym na pierwszy ogień szli politycy, naukowcy z dziedzin humanistycznych i funkcjonariusze policji. Potem zmiany w prawie posunęły się tak daleko, że zaczęły być dyskryminujące dla mężczyzn, zwłaszcza w prawie rodzinnym. Zmiany te w większości zniesiono dopiero w 1995, jednak np. zgodnie z obyczajem Kontynentu Istanbudzkiego przy ojcostwie większą rolę gra umowa niż biologia. Szokującym punktem zwrotnym okazało się zabicie w listopadzie 2014 utytułowanej Hicks, najlepszej snookerzystki i snookerzysty, przez grupę kilku narodowców i maskulistów.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 02, 2015, 11:47:28

Cechą charakterystyczną języka germańskiego jest jego ekonomiczność, zwłaszcza w mowie potocznej i znaczne uproszczenie związków składniowych i przyimków (oprócz tego jeszcze mnogość fonemów, wieloznaczność i pseudoergatywność). Wiele zdań można wyrazić tylko w dwóch słowach. Poniżej podam kilka przykładów.

Hängst min. ['hɛɲs mɪn] - Należysz do mnie / Jesteś mój.   Uwaga: "min" jest w celowniku. Aby rozróżnić celownik od biernika w zaimkach, najlepiej wstawić zaimek 3. os. lp., w tym wypadku prawidłowe zdanie to "Hängst him". + Uwaga na wymowę mimo łudzącej pisowni, inną niż w niemieckim i angielskim.

Häð däches moune mäunder. [hæð ˌdɛxɛs 'mownɛ ˌmɵy̯nda] - Mam więcej pieniędzy niż ty. Uwaga: mamy tu przykład kalki z szemierskiego, gdzie również w dopełniaczu wyraża się "niż".

Bin frächten dänes vurjes. [bɵ 'fʀɛxtʰn̩ ˌdɛnɛs ˌvuχʃɛs] - Boję się o twoją pracę. Uwaga: tym razem mamy przeciwnie niż w szemierskim, gdzie przymiotniki przeważnie rządzą allatywem (nazywany też w wielu gramatykach astralogermańskich celownikiem).

Në likst manən frend. ['nɔj lɪks ˌmanɵn ˌfʀɛn] -  Wiem, że lubisz mojego przyjaciela. Uwaga: odpada końcówka -en w rzeczowniku, jeżeli jest on poprzedzony określeniem.

Mins šoð ränch man's säil. [mɵs 'ʃʲɔð 'ʀɛnx mans ˌsejl] - pot. Muszę posprzątać mój pokój.

Lik houer säch reläiven, nou'n dü šouren. [lɪk ˌhowɛɾ sɛx ʀɛ'lejvn̩ 'nown dy ˌʃowʀɛn] - pot. Wolę wypoczywać, niż zmywać naczynia. Uwaga: W przypadku czasowników zakończonych w rdzeniu na "v" preferuje się dłuższą formę bezokolicznika, z "-en".

Jeszcze o dialektach. Oto wybrane wahania.
-- zastowanie "nëen" [nɔjɔn] i "uiten" [witʰn̩] - wiedzieć
-- wtrącanie "θu" (ty)
-- wymawianie [ʃʲ] tam, gdzie [ʃ] oraz [a] tam, gdzie [ɑ] - mimo że obie głoski są rzadkie w języku i często uznaje się je za allofony, to niektórzy wolą ułatwiać sobie sprawę
-- wymienność przeczeń: un- i on- (normalnie jest un- w przymiotnikach, on- w czasownikach)
-- mówienie na mężczyznę "säien" (człowiek) zamiast "mën"
-- skracanie końcówki 3.os. l.mn. poprzez wyrzucanie "-en"
-- nieodmienianie niektórych zaimków stawianych tylko z samym rzeczownikiem, przede wszystkim "vour" (przed) i "uoð" (z).
-- częstotliwość konstrukcji pseudoergatywnych - czyli podmiot logiczny w celowniku + czasownik w 3. os. lp. + dopełnienie logiczne w mianowniku, np. naturalne w germańskim jest zdanie "Mins houlð ðer fäiränser." - zatrzymuję samochód (dosł. zatrzymuje mi się samochód), nawet jeśli tutaj to "ja" jest właściwym wykonawcą czynności; wahanie też dotyczy stosowania l.mn., jeśli rzeczownik w mianowniku też jest w l.mn.
-- częstsze stosowanie pełnych bezokoliczników, z końcówką "-n", po czasownikach modalnych zamiast na ogół standardowego skróconego bezokolicznika; pełny bezokolicznik jest standardowo stosowany w północnoastralogermańskim (całkiem innym języku, niż tu wykładam, choć trochę podobnym), aby podkreślić, że czynność była, jest lub będzie dokonana (w pewnym sensie slawizm)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 03, 2015, 11:10:24

Dzisiaj będzie coś, co kocham najbardziej w językach germańskich, czyli czasowniki mocne i nieregularne ;-D .

Ta tabela przedstawia najważniejsze koniugacje. Dobrałem na ogół wyrazy o regularnej wymowie (jednak häðen ['hæðn̩], seën [sʲjɔjɔn], fould [fowt], ërläisten [aʀ'lejsn̩] hiten [çjɛjɛn] - hour ['howɾ])

Typ	Bezokolicznik	1. os. lp. czasu przeszłego	imiesłów bierny	Tłumaczenie
Ia (regularna)	häðen	häðt	häðten	mieć
Ib (regularna)	sären	särd	särden	zasłużyć
Ic (regularna)	seën	seënt	seënten	być
IIa (mieszana)	dänken	dächt	dächten	zasłużyć
(laryngijsko-mieszana)	θräiden	θrucht	θruchten	zwijać, dochodzić do wniosku
IIb (astralo-germańsko-mieszana)	filen	fould	foulden	wypełniać
III (półregularna)	fouren	fourt	fouren	dzwonić, wołać
	šelouren	šelourt	šeløren	malować (uwaga: pomalowany to šeløren, kolorowy to šelouren)
IV (laryngiska)	säien	such	suchen	mówić
V (astralogermańska)	ërläisten	ërloust	ërlousten	przegrywać
	loken	louk	louken	blokować
VI	häien	hai	haien	iść, dostawać
VII	šriven	šrijv	šrijven	pisać
	fräichen	frijch	frijchen	odświeżać
VIII	muən	məu	məuen	muczeć
IX	paunden	päunder	päunden	bić na alarm
X (nieregularna)	faien	fou	fijchten	walczyć
	laien	lou	lijten	oświetlać
	hiten	hour	houren	bić

Niestety tych z koniugacji X jest sporo, ale najbardziej można oczekiwać koniugacji V.

Jeszcze wymienię zmiany, które obecnie trwają w języku i są uznawane standardowo:
-- podporządkowywanie coraz większej liczby czasowników, zwłaszcza nowych i zapożyczonych, grupie V (astralogermańskiej), nie I, II lub X (nieregularnej)
-- II przesuwka samogłoskowa: podwyższanie wymowy wielu dyftongów przed spółgłoskami, np. [ɛj] > [ej] > (zapewne za 10 lat) [e:], już dzisiaj mamy häiren ['(h)e:ʀ̥n̩], säit [se(:)t];  [ɔw] > [ow] > (zapewne za 10 lat) [o:]; już dzisiaj mamy šørchen ['ʃo:χ:n̩], šeløren [ʃʲɛ'lo:ʀ̥n̩]; również liczy się też m.in. [aj] > [ɑj]; przyczyną przesuwki jest prawdopodobnie nakładanie się dialektów i ich "wzajemna współpraca"; do tego w związku z uregularnianiem i w celu zachowania symetrii  między [e:] a [o:] planuje się po zajściu przesuwki usunąć spółgłoskę "ø".
-- zanikanie długich samogłosek z wyjątkiem [i:]
-- oczyszczanie słownictwa: zastępowanie wielu określeń wyrazami rodzimymi lub czasem laryngijskimi, usuwanie wpływów języka północnoastralogermańskiego
-- utrata samodzielności słowa "šoden" (mieć powinność, musieć) i mieszanie znaczeń "mieć powinność" i "musieć" na wzór laryngijski;
-- wstawianie od dawna niewymawianego [z] w słowach typu "bist" [bɪ(z)], "nidst" [nɪ(z)] na końcu zdania i przed samogłoskami (jednak językoznawcy proponują całkowite wstawianie [z], żeby uniknąć kalki z francuskiego i żeby zrównać wymowę ze słowami typu "sist" [sɪz]);
-- upraszczanie odmiany rzeczowników, ograniczone m.in. do zredukowania końcówek dopełniacza do "en" i "(e)s", a w celowniku do "en", "ə" i końc. zerowej
-- tendencja do zastępowania zerowej końcówki przymiotnika końcówką "-es", jeżeli rdzeń przymiotnika nie kończy się na "n" i nie oznacza nazwy własnej; nawet planuje uznać za standard obecnie potoczną końcówkę "-s" w celu uzyskania różnicy między mianownikiem a dopełniaczem (tu zawsze "-es").
-- wymawianie na końcu dźwięcznego [d] poza końcówką "-nd" po dyftongach np. w wyrazie "said" [sajd]; dozwolona jest też wymowa [sajt]

Nieuznawane standardowo zmiany, jednak dość często używane potocznie (niektóre wymienione w dialektach):
-- zanikanie końcówki "-en" 3.os. l.mn. lub wymawianie [n̩] zamiast [ɛn] (wpływ niemieckiego; to drugie dotyczy też końcówki l.mn.)
-- zastępowanie końcówki 2.os. lp. konstrukcją θu (ty) + 2.os. lp.
-- unikanie końcówki 3.os. lp., jeżeli temat kończy się spółgłoską
-- wymawianie końcówki dopełniacza liczby pojedynczej "-ens" jako [ɵs], to jest dozwolone tylko w liczbie mnogiej
-- wymawianie [χ] na miejscu

• (ale już nie jako bezdźwięczna wersja [ʀ])

-- mieszanie realizacji "r" jako [ʀ] i [ɾ]

Kwestie, o które kłócą się językoznawcy:
-- zastowanie "nëen" ['nɔjɔn] i "uiten" ['witʰn̩] - wiedzieć
-- wymawianie [ʃʲ] tam, gdzie [ʃ] oraz [a] tam, gdzie [ɑ], np. w "šouren" ['ʃʲowʀɛn] zamiast ['ʃowʀɛn], w "brand" [bʀant] zamiast [bʀɑnt]
-- zastępowanie [ʀ] głoską [ʁ] lub [r]; to drugie wywołuje szczególne dyskusje: jedni uważają, że należy unikać kalki astralogermańskiego [r], drudzy są przeciwni kalce niemieckiego [ʀ]; coraz więcej poparcia zyskuje wymowa [ɾ], jednak poza końcówką "-er" i po [w] jest ona realizowana w niewielkiej liczbie dialektów, stąd tylko zmiana na [ʁ] jest akceptowana, chociaż uważają ją niektórzy za "zbyt odbiegającą od oryginału"

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 13, 2015, 10:31:38

Czas na trochę fonetyki historycznej! Jak wyglądał dawny język germański? Podam kilka przykładów. Pierwszy zapis to staroastralogermański, drugi to klasyczny, średnioastralogermański, a trzeci to współczesny astralogermański.

nacht [nɑxt] > [nɑx] > naighte [nɑɪ̯] > [naj] nai (noc)
gaan [ɣa:n] > [ɣɛ:n] > [ɣe:n] ghaeien > [he:n] häien (iść)
saagen [sa:ɣɛn] > [sɛ:ɣɛn] > [se:gɛn] > [sejgɛn] saeigen > [sejɛn] säien (mówią)
hund [hund] > [hond] > [ho:nd] > [hɑ:nd] > [hɑʊ̯nd] hound > [hawnd] > [hawn] haund (pies)
(świecić) scheinen [s̻xi:nɛn] > [s̺i:nɛn] > [ʃi:nɛn] sheinen > [ʃʲi:nɛn] > [ʃʲi:nɛn] > [ʃʲijɛn] šijen (imiesłów od świecić; zmiana znaczenia)
schuldig [sxuldiɣ] > [s̻xoldiɣ] >[s̺oldiɣ] > [sɔldiɣ] sholdig > [sɔldix] soldich (winny)
good [ɣo:d] > [ɣɔ:d] > [ɣɜ:d] > [gɜ:d] geud > [gɜd] gəud (dobry)

Ciekawostka: wschodnie dialekty astralogermańskie były konserwatywne aż do tego stopnia, że zachowały niektóre formy podobne do tych podanych pierwszych lub drugich!

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 19, 2015, 09:54:32

Trochę o odmianie nazw własnych.

Imiona i nazwiska odmieniamy w sposób zaprezentowany w tabeli. Pisownia -ë dotyczy astralskich imion, -e (rzadsza) haureńskich i germańskich. Poza tym mamy nazwiska rzeczownikowe oraz przymiotnikowe, które różnicuje się na rodzaj męski i żeński, tzn. jeśli mężczyzna ma na nazwisko Houer, to kobieta ma Houe. Niestety, trzeba się nauczyć, które nazwiska zakończone na -er są rzeczownikowe, które przymiotnikowe, bo np. odpowiednik żeński nazwiska Händler to będzie Händler, nie *Händle!

	imiona męskie	imiona żeńskie	nazwiska rzeczownikowe	nazwiska przymiotnikowe męskie	nazwiska przymiotnikowe żeńskie
M.	-ø	-ø / -e / -ë	-ø	-er	-e
B.	-en	-ø / -e / -ë	-ø	-ən	-e
D.	-en	-s / -es / -ës	-(ə)s	-ens (!)	-es
C.	-ə	-ø / -ə / -ə	-ø	-əm	-ə

Większość imion męskich ma tzw. formę dzierżawczą, którą stawia się przed rzeczownikiem, w przeciwieństwie do formy dopełniacza. Kończy się ona na -er i czasem implikuje obowiązkowe przegłosy w ostatniej sylabie rdzenia: a : ä (ale ai : ai), au : äu, o : əu (ale ou : ou), u : ü, np. Haderian -- Haderiäner, Tom -- Təumer. Co ciekawe, przegłos o : əu ma miejsce tylko w nazwach własnych, w nazwach pospolitych mamy do czynienia z przegłosem o : ou, np. (M.) kontrol -- (C.) kontroulən. Jeszcze jedna uwaga: dopełniacz imion, które nie mają formy dzierżawczej, możemy stawiać przed rzeczownikiem, jeżeli wyrażamy przynależność.

Jak odmieniamy miejscowości? Musimy pamiętać w złożeniach, które człony są rzeczownikowe, które przymiotnikowe (uwaga: tylko pierwszy człon zapisujemy wielką literą). Na szczęście nie ma pojedynczych nazw przymiotnikowych (w przeciwieństwie do polskiego). Wszystkie człony przymiotnikowe odmieniamy odpowiednio według rodzaju określanego rzeczownika (na 99% to będzie rodzaj nijaki), a człony rzeczownikowe (nawet jeśli są zbieżne z tak samo brzmiącymi nieregularnymi rzeczownikami) odmieniamy według schematu: MCB. -ø, D. -s lub przegłos. No właśnie, czasami trzeba zapamiętać dopełniacz :-( , np. Houchen - Houchens, ale Drachten - Drächten.

Znowu będziemy mieć do czynienia z formą dzierżawczą zakończoną na -er, która zarazem też oznacza nazwę mieszkańca (jednak wtedy końcówkę -er czytamy /ɛɾ/!). Nazwa mieszkanki ma końcówkę -e, ale BEZ przegłosu. Formę dzierżawczą posiada każda miejscowość, a jeżeli mamy do czynienia ze złożeniem, to piszemy całą nazwę łącznie (od lipca 2015 wolno już też z łącznikiem), w dodatku obowiązuje ewentualny przegłos z dopełniacza i opuszczamy e dla zakończenia -en lub całą końcówkę -ə,  np. Neithest säirev - Neithestsäirever, Leighen - Leighner, Drachten - Drächtner. Preferujemy dopełniacz zamiast formy dzierżawczej w nazwach urzędów, instytucji, orderów i tytułów, nawet tam, gdzie w polskim mamy przyimek "w", np. Rad Drächten - Rada Miejska Drachten, 1. Grondsäilen Leighens - Szkoła Podstawowa nr 1 w Leighen, ale już np. Houchner šändel - ser houcheński.

Inne zastosowania formy dzierżawczej to przede wszystkim nazwy lokali i firm (zwłaszcza tam, gdzie angielskie 's), np. McDonald's to... McDonälder, a Lay's to Lay'er, Levi's to Levi'er (obco brzmiące "y" i "i" implikuje apostrof), a nawet Oxford to Oxfəurder. Formę dopełniacza tworzymy dzięki rodzajnikowi ðes, np. Oxford jest o wiele starszy niż McDonald's - Oxford ðes McDonälder mouen ouder'š. Uwaga ortograficzna: od lipca 2015 wolno zapisywać obce nazwy dzierżawcze w sposób rodzimy, ale jest to raczej praktykowane wśród młodzieży np. na forach lub w SMS-ach, np. Makdonälder, Läier, Livaier lub Ochsfəurder.

Kolejna ciekawostka: jak zapisujemy nazwy produktów? Wstawiając apostrof lub ujmując w cudzysłów i zapisując małą literą, Np.
Daj mi dwie (gumy) orbit. -- Let min häist (wymowa /hejs/ tylko w sensie "dawać"!) däche orbit'en. / Let min häist däche "orbiten". / Häi min däche "orbiten";
Jadę oplem. -- Fäir uoð opel'ə. / Fäir uoð "opelə";
Kup mi helenę. -- Let min buchst "helena". / Buch min "helena".

Tryb rozkazujący - uzupełnienie ;-)
Tworzymy za pomocą "let" /lej/ wstawionego przed odpowiednio odmieniony czasownik. Jeżeli dopełnienie jest w 1. os. lp., formę rozkazującą 2. os. lp. można też utworzyć za pomocą formy 1.os. lp. czasownika.

Zaimek zwrotny
Tu zaskoczenie w odróżnieniu od innych języków germańskich: nie odmienia się w BIERNIKU poza 1.os. i 2.os. l.mn.! Mówimy tylko säch /sɛx/. O co chodzi z tą liczbą liczbą mnogą? Jeżeli mówimy: siebie samego, to mamy w 1.os. l.mn. ounen, a w 2.os. l.mn. häθen, jeżeli mówimy: siebie nawzajem, to mamy säch.
Jednakże odmienia się zaimek w CELOWNIKU! Wtedy w pierwszej i drugiej osobie bierzemy odmienione formy celownika odpowiedniego zaimka osobowego, a w 3.os. mamy sächə, np. zdanie Lucht min vour oznacza Obiecałem sobie. Do celownika odnosi się analogiczna do tej powyżej uwaga z obiema formami 1.os. l.mn. i 2.os. l.mn.
Uwaga! Zdanie typu Šour min hšënden oznacza Umyj mi ręce, NIE Umyję sobie ręce. Zdanie Umyję sobie ręce to będzie Šour mane hšënden.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Lipiec 19, 2015, 19:25:08

Lel, czytał ktoś jego historię?
Uwaga,  uwaga!
Feministki zabiły 10% społeczeństwa i przejęły władzę xd
Odsłuchaj weź ważną wiadomość :>

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 27, 2015, 15:10:51

Krótkie informacje gramatyczne o znanych mi nieregularnościach.

rzeczowniki kończące się w M.l.mn. na -er - wymowa /a/:
achsaid (narzędzie, część od akcesoriów) - achsaider
borǝu (zamek) - boräucher
brand (pożar) - bränder
däi (dzień) - däier (ogólnie dni, bez liczby)
diamond (diament) - diamǝunder
gesai (twarz) - gesaier
haun (godzina) - häuner
haund (pies) - häunder
haupt /aw/ (głowa) - häupter
klaud (chmura) - kläuder
knauch (kość) - knäucher
lai (światło) - laier
maund (moneta) - mäunder (również pieniądze)
nai (noc) - naier (ogólnie noce, bez liczby)
not /no:/ (nos) - nǝuter
paund (dzwon) - päunder
post (post na forum) - pǝuster
rand (koło, kant) - ränder
säin (tu: obraz) - säiner
süisaid (sukces, nie: samobójstwo) - süisaider
šendom (kondom) - šendǝumer
θaum (kciuk) - θäumer
θorǝu (smutek) - θoräucher
i wiele innych...

rzeczowniki kończące się w M.l.mn. na -er - wymowa /ɛɾ/:
wszystkie zakończone na -dom
blad (liść, płaska powierzchnia) - blader
fis (ryba) - fiser
fod (wulgarnie pochwa, również kobieta) - foder
holt (drewno, kłoda) - holter
lad (poprzeczka) - lader
lam (jagnię) - lamer
lid - lider (ludzie, często w l.mn., lp. dialektalna lub przestarzała)
pand (kaucja, jednorazowa opłata, gotówka stawiana na zakład)  - pander
sad (cień) - sader
trom (nieżywe ciało) - tromer (zwłoki)

rzeczowniki mające nieregularny M.l.mn.:
drächel (woda) - drächeln
ðäls (dług) - ðǝunen
hënel (koń) - hänel
hoðen (jądro samca lub mężczyzny) - høðen


rzeczowniki kończące się w D.lp. na -en:
wszystkie imiona zakończone na -as, äiƨ (lód), däil (dolina), dei (myśl), ðäist (duch), ërläist (przegrana), ërlei (ulga), fai (ogień), fläich (sperma), hälθ (połowa), houch (duma), interest (interes), rest (reszta), sal (dźwięk) i wieeele innych :(

rzeczowniki kończące się w D.lp. na -ens:
blǝuch (gra, zabawa)
hälθ (połowa)
lǝuch (miłość - potocznie)
näim (imię)
taim (czas)

rzeczowniki mające nieregularny D.lp.:
Drachten (miejscowość Drachten) - Drächten
Drauchen (miejscowość Drauchen) - Dräuchen

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 07, 2015, 09:35:31

False friends, czyli jak niemiecki i germański się gryzą!
Znaczenia są dość szczegółowe w germańskim, bo używam tego języka w głowie prawie na co dzień i już się wykształciły pewne znaczenia i konstrukcje.

Język germański	Język niemiecki
ondersäichen (przeszukiwać, wyszukiwać)	untersuchen (badać)
bekandnis (wyznanie)	Bekenntnis (bardziej: przyznanie się, wyznanie to raczej "Geständnis")
houch (duma - wysoki to "hou")	hoch (wysoki)
licht (winda)	Licht (światło)
landen (ziemie, kraje)	landen (lądować)
fläien (prosić, przepraszać, błagać)	flehen (błagać)
gelovnis (obietnica, przysięga, również: pochwała, potocznie: ślub)	Gelöbnis (ślubowanie, rota, przysięga to raczej "Eide")
anšin (wrażenie, też: pomysł)	Anschein (pozór)
ëntdärnen (odkrywać, odsłaniać)	enttarnen (demaskować)
ëntbäiren (pozbywać się rzeczy), let ëntbouren (obyć się)	entbehren (obyć się bez czegoś)
ëntfäiren (uciekać)	entführen (uprowadzać)
(ge)slagen (pobity, również: nieudany)	schlagen (bić, uderzać)
ënthäiven (odwoływać coś, odrzucać coś, przerywać działanie, zwalniać kogoś, np. ze stanowiska w pracy)	entheben (pozbawiać kogoś urzędu)
läiðen (boleć, też: cierpieć)	leiden (cierpieć, czasem: chorować)
säichdom (choroba)	Siechtum (bardziej: niedołęstwo, ułomność)
onderhoulden (rozrywka, zabawiać)	sich unterhalten (rozmawiać, bawić się), unterhalten (utrzymywać)
gəudən four (do widzenia)	gute Fahrt (szerokiej drogi)
minder (mniej)	minder (bardziej: w mniejszym stopniu, mniej to częściej "weniger")
düən (robić)	tun (robić, ale częściej mówi się "machen")
outfour (wycieczka, również: wynocha!)	Ausfuhr (eksport)
ring (mało)	Ring (pierścionek, obręcz, ale porównaj: "verringern" - zmniejszać)
buchen (kupować)	buchen (rezerwować)
dräingen (wymuszać, pchać)	dringen (przenikać, przebijać)
häunder (psy, też: za, np. za domem)	Hunde (psy)
faien (walczyć)	Fechten (szermierka)
nou (wiele znaczeń, m.in.: tylko, po prostu, też, jeszcze)	nur (tylko)
ðestaim (teraz)	derzeit (bardziej: obecnie, w tej chwili, teraz to "jetzt")
haupt (głowa)	Haupt (głowa, ale częściej: "Kopf")
vour läien (obiecywać)	vorlegen (składać, przedkładać)
säiden (ziemia)	scheiden (dzielić, rozdzielać)
kounden (znany, też: dziedzina nauki)	Kunde (klient)
fäiren (prowadzić, przedstawiać, uwodzić, również: jechać - z określeniem, np. szybko, tędy)	fahren (jechać)
haten (nienawidzić)	hatten (1.os. i 3.os. l.mn. cz. przeszłego od "mieć")
hast (nienawiść)	hast (masz, 2 os. lp. cz. ter. od "mieć")
häiven (podnosić)	haben (mieć)
frai (szczęśliwy, szczęście, pot. też "uczciwy wobec kogoś")	frei (wolny)
mod (odwaga)	müde (zmęczony)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 09, 2015, 16:19:42

Trochę idiomów!

vërden minen nounes - to nic nie znaczy, to jeszcze o niczym nie świadczy (dosł. słowa nic nie znaczą)
düən ðən äiƨen / żartobliwie bläiƨen ðən äiƨen - uprawiać seks oralny, zrobić komuś loda. Uwaga: w przeciwieństwie do polskiego używamy bez dopełnienia w celowniku, ewentualnie ðən można zamienić na zaimek dzierżawczy. 'ðer äiƨ' to potoczna nazwa penisa ('ðes äiƨ' to lód, zachodzi tzw. maskulinizacja w mowie potocznej), więc Germańczycy trochę inaczej rozumieją zwrot niż my, 'düən' to w tym sensie coś w stylu naszego 'obrobić', 'bläiƨen' to 'dmuchać', porównaj z niemieckim i angielskim odpowiednikiem.
häðen lüv (potocznie ləuch) ät ðəm haupt - być zakochanym (dosł. mieć miłość w głowie)
häðen ðən (gəudən) four - wybrać się na przejażdżkę, wyjechać gdzieś (dosł. mieć jazdę)
häðen ðən dei / häðen anšin - wpaść na pomysł
häðen ðən anšin - mieć wrażenie
häðen (holt)blad vouren ougen / rzadziej häðen bred vouren ougen - mieć klapki na oczach (dosł. mieć deskę przed oczami). Uwaga: dla Niemców zwrot podchwytliwy, oni mówią 'przed głową' i używają przy słowie 'deska' rodzajnika. Poza tym germański przyimek vour łączy się zawsze z biernikiem i się ściąga z rodzajnikiem.
fläi min dü anfäil - proszę, zrób mi przysługę. Uwaga: 'anfäil' (przysługa) to false friend z niemieckim 'Anfall' (atak, napaść).
mäilene säinə - kobieta ubierająca się lub zachowująca wyzywająco, czasami też: prostytutka (dosł. umalowana kobieta)
kan ðes ënthoulden - to jest nie do zniesienia, nie mogę tego ścierpieć. Uwaga: częstą praktyką jest akcentowanie wyrazu 'ënthoulden' na pierwszą sylabę (wbrew gramatyce). Poza tym mamy kolejnego false frienda: germańskie 'ënthoulden' (znosić, tolerować) + vs niemieckie 'enthalten' (zawierać) i 'sich enthalten' (powstrzymywać się).
fouchnes säin - cholera! (dosł. pierdolona rzecz)
läien (Acc) fouren (G) - uwolnić kogoś(Acc) od czegoś(G)
ðe hølde nai - cudowna noc, również: marzenie, coś mało możliwego do zrealizowania. Uwaga: mamy przykład tzw. archaicznego rodzaju żeńskiego. "Hølde" wymawiamy: ['ho:də̯].
hou lüv iš hard, ës nouens uard - kiedy jest ci trudno w życiu, uważasz swoje życie za mało warte (tzn. że dopada cię depresja, masz apatię, czasem myśli samobójcze itd.)
mäunderest, hou (forma trybu łączącego) - nie przeszkadzałoby ci, gdybym..., nie masz nic przeciwko, gdybym...
ðes iš min onkounden - nie wiem nic o tym, nie znam tego (dosł. to jest dla mnie nieznane)
bräingen ðes part - brylować na parkiecie, być królem dyskoteki
gesäiden kränchlen ounən vourθ  - historia lubi się powtarzać (dosł. historia toczy się przed nami). Uwaga: wyraz 'gesäiden' jest plurale tantum.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 10, 2015, 16:13:09

Małe dookreślenia języka:
-- obowiązuje tylko pisownia dei, däi już jest niedozwolone w sensie "myśl".
-- "jest": iš umieszczamy po imiesłowie lub rzeczowniku i może się skracać do 'š, jednak można używać is, ale wtedy czasownik ląduje przed orzecznik; wcześniej była nieuzasadniona "wolna amerykanka"
-- "jesteś": forma θu bist (potocznie θ' bist) jest dopuszczalna, mimo że bist samo wystarczy, jednak "bądź" to będzie let bist lub seënest (tryb łączący)
-- män używamy przy wyrażaniu naszych konstrukcji z "niech" +czasownik, wraz z czasownikiem w trybie łączącym. Naszemu bezosobowemu "się" odpowiada "ës" (nieprawidłowa kalka z niemieckiego man)
-- w przypadku zjawisk związanych ze zmysłami i pogodą, np. "telefon dzwoni", "diamenty błyszczą", "świeci słońce" używamy ës+czasownik+podmiot, tzw. logiczny szyk przestawny (wcześniej był dopuszczalny normalny szyk, ale był on mało naturalny), nie używamy tego szyku, jeżeli mamy dodatkowe określenia, np. "te diamenty błyszczą w nocy"

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 11, 2015, 22:43:22

Dzióbaski, jakieś uwagi, prośby, wyjaśnienia dotyczące germańskiego? Zamówienia przyjmuję też na szemierski, senderoski i chatyński. Brakuje mi roboty :-(

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 13, 2015, 22:29:21

To omówię rodzaje gramatyczne w germańskim. Mamy trzy rodzaje: męski (ðer), żeński(ðe), nijaki(ðes). Od tego momentu zapomnijcie o niemieckim, a nawet o niderlandzkim, bo często rodzaje się nie pokrywają, zdecydowanie bliżej tym rodzajnikom jest do systemu angielskiego. "Pamięciówki" o wiele mniej niż w wielu innych językach z rodzajami.

Kiedy rodzaj żeński?
Tylko w wypadku nazw dotyczących kobiet lub niektórych zwierząt o płci żeńskiej. ALE! Jest wiele reliktowych konstrukcji zawierających rodzaj żeński, np. ät gəuder taim [ɛt ˌgɜdʰə̆ ˈtajm] (w odpowiednim czasie), ðenai [ðɛ'naj] (dziś wieczorem, czasem też: w nocy). Trzeba je po prostu zapamiętać.

Kiedy rodzaj męski?
Generalnie tylko on może sprawić problemy. Używamy go:

• przy nazwach dotyczących mężczyzn, ogólnie człowieka lub większości zwierząt, których nazwa nie wskazuje na samicę;
• przy nazwach zakończonych na -änser;
• przy rzeczownikach odczasownikowych, które mają końcówkę zerową, np. "four" od "fäiren", "slou" od "släien", "drou" od "dräichen";
• przy prawie 200 rzeczownikach oznaczających głównie zjawiska naturalne, np. "storm" (burza), "fai" (ogień), najlepiej je zapamiętać;
• w mowie potocznej, aby coś podkreślić, wyolbrzymić (tzw. zgrubienie) albo nadać znaczenie innego rzeczownika również będącego w rodzaju męskim;
• przy wszystkich pluralia tantum, np. "gesäiden" (historia), "taimen" (pogoda).

W innych wypadkach (ok. 90% :-D) rodzaj nijaki.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 15, 2015, 23:05:09

Potyczek dla germanisty część druga!

Język germański	Język niemiecki
drochen (suchy)	Drogen (narkotyki)
fläiten / flüən (pływać: o człowieku, rzece, przedmiocie itd., również: unosić się nad cieczą)	fließen (płynąć: o rzece, cieczy, łzach)
gefoulen (zgnilizna, odpadki)	gefühlt (imiesłów bierny od "czuć", "odczuwać")
gefouren (przodkowie)	gefahren (imiesłów bierny od "jechać")
hart (serce)	hart (twardy, surowy)
hodesmäi (pełnosprawność; pełnomocnictwo to "(hodes)mäichlichhed")	vollmacht (pełnomocnictwo)
houndräigen (przenosić, tłumaczyć z języka, unosić w górę)	übertragen (przenosić, przekazywać, transmitować, przekładać np. literaturę)
läisten (wystarczać, stać na coś)	leisten (dokonywać, udzielać), sich leisten (pozwalać sobie na coś)
näichster (sąsiad)	Nächster (bliźni, następny)
nüin (nowy)	nein (nie)
onderbäinden (odmawiać, zaprzeczać)	unterbinden (wstrzymywać, ukrócić coś)
oinstäilen (wprowadzać się, nastawiać)	einstellen (przerywać, nastawiać, zatrudniać)
outstäilen (wyprowadzać się)	ausstellen (wystawiać)
räichen (palić papierosy, zemsta, gwałt)	rauchen (palić papierosy), reichen (starczyć, sięgać)
stäichen (kłuć, wbijać, żądlić, o sprawie: uderzać kogoś, wstrząsać)	stechen (kłuć, wbijać, grawerować)
storm (burza)	Sturm (wichura, szturm)
taiden (pływy, arch. pogoda, czasy)	Zeit (czas)
uäi (droga, sposób)	Weg (droga; sposób to bardziej "Art", "Weise")

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 17, 2015, 15:44:27

Teraz język germański bryluje w internecie! Zapraszam na film z alfabetem:
https://www.youtube.com/watch?v=XzuJEkNz4Ew (https://www.youtube.com/watch?v=XzuJEkNz4Ew)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 18, 2015, 12:39:21

Historia języka germańskiego w pigułce

Pierwszym moim językiem o charakterze germańskopodobnym był język o nieznanej nazwie, powstały ok. 2005 roku. Do dzisiaj nie przetrwały żadne jego zapisy. Pamiętam tyle, że zawierał on umlauty i podwojone samogłoski, jednak nie był do końca podobny słownictwem do niemieckiego.

Później zaczął się kolejny etap, na który najsilniej wpłynął niemiecki, polski i... moja wyobraźnia. Ok. 2008-2009 powstał język haureński (może raczej proto-haureński). Co ciekawe, miał swój swoisty charakter, miał siedem przypadków, które kończyły się na jakąś spółgłoskę, ale był bardziej aglutynacyjny (przez przypadek!). Również po końcówce dało się rozpoznać, czy słowo jest rodzaju męskiego, żeńskiego czy nijakiego. Miał też czasy podobne do polskich, również z kategorią dokonaną. Do tego w 3.os. rozróżniał rodzaje, i to też w czasie teraźniejszym! Do dzisiaj żaden mój inny conlang tak nie ma. Jedyne słowo, które z niego pamiętam, to "kasmo" - czas. Kurczę, przydałoby się dorwać gdzieś do tego, było to na komputerze, ale już wyginęło...

Następnie zaczął się etap języka germańskiego (albo raczej germańskim 1.0. ;-) ), ale tak naprawdę to był inny język niż współczesny germański, choć podobny. Powstał ok. 2010 roku. Pisałem o moich problemach z nazewnictwem, teraz germański 1.0. się nazywa północnogermański lub północnoastralogermański. To był język o dość prostej gramatyce, z czterema przypadkami, liczba mnoga zawsze kończyła się na -en, czasowniki też były proste, do tego istniała kategoria czasowników dokonanych, więc każdy czas polski (z wyjątkiem przyszłego niedokonanego) miał swój odpowiednik germański. Było tylko prawie 100 nieregularnych czasowników. Były też 3 rodzaje: męski, żeński i nijaki, o zastosowaniach podobnych do tych w dzisiejszym germańskim. Nieśmiało już się pojawiały też dyftongi "äi" i "ou" oraz całkowicie zarzucono podwajane spółgłoski - to wyjątkowa cecha. Od współczesnego germańskiego różnił się brakiem ë i ø, ale za to posiadał dwojaką wymowę ə, albo [æ], albo [ɨ]. Posiadał też więcej przyimków podobnych do angielskiego (do dziś zostało tylko "ät").

Dalej powstał język astralski (czyli germański 2.0.) - taka nazwa powinna być używana do dziś, jednak doszło do nieładu w moim conworldzie i się trochę pozmieniało. Powstał ok. 2011-2012 roku. Cechował się przede wszystkim dużą ilością obcych wyrazów, przede wszystkim z języków romańskich, choć dalej były wyrazy z angielskiego i niemieckiego. Prócz tego często były używane samogłoski nosowe i było dużo schematów z pisowni francuskiej. Ciekawe było też istnienie litery "ə̈" - odpowiednika wcześniejszego "ə" z wymową [æ] oraz występowanie niemego "h" (dziś historycznie tylko w wyrazie "ouhr") Wtedy też zaczął się rozkwit czasowników mocnych i alternacji w czasownikach, do dzisiaj one nie uległy znacznym zmianom. Rozwijała się też deklinacja astralska, powstawało coraz więcej końcówek i nieregularności. Do dzisiaj uległa tylko nieznacznym zmianom - usunięto przede wszystkim głupie rzeczowniki supletywne z wyjątkiem "ðäls" (dług), kiedyś od "lent" (czyli słowa "post") istniał dziwaczny celownik "larum", a także nie ma miszmaszu w dopełniaczu i celowniku - istnieją tylko określone kombinacje końcówek.

W kolejnych latach język ulegał poważnemu oczyszczaniu, "laryngizacji" i indywidualizacji. Przede wszystkim odrzucono kategorię dokonaną i zmieniła ona funkcję na tryb łączący. Kolejna zmiana dotyczyła słownictwa. Odrzucono wiele słów z germańskiego 1.0. i 2.0., najbardziej reprezentatywne to "əbə̈ut" - "o, na temat", za to wprowadzono wiele neologizmów i nowych niegermańskich (niezwiązanych z realnymi językami germańskimi) tworów. Ciekawostka: mówię, że niektóre z tych tworów mają pochodzenie szemierskie, a w rzeczywistości to wprowadziłem je z germańskiego do szemierskiego, takie małe oszukaństwo. ;) Zarzucono też nieprzewidywalny bezokolicznik -ən, został on tylko w czasownikach kończących się w temacie na samogłoskę. Zreformowano również czasownik "umieć". Forma "kan" stała się przecząca", "k'"(kən) - twierdząca. Ważna zmiana objęła też wyrażenia przymiotnikowe. Odtąd o wiele częściej stosuje się dopełniacz i celownik niż przyimki, na wzór laryngijskiego ablatywu i alllatywu. Fonetyka też uległa znacznej zmianie.

Zanim do niej dojdę, to ok. 2012-2013 nadszedł czas nooblangizowania się astralogermańskiego i bezkrytycznego przyjmowania wzorców angielskich, staroangielskich i francuskich. Powstawały absurdalne lub dziwne twory, jak "boughent" [bʊ:.] - oni straszą, "thou neidhest" [θə̆ nɪ] potrzebujesz, "thou bist" [θə̆ bɪ] - jesteś, czyli kompletna masakra i regres tego języka, chęć zrobienia jakiegoś tworu staroangielsko-francuskiego.
Mało tego, rok później były wpływy (świadomie) niderlandzkie. Znowu powstawały niebezpieczne twory, jak "hadde" (dziwna podwojona spółgłoska) lub "laten", nawet mylone z czasownikiem "czytać" (dzisiaj jest tylko wyrażenie "män lat" - da się, można).

I wreszcie dwa lata temu, po zapoznaniu się m.in. z wysokoniemiecką przesuwką, zaczęło się wielkie oczyszczanie fonetyczne języka germańskiego, choć niektóre "stare" ślady zostały do dziś, najczęściej podyktowane chęcią uniknięcia zbieżności z innymi wyrazami lub względami estetycznymi. Przede wszystkim:
- zrobiono porządek z myleniem głosek "ƨ" i "s" - tę pierwszą teraz stosuje się rzadziej i o wiele bardziej logicznie;
- zrobiono porządek z myleniem głosek "s" i "š" - teraz kontynuant pragermańskiego *sk preferuje bardziej "š" przed historycznie długą samogłoską i spółgłoską, a "s" przed historycznie krótką.
- zrobiono porządek z myleniem głosek "ð" i "θ" - teraz preferuje się pierwszą głoskę, choć druga została m.in. przed spółgłoskami, na końcu wyrazów, w wyrazach pochodzenia niegermańskiego i w innych nielicznych wyjątkach, np. "θaum", "θu";
- zrobiono porządek z myleniem głosek "ð" i "d" - teraz jest większa zgodność z etymologią poza kilkoma wyjątkami, np. "däch", "dänken";
- poprawiono błędy związane z błędnym przekładem niemieckich wyrazów, które zawierają spółgłoski po przesuwce, a przecież germański nie zawiera przesuwki, m.in. nie myli się już "d" z "t", "t" z "s". Wyjątkiem są niektóre wyrazy, które zmieniły etymologiczne "t" na "š", np. "ëšen", "houšen";
- uporządkowano sytuację związaną z dyftongami w sposób kompromisowy: dalej najczęstszymi samogłoskami w rzeczownikach, przymiotnikach i czasownikach są dyftongi "äi" i "ou", zwłaszcza dla nowych germańskich tworów (choć w sumie jest teraz moda na "niderlandyzację", np. historycznie krótkich samogłosek do "ä"/"e" i "o"), jednak zostawiono wiele innych samogłosek, tak jak we wcześniejszych wersjach, tj. "i", "ij", "ë", "e", "a", "ä", "o", "ø", "ü", "üi"; w dodatku przyjęto, że samogłoski "ä", "e", "i", "o", "ü", "u" pochodzą głównie od samogłosek etymologicznie krótkich (czasami są odchylenia, jak np. "šriven" i "šrijven").

W ten oto sposób powstał język germański albo potocznie język germański 3.0 ;-) . Ogólny opis: język, który jest kompromisem między poprzednimi wersjami a zgodnością z etymologią, a indywidualizmem. Obecnie w nim rozwinięta jest przede wszystkim idiomatyka i mowa potoczna.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 02, 2015, 13:44:56

Wracamy do germańskiego. ;-D Pora omówić zdania złożone.

Zdania warunkowe
CZAS. W PRES. IND. + (səu) + CZAS. W PRES. IND.
Häist min noune mäunder, səu mäir drochen. ['hejs mɪn 'nownɛ ˌmɵy̯nda || sɜ 'mejʀ ˌdʀoɔxnͅ]
Jeśli nie dasz mi pieniędzy, to umrę z głodu. Uwaga: mäiren drochen to związek frazeologiczny oznaczający dosłownie umrzeć sucho. Dodawanie spójnika səu nie jest obowiązkowe, wystarczy pauza w zdaniu, jednak by uniknąć dwuznaczności, często się go używa.

Zdania przypuszczające
CZAS. W PRES./PAST SUBJ. + (səu) + CZAS. W PRES./PAST SUBJ.
Ëuše (lastener) ðes äpel, səu manes änter läiðet. ['jɔwʃʲɛ 'lastɛnɛɾ ðɛz͜ ˌɛpɛl || sɜ man(ɛ)z͜ ˌɛntɛɾ 'lejðɛ]
Gdybym (wcześniej) zjadł to jabłko, to bolałby mnie brzuch. Uwaga: zdania te mogą dotyczyć tylko sytuacji, które są niemożliwe do wykonania, bo się już odbyły lub są fizycznie niemożliwe (np. cofnięcie czasu). Jeśli jest jakakolwiek szansa (np. wygranie miliona), to przeważnie używa się zwykłego zdania warunkowego. Wybór między formą przeszłą a teraźniejszą trybu łączącego zależy od tego, czy przypuszczenie dotyczy przeszłości czy teraźniejszości (wzgl. przyszłości). Oczywiście znowu wolno pominąć səu.

Dodatek gramatyczny - jak odmieniać czasownik w trybie łączącym
Końcówki trybu łączącego - dolepiamy do tematu czasownika trybu oznajmującego, wyrażonego w 1.os. lp. czasu teraźniejszego lub przeszłego (w zależności od kontekstu). Jeśli rdzeń kończy się n, to piszemy tylko jedno n (oznacza to, że dla tych czasowników w l.mn. czasu przeszłego ind. = subj.).

	sing.	pl.
1.	-e [ɛ]	-nən [nɵn]
2.	-est [ɛs]	-net [nɛ]
3.	-et [ɛ]	-nen [nɛn]

Proste zdania złożone podrzędnie
(1) + (2)
Suchst min šod ränch manes säil. ['suxs mɪn ʃʲɔd͜ 'ʀɛnx 'man(ɛ)s ˌsejl]
Powiedziałeś mi, żebym posprzątał swój pokój / że powinienem posprzątać swój pokój.

Zdania przyczyny
(1) + ðäs/ðäš + (2)
Bin onhier ðäš ërloust ðes oinouternšränchen. [bɵn͜ 'onçjɛ ðɛʃʲ aʀ'lows ðɛz͜ 'ɔjnɔwteɾn̥ˌʃʀɛnxɛn]
Jestem tutaj, ponieważ przegrałem zawody.

Zdania skutku
(1) + ðən sai + CZAS. W INF. (jeśli podmioty obu zdań składowych są te same)
(1) + ðən sai + (2)
Ounəns näiden fiënθ ðən sai lüv.[ˌownɵs 'nejdnͅ ˌfijanθ ðnͅ'sai 'lyv]
Potrzebujemy powietrza, aby żyć. Uwaga: w czasie teraźniejszym czasownik niden (potrzebować) często wyraża się jako konstrukcję podmiot w celowniku + näiden.

Ciekawostka: zauważyliście, że przy pisaniu zdań po germańsku litery rzadko wykraczają poza dolny margines (czyli poza "dolną linią" takich liter, jak a, b), dzięki czemu jest wrażenie, że germańskie teksty są "położone na jednej linii"? Zależność ta pobudzała wielu dawniejszych reformatorów ortografii do chęci usunięcia z alfabetu liter g i p (j pojawiło się w alfabecie dość późno) oraz zastąpienia ich literami k̄ i b̄ (wizualnie mają to być właśnie "górne haczyki"). Co więcej, zjawisko to wpłynęło na odrzucenie propozycji zastąpienia dawnej litery th (thorn) literą þ, chociaż z początku bardzo niechętnie przyjmowano nową propozycję - θ (theta). Z drugiej strony wspomniany ład w dużej mierze przyczynił się do zastąpienia dawnej litery y literą ə.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: ArturJD w Wrzesień 04, 2015, 11:43:53

Lubię takie bawienie się konwencją alfabetu łacińskiego. Choćby to czasem miało wyglądać nie najładniej (bo jednak ortografia tego języka nie jest jedną z najbardziej... hm... spójnych pod względem użycia znaków, przynajmniej wg. mnie) to i tak warto próbować takie rzeczy.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 05, 2015, 21:34:49

Ortografia rzeczywiście jakby "miesza" diakrytyki z różnych języków (do 1950 była w ogóle bez diakrytyków), jednak postawiono na ekonomiczność i częściowe zachowanie etymologii.

Kilka tekstów w tzw. ortografii internetowej:
Häist min noune mäunder, səu mäir drochen. Haeist min noune maeunder, seu maeir drochen.
Bin onhier ðäš ërloust ðes oinouternšränchen. Bin onhier dhaesh erloust dhes oinouternshraenchen.
Ounəns näiden fiënθ ðən sai lüv. Ounyns naeiden fienth dhyn sai luv.

Warto zauważyć. że w tej ortografii zakłada się: ë = e, ü = u.

Kolejna ciekawostka: końcówka czasownikowa -st (2.os. lp.) jest nieetymologiczna, od zawsze wymawiano ją jako [s], jednak już dawno zaistniała w języku, najprawdopodobniej pod wpływem staroangielskim, innym powodem tej anomalii może być wzorowanie się na formach czasownikowych typu uist [wɪst] (od uiten - wiedzieć), które końcówkę [st] odziedziczyły regularnie po pragermańskiej formie *waist. Wzór ten być może przełożył się również na zerową końcówkę czasownika dla 1.os. lp.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 11, 2015, 15:32:57

Co wyróżnia języki astralskie na tle innych germańskich

• w praktyce nie używa się zaimków osobowych 1 i 2 osoby w mianowniku, co jest niezwykłością wśród germańskich
• zredukowano do dużego stopnia rekcję i wyrażenia przyimkowe, które w astralskich opierają się głównie na łączliwości z dopełniaczem lub celownikiem, ewentualnie przyimkiem ät + dopełniacz, celownik lub biernik, w zależności od znaczenia
• zmieszały się dawne samogłoski długie *ā, *ē +*ai w dyftong /ej/, choć w niektórych dialektach *ē przechodziło w /jɔ/ (tak jak w omawianym astralogermańskim)
• w dialektach astralogermańskich alternacja czasowników jest dalej produktywna, choć na nieco zmienionych zasadach, a nawet wiele regularnych przeszło na typ alternacyjny, prawie każdy czasownik jej ulega
• w formach czasu przeszłego często zachodziła wymiana rdzennego *ā na *ō
• zastąpiono zapożyczeniami wiele podstawowych słów, np. wy, sześć, siedem, osiem, człowiek, żółty, czerwony, duży, cały, lepszy, chcieć, musieć
• upowszechniły się konstrukcje czasownikowe z celownikiem jako agensem i mianownikiem jako pacjensem, tzw. konstrukcje pseudoergatywne, porównaj polskie podoba mi się on

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Październik 27, 2015, 20:39:34

Gramatyka historyczna języka germańskiego w pigułce
Poniższa tabelka przedstawia rozwój samogłosek germańskich i alternatywne ścieżki wraz z dawną pisownią. Oczywiście są wyjątki od tych zasad, ale po takim uporządkowaniu jest ich niewiele, m.in. chodzi o zmianę iloczasu w jakim okresie lub zmianę głoski poprzez analogię. Pomijam rozwój ze starogermańskiego do staroastralskiego, bo jest bardzo podobny do rozwoju ówczesnych zachodniogermańskich.

Podkreślę, że najważniejszym procesem fonetycznym języka germańskiego jest tzw. wielka przesuwka astralogermańska, która trwała w XIII-XV w. i jest bezpośrednią przyczyną znacznych różnic fonetycznych między innymi językami astralskimi, a zwłaszcza północnoastralskim (północnoastralski jest to odrębny język od astralogermańskiego, a nie dialekt!).

wiek V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI > przewidywania

aa /a:/

aa /æ:/

ae /ɛ:/

ae /e:/

aei /ej/

äi /ej/>/e:/

a /a/

a /æ/

e /ɛ/

ä /ɛ/

(2) a /a/

a /a/

(3) a /a/

a /ɑ/

a /ɑ/>/a/, rzadka głoska

ee /ɛ:/

ei /e:/

ei /ej/

äi/ei /ej/>/e:/

(2) ee /ɛ:/

ee /œ:/

je /ɪjœ:/

e /jœ:/

e /jɔ:/

e /jɔ/

ë /jɔ/

(3) ee /ɛ:/

ei /e:/

äi /e:/

e /ɛ/

ä/e /ɛ/

(2) e /ɛ/

e /æ/

e /a/

ë /a/

ei /i:/

ei /ɪj/

ai /ɐj/

aj /aj/

ai /aj/

(2) ei /i:/

ij /i:/

(3) ei /i:/

ei /ɪj/

ei /ɛj/

ei /ej/

äi /ej/

i /i/

i /ɪ/

i /ɪ/

oo /o:/

{pisownia ou}

ou /ow/

ou /ow/>/o:/

(2) oo /o:/

oo /ɔ:/

eu /ɜ:/

eu /ɜ/

əu /ɜ/

(3) oo /o:/

{pisownia ou}

ø/ou /o:/

uu /u:/

ou /ow/

ou /ow/>/o:/

(2) uu /u:/

ou /ow/

ou /ɯw/

au /æw/

au /aw/

au /aw/

(3) uu /u:/

ou /ow/

ou /ɯw/

au /æw/

aeu /æj/

aeu /œj/

äu /œj/

(4) uu /u:/

ui /y:/

üi/ü /y:/, rzadka głoska

u /u/

u /ɯ/

o /ɔ/

o /ɔ/

(2) u /u/

u /ɯ/

y /ɵ/

ə /ɵ/

(3) u /u/

u /u:/

ui /y:/

ou /u:/

ou /u/

u /u/

ach /ɑx/

ai /ɑɪ̯/

ai /aj/

ai /aj/

Inne drogi rozwoju:
(2) a przed dźwięcznymi (poza r);
(3) a przed n + spółgłoską;
(2) ee w sytuacjach niejednoznaczności;
(3) ee przed r i przed n czasownikowym;
(2) na początku wyrazu i po h;
(2) ei w czasownikach, by podkreślić odmienność od rzeczowników (dziś przeszło to na złożenia i imiesłowy);
(3) ei na początku wyrazu oraz przed spółgłoską inną niż d, t, n;
(2) oo przed dźwięcznymi (poza r);
(3) oo przed r;
(2) uu przed n + spółgłoską;
(3) uu powstało w wyniku analogii do przegłosu a : ä;
(4) uu przed s i z;
(2) u w końcówkach;
(3) u przed ch.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Listopad 05, 2015, 16:39:56

Trochę o zapożyczeniach słowiańskich w języku astralogermańskim. Jest ich stosunkowo niewiele i trudno je wykryć, ale i tak ostatecznie językoznawcy zauważyli, że slawizmów jest więcej, niż się spodziewano. Oto TOP 10 w kolejności alfabetycznej:

brøch - małżeństwo, porównaj serbsko-chorwackie brak
ðäist - dusza (do całkiem niedawna porównywano to z niem. Geist i nieregularnym ð-, ale okazało się, że to pisownia jest nieetymologiczna i wyraz jest w całości zapożyczeniem)
ës bräicht ... - brakuje ... (ale bräichen w sensie łamać jest oczywiście pochodzenia germańskiego)
gärd - zamczysko, pałac, fortyfikacja (ściślej mówiąc, jest to prawdopodobnie bałtyzm, ale tradycyjnie umieszcza się go w grupie slawizmów)
hlenden - oglądać (za pośrednictwem języka rydwańskiego, dawniej uważano, że wyraz rydwański jest niezależny od słowiańskiego, gdyż ma na początku typową dla laryngijskich grupę hl- i ma czas przeszły odpowiadający germańskiemu hlucht,a okazuje się, że ta rydwańska supletywność to tylko wynik analogii, a nie rodzimy rozwój)
hrant - granica (tu prawdopodobne jest pośrednictwo niemieckiego Grenze i sztuczne cofanie efektów rzekomej przesuwki wysokoniemieckiej)
kränchlen - kręcić się, obracać się, zakreślać (np. okrąg), krążyć (por. polski krąg)
mäiren - umierać (kiedyś przeważała opinia, że to pożyczka romańska)
päichen - wbijać coś (np. do głowy), wpajać coś, porównaj polskie pchać (kiedyś uważano, że to ma związek z ang. poke lub niem. pauken)
säirev - prawda, porównaj polskie surowy, a właściwie serbsko-chorwackie surov (dawniej myślano, że wyraz ma pochodzenie laryngijskie i dolepioną końcówkę słowiańską -ev, ale kiedy zapożyczenie wchodziło do języka, to słusznie zauważono, że prawda była uważana wtedy za okrutną, bezwzględną, brutalną - to znaczenie widać właśnie w serbsko-chorwackim surov)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Grudzień 03, 2015, 21:54:09

I już gotowa, wielka tabela ważniejszych czasowników nieregularnych języka astralogermańskiego, szczegóły w załączniku  ;-D

Forma po lewej stronie tyldy jest częstsza, a formy oznaczone gwiazdką (*) występują tylko w złożeniach, ewentualnie w utartych konstrukcjach.
Podano te wymowy, które są mniej przewidywalne lub nietypowe.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Grudzień 29, 2015, 22:02:19

Oficjalnie otwieram nowe, piętnaste tłumaczenie na astralogermański (Ƨ̌ermanes šond) strony głównej naszej Wiki!

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Luty 10, 2016, 11:33:15

Różnice między językami astralskimi na przykładzie znanych formułek z życia codziennego.

polski	astralogermański	północnoastralski	haureński
Proszę.	Fläi (däch). Uoð oinfläinis.	Pläiƨ.	Bidde. Mid bidna.
Dziękuję.	θänk(ǝn) däch. Bin (sǝu) θänkbar.	θänk(en).	Thänke. Mid thänkna.
Przepraszam. (za błąd)	(Sǝu) fläi min.	Øbläi. Øbs.	Mine sold.
Przepraszam. (zaczepiając kogoś)	Fläi min.	Øbs. Let førsicht.	Fortige.
Słucham?	Kan häiren. Häir je?	Hou sädst?	Sägdes houe?
Nie ma za co.	Frai ät dänǝm said.	Unward(s) düens.	Thina lug. Si lüggig.
Pomocy!	Hälθens!	Resküǝ min! Relüv min!	Rädth! Rädden!
Cisza!	(Out)reien!	Rü(h/en)!	Still!
Dzień dobry.	Gǝud(e)s däi.	Guð(e)s däg.	Mild seggen.
Do widzenia.	Gǝudǝn four.	(Ät) nächstes tam.	Neste tid!
Dobranoc.	Gǝude nai.	Guð(e)s nächt. Gud slächen!	Slep good!
Współczuję.	(Hod) ërbärmen. Mins säiðent däch.	Säðen däch.	Midlith.
Zapraszam.	Oinsäit(ǝn). Oinsäitnis.	Säitǝn. Inladen.	Utbäide. Inlade(n).

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Lukas w Luty 23, 2016, 15:48:28

Chętnie przeczytałbym realhistową historię tego języka. Czy jest możliwe opisanie jej tutaj?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Luty 23, 2016, 20:25:01

Już chyba opisywałem tutaj (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=1626.msg64499#msg64499), chyba że brakuje jeszcze jakichś informacji lub coś pominąłem w opisie, to wtedy poproszę konkretne pytanka.

Ważne gramatyczne uzupełnienie: kiedy stosujemy rodzajnik określony ðer, ðe, ðes, bo niestety jest to bardziej zwyczaj niż ścisłe stosowanie się do istoty zaimków. Rodzajniki prawie zawsze, jeśli się da, można zastąpić zaimkiem dzierżawczym. Najważniejsze zasady:

• nazwy oznaczające coś konkretnego lub jedynego, prawie nie dotyczy to nazw własnych
• nazwy nieodmienne w celowniku (też nazwy własne), ale jeśli są poprzedzone przymiotnikiem, to nie pojawia się rodzajnik
• nazwy abstrakcyjne, najczęściej oznaczające uczucia, jednak rodzajnik pomija się np. w tytułach, w stałych połączeniach i na plakatach
• nazwy oznaczające większość części ciała
• niektóre przysłówki czasu (wtedy rodzajnik traktuje się jak część przysłówka)
• gerundia wchodzące w skład utartych konstrukcji z häðen i z rodzajem nijakim po konstrukcji ðes (to jest)
• wszędzie tam, by uniknąć wieloznaczności

Poziomy zaimków wskazujących:
bliski: ðener, ðene, ðenes/ðen's
daleki (rzeczywisty): hšejen, hšejne, hšejnes/hšejn's
daleki drugiego poziomu (wspomnieniowy): ðǝun, ðǝune, ðǝunes/ðǝun's

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Luty 24, 2016, 12:29:08

Ups, przepraszam za pomyłkę. W celu "wypełnienia" pomyłki jakiś edukacyjny materiał. Uwaga, wszystkie wymienione słówka są traktowane w astralogermańskim jak przymiotniki, bez względu na to, czy są one przysłówkami w polskim, czy nie.

Ważne przymiotniki

hou -- wysoki
Häð houǝn brouðen. (Mam wysokiego brata.)
Kan räiken ðǝn bäiänsǝn, ðäš ër läit tǝu hou. (Nie mogę sięgnąć po książkę, bo leży za wysoko.)

hod -- duży, też: cały
ðen's püläi sǝu hod'š. (Ta piłka jest bardzo duża.)
Hodes häimen anmint noun's räichdom. (Duży dom nie świadczy o bogactwie.)

hrout -- dużo, wiele
Häð hrouten näichsten. (Mam dużo przyjaciół.)
Raihoulden iš näivern hrout. (przysł. Kultury nigdy za wiele.)

mouen -- więcej
Mins näiden moune mäunder. (Potrzebuję więcej pieniędzy.)
ðes uäiðerdaunt näivern mouen. (To się [już] nigdy więcej nie powtórzy.)

mäist -- najwięcej
Hodƨäm häðst mäistes ðǝn sai säien. (Wcale nie masz najwięcej do powiedzenia.)

naiðer -- niski
ðen's fäi sǝu naiðer iš. (Ten modrzew jest bardzo niski.)
Naiðere lider mounfäils ränchten ðes välst. (Niscy ludzie nieraz rządzili światem.)

släin -- mały
ðes frailich seënθ hant släines ërloust. (pot. To była na szczęście dość mała strata.)
Häðst ðǝn släinǝn. (pot. Masz małego [penisa].)

ring /ʀɛ̃/, ale: ringes /'ʀɛnɛs/ -- mało
Ringe säinen daunen onhier. (Tu się dzieje mało rzeczy.)
Mins läistent uäirlich ring ðǝn sai lüv. (książk. Wystarczy mi naprawdę mało, by żyć.)

minder /mɛnda/, ale: minderes /'mɛndʀɛs/ -- mniej
ër häð säiker mindere mäunder däches. (On ma na pewno mniej pieniędzy od ciebie.)
ëntfødlich ërhäist minderes fourentaim. (Za karę dostaniesz mniej czasu wolnego.)

mindrest  /'mɛndʀɛst/  -- najmniej
ðenes gesäid mäichθ min mindrest(n)e probläimen. (To zadanie sprawiło mi najmniej kłopotu.)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Marzec 12, 2016, 21:43:42

Germański cały czas ulega zmianom i kolejnym oczyszczeniom... czyli zbiór nieomówionych jeszcze ciekawostek.

• Jest większe pozwolenie na "dolnoniemiecki" rozwój wielu wyrazów (włącznie z tzw. fałszywym cofaniem przesuwki wysokoniemieckiej), np. mamy sochtel (gej; nie *svouchtel), plat (miejsce; ew. plëtš; nie *pläit), fod (wulg. pizda; nie *fout), glat (szklanka; nie *gläiƨ), soden (strzelać; nie *šouten), tak że germański ma istny miszmasz etymologiczny, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwój krótkich samogłosek. Dowodzi to faktu, że literacki język astralogermański powstał ze zlepka różnych dialektów kontinuum astralogermańskiego.
• (nowość) Wolno zastępować literę θ thornem (þ), np. þougenhed (okazja, możliwość). Postanowiłem dodać tę możliwość (tylko w druku) ze względu na to, że w celu napisania na komputerze θ, musimy użyć znaku greckiego thety, co nie jest rozsądne i wprowadza niespójność kodowania znaków. Uwaga, ta litera musi wyglądać tak samo i w majuskule, i w minuskule. Uwaga co do artykulacji /ð/ i /θ/: czubek języka często się daje nie między zębami, tylko lekko powyżej, w okolicy między górnymi zębami a górnym dziąsłem. Redukcja do d, t czy f, v jest niedopuszczalna.
• Mamy dänken (myśleć) zamiast denken (nieregularny rozwój zostaje, by uniknąć homonimii z θänken), (nowość) a wyraz lǝuchen (kochać) wszedł do oficjalnej normy językowej, ponieważ ujednoznacznia czasownik lüven (żyć, kochać).
• Kan jest w sensie gramatycznym odmienianą przez osoby zaprzeczoną formą kǝn (mogę), w sensie etymologicznym jest to odpowiednik niemieckiego kein (nie brytyjskiego can't!) natomiast w sensie semantycznym forma ta jest używana ogólnie jako przeczenie czasowników związanych przede wszystkim ze stanami umysłu i zmysłami, np. onderštiven (rozumieć), häðen ät dei (pamiętać), siǝn (widzieć). Zastosowanie kan jako przeczenia kǝn ogranicza się wyłącznie do czasowników abstrakcyjnych, w pozostałych wypadkach powinno się używać unkǝn (z akcentowanym przedrostkiem).
• Zaimek däch (ciebie) ma potoczną formę je, lecz w pewnych sytuacjach je jest w normie oficjalnej i często wypiera däch, np. lǝuch je (kocham cię), dächt je (myślałem/am o tobie).
• Skłonność do unikania prefiksów nie jest już taka silna jak dawniej, przybywa wyrazów z prefiksami for-, ge- i an-.
• Germański już mniej się "boi" sufiksów przymiotnikowych typu -(l)ich, -ƨäm.
• (nowość) Rodzaj nijaki przymiotników w mianowniku i bierniku może oficjalnie przyjmować -s (pisownia -'s jest nadal konieczna dla zaimków i przymiotników zakończonych na -en), np. gǝuds. Uwaga, w dopełniaczu musimy zachować pełnogłos (tzn. końcówkę -es).
• W szybkiej mowie wolno nie wymawiać ch na końcu, jeśli jest ono poprzedzone samogłoską krótką, np. mochlich.
• Wymawia się /r/ zamiast /ʀ/ oraz /ɳ/ zamiast /n/ (tam, gdzie pisze się ng) oraz /k/ zamiast /x/ tylko po samogłoskach krótkich poza wypadkami, które wymagają uniknięcia niepożądanej homofonii (np. däik - staw, däich - pejor. kutas), natomiast /ʂ/ zamiast /ʃ/ po dyftongach (konieczne ze względu na założoną ekspansję krótkich samogłosek).
• Jest trochę reliktów końcówki -er w D., C. lp. i D. lm.: houers (skąd; nie *houens), naierklüib (klub nocny; nie *naiklüib), a także reliktów odmiany słabej przymiotników: gǝudenuäis (w sumie, właściwie; nie *gǝudesuäis)
• Coraz bardziej rozszerza się odmiana słaba w D lp.: houndracht - houndrachten (duma, wyższość; ale: dracht - drachts)
• Istnieją rzeczowniki różniące się tylko rodzajem (ale one oczywiście odmieniają się inaczej): ðer hoder (całka), ðes hoder (studnia), jak i również rzeczowniki przyjmujące inną liczbę mnogą w zależności od znaczenia: stränchel - sträncheln (siła, silnia) - stränchelen (źródło), šǝunder (winy, przewinienia) - šonden (języki)
• Występuje nietypowy supletywizm form gǝud (dobry) i ungǝud (zły):  gǝud - honder - hondest oraz ungǝud - harðer - harðest.
• Mamy w większości wypadków poimki zamiast zaimków, np. häunder / hinden (za), vourþ (przed)**, häigenst (naprzeciwko), näichst (obok), bäinen / oineren (wewnątrz), outeren (na zewnątrz), houen (nad), naiðen (pod), tšërchläns (przez, na wskroś).
• Niemal wszystkie liczebniki się odmieniają przez przypadki i rodzaje (męski i żeńsko-nijaki) - jak przymiotnik w liczbie mnogiej, a liczebnik porządkowy zazwyczaj tworzymy, odmieniając liczebnik główny tak, jak przymiotnik w liczbie pojedynczej (bez rodzajnika!).
• Istnieją rzeczowniki, w których akcent w liczbie mnogiej ulega przesunięciu, np. räikdom (bogactwo) -  räikdǝumer.
• Istnieją czasowniki, które rządzą celownikiem, ale nigdy nie biernikiem: hlenden + C (oglądać coś), häien + C (iść dokądś), a z drugiej strony jest dużo przechodnich czasowników, które m.in. w polskim są nieprzechodnie, np. dänken + B (myśleć o kimś/czymś), säien + B (mówić o kimś/czymś).
• Nie ma zdrobnień w germańskim!

**nie używamy w sensie czasowym; tutaj używamy przyimka odmiennego przez rodzaje i rządzącego biernikiem vour.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Kwiecień 21, 2016, 21:25:50

Taka mała krótka lekcyjka na prawacki ból dupy o "polskie obozy zagłady".

W germańskim sformułowanie polnišene käilänsenläigeren nie sugeruje, jakoby to Polacy współtworzyli obozy zagłady, ponieważ przydawka przymiotnikowa wskazuje bardziej na luźny lub spontaniczny związek z danym państwem i się stosuje głównie przy omawianiu np. kultury, języka, historii, geologii, pogody, klimatu danego kraju lub narodu, jednak stosuje się to też często właśnie jako skrót myślowy od przymiotnika geograficznego, w tym wypadku otrzymalibyśmy od polnišene käilänsenläigeren pełną nazwę polnišilandišene käilänsenläigeren.
Rzeczywiste "polskie obozy zagłady" sugerowałoby sformułowanie käilänsenläigeren polnišeslands, ponieważ przydawka dopełniaczowa jest stosowana w germańskim głównie w nazwach urzędów, instytucji i innych organizacji, które są pod kontrolą lub władzą danego państwa lub narodu.
Z kolei jest jeszcze jedno sformułowanie: käilänsenläigeren ät polnišǝmland, ale jako że podczas II wojny światowej nie było formalnie państwa polskiego, to raczej unika się tego sformułowania na rzecz dłuższego käilänsenläigeren ät ðǝn polnišǝn gelandǝn, czyli obozy zagłady na ziemiach zamieszkiwanych przez Polaków lub obozy zagłady na ziemiach tradycyjnie uznawanych za polskie; gelanden to plurale tantum.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Todsmer w Kwiecień 21, 2016, 21:40:59

Dziwne to, powinno być na odwrót: utworzenie przymiotnika od nazwy kraju (zwłaszcza takiego z końcówką -land) powinno być bardziej luźne, a utworzone od nazwy narodu - mocniejsze.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Kwiecień 21, 2016, 21:47:11

Cytat: Todsmer w Kwiecień 21, 2016, 21:40:59

Dziwne to, powinno być na odwrót: utworzenie przymiotnika od nazwy kraju (zwłaszcza takiego z końcówką -land) powinno być bardziej luźne, a utworzone od nazwy narodu - mocniejsze.

Szyk przydawki jednak ma prymat przed rodzajem przymiotnika i to przestawny szyk bardziej wzmacnia związki, stąd w wielu sytuacjach po prostu polniši = polnišilandiši, z tym że "polnišilandiši" faktycznie jest jeszcze luźniejsze, ale już węższe znaczeniowo. Jeszcze jest przymiotnik polnišilandlich, ale już ma on bardzo specjalistyczne zastosowanie naukowe, zwłaszcza w geografii, ekonomii, statystyce.

BTW wszystkie państwa "oficjalnie" kończą się na -land, ponieważ przyjęła się inna konwencja nazywania państw: od nazw narodowości. Ważniejsze wyjątki w tworzeniu nazw:
bräudesland - Stany Zjednoczone, bräudlich, bräudeslandiši - amerykański
naiðestland - Holandia, naiðestlandiši - holenderski
vrändesland - Rosja, vrändlich, vrändeslandiši - rosyjski
dutšiland - Niemcy, dutši, dutšilandiši / dutšenlandiši  - niemiecki
ƨ̆ermanesland, astralesland, haurenesland ['hɔ...] - Germania, Astral, Haurenia, ƨ̆erman(es), astral(es), hauren - germański, astralski, haureński

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Lipiec 12, 2016, 17:21:32

A teraz czas na coś fajnego, czyli jak działa puryzm językowy w germańskim! Otóż tak się składa, że nawet młodzi ludzie w Germanii z przyzwyczajenia tworzą dla nowych angielskich słów nowe słowa, najczęściej jest to po prostu zmiana brzmienia na astralogermańskie lub kalka, wiadomo bowiem, że angielski i astralogermański to jedna rodzina języków germańskich.

sweet focia – sweet-säin /ˈswɪtsɤn/, /ˈswɪtsn̩/, lm. sweet-säiner /ˈswɪtˌsejna/ (przyjęła się taka ot hybryda)
selfie – sächsäin /ˈsɛxsɤn/, /ˈsɛxsn̩/, lm. sächsäiner /ˈsɛxˌsejna/ (dosłownie: "zdjęcie siebie")
hejter – (ðer) hater /'hatɛr/
hejtować – hatänsen /ˈhatɛ̃sn̩/, /ˈhatɛnsn̩/
lajk – (ðer/ðes) lik /lɪk/
lajkować – lik häien /ˈlɪk ˌhejɛn/ (dosłownie "dawać lajka")
diss – BL /bɛˈɛl/, diss /dis/ (BL to pseudoskrótowiec od beläiðichen, czyli "obrażać")
dissować – BL-en /bɛˈɛlɛn/, dissen /disɛn/
fejk – fäik /fejk/
mem – gedaier /gɛˈdajɛr/, (ðer/ðes) dänker /ˈdɛŋkɛr/ (gedaier to błędne skojarzenie z angielską "pamięcią", czyli gedainis)
fanpage – anhangpagëdel /ˈanhaɲpaˌgadɛl/ (dosł. "strona fanów")
post – post /pɔst/, lm. pəuster /ˈpəsta/
pendrive – flasher /ˈflaʂɛr/ (pseudoanglicyzm)
laptop – laptop /ˈlaptɔp/, /lapˈtɔp/, lm. laptəuper /lapˈtəpa/, handicher /ˈhandihɛr/ (zwłaszcza taki mały)
chat – chat /tʂat/ :)
oś czasu – stäinə /ˈstejnɤ/ (dosłowne tłumaczenie angielskiego "wall" jako "mur", będące slawizmem)
forum – stäinə /ˈstejnɤ/, spouchstäinə /ˈspowxˌstejnɤ/
smartfon – smarter /ˈsmartɛr/ (pseudoanglicyzm)
serwer – (ðer) ðäinster /ðɛ̃stɛr/, /ðɛnstɛr/
bufor – bøver /ˈbo(:)vɛr/ (rodzaj nijaki, inaczej niż w niemieckim)
+

biznes – händelen /ˈhɛndɛlɛn/
biznesmen – (ðer) händelmën /ˈhɛndɛlmjɔn/
biznesplan – händeldracht /ˈhɛndɛldraht/, /ˈhɛndɛldrɑxt/
PR, public relations – SG /ɛsˈgɛ/, spouchenhedliche geboundnisen /ˈspowxɛnˌhɛdlihɛ geˈbowdnisɛn/
klub – klüib /kly(:)p/
dyskoteka – parten /ˈpartɛn/
parkiet – part /part/
szot/shot – shot /ʂɔt/
dżinsy – (ðene) denimtächten, od 2015 dinemtächten /ˈdinɛmˌtɛhtɛn/ (dosł. "spodnie z dżinsu")
dress-code – tächtšod /ˈtɛxtʃɔt/, lm. tächtšəuder /ˈtɛxtʃəda/ (dosł. "kod ubraniowy")
paparazzi – (ðer) kroulid /ˈkrowlid/, (ðene) kroulider /ˈkrowˌlidɛr/ (dosł. "człowiek wrona")
playboy – (ðer) bləuchenmën /ˈbləhn̩mjɔn/, slang. badboy /ˈbadbɔj/, lm. badboy'en /ˈbadˌbɔjɛn/, pot. bad-mën /ˈbadmjɔn/ (bləuchenmën to dosłowne tłumaczenie jako "mężczyzna zabawowy")
trendy – moudlich /ˈmowdlix/, trändich /ˈtʁ̥ɛndix/
komputer – (ðer) kompüišänser /kɔmˈpy(:)ʃɛnsɛr/
auto –  (ðer) fäiränser /ˈfejʁɛnsɛr/
rower – (ðer) dächrander /ˈdɛxˌʁɑndɛr/, pot. (ðer) rander /ʁɑndɛr/ (dosł. "dwukołowiec")
autobus – (ðer) tärchner /ˈtɛrxnɛr/, /ˈtɛɐ̯xnɛr/, pot. büis /by(:)s/ (zwłaszcza mniejszy)
telefon – (ðer) fouränser /ˈfowʁɛnsɛr/
metro – ondergraund /ˈɔndɛ̆ˌgʁawn/, lm. ondergräunder /ˈɔndɛ̆ˌgʁœjnda/ (kalka z ang. "underground")
tramwaj – (ðer) spourenuäiner /ˈspowʁɛnˌwejnɛr/, pot. (ðene) spouren /ˈspowʁɛn/  (dosł. "lejcodrogowiec, lejce")
telewizja – näiddäilen /ˈnejtˌdejlɛn/, pot. näid /ˈnejt/ (pożyczka rydwańska)
radio – heënhäiren /ˈhɔjɔnˌhejʁɛn/ (kalka z rydwańskiego "nãidtøhũi", czyli tak jakby "dalekosłysznia")
internet – inþernet /ˈɛ̃θɛrnɛt/, /ˈɛnθɛrnɛt/, slang. net /nɛt/
gazeta – blad /ˈblɑt/ (regularna liczba mnoga w odróżnieniu od blader – "liście")
film – läivensäin /ˈlejvɛnsɤn/, lm. läivensäiner /ˈlejvɛnˌsejna/ (film oznacza filmik, krótki film)
Batman – (ðer) Fläiðermën /ˈflejðamjɔn/ (dosł. "skrzydlaty mężczyzna" na wzór fläiðermüis – "nietoperz")
gender – slacht /slaht/, /slɑxt/ (płeć w sensie biologicznym to już säien)
adres – anšricht /ˈanʃʁ̥ɪht/  (wpływ niemieckiego "Anschrift")
fast food – släinfəud /ˈslejnfət/ (dosłowne tłumaczenie jako "szybkie jedzenie")
hamburger – (ðer) hämbørcher /ˈhɛmˌboɐ̯xɛr/ (błędne skojarzenie z "zamkiem szynkowym" lub pośrednio dobre ze zgermańszczoną nazwą niemieckiego miasta Hamburg)
puzzle – (ðer) potelbləuch /ˈpɔtɛlbləh/
skrypt (w niemal każdym sensie) – šricht /ʃʁ̥ɪht/
urywki, highlighty (np. telewizyjne, sportowe) – houne laier /ˈhownɛ ˌlaja/, od 2015 też: hounelaier (dosłowne tłumaczenie j/tako "wysokie światła")
aerobik – tormen /toɔɐ̯mɛn/ (prawdopodobnie z niemieckiego "Turnen")
aut (w sporcie) – out /owt/
spalony, offside – (ðer) fouden /ˈfowdn̩/ (dosł. "wygaśnięty")
forhend – vourhšond /ˈfoɐ̯xʃɔnt/
bekhend – läinhšond /ˈlejnxʃɔnt/
mecz – spil /spɪl/, match /matʂ/ (jedno z niemieckiego, drugie z angielskiego)
remis – (ðer) glijchen /ˈgli:xn̩/, /ˈgli:hn̩/

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Lipiec 12, 2016, 17:48:11

Cytuj

hejter – (ðer) hater /'hatɛr/
hejtować – hatänsen /ˈhatɛ̃sn̩/, /ˈhatɛnsn̩/
lajk – (ðer/ðes) lik /lɪk/
lajkować – lik häien /ˈlɪk ˌhejɛn/ (dosłownie "dawać lajka")

Te słowa, (oczywiście w wersji polskiej) wywołują u mnie mimowolną chęć spaceru za Pas Kuipera (taka dygresja xD)

Cytuj

mem – gedaier /gɛˈdajɛr/, (ðer/ðes) dänker /ˈdɛŋkɛr/

Widzę, co tam zrobiłeś :--D

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Listopad 04, 2016, 23:47:32

Słownictwo prawnicze :)

prawo cywilne – liderhedlich raien /ˈlidɛɾhɛdlix ˌʁajɛn/
prawo karne – ëntfoudlich raien /antˈfowdlix ˌʁajɛn/
prawo pracy – vuršenlich raien /ˈvuχʃɛnlix ˌʁajɛn/
prawo rodzinne – ëntboundenlich raien /antˈbowdɛnlix ˌʁajɛn/
prawo administracyjne – anderlich raien /ˈandɛɾlix ˌʁajɛn/
prawo handlowe – händlerich raien /ˈhɛndlɛɾix ˌʁajɛn/
ustawa, rozporządzenie – ørðent /ˈo(:)ɾðɛnt/
norma prawna – raienlich padästel /ˈʁajɛnlix ˌpadɛstɛl/
policja – fijchtenstränchel /ˈfi(:)xtn̩stʁɛnxɛl/
przestępstwo, wykroczenie – mitdüen /mitˈdyɛn/
dochodzenie, śledztwo – ondersäichnisen /ɔndə̆ˈsejxnisn̩/
obrona konieczna – nøduäir /ˈno(:)dwejχ/
niepoczytalność – nounsërtäilgbär /ˈnownzaχˌtejgbɛɾ/
ubezwłasnowolnienie – ëntmächtichen /antˈmɛxtixɛn/
umorzenie – stäilen /ˈstejlɛn/
przedawnienie – ërouldänsen /aˈʁowdɛnsɛn/
recydywa – uäiðermitdüen /ˈwejðɛɾmitˌdyɛn/
podejrzany – ërdächtichter /aʁˈdɛxtixtɛɾ/
proces – forfäiren /fə̆ˈfejʁɛn/
rozprawa – hournis /ˈhowʁnis/, forfäirhournis /fə̆ˈfejʁˌhowʁnis/
sędzia – ørdäiler /o(:)ɾˈdejlɛɾ/
pozew – anuänd /ˈanwɛn(t)/
akta – ächten /ˈɛxtɛn/
powód, oskarżyciel – uänder /ˈwɛndɛɾ/
pozwany, oskarżony – besoldichter /ˈpsɔldixtɛɾ/, /bə̆ˈs.../
świadek – ansaier /anˈsajɛɾ/
prokurator – anuälder /anˈwɛldɛɾ/, antäier /anˈtejɛɾ/
adwokat (obrońca) – häirer /ˈhejʁɛɾ/
ławnik – ørdäilräider /o(:)ɾˈdejlˌʁejdɛɾ/
publiczność (w sądzie) – püiblišen /ˈpybliʃʲɛn/ – pot. hlendänsne /ˈhlɛndɛnsnɛ/
wyrok – outspouch /ˈowtspowx/
uprawomocnienie – ätmäihouldnis /ɛtˈmejˌhowdnis/
alimenty – läivenmäidelen /ˈlejvɛnmejdɛlɛn/ – pot. läivenmäunder /ˈlejvɛnmœjnda/ (pieniądze na życie)
egzekucja (wobec dłużnika)  – pandtärchel /ˈpantˌtɛɐ̯xɛl/, /ˈpɑnt.../
odszkodowanie – forgelden /fə̆ˈgɛldɛn/
amnestia – fortäifournis /fə̆ˈtejˌfowʁnis/
odwołanie – voursäi(g)en /ˈfo(:)ɐ̯ˌsej(g)ɛn/
zakład karny – ëntfoudlich gesap /antˈfowdlix ˌksap/, /... gə̆ˈsap/ – pot. hap /hɑp/, /hap/ (więzienie)

Uwagi:
1. Rai (< średnio-nowo-germ. ʁajt < średniogerm. ʁɐjʰt < starogerm. riht) to "porządek" lub "uprawnienie do czegoś", a raien to "zbiór przepisów prawnych".
2. Końcówka zerowa zamiast -(e)s w mianowniku r. nijakiego przymiotnika często się pojawia w nazwach o odcieniu naukowym, specjalistycznym.
3. W germańskim prawie nie ma rozróżnienia między ustawami a rozporządzeniami rozumianymi wg polskiego prawa - każde rozporządzenie bowiem jest konkretnym rodzajem ustawy i ma oczywiście także moc ustawy. W razie potrzeby rozróżnienia obu pojęć możemy użyć do rozporządzenia pojęcia raiänses ørðent.
4. W germańskim prawie cywilnym i karnym jest bardzo podobna procedura rozprawy sądowej, stąd strona oskarżająca/powodowa i strona oskarżona/pozwana nazywają się na jeden sposób. Jeśli natomiast w tłumaczeniach zachodzi potrzeba rozróżnienia obu pojęć, to tylko dodajemy określenie typu "karny", "cywilny".
5. Nie ma różnicy między przestępstwem a wykroczeniem w prawie germańskim i żeby rozróżnić oba pojęcia, używamy w stosunku do wykroczenia określenia "lächts mitdüen". Między śledztwem i dochodzeniem też nie ma różnicy i tutaj Obcy nie przewiduje możliwości skonkretyzowania, o jakie postępowanie przygotowawcze chodzi.
6. Ërdächtichter i besoldichter odmieniają się jak przymiotnik, a outspouch to rzeczownik rodzaju męskiego.
7. Informacja dotycząca publiczności: w Germanii musi ona wystąpić w każdym procesie karnym i niektórych cywilnych, ponadto zezwala się na komentarze publiczności po wyroku w postaci okrzyków, oklasków lub nawet buczenia, zwłaszcza jeśli jest to dość szeroko omawiana w mediach sprawa.  Osoby pijane i pod wpływem narkotyków mogą wejść na salę rozpraw tylko za zgodą "strażnika"  (ale jednak mogą).
8. Läivenmäidelen i mäunder są formą liczby mnogiej, natomiast ächten, forgelden i ondersäichnisen są to plurale tantum (czyli odmieniają się jak rodzaj męski, gdzie biernik NIE jest równy mianownikowi).
9. Informacja dotycząca egzekucji: zgodnie z germańskim prawem ziemia i nieruchomości nie mogą zostać poddane egzekucji, a poza tym karę egzekucji coraz rzadziej się praktykuje na rzecz m.in. obowiązku wykonania nieodpłatnych prac publicznych.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Grudzień 02, 2016, 22:03:10

Kilka zagadnień składniowych / Sǝumenlichne fräinen ät säinǝ šëtšenbouldnises

Jako że z powodu swojej izolacji od społeczeństwa praktycznie jestem prawie native speakerem języka germańskiego, to zaszło wiele ciekawych procesów.

Wstawianie i pomijanie podmiotu / Oindräigen ond onderšränchen ðes mäichers
1. Dostawiamy podmiot ës, nawet pomimo obecności rzeczownika w mianowniku:
a) jeżeli stosujemy szyk przestawny w stosunku do jakichś doznań zmysłowych, np. ës räingt ðer fouränser (Telefon dzwoni); ës gläimen onderšijdne krystalen. (Świecą przeróżne kryształy);
b) w konstrukcjach dotyczących obecności, nadmiaru lub niedomiaru, np. ës gäinet milk. (Nie ma mleka); ës hrouticht ðes fløch (Przybywa rzeki);
c) w wyrażeniach: ës outstäilt (okazuje się), ës houv (udało się).

2. Jest jeszcze podmiot män, którego zastosowanie znacząco się różni od chociażby niemieckiego man. Powinniśmy go używać z czasownikiem w trybie łączącym, jednak współcześnie często odstępuje się od tej zasady. Przykładowe konstrukcje: män säiet (mówi się, krąży plotka), män lat(et) (można, da się), män häir(e)t (da się usłyszeć, słychać), män šoð (należy; raczej się nie mówi män šoðet). Przykładowe zdania: Män onlat ðes düǝn. (Nie da się tego zrobić); Män säiet fouchst hine. (Mówią, że zdradziłeś ją).

3. Podmiot trzecioosobowy może być pominięty:
a) w wypadku opisywania zjawisk lub stanów - dzieje się to w języku mówionym praktycznie zawsze, np.: šodänst. (Jest zimno / Robi się zimno); Mäikent gǝud. (Robi się fajnie);
b) w języku mówionym, jeśli pomijamy podmiot ër, ërne, ðes (on, ona, ono), 1.os.lp. zawsze się różni od 3.os.lp. i nie zaczynamy zdania od czasownika, np. Jäbstaim säit ontrüð. (Zawsze mówi nieprawdę); Näivern onderhoulð (Nigdy się nie poddaje);
c) potocznie w wypadku 1a, jeżeli rzeczownik jest opatrzony rodzajnikiem określonym lub liczebnikiem, np. šaint ðer ƨäinänser. (Świeci słońce); Säinen þärde fouelen. (Trzy ptaszki śpiewają).

4. Podmiot pierwszoosobowy i drugoosobowy pojawia się bardzo rzadko, głównie przy emfazie i utartych konstrukcjach, np. þu bist (onhier) (Jesteś / Zjawiłeś się); Nou ichs uit hod's (Tylko ja wiem szybko). W liczbie mnogiej w ogóle nie może być podmiotu, więc emfazę wyrażamy poprzez konstrukcję pseudoergatywną, np. Nou ounǝn uit hod's (Tylko my wiemy wszystko, dosł. Tylko nam wie się wszystko).

5. Podmiot ës musi być pominięty, jeżeli opisujemy jakieś stany i zaczynamy zdanie od dopełnienia, np. Mins frour. (Zmarzłem); Manǝm mën häit prächtich. (Mój mąż miewa się wspaniale). Ponadto podmioty ër, ërne, ðes  (on, ona, ono) muszą być pominięte w zdaniu podrzędnie złożonym, jeżeli już pojawia się już identyczne dopełnienie w zdaniu głównym, chyba że forma 3.os. i 1.os. jest identyczna, to wtedy możemy dla ujednoznacznienia powtórzyć zaimek i ewentualnie zmienić zaimek ërne na hine, np. ër dänkt faias iš. (Myśli, że jest fajny); Such hinǝ 'rne harðsi (Powiedziałem jej, że niedowidzi).

Uwagi:
1. Często ściągamy ës z czasownikiem, np. 's gläimt =  ës gläimt.
2. Trudniejsze wymowy: räingt /ʁejnt/ - w przeciwieństwie do räint /ʁə̆nt/, krystalen /'kʁajtɤn/ (sporo niemych głosek!), milk /mɛlk/, /mjɛlk/, häiret /'(h)e(:)χɛ/, ës /as/, /az/, män /mə̆n/, /mn̩/, (pot.) /mə̆/, hine /xjɛnɛ/, outstäilt /'owtstejlt/, /'owtsejlt/ - jednak outstoul /owt'sowl/, (rzad.) /owt'stowl/, säit ("mówi") /se(:)t/ - w przeciwieństwie do säit ("sześć") /sejt/, onderhoulð /ɔndə̆'ho(:)ð/, onhier /'ɔnxjə̆/. Wymowa ës jako /az/ jest przed samogłoską, a häir- jako /'e(:)χ/ po spółgłosce.
3. Dla 3.os.lp. cz. przeszłego konstrukcji bezosobowych lub z szykiem przestawnym często zdarza się odrzucanie końcówki -t, np. ës outstoul (okazało się), rzadziej: ës outstoult, ës goun, nie: *ës gount.

Ważne dania podrzędnie złożone / Uitichne sübordinäitenšëtšen
1. Zdania z "że" najczęściej wyglądają po prostu tak: zdanie nadrzędne + zdanie podrzędne, czasem też do zdania nadrzędnego dodajemy ðes säin w odpowiednim przypadku. Nie można odwracać kolejności zdań ani stawiać przecinka między zdaniami, również jeśli zdanie podrzędne jest wtrącone w zdanie nadrzędne. Przykłady: Dänk likst min. (Myślę, że mnie lubisz); ðes säin bist brøchten onmint bist respäundenhedlich (To, że jesteś żonaty, nie oznacza, że jesteś odpowiedzialny).

2. Zdania celu z "żeby" tłumaczymy tak: zdanie nadrzędne + ðǝn sai + zdanie poprzednie. Tutaj również nie możemy odwrócić kolejności zdań - w takich wypadkach zazwyczaj stosuje się transformację na zdanie warunkowe z czasownikiem modalnym. Przecinek także jest niedozwolony. Przykłady zdań: Onderbouch däch präident ðǝn sai bist fraien. (Kupiłem dla ciebie prezent, byś był zadowolony).

3. Zdania z "żeby" w charakterze trybu łączącego tłumaczymy podobnie jak w podpunkcie 1., tylko że używamy w zdaniu podrzędnym trybu łączącego. Przykłady: Lik houer ës seënen gǝudne taimen (Wolę, by była ładna pogoda), Mins hëurǝ fourtest min lastendäi. (Chciałem, żebyś wczoraj zadzwonił do mnie [,ale nie zadzwoniłeś]). Jeśli nie zastosujemy w wielu wypadkach trybu łączącego, to będzie zmienione znaczenie zdania - np. Wolę, by była ładna pogoda stanie się Wolę, gdy jest ładna pogoda, z kolei Chciałem, byś zadzwonił do mnie zmieni całkowicie znaczenie - zasugeruje bowiem, że rzeczywiście odbyła się rozmowa telefoniczna. Jednak czasami stosujemy słówko houäber lub czasownik modalny, np. Let ërnǝ säist, houäber ('rne) häiet onhier. lub Let ërnǝ säist šoð häi onhier. (Powiedz jej, żeby tu przyszła).

4. Zdania przydawkowe typu "który", "która", "które" tłumaczymy w zależności od tego, czy w zdaniu podrzędnym pełni on funkcję podmiotu, dopełnienia czy inną funkcję. W pierwszym przypadku (podmiot) zawsze używamy hou, niezależnie od rodzaju i liczby, np. Hlucht mënǝn, hou drouchen kop. (Przyglądałem się mężczyznom, którzy pili kawę). Jeżeli mowa jest o "który", "która", "które" jako dopełnieniu lub wyrażeniu przyimkowym, to używamy odmienionego zaimka przymiotnego houen, np. ðes iš ðe säinǝ, houǝn lǝuch. (To jest kobieta, którą kocham); häðst okaƨ̌unal, houǝm kanst louþ. (Masz okazję, której nie możesz przepuścić). Jeśli natomiast mamy na myśli znaczenie "którego" + fraza rzeczownikowa, to zdanie podrzędne zaczynamy zaimkiem houers, np. ðer dächrander, houers äigener'š Hëister, iš brouchen. (Rower, którego właścicielem jest Hëister, jest zepsuty). Jako kontrast do innych języków germańskich warto do naszych rozważań dodać, że nie zawsze występuje rodzajnik przed rzeczownikiem określanym przez zdanie przydawkowe - wszystko zależy od kontekstu i uwarunkowań gramatycznych, tak jak w "normalnych" sytuacjach.

Uwagi:
1. We wszelkiego rodzaju instrukcjach i nakazach często pomija się jakiekolwiek rodzajniki. Np. w zdaniu: Däurer släiten, rüim refräirt! (Zamykać drzwi, pomieszczenie klimatyzowane!) powinniśmy - patrząc z czysto gramatycznego punktu widzenia - wstawić rodzajnik zarówno przed däurer, jak i przed rüim, by doprecyzować, że chodzi o konkretne pomieszczenie i konkretne drzwi, jednak byłoby to wbrew zwyczajowi językowemu (uzusowi). Inaczej ma się sprawa w języku mówionym (przynajmniej tym staranniejszym) - tutaj już obowiązkowo powinniśmy powiedzieć Let släitst ðe(ne) däurer, ðes rüim refrouren iš! lub Let släitst ðe(ne) däurer, ðes rüim'š refrouren!.
2. Drzwi (däurer) nie są de facto plurale tantum, tylko mają w większości wypadków taką samą liczbę pojedynczą i mnogą. Jedyna różnica jest w bierniku liczby mnogiej - tam obowiązuje męska, a nie nijaka forma däuren.
3. W germańskim nazwy wszelkich firm i programów komputerowych łamiemy kursywą.

Bezokolicznikowy tryb rozkazujący / Vourbäidänses infinitenäird
W języku mówionym stosujemy niemal wyłącznie zwykły tryb rozkazujący, czyli let /lej/ + odmieniona forma czasownika. Natomiast bezokolicznikowy tryb rozkazujący jest zbudowany z dopełnienia + bezokolicznika - właśnie w takiej kolejności, bo inaczej wyjdzie z tego zwykła fraza czasownikowa. Stosujemy go wyłącznie w tekstach pisanych, zwłaszcza na tabliczkach, w ogłoszeniach, podręcznikach, instrukcjach, poradnikach, programach komputerowych itp. Jednak w dialogach, opowiadaniach, literaturze pięknej, korespondencji, komentarzach, postach itp. powinniśmy używać zwykłego trybu rozkazującego. Również jeśli stosujemy do zdania z trybem rozkazującym jakieś zdanie podrzędne, to zazwyczaj też jest preferowany zwykły tryb rozkazującym. Przykładowe zdania: Däurer släiten, rüim refrouren iš! (Proszę zamykać drzwi, pomieszczenie klimatyzowane!); Släinsäin ðes Internet Explorer oinkliken däche taimen uoð linkǝm knaup. (Kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem w ikonę Internet Explorera); Let nëmst ðes litärüi, hou säch däilt ät 3. (Weź liczbę, która jest podzielna przez 3).

Strona medialna / Mäideldepounenhed
W instrukcjach, szyldach, ulotkach, programach komputerowych itp., a także w języku prawniczym często można zauważyć, że się stosuje gramatycznie zamiast strony biernej stronę czynną z czasownikiem nieprzechodnim - coś podobnego do polskiej konstrukcji z się, ale nie zawsze takie tłumaczenie ma sens w polskim. Takie zjawisko to jest właśnie strona medialna, np. Progräimengesap oinlaið. (Program się ładuje); Rüim refräirt. (Pomieszczenie jest klimatyzowane); Prosaid onderbräicht ät füintǝn minüišänsǝn. (Proces zostanie przerwany za pięć minut). Nie znaczy to, że nie ma zastosowań strony medialnej również w języku potocznym, np. Man's kält bäikt. (Moje ciasto się piecze, kält < rydw. kãlţ), ðes äiƨ smelþ. (Lód się topi).

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Styczeń 10, 2017, 22:46:46

Problemów składniowych część dalsza.

Uzgadnianie wyrażeń szeregowych
1. Jeżeli mamy do czynienia z podmiotem szeregowym poprzedzającym czasownik, to czasownik pojawi się zawsze w liczbie mnogiej. Podobnie się dzieje z przydawkami należącymi do grupy podmiotu.
Leienhapne Hëister ond Lachter seën' onhier.  (Zabawni Heister i Lachter są tutaj)
2. Jeśli mamy do czynienia z podmiotem szeregowym poprzedzonym czasownikiem, to w większości dialektów czasownik bierze liczbę pierwszego z elementów wyrażenia szeregowego. Przydawka z kolei musi być w liczbie mnogiej.
ës hängt ät ðəm läistə bekandne Hëister ond Lachter. (Na liście widnieją [dosł. wiszą] znani Heister i Lachter)
3. Jeśli wyrażenie szeregowe jest w dopełniaczu lub celowniku, zawsze zostawiamy liczbę przydawki taką, jaką ma pierwszy element wyrażenia. Akcent w zdaniu należy położyć na wyrażenie, a nie na przydawkę, aby było wiadomo, że opisuje ona wszystkie elementy wyrażenia.
ðes läivensäin fäilt ërləuchnəm Hëisterən ond Lachter. (Film podoba się zakochanym Heisterowi i Lachter)*
*W tym przypadku poprawne też będzie ërləuchnən: Hëisterən ond Lachter (dwukropek opcjonalny, bo łączymy ze sobą mniej niż trzy elementy), ponieważ ërləuchner też oznacza rzeczownikowo "zakochany", "osoba zakochana".
4. Jeżeli wyrażenie szeregowe jest w bierniku, to stosujemy liczbę mnogą i przejmujemy rodzaj od pierwszej z przydawek.
Ləuch souþnen Hëisteren ond Lachter. (Uwielbiam słodkich Heistera i Lachter)
Ləuch souþne Lachter ond Hëisteren. (Uwielbiam słodkich Heistera i Lachter)
5. Rzeczowniki z liczebnikami traktujemy również jak wyrażenia szeregowe, czyli uzgadniamy je w taki sam sposób, jak to zostało opisane wyżej, np. uoð gəudəm þärdtüƨandən šerounən (z dobrymi 3000 koronami)*.
*Germańczycy tutaj często popełniają błąd językowy, mówiąc *gəudən.

Zmiana form deklinacyjnych
1. Jeżeli rzeczownik rodzaju męskiego nieoznaczający osobę jest poprzedzony jakąkolwiek przydawką poza liczebnikiem oin (jeden) i zaimkiem səumen (w sensie "jakiś", nie "trochę"), to obowiązkowo pomijamy końcówkę -en, np. ðən spouch (tę mowę), grouən hlaud (szarą chmurę), ale: si mënen (widzę mężczyznę), oinən hlauden (jedną chmurę). W niektórych przypadkach jeszcze mogą wystąpić wahania pomiędzy końcówką zerową a -en bez względu na przydawkę, np. fis. Uwaga: rzeczowniki przymiotnikowe na -er, rzeczowniki męskie mające w dopełniaczu końcówkę -ens (np. näim), imiona i niektóre zwierzęta (np. fis) zawsze zachowują -en. Uwaga 2: rzeczowniki niepoliczalne zawsze mają końcówkę zerową, o ile nie należą do grupy stałych wyjątków opisanej w Uwadze 1.
2. Na ogół dostawia się końcówkę celownika -ə do rzeczownika rodzaju męskiego lub nijakiego, jeżeli rzeczownik nie jest poprzedzony żadną przydawką, np. ät faiə (na wojnie, też: podczas odbywania służby wojskowej), seënen onder fordächtə (być w cieniu podejrzeń)
3. Jeśli używamy liczebnika lub zaimka səumens (=kilka), to liczbą mnogą od däi (dzień), nai (noc) i šeroun (korona, w sensie waluty) jest däien, naien i šerounen, w przeciwnym wypadku mamy däier, naier i šeräuner. Podobnie mamy z þüƨand (100) i hundarð (1000) i milion (1000) - jeśli używamy tych liczebników do tworzenia liczebników złożonych typu dwa tysiące, trzysta, to mamy liczbę mnogą  þüƨanden, hundarðen i milionen jeżeli natomiast chodzi nam o znaczenie typu tysiące ludzi, setki złotych, to mamy liczbę mnogą typu   þüƨänder, hundärðer i miliəuner (ze zmianą akcentu), dlatego np. poprawne tłumaczenie tytułu pewnej piosenki rapera Mezo to miliəuner mäunder :-)
4. Jeżeli rzeczownik rodzaju nijakiego ma w celowniku końcówkę -en (czyli w dopełniaczu -ens), to dość często odrzuca się tę ją, gdy rzeczownik występuje wraz z rodzajnikiem określonym, np. ðəm hälþ (pomocy, w celowniku) obok staranniejszego ðəm hälθen. Należy jednak uważać, że celownikowej końcówki -ən nie można odrzucać - większość wydawnictw poprawnościowych dalej wyraża dezaprobatę wobec takiej innowacji - stąd zawsze mówimy np. ät ðəm sädən (nad morzem), nie *ät ðəm säd.
5. Można "zjadać" przedostatnie "e" w końcówkach -erən, -eren (w wymowie, nie w pisowni), np. fiseren ['fis(ɛ)ɾɛn], saichdomerən [sejx'dɔm(ɛ)ɾɤn].
6. W końcówkach wyrazów zakończonych na niemą spółgłoskę wymawiamy tylko spółgłoski (w końcówce -ens nie pomijamy [n], jak to zwykle ma miejsce!), np. komeršunal [kɔ'mɛɾʃʲunɤ] (reklama), komeršunalens [kɔ'mɛɾʃʲunɤns], komeršunalən [kɔ'mɛɾʃʲunɤn].

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 18, 2017, 18:35:02

W związku ze dość powszechną krytyką obecnej ortografii pytanie do Was: jaka ortografia z historycznego punktu widzenia jest najlepsza do germańskiego? Przykładowy tekst ze wszystkimi diakrytykami i dwuznakami we wszystkich znanych ortografiach, włącznie ze skomplikowanymi niuansami fonetycznymi. Zachowano współczesną leksykę i składnię.

Powiedz - czy to ty jesteś tym, co właśnie zjadł trzem, pięciu lub dziewięciu żyjątkom (astralo)germańskie czosnki w sercu i uchu Hëiny, które nadaremno prowadzą ich daleko w poprzek żelaznych rzek szalonych myśli do złej powodzi, ponieważ codziennie nie brakuje prawie nikogo powieszonego?
/lej͜  'sɵz || ' bɪ(z)͜  'θu || how ðɛ'no(:) jowʃs 'θɛɐ̯dɵn | 'fy(:)ntɵn ow 'nynɵn 'lyvlɛɲɵn ʒɛʀ'ma(:)nɛ 'lœjxa ɛ(t) ðə̆'m͜ a ɔn ðə̆'m͜ ow 'hajnɛs || how ɔm'ʃɛ̃z 'wɛnd(ɛn/ɛw̃) 'ç(j)ɛnɵn 'hɔjɔn θo(:)ɾx 'ejzɛɾne flo(:)x(ɛn/ɛw̃) 'ʃi(:)bnɵs 'dejɵs ɛt ɔn'gɜ(:)dz 'dʀawxnͅ || ðɛʃ 'z͜ gejnɛ 'jɛpsdej ʀɛ̃ 'nownɛɾ a'χ:aɲə̆n/

Ortografia 1950-dziś:
Let säist – bist θu, hou ðenøld ëušst θärdən, füintən ou nünən lüvlingən ƨ̌ermane läucher ät ðəm hart ond ðəm ouhr Hëinës, hou omšenst uänden hinən heën θørch äiƨerne fløchen šijbnens deiens ät ongəud’s drauchen, ðäš ’s gäinet jäbesdäi ring nouner ërhangen?

Ortografia 1912-1950:
Let säist – bist thou, hou dhenould euschst thärdyn, füintyn ou nünyn lüvlingyn ḡermane läucher ät dhym hart ond dhym ouhr Heines, hou omschenst uänden hinyn hein thourgh äis̄erne floughen scheibnens deiens ät ongeud’s drauchen, dhäsch ’s gäinet jäbesdäi ring nouner erhangen?

Ortografia 1645-1912:
Let saeist – bist thou, hou dhenould eushst thaerdyn, fuintyn ou nunyn luvlingyn giermane laeugher aet dhym hart ond dhym ouhr Heines, hou omshenst uaenden hinyn hein thourgh aeisierne floughen sheibnens deighens aet ongeudes droughen, dhaesh es gaeinet iaebesdaei ring nouner erhangen?

Ortografia 1610-1645:
Let sæigst – bist þu, hou þenold e̊us̊st þærdin, fuintin ou nůnin lůvlingin g̊ermane læughe̊r æt þæmhart ond þæmouhr He̊ine̊s, hou oms̊enst wænden hi̊nin hee̊n þorh eizerne floghen s̊eibnins deihins æt ongeudes draughen, þæs̊ e̊sgæinet iæbensdæig ring nouner e̊rhangen?

Ortografia 1443-1610:
Lēt sæg̊st – bist þū, hou þenold e̊s̊st þærdin, funtin ou nug̊nin luvlingin zzermane læuhe̊r æt þæmhart ond þæmouhr Heine̊s, hou oms̊enst wænden heinin hee̊n þorh eisserne flohen s̊eibnins deihins æt ongœde̊s drouhen, þæs̊ e̊sgæinet æbe̊nsdæg̊ ring noug̊ner e̊rhangen?

Ortografia 1120-1443:
Lēt sǣgis – bist þū, hou þenold ēſtas þerdin, fintin of nignin liblingin Zermani læohiran æt þæm hærta ond þæm æura Hēnes, hou omſemst uændan hīnin hēn þorh eisærni floan ſībenins deihins æt ongōdast drauhan, þæſt istgǣnet ǣbandǣgan ringe nugnar irhangen?

Ortografia 800 (?)-1120:
Lēt sāgis – bist þu, huo þenold ēstas þredin, fintin of nignin libliᛝin Zemanan laohiran ati þæmi hærti ond þæmi æuri Hēnis, huo omscemst uændian heinin hēn þorh eisærni floan, sceibenins daihtins æt ongōdast drauhan, þæst istgaanet ābandāgan riᛝe nugnar irhaᛝan?

Ortografia 400 (?)-800 (?):
Leet saagis – bist þu, huo þenold eestas þredin, fintin of nignin libliᛝin Zemanan laohiran ati þami hartin ond þami aurin Heenis, huo omscemst uandian heinin heen þorh eisarni flooan, sceibenins þaihtins ati ongoodat drauhan, þati istgaanet aabandaagan riᛝe nugnar irhaᛝan?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Wrzesień 18, 2017, 18:41:30

Najlepsza jest ta poprzednia, umiarkowana ilość diakrytyków na plus. Ta najstarsza też jest w porządku. Co znaczą te kółka w niektórych ortografiach?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 18, 2017, 19:03:27

Dodałem w międzyczasie "przednajstarszą" ortografię, bo był za duży przeskok. Ktoś zainteresowany? No to wyjaśniam: kółko oznacza, że spółgłoska była palatalna, a jeśli chodzi o samogłoskę, to oznaczało podwyższoną lub obniżoną wymowę. Zauważcie przy okazji, jak OGROMNIE zmienił się ten język zarówno pod względem gramatyki, jak i wymowy.

BTW ta poprzednia ortografia potocznie nazywa się kongresówka, ponieważ została ustalona na dwumiesięcznym Kongresie Germańskim.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Wrzesień 18, 2017, 19:37:33

No właśnie miałem się pytać jakim cudem język się nie zmienił od wczesnego średniowiecza :P

Ale rozumiem, że to miało tylko pokazać ortografie. W takim razie czekam na starogermański!

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Wrzesień 18, 2017, 21:12:48

Starogermański w V wieku wyglądał właśnie tak:
Saagi – ir þu þinar, ze raaþ eet þredin, fintin of nignin lihaliᛝin Zemaniscan laohiran ati þami hartin ond þami aurin Lahtars*, ze uandian heinin forgeebis ueid eisarni floodun þorh galdrigins inþaihtins ati slihta oberfleediᛝun, foriþati aabandaagan leiþalig nugnis irhaᛝan gaᛝan ist?
*we wczesnym średniowieczu nie było imienia Hëinë, więc wybrano Loughter

/'sæ:ɣɪ || 'ir͜ θu: θinər || zɜ͜ 'rɑ:θ ɛ:tʰ 'θrɜðɪn, fintɪn ɔv͜ niɦnɪn 'lihəliŋɪn zɛ'mæniskɑn 'læwxɪrɑn ˌætʲ͜ θəmʲ͜ 'jærtən ɔn θə'mʲ͜ æwrən 'ɫɑxtərs || zɜ͜ 'wændʲjɑn 'hi:nɪn fər'gɛ:βəs wi:t 'i:sərnə 'flɔ:ðɯn θɔ:rx 'gældriɣənz͜ in'θɑjxtənz ætʲ͜ 'slixtɑ 'ɔvɜrˌflɛ:dɪŋɯn || fœrʲ'θætə 'ɑ:βɑnˌdɑ:ɣɑn 'li:θəliɦ 'nɯɦnəs ər'hɑŋən 'gɑŋəˌn͜͜ isʲ /

EDIT: Dla porównania współczesna wersja:

Let säist – bist θu, hou ðenøld ëušst θärdən, füintən ou nünən lüvlingən ƨ̌ermane läucher ät ðəm hart ond ðəm ouhr Hëinës, hou omšenst uänden hinən heën θørch äiƨerne fløchen šijbnens deiens ät ongəud’s drauchen, ðäš ’s gäinet jäbesdäi ring nouner ërhangen?

/lej͜  'sɵz || ' bɪ(z)͜  'θu || how ðɛ'no(:) jowʃs 'θɛɐ̯dɵn | 'fy(:)ntɵn ow 'nynɵn 'lyvlɛɲɵn ʒɛʀ'ma(:)nɛ 'lœjxa ɛ(t) ðə̆'m͜ a ɔn ðə̆'m͜ ow 'hajnɛs || how ɔm'ʃɛ̃z 'wɛnd(ɛn/ɛw̃) 'ç(j)ɛnɵn 'hɔjɔn θo(:)ɾx 'ejzɛɾne flo(:)x(ɛn/ɛw̃) 'ʃi(:)bnɵs 'dejɵs ɛt ɔn'gɜ(:)dz 'dʀawxnͅ || ðɛʃ 'z͜ gejnɛ 'jɛpsdej ʀɛ̃ 'nownɛɾ a'χ:aɲə̆n/

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Wrzesień 18, 2017, 21:20:35

Wrzuciłbyś może nagrania?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Październik 01, 2017, 23:56:09

Zaktualizowano na Wiki sekcję Czy wiesz, że... w wersji germańskiej :)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Październik 02, 2017, 00:05:20

Cytat: Obcy/Fremder na wice

… neššišes šond iš üƨten hodsprouten begäinäns Hodes Devias, Marias ond Lelegias ät ðəm uästə, ðes beräik Norðäilens ond Hauka θørch, hodeshouldlich ðəm maθernaləm beräik Hodenes Hälθmäins?

Fajnie toto wygląda.
Tak jedno pytanie, jak wygląda końcówka odpowiadającego polskiemu -i(j)a, -ia, typu historia?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Październik 02, 2017, 10:06:49

misja - mišunal
edycja - edišunal
operacja - operäišunal

W nazwach własnych -ia zostaje (jednak mam Devias, Marias itd., bo -s to końcówka dopełniacza).

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Październik 02, 2017, 12:17:07

A skad ta końcówka i całe rozróżnienie?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Październik 02, 2017, 14:18:01

Odnoszę wrażenie, że w prawie wszystkich prezentowanych tutaj conlangach słowa z łaciny są zapożyczane jako przymiotniki, które stają się rzeczownikami. XD

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Październik 02, 2017, 18:50:54

Dokładnie tak jest, jak mówił Kazimierz. Rzeczowniki zakończone w polskim na -sja, -cja, -zja zostały zastąpione przymiotnikiem, który się zsubstantywizował i przyjął deklinację rzeczownikową. Natomiast nazwy własne ogólnie rzadko podlegają przekształceniom, to została oryginalna końcówka. Substantywizacja przymiotników i imiesłowów to bardzo, bardzo częsty proces w astralogermańszczyźnie. Tak w ogóle zapożyczenia z łaciny i tak są o wiele rzadsze niż np. w polskim, niemieckim czy tym bardziej angielskim.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Październik 02, 2017, 18:57:42

Dziękuję za informacje, wszystko jasne i przejrzyste i klarowne!

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Grudzień 11, 2017, 17:55:19

Dużo się dzieje na Wiki :) Ale germańska wersja strony głównej zostaje dalej aktualna! Nowe zdania:

Cytat: Obcy

… KUNM (ðm. Outsot Berailichens ðens Stadnäimens) nouensloutlich mäiƨäm houv polnišänsen ounnäimens ät gesäidə oudes Proutens?

… nou vourən dächən hondärðjäirən (bälten-)houestlandišes šond svärmθ uoð slavišən läinən ðəm məument politišene ëntšijðen vourkourentlich hinen onderšouren ond ërsäθen uoð nüinuärdən?

PS jestem ciekaw, czy mój słownik już przekroczył dziesięć tysięcy słów, co byłoby moim marzeniem. Conworld zakłada, że tych słów istnieje ponad 200-300 tysięcy, a wszystkich odnotowanych słów w języku od wieku V ma być prawie milion.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Luty 06, 2018, 18:35:26

Spis najpopularniejszych imion i nazwisk w astralogermańskim.

Imiona
- męskie: Hëister, Hounärd, Hainärd, Houmen/Houmän, Semien, Hørden, Härstønt, Häimräik, Þidräik, Fräiðräik
- żeńskie: Loughter/Lauter, Hëinë, Houghter/Hauter, Lentǝ, Fainǝ, Häimräikǝ, Brounheldǝ, Þidräikǝ, Häiþuäichǝ, Fräiðräikǝ

Nazwiska
Soumen, Souchner, Säncher, Gǝude(r), Fijchtner, Houe(r), Šenþer, Harðe(r), Þid(män/säinǝ), Holt(män/säinǝ), Nüine(r), Raier, Hodene(r), Bäikler, Täimer(män/säinǝ), Høver, Uäild(män/säinǝ), Uäiver, Hode(r), Lǝuchling

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Efemerydion w Kwiecień 11, 2018, 00:21:24

Dzień dobry!

Fascynujący język! Czy będą dalsze informacje o języku germańskim?

Szkoda, że znikł filmik z yt. Może jest szansa na przywrócenie go?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Kwiecień 11, 2018, 10:23:09

Bardzo dziękuję za odzew!

Na razie nie wiem, jak wyczerpać jeszcze zagadnienie języka (astralo)germańskiego, dlatego nie umieszczam nowych rzeczy. Jeśli któryś zaprezentowany urywek szczególnie się podobał, to można pochwalić post, to jest zawsze jakaś ważna informacja. W kwestii tych filmików na YT to prostu był jeden filmik słabej jakości i to był tylko alfabet, dlatego porzuciłem ten pomysł. Na razie proszę posiłkować się nagraniem z prostym dialogiem - takie jest domyślne brzmienie tego języka.

Liczę na ciekawe pomysły! :)

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Efemerydion w Kwiecień 21, 2018, 13:58:07

Dziękuję za odpowiedź. Dopiero wkraczam w świat językotwórców, a że bliski jest mi niemiecki, zafascynował mnie astralogermański.
Jak tylko będę mieć jakieś pomysły, to napiszę!

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Kwiecień 21, 2018, 18:00:10

Cytat: Efemerydion w Kwiecień 21, 2018, 13:58:07

Dziękuję za odpowiedź. Dopiero wkraczam w świat językotwórców, a że bliski jest mi niemiecki, zafascynował mnie astralogermański.
Jak tylko będę mieć jakieś pomysły, to napiszę!

Część języka astrlogermańskiego faktycznie jest oparta na niemieckim, około 6-7 procent zapożyczeń to są germanizmy. Mimo to i tak istnieją poważne różnice jak brak przesuwki wysokoniemieckiej, istnienie podmiotu domyślnego czy brak normalnych miesięcy i dni tygodnia. Niektóre słowa w ogóle nawet nie mają związku ze światem rzeczywistym, ponieważ są to zapożyczenia z moich apriorycznych konlangów.

Nie ukrywam, że jeszcze chciałbym spisać, jak to jest dokładnie z tymi dialektami i innymi odchyłami od standardowego języka, ale na razie sam standardowy język wystarczy.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Maj 30, 2018, 17:39:37

Zrobiłem rewizję systemu zaimków osobowych w astralogermańskim i opracuję je teraz w jednym poście.

	ja	ty	on	ona	ono	my	wy	oni/one
M.	ichs /ˈiks/ (*)	þu /ˈθu/~/ˈθə̆/*** (*)	ër /ˈaʀ/	ërne /ˈaʀnɛ/ 'rne /ˈʀnɛ/**	ðes /ˈðɛs/~/ˈðə̆s/***	(*)	(*)	ërnen /ˈaʀnɛn/ 'rnen /ˈʀnɛn/**
D.	mines /ˈmɛnɵs/	däches /ˈdɛxɵs/	hines /ˈçjɛnɛs/	ërnes /ˈaʀnɛs/ 'rnes /ˈʀnɛs/**	hines /ˈçjɛnɛs/	ounens /ˈownɵs/	häþens /ˈhɛθɵs/	hinens /ˈçjɛnɵs/
C.	min /ˈmɪn/~/ˈmɵ/** minə /ˈmɛnɵ/ mins /ˈmɵs/	däch /ˈdɛx/ dächə /ˈdɛxɵ/ dächs /ˈdɛks/	him /ˈçjɛm/ hinə /ˈçjɛnɵ/ hins /ˈçjɛns/	ërnə /ˈaʀnɵ/ ërnəs /ˈaʀnɵs/ 'rnəs /ˈʀnɵs/** 'rnə /ˈʀnɵ/**	him /ˈçjɛm/ hinə /ˈçjɛnɵ/ hins /ˈçjɛns/	ounən /ˈownɵn/ ounəns /ˈownə̆z/~/ˈownz/**	häþən /ˈhɛθɵn/ häþəns /ˈhɛθə̆z/~/ˈhɛðz/**	hinən /ˈçjɛnɵn/ hinəns /ˈçjɛnə̆z/~/ˈçjɛnz/**
B.	min /ˈmɪn/~/ˈmɵ/**	däch /ˈdɛx/~/ˈdə̆x/** je /ˈjɛ/~/ˈjə̆/*****	hin /ˈçjɛn/	ërne /ˈaʀnɛ/ 'rne /ˈʀnɛ/**	ðes /ˈðɛs/~/ˈðə̆s/***	ounən /ˈownɵn/ ounen /ˈownɛn/****	häþən /ˈhɛθɵn/ häþen /ˈhɛθɛn/****	hinən /ˈçjɛnɵn/ hinen /ˈçjɛnɛn/****

*możemy (w przypadku 1.lm. i 2.lm. musimy) użyć formy ergatywnej: podmiot w C. długi + czasownik w 3.os.lp. + dopełnienie w M.lp.
**wymowa potoczna
***wymowa nieakcentowana, niezależnie od wymowy oficjalnej bądź potocznej
****jeżeli w zbiorze znajduje się przynajmniej jeden rzeczownik (nie osoba) rodzaju męskiego, wtedy mamy do czynienia z formą "oni", w przeciwnym przypadków mówimy o "one"
*****forma niemal zawsze wymienna z däch, choć w języku literackim używana głównie do uniknięcia trudnych zbitek lub powtarzających się sekwencji głosek

W celowniku formy z -s występują przed orzeczeniem i poimkami,  formy z -ə po przyimkach (opcjonalnie też domyślna forma - nie dotyczy to przyimka iät) i jako emfaza, natomiast w pozostałych wypadkach stosuje się pierwszą wymienioną formę.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Maj 30, 2018, 21:39:38

Co się stało z mianownikami od "my" i "wy"? I germański jest ergatywny?

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Czerwiec 06, 2018, 21:47:47

Wiem, że tu jesteś i możesz mi odpowiedzieć.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Czerwiec 08, 2018, 10:49:36

W skrócie: substrat laryngijski. W rydwańskim i harbenckim nie ma mianownika dla zaimków osobowych.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Styczeń 19, 2019, 12:14:28

Umieściłem na naszej Wiki proto-wersję mojego artykułu o języku astralogermańskim. Oceńcie, czy taki styl pisania, jaki przedstawiłem, Wam pasuje.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Styczeń 19, 2019, 12:33:12

Dobrze by było ubrać czasowniki nieregularne w jakąś tabelkę. Z tym konwerterem (https://www.tablesgenerator.com/mediawiki_tables) idzie to całkiem sprawnie.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Styczeń 19, 2019, 12:37:18

Nie spodziewałem się od razu takiego wielkiego artykułu  :)

Poza tym zgadzam się z Henrykiem.

Tytuł: Odp: Język germański
Wiadomość wysłana przez: Lukas w Wrzesień 12, 2019, 14:15:30

Bardzo zainspirował mnie ten język i zamierzam się go nauczyć.
1. Kiedy będą pozostałe części mowy na wiki?
2. Czy będą dalsze litery słownika i kiedy?