Polskie Forum Językowe

Językoznawstwo => Nauka natlangów => Wątek zaczęty przez: Úlfurinn w Grudzień 19, 2017, 23:00:15

Tytuł: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 19, 2017, 23:00:15
Македонски јазик
Лекција 1 - Азбука и изговор
W pierwszej lekcji języka macedońskiego omówię alfabet i wymowę. :)

Alfabet
Język macedoński jest zapisywany fonemiczną cyrylicą. Po za [ɫ̪] (л), [c] (ќ) i [ɟ] (ѓ) nie ma dźwięków obcych dla języka polskiego. W cyrylicy macedońskiej nie ma samogłosek jotowanych, j zapisujemy tak, jak w łacince. Jeśli ktoś nie zna cyrylicy (lub musi się zapoznać z kilkoma, rzadko używanymi znakami), to odsyłam do artykułu (https://en.wikipedia.org/wiki/Macedonian_alphabet).

Pismo odręczne
To może być mały problem dla osób przyzwyczajonych do rosyjskiej kursywy. Macedońska różni się od niej nieznacznie, ale warto o tym pamiętać:
Spoiler
(https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c0/Special_Cyrillics.png)
[Zamknij]

Wymowa
Jak wcześniej wspomniałem, po za [ɫ̪], [c] i [ɟ] w macedońskim dźwięki są bardzo podobne do polskiego. Występuje pięć samogłosek: a, e, i, o, u. W zasadzie jedyną ciekawostką w macedońskiej fonologii jest akcent - w wyrazach dwusylabowych paroksytoniczny (pada na drugą sylabę od końca, jak w polskim), a w wyrazach dłuższych proparoksytoniczny (pada na trzecią sylabę od końca). Do ciekawszych rzeczy dojdziemy przy gramatyce i słownictwie.

Zadanie:
Wymówić, zapisać odręcznie i zapamiętać (na następną lekcję):
јаболко - jabłko
леб - chleb
вода - woda
млеко - mleko
маж - mężczyzna
жена - kobieta
дете - dziecko
куче - pies
книга - książka
коњ - koń

wymówić i zapisać odręcznie (nauczyć się opcjonalnie):
патлиџан - bakłażan
куќа - dom
виљушка - widelec
среќен - szczęśliwy


(następne tematy będą dużo lepiej omówione, postaram się do piątku szczegółowiej opisać alfabet macedoński i wstawić drugą lekcję)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Grudzień 20, 2017, 17:18:46
Jak pisze się /dż/?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 20, 2017, 17:26:35
Cytat: Henryk Pruthenia w Grudzień 20, 2017, 17:18:46
Jak pisze się /dż/?

Џџ
Mało wyrazów ma tę literę, np. патлиџан.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Kazimierz w Grudzień 20, 2017, 18:38:47
Љ wymawia się tak samo jak polskie ) /l/?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 20, 2017, 19:06:31
Wikipedia podaje, że [lʲ], ale jest to alofon [l].
Ja jednak wymawiam [lʲ] - wyraz виљушка przeczytam jako [ˈvilʲuʃkä]
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Grudzień 21, 2017, 06:57:58
Cytat: Úlfurinn w Grudzień 20, 2017, 17:26:35
Cytat: Henryk Pruthenia w Grudzień 20, 2017, 17:18:46
Jak pisze się /dż/?

Џџ
Mało wyrazów ma tę literę, np. патлиџан.
Chodzi mi o pismo odręczne :)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Towarzysz Mauzer w Grudzień 21, 2017, 17:59:50
Jak u z pętelką <ˠ> pod spodem:
(http://borovo1.weebly.com/uploads/1/2/6/2/12626321/_4090377_orig.gif)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 22:07:09
Македонски јазик
Лекција 2 - Сегашно време во македонскиот јазик
Dzisiaj o odmianie w czasie teraźniejszym

Rzeczownik
Zanim przejdę do budowy zdania to pokrótce opiszę macedońskie rzeczowniki, aby rozwiać większość wątpliwości, bo i dużo o nich rozpisywać się nie trzeba. Otóż, w macedońskim istnieją trzy rodzaje - męski, żeński i nijaki. Męski zazwyczaj kończy się spółgłoską, żeński na ogół przyjmuje -a, a nijaki -e lub -o. Deklinacja nie istnieje (rzeczownik ma tylko dwa przypadki: mianownik i wołacz), ale za to mamy bardzo rozbudowany system rodzajników, którymi zajmiemy się przy przymiotnikach (które także otrzymują rodzajniki). Nauka rzeczownika z rodzajnikami nie jest potrzebna.

Odmiana czasownika
Macedońskie czasowniki w czasie teraźniejszym nie mają oboczności i nieregularności (przynajmniej ja innego poza ,,być'' nie widziałem). Nie mają także bezokolicznika, który jest zastąpiony formą trzecią osobą liczby pojedynczej (np.
јаде - jeść/[on/a/o] je). Każda końcówka w odmianie czasownika jest inna, więc w macedońskim zaimków osobowych używamy opcjonalnie (jak w polskim).

Odmiana ,,być"
Сум odmienia się nieregularnie, a w ,,bezokoliczniku" występuje jako pierwsza osoba liczby pojedynczej:


(https://i.imgur.com/edhDJWJ.png)

Odmiana czasowników regularnych
Czasowniki dzielą się na trzy grupy w zależności od samogłoski w formie trzeciej osoby liczby pojedynczej: -a (има - mieć, гледа - widzieć, patrzeć), (рече - powiedzieć, земе - brać) lub (прави - robić, мрази - nienawidzić). Odmiana tych czasowników wygląda następująco:

(https://i.imgur.com/hZMxaIk.png)

Uwaga! Jeśli przy odmianie grupy -e w 1 os. l.p. i 3. os. l.mn. ,,bezokolicznik" zakończony jest na ие, to końcówki zmieniają się odpowiednio w -јам, -јат (np. пие - пијам, пиеш, пие, пиеме, пиете, пијат).

Przykłady
Дете пее. (Dziecko śpiewa)
Маж пие млеко и јаде леб. (Mężczyzna pije mleko i je chleb)
Скопје е град во Македонија (Skopje jest [są?] miastem w Macedonii)
Słownictwo
Zwierzę - Животно
мачка - kot
мечка - niedźwiedź
пеперутка - motyl
морско куче - rekin
крава - krowa
бик - byk
кученце - szczenię
птица - ptak
зајак - królik
волк - wilk
змијз - wąż
кит - wieloryb
свиња - świnia
орел - orzeł
пингвин - pingwin
делфин - delfin
фока - foka
желка - żółw
пчела - pszczoła
комарец - komar
коза - koza
овца - owca
лав - lew
слон - słoń
магаре - osioł
пајка - kaczka
гуска - gęś
кокошка - kura
петел - kogut

Czasowniki - Глаголи
има - mieć
нема - nie mieć (o negacji będzie później, ta forma jest wyjątkiem)
сака - chcieć, kochać
слиша - słyszeć
гледа - widzieć
пишива - pisać
чита - czytać
зборува - rozmawiać
пие - pić
јаде - jeść
може - móc
пее - śpiewać
знае - znać
работи - pracować
стои - stać
вози - prowadzić (pojazd)
мисли - myśleć
оди - iść
прави - robić
седи - siedzieć
учи - uczyć
се вика - nazywać się (се zachowuje się, jak polskie się)

Inne
дали? - czy?
што? - co?
каде? - gdzie?
во - w
како? - jak?


Zadanie:
Przetłumaczyć na macedoński
Nie mam psa.
Koń je chleb
Pracujemy w Macedonii.
Kaliopi śpiewa w języku macedońskim.
Czy widzisz orła?
Gdzie są kogut i kura?
Idziecie czy siedzicie?
Czy możesz rozmawiać?
Ona czytają książkę.
Delfin słyszy rybę.

[/td][/tr][/table]
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:14:15
Skąd (wybacz za latynicę):
Kučence
Kit
Magare
Pajka
Petel?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 22:22:57
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:14:15
Skąd (wybacz za latynicę):
Kučence
Kit
Magare
Pajka
Petel?

Wybaczam, to co napisałeś wygląda i tak lepiej od latynicy używanej przez Macedończyków w Internecie. ;-;
Кученце pochodzi od słowa куче
Кит to w większości słowiańskich jest wieloryb, pożyczka z greckiego.
Магаре od rumuńskiego măgar (swoją drogą wiele macedońskich słów było mi łatwiej zapamiętać, bo były podobnych do rumuńskich xd)
Пајка to forma słowa патка (również oznacza kaczkę, a pochodzi od prasłowiańskiego, пајка to bardziej nazwa zwyczajowa)
Петел z prasłowiańskiego śpiewać. xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:40:43
Cytat: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 22:22:57
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:14:15
Skąd (wybacz za latynicę):
Kučence
Kit
Magare
Pajka
Petel?

Wybaczam, to co napisałeś wygląda i tak lepiej od latynicy używanej przez Macedończyków w Internecie. ;-;
Кученце pochodzi od słowa куче
Кит to w większości słowiańskich jest wieloryb, pożyczka z greckiego.
Магаре od rumuńskiego magăr (swoją drogą wiele macedońskich słów było mi łatwiej zapamiętać, bo były podobnych do rumuńskich xd)
Пајка to forma słowa патка (również oznacza kaczkę, a pochodzi od prasłowiańskiego, пајка to bardziej nazwa zwyczajowa)
Петел z prasłowiańskiego śpiewać. xD
Nawet nie chcę wiedzieć jak to wygląda w ich wykonaniu xD
A co do nazw, to my Słowianie, mamy to trochę zjebane - te wszystkie dźwiękonaśladowcze, prześmiewcze i erotykalne nazwy są zajebiszcze XD
Co do magare to z tego rumuńskiego nie-z-Rumunii, tak?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Grudzień 24, 2017, 22:53:00
Z jakich źródeł korzystasz?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 22:55:08
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:40:43
Cytat: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 22:22:57
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:14:15
Skąd (wybacz za latynicę):
Kučence
Kit
Magare
Pajka
Petel?

Wybaczam, to co napisałeś wygląda i tak lepiej od latynicy używanej przez Macedończyków w Internecie. ;-;
Кученце pochodzi od słowa куче
Кит to w większości słowiańskich jest wieloryb, pożyczka z greckiego.
Магаре od rumuńskiego măgărr (swoją drogą wiele macedońskich słów było mi łatwiej zapamiętać, bo były podobnych do rumuńskich xd)
Пајка to forma słowa патка (również oznacza kaczkę, a pochodzi od prasłowiańskiego, пајка to bardziej nazwa zwyczajowa)
Петел z prasłowiańskiego śpiewać. xD
Nawet nie chcę wiedzieć jak to wygląda w ich wykonaniu xD
A co do nazw, to my Słowianie, mamy to trochę zjebane - te wszystkie dźwiękonaśladowcze, prześmiewcze i erotykalne nazwy są zajebiszcze XD
Co do magare to z tego rumuńskiego nie-z-Rumunii, tak?

Nie wiem, skąd pochodzi rumuńskie măgar, początkowo myślałem, że z tureckiego, ale jednak nie.

Cytat: Henryk Pruthenia w Grudzień 24, 2017, 22:53:00
Z jakich źródeł korzystasz?

Słownik, szczegółowy opis gramatyki macedońskiej na wikipedii i to (http://macedonianlanguage.org/).
Czasem jeszcze coś się trafi na innych stronach, ale tego jest niewiele. Mimo wszystko, materiałów do macedońskiego jest dużo więcej, niż do ormiańskiego.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:57:31
CytatNie wiem, skąd pochodzi rumuńskie măgar, początkowo myślałem, że z tureckiego, ale jednak nie.
Nie, nie. Chodziło mi, czy macedoński zapożyczył toto z rumuńskiego, czy z tych rumuńskich używanych na Bałkanach (tj.: meglenorumuński, arumuński, czy istrorumuński).
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 23:01:52
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:57:31
CytatNie wiem, skąd pochodzi rumuńskie măgar, początkowo myślałem, że z tureckiego, ale jednak nie.
Nie, nie. Chodziło mi, czy macedoński zapożyczył toto z rumuńskiego, czy z tych rumuńskich używanych na Bałkanach (tj.: meglenorumuński, arumuński, czy istrorumuński).

Prawdopodobnie z tych nie-z-Rumunii.
Chociaż, магаре istnieje też w bułgarskim, więc może to być wzięte z dakorumuńskiego.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Widsið w Grudzień 24, 2017, 23:13:19
Mógł też to wziąć z albańskiego, w którym to się również pojawia (co sugeruje substratowe pochodzenie), albo z greki (γομάρι z przestawką, sugerowałoby wejście przez bułgarski / macedoński do pozostałych). Słowo ma postulowaną łacińską etymologię, ale zakłada ona dość dużo mieszania (nie to, że to nieprawdopodobne, w końcu wiele słów w rumuńskim nie bardzo przypomina swoje etymony).
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Grudzień 25, 2017, 11:03:34
Cytat: Úlfurinn w Grudzień 24, 2017, 23:01:52
Cytat: Pluur w Grudzień 24, 2017, 22:57:31
CytatNie wiem, skąd pochodzi rumuńskie măgar, początkowo myślałem, że z tureckiego, ale jednak nie.
Nie, nie. Chodziło mi, czy macedoński zapożyczył toto z rumuńskiego, czy z tych rumuńskich używanych na Bałkanach (tj.: meglenorumuński, arumuński, czy istrorumuński).

Prawdopodobnie z tych nie-z-Rumunii.
Chociaż, магаре istnieje też w bułgarskim, więc może to być wzięte z dakorumuńskiego.
Cytat: Widsið w Grudzień 24, 2017, 23:13:19
Mógł też to wziąć z albańskiego, w którym to się również pojawia (co sugeruje substratowe pochodzenie), albo z greki (γομάρι z przestawką, sugerowałoby wejście przez bułgarski / macedoński do pozostałych). Słowo ma postulowaną łacińską etymologię, ale zakłada ona dość dużo mieszania (nie to, że to nieprawdopodobne, w końcu wiele słów w rumuńskim nie bardzo przypomina swoje etymony).
Dziękuję! :D
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Towarzysz Mauzer w Grudzień 25, 2017, 21:57:00
Hrvatski jezični portal sprowadza sch. magarca do nowogreckiego gomari, przestawka niedziwna (por. np. mogila~gomila. Oczywiście pośrednictwa wołoskiego wykluczyć nie można.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Dynozaur w Styczeń 14, 2018, 12:54:13
Γομάρι to słowo nowogreckie, całkowicie obce grece klasycznej. Raczej wątpliwe, żeby było ono oryginalne greckie. Pewnie i Grecy od kogoś je wzięli... pytanie brzmi - kto był pierwszy.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Towarzysz Mauzer w Styczeń 15, 2018, 23:57:38
Nie tak znowu całkowicie:
γομάρι < μεσαιωνική ελληνική γομάρι(ο)ν < υποκοριστικό του αρχαίου ελληνικού γόμος (=φόρτωμα) < γέμω (wiktionary) (https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B3%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B9)
Ot, okazuje się, grecki osioł w jakiś kuriozalny sposób to tyle co wypchaniutki. Nie znam tła kulturowego, więc wydaje mi się naciągane, ale biorąc pod uwagę etymologię romańskiej wątroby, nie będę podważał.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Dynozaur w Styczeń 16, 2018, 15:53:33
Żeby było śmieszniej, nowogrecka wątroba (https://en.wiktionary.org/wiki/%CF%83%CF%85%CE%BA%CF%8E%CF%84%CE%B9#Greek) całkiem podobna...

W ruskim z kolei mamy "pieczeń" jako wątrobę. Widać kuchnia potrafiła mocno wpływać na nazwy tego organu xDDDD

Ale fakt, ciekawe ile tego typu "odjechanych" etymologij, powiązanych z pragmatyką słowa, których nie znamy i przez brak źródeł historycznych nigdy nie odkryjemy. Pewnie jest tego sporo, ale to już tylko Bóg jeden wie...
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 03, 2018, 19:44:07
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 3 - Придавка и множина
Dzisiaj o rodzajnikach, przymiotnikach i liczbie mnogiej

Liczba mnoga
Liczba mnoga to najtrudniejsza (poza systemem czasów) rzecz, jaka istnieje w macedońskim (co wiele i tak nie oznacza xd).
Tutaj pojawiają się pewne nielicznie nieregularności i sporo zasad, dlatego podzieliłem to na trzy części.

Liczba mnoga rodzaju męskiego



   [th]Liczba Pojedyncza[/th]
   [th]Liczba Mnoga[/th]
   [th]Wariacje[/th]
   [th]Przykłady[/th]
   [th]Wyjątki[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Jednosylabowe
+ови
-ј --> -еви
-ш/-ч/-ж --> -ови
-ш/-ч/-ж --> -еви
син - синови (syn)
еж - ежови (jeż)
крај - краеви (koniec)

маж - мажи
брат - браќа (brat)
Wielosylabowe
-к --> -ци
-г --> -зи
-х --> -си
-ел --> -ли*
*nie zawsze
автомобил - автомобили (samochód)
весник - весници (gazeta)
бубрег - бубрези (nerka)
монах - монаси (mnich)
петел - петли (kogut)
човек - луѓе (człowiek)
Końcówka -o
+вци
-
дедо - дедовци (dziadek)
-
Końcówka -a
-а --> -и
-ја --> и
судија - судии (sędzia)
-

Liczba mnoga rodzaju żeńskiego



   [th]Liczba Pojedyncza[/th]
   [th]Liczba Mnoga[/th]
   [th]Wariacje[/th]
   [th]Przykład[/th]
   [th]Wyjątki[/th]
[/tr]

   
   
Końcówka -a
-a --> -и
-ja --> -и
жена - жени
информација - информации
нога - нозе (noga)
рака - раце (ręka)
Spółgłoska na końcu
-
ноќ - ноќи
-


Liczba mnoga rodzaju nijakiego



   [th]Liczba Pojedyncza[/th]
   [th]Liczba Mnoga[/th]
   [th]Wariacje[/th]
   [th]Przykład[/th]
   [th]Wyjątki[/th]
[/tr]

   
   
   
   
Końcówka -о
-о --> -а
-
пенкало - пенкала (długopis)
око - очи (oko)
ухо - уши (ucho)
Końcówka -це
Końcówka -иште
-е --> -а
-
јајце - јајца (jajko)
училиште - училишта (szkoła)
-
Końcówka -е
-е --> -иња
-
пиле - пилиња (pisklę)
дете - деца (dziecko)
Końcówka -и
(zapożyczenia)
-и --> -и
+ња
киви - киви (kiwi)
такси - таксиња (taksówka)
-





Rodzajniki
W języku macedońskim istnieje złożony system rodzajnika określonego dodawanego do biernika. Poza tym, że każdy rodzaj (męski, żeński i nijaki) otrzymuje różny rodzajnik, to jeszcze decyduje tu nasza odległość od przedmiotu, o którym mówimy. Występują rodzajniki neutralne, bliskie i dalekie, jednakże z tymi dwoma ostatnimi spotykamy się dosyć rzadko, toteż przede wszystkim skupię się na rodzajniku neutralnym.
Pełna tabelka wygląda tak:



   [th][/th]
   [th]męski[/th]
   [th]żeński[/th]
   [th]nijaki[/th]
   [th]l. mn. m+ż[/th]
   [th]l. mn. n[/th]
[/tr]

   
   
   
Neutralny
-от
-та
-то
-те
-та
Bliski
-ов
-ва
-во
-ве
-ва
Odległy
-он
-на
-но
-не
-на

Biernik
CytatDeklinacja nie istnieje
W sumie, to istnieje. Zaimki osobowe mają formę biernika (także celownika), która dzieli się na krótką i długą.
W macedońskim zaimki w formie krótkiej te występują, jeśli rzeczownik z rodzajnikiem odpowiada naszemu biernikowi.



   [th]Osoba[/th]
   [th]Forma krótka[/th]
   [th]Forma długa[/th]
[/tr]

   
   
   
   
   
   
   
   
Јас
ме
мене
Ти
те
тебе
Тој
го
него
Таа
ја
неа
Тоа
го
него
Ние
нѐ
нас
Вие
ве
вас
Тиe
ги
нив

W praktyce wygląda to tak:
Дали тој го пие сокот? - Czy on pije sok? (mówimy tu o konkretnym soku)
Тие ме гледаат мене. - Oni mnie widzą (ale formy Тие ме гледаат/Тие гледаат мене również są poprawne, jeśli nie akcentujemy swojej osoby)
Рибата ги има децата. - Ryba ma dzieci.
[/size]

Przymiotnik
Macedońskie przymiotniki również są wybitnie regularne i proste do zrozumienia. Odmieniają się tylko przez trzy rodzaje i jedną liczbę mnogą (nie odmieniają się tylko zapożyczenia typu секси) oraz się stopniują. Przymiotnik odmienia się na cztery niemal identyczne sposoby, w zależności od tego, czy jego rodzaj męski nie ma końcówki czy ma końcówkę (-и, -ен, -ок, -жок/-зок),
np. нов, полски, лесен, краток, низок, жежок (nowy, polski, łatwy, krótki, niski, gorący):



   [th]Końcówka[/th]
   [th]r. męski[/th]
   [th]r. żeński[/th]
   [th]r. nijaki[/th]
   [th]l. mnoga[/th]
[/tr]

   
   
   
   
   
Brakновновановонови
полскиполскаполскополски
-енлесенлесналеснолесни
-оккратоккраткакраткократки
-сок
-жок
низок
жежок
ниска
жешка
ниско
жешко
ниски
жешки

Niestety, aby nie było tak łatwo - nie zawsze ta zasada działa, np. студен (zimny) odmienia się jak przymiotniki z końcówką zerową (студен, студена, студено, студени), podobnie zachowuje się m.in. przymiotnik висок (wysoki). Na szczęście tego typu przymiotniki rzadko się trafiają.
Przymiotniki macedońskie również otrzymują rodzajniki. Kiedy przymiotnik określa rzeczownik, to końcówka rodzajnika (taka sama jak rzeczownikowa) dodawana jest tylko za przymiotnikiem,
np. македонскиот јазик (macedoński język), темната ноќ (ciemna noc), руското знаме (rosyjska flaga), малите кученца (małe szczenięta).

Stopniowanie przymiotnika
W tym wypadku nawet szkoda robić tabelkę. Stopień wyższy tworzy się poprzez dodanie по przed przymiotnikiem (np. подобар, побрз, поспор),
a stopień najwyższy poprzez przedrostek нај (np. најдобар, најбрз, најспор), ważnym słowem będzie tutaj отколку, które używa się przy porównaniach (np. Ден е пожежок отколку ноќ - Dzień jest gorętszy od nocy)



Słownictwo
Jedzenie - Јадење
jabłko - јаболко; вишна - wiśnia; кајсија -morela
диња - dynia; лимон - cytryna; лубеница - arbuz
 малина - malina; мандарина - mandarynka; праска - brzoskwinia
 слива - śliwka; цреша - czereśnia; месо - mięso
 шунка - szynka; шкамп - krewetka; јастог - homar
 острига - ostryga; јајце - jajko; каша - kasza
 сирење - ser; зејтин - olej; путер - masło
 јогурт - jogurt; млеко - mleko; вода - woda
 сок - sok; чај - herbata; риба - ryba
 супа - zupa; домат - pomidor; кромид - cebula
 компир - ziemniak; лук - czosnek; морков - marchew
 сатата - sałata; зеленчук - warzywo; овошје - owoc


Przymiotnik - Придавка

брз - szybki ≠ спор - wolny
лесен - łatwy, lekki ≠ тежок - trudny, ciężki
мал - mały ≠ голем - duży
студен - zimny ≠ жежок - gorący
долг - długi ≠ краток  - krótki
висок - wysoki ≠ низок - niski
лош - zły ≠ добар - dobry
лев - lewy ≠ десен - prawy
гаден - ohydny ≠ вкусен - smaczny
грд - brzydki ≠ убав - ładny
македонски - macedoński; полски - polski; руски - rosyjski
 англиски - angielski; бугарски - bułgarski; албански - albański (xDDDDDDDDDDDDDDDDDD)

Zadanie
Przetłumaczyć na macedoński używając za każdym razem rzeczownik ma być określony:
Mleko nie jest zimne.
Język macedoński jest ładniejszy od języka angielskiego.
Widzę brzydkie owoce.
Oni mnie nie słyszą i nie widzą.
Czy owoc ma dobry cok?
Lewicowy człowiek jest gorszy i nie jest człowiekiem.
Krewetki są smaczne.
Lubię gorącą herbatę.
Arbuz jest lepszy od dynii.
Jeszcze sobie coś powymyślać
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Maj 03, 2018, 22:37:47
Śmieszne te końcówki.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Maj 04, 2018, 00:39:59
No ta liczba mnoga tworzona dopełniaczem jest bardzo dziwna. Rodzajniki trochę nóblangerskie :P
CytatТие ме гледаат мене.
Oni mnie widzą mnie?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 10:34:44
Cytat: Pluur w Maj 04, 2018, 00:39:59
CytatТие ме гледаат мене.
Oni mnie widzą mnie?

Jeśli akcentujesz osobę to tak powiesz, analogicznie do np.
Дали го знаеш Игор? - Czy go znasz Igora?
Fakt faktem rzadko używamy formy Тие ме знаат мене, bo jest po prostu niewygodna w mowie potocznej, ale przy wyraźnym zaznaczaniu swojej osoby jest niezbędna. Natomiast formy typu Дали го знаеш Игор? są na porządku dziennym.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Maj 04, 2018, 12:47:20
Cytat: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 10:34:44
Cytat: Pluur w Maj 04, 2018, 00:39:59
CytatТие ме гледаат мене.
Oni mnie widzą mnie?

Jeśli akcentujesz osobę to tak powiesz, analogicznie do np.
Дали го знаеш Игор? - Czy go znasz Igora?
Fakt faktem rzadko używamy formy Тие ме знаат мене, bo jest po prostu niewygodna w mowie potocznej, ale przy wyraźnym zaznaczaniu swojej osoby jest niezbędna. Natomiast formy typu Дали го знаеш Игор? są na porządku dziennym.
Dziwny jest ten język.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 12:59:28
Jeden z dziwniejszych słowiańskich.
O ile się nie mylę, to nawet bugarski, którego gramatyka jest zbliżona do macedońskiej (brak przypadków, rodzajniki, system czasowy) nie ma podwójnych dopełnień. Sytuacja jeszcze fajniej wygląda, kiedy określone podwójne dopełnienie bliższe łączy się z określonym podwójnym dalszym w zdaniach typu Matka czyta dzieciom książkę (Мама им ја чита книгата на децата) xD


EDIT
Aby było wesej, to w tym zdaniu wyszło już trzecie znaczenie słowa на. xD
Oznacza ono:
- przyimek ,,na" (Сум на гора - Jestem na górze)
- przynależność (Знаме на Македонија - flaga Macedonii)
- jeszcze do tego oddziela drugą część dopełnienia bliższego od drugiej części dopełnienia dalszego xDDD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Maj 04, 2018, 13:25:41
Myślałem, że polubię ten język, ale właśnie doszedłem do wniosku, że to gorsze niż tonalny słowiański xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 13:29:35
Jak zobaczysz czasy przeszłe, to już Cię dobije. xDDDD
Czasy są jeszcze gorsze. :D

A co do nielubienia - bułgarski jest jeszcze gorszy, bo do tego brzmi ohydnie. xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Maj 04, 2018, 14:28:23
Macedoński to djalekt bułgarskiego! UCIEKA W PODSKOKACH NA JEDNEJ NÓŻCE
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 14:49:36
ŚLĄSKI TO DJALEKT POLSKIEGO
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Maj 04, 2018, 16:37:51
Cytat: Úlfurinn w Maj 04, 2018, 13:29:35
A co do nielubienia - bułgarski jest jeszcze gorszy, bo do tego brzmi ohydnie. xD

Protestuję - lubię słuchać bułgarskiego, te mięciutkie "sz", szwa i swobodny akcent są melodią dla ucha :)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Maj 04, 2018, 17:21:01
POLSKI TO DIALEKT ŚLĄSKIEGO
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Maj 16, 2018, 19:25:19
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 4 -  Сегашно време на модални глаголи во македонскиот јазик
Tym razem o czasownikach modalnych i bezokoliczniku

Czasowniki modalne
Macedońskie czasowniki modalne odmieniają się regularnie, niektóre jednak nie muszą być odmienione. Mają znaczenie podobne do polskich:
сака - chcieć, lubić, kochać (nie w znaczeniu poważnego uczucia)
смее - móc (w sensie posiadania pozwolenia)
може - móc (w sensie posiadania umiejętności)
мора - musieć
треба - mieć powinność lub odpowiednik polskiego trzeba
Czasowniki te, jak wspomniałem podlegają normalnej odmianie. Czasowniki сака i смее zawsze muszą występować w formie odmienionej, czasowniki може i мора mogą być odmienione, ale również można ich używać w formie 3os.l.p. do wszystkich osób, należy jednak pamiętać, że може w formie nieodmienionej bardziej oznacza móc w sensie przyzwolenia, czasownik треба nie odmienia się i zawsze występuje w 3.os.l.p. Czasowniki te jednak nie mają zbyt szerokiego zastosowania, jeśli nie łączą się z jakimś czasownikiem.

Да przed czasownikami
Jak zostało już to powiedziane - macedoński nie posiada formy bezokolicznika. Nie da się więc wyrazić zdania Chcę pojechać do Macedonii. w sposób identyczny do polskiego, ponieważ 3.os.l.p. nie zastępuje bezokolicznika i służy jedynie jako forma słownikowa. Aby wyrazić więc ten drugi czasownik w języku macedońskim również trzeba go odmienić do odpowiedniej osoby i oddzielić od modalnego słówkiem да. Zatem zdanie Chcę pojechać do Macedonii. po macedońsku będzie wyglądało tak:
Сакам да возам во Македонија.
Uwaga! во przy określaniu ruchu oznacza również polskie do przy m.in. nazwach krajów.

Zadanie
Przetłumaczyć na macedoński używając za każdym razem rzeczownik ma być określony:
Mleko nie może być zimne.
Język macedoński musi być jest ładniejszy od języka angielskiego.
Nie chcę widzieć brzydkich owiec.
Oni nie powinni mnie słyszeć.
Czy owoc musi mieć dobry sok?
Mogę pracować w domu.*
Chcę zjeść smaczną krewetkę.
Lubię pić gorącą herbatę.
Jeszcze sobie coś powymyślać

*w domu = дома


Na następnej lekcji wprowadzę więcej słownictwa. Ta lekcja była krótkim uzupełnieniem poprzednich. :)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Maj 16, 2018, 20:08:01
Czy te да to takie i?
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Maj 16, 2018, 20:39:22
Cytat: Henryk Pruthenia w Maj 16, 2018, 20:08:01
Czy te да to takie i?

Zgaduję, że tak jak w serbskim:
На Балкану хоћеш ватру да запалиш.
(Gdzie w chorwackim byłby w miejscu pogrubionego po prostu bezokolicznik [zapaliti]).

Albo takie żeby/że:

Мислим да то није лоше.
Хоћем да дођеш к мени.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Τόλας w Maj 17, 2018, 01:30:12
Cytat: Caraig w Maj 16, 2018, 20:39:22
Cytat: Henryk Pruthenia w Maj 16, 2018, 20:08:01
Czy te да to takie i?

Zgaduję, że tak jak w serbskim:
На Балкану хоћеш ватру да запалиш.
(Gdzie w chorwackim byłby w miejscu pogrubionego po prostu bezokolicznik [zapaliti]).

Albo takie żeby/że:

Мислим да то није лоше.
Хоћем да дођеш к мени.
Czyli zwyczajna partykuła trybu łączącego.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Czerwiec 07, 2018, 19:20:52
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 5 -  Опис на човек или животно во македонскиот јазик
Podstawowe części ciała i krótki opis

Części ciała
:


   [th]
Polski
[/th]
   [th]
Macedoński                         
[/th]
   [th]
Polski
[/th]
   [th]
Macedoński
[/th]
[/tr]
[tr]
   [td]
oko
[/td]
   [td]
око                         
[/td]
   [td]
usta
[/td]
   [td]
уста
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
ucho
[/td]
   [td]
уво                         
[/td]
   [td]
ciało
[/td]
   [td]
тело
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
noga
[/td]
   [td]
нога                         
[/td]
   [td]
głowa
[/td]
   [td]
глава
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
ręka
[/td]
   [td]
рака                         
[/td]
   [td]
ząb
[/td]
   [td]
заб
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
włosy
[/td]
   [td]
коса                         
[/td]
   [td]
łapa
[/td]
   [td]
шепа
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
nos
[/td]
   [td]
нос                         
[/td]
   [td]
ogon
[/td]
   [td]
опашка
[/td]
[/tr]
[/table]

Zadanie: Przyporządkowywanie opisów
Aby nie było nudno, wybrałem macedońskie piosenkarki :D
Przyporządkujcie je do krótkich opisów w języku macedońskim.
1
(http://www.dan.co.me/gfx_bb/sar1612015.jpg)
[Zamknij]
2
(http://hybread.mk/wp-content/uploads/2018/02/loba-2__1519300923_77.29.84.171.jpg)
[Zamknij]
3
(http://3.bp.blogspot.com/-zKAbYjQU6nU/T9BuT8S5a6I/AAAAAAAAAIk/2CamXlosvUg/s1600/Kaliopiii+(632).jpg)
[Zamknij]
4
(http://images.idividi.com.mk/images/Magdalena_Cvetkovska1.jpg)
[Zamknij]



   [th]Опис 1[/th]
   [th]Опис 2[/th]
[/tr]

   
   [th]Опис 3[/th]
   [th]Опис 4[/th]
[/tr]

   
Калиопи има долга црна коса, мали очи и мали уста.
Таа не е висока, но не е ниска. На сликата има македонско знаме.
Викторија Лоба е македонска пејачка, но живее во Русија.
Има долга блонд коса, зелени очи, мали нос.
Уста не се големи, но не се мали.
Елена Ристеска има долга темна коса, големи очи
и уста, но мал нос.
Магдалена Цветкоска е млада пејачка, има долга темна коса,
мал нос и мали уста. Е ниска, но не многу ниска.

Odpowiedzi
Opis 1 - zdj. 3
Opis 2 - zdj. 2
Opis 3 - zdj. 1
Opis 4 - zdj. 4
[Zamknij]


Wybaczcie, że taka krótka ta lekcja. Na następnej omówię kolory i wprowadzę nieco więcej określeń
PS: nic nie poradzę na te kulawe opisy, nigdy przy nauce języka nie potrafiłem ich robić za dobrze xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Czerwiec 07, 2018, 19:35:50
Cytatшепа
опашка
Skąd to? :O
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Czerwiec 07, 2018, 20:13:50
Nie wiem, ale шепа moim zdaniem jest kognatem naszej łapy.
Natomiast опашка chyba jeszcze egzystuje w bugarskim.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Dynozaur w Czerwiec 07, 2018, 20:16:17
Cytat: Úlfurinn w Czerwiec 07, 2018, 20:13:50
Nie wiem, ale шепа moim zdaniem jest kognatem naszej łapy.

Nie jest. To mogę zapewnić.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Czerwiec 07, 2018, 20:54:32
Ciekawy dryf semantyczny z tą kosą.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Czerwiec 07, 2018, 21:06:26
Zaprawdę dziwny ten język jest.  ::-)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 04, 2018, 22:56:58
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 6 - Имења на бои и македонски ,,генитив"
Dzisiaj krótko o kolorach i wyrażaniu dopełniacza po macedońsku

Kolor (Боја)
:


   [th]
Polski
[/th]
   [th]
Macedoński                         
[/th]
   [th]
Polski
[/th]
   [th]
Macedoński
[/th]
[/tr]
[tr]
   [td]
czarny pies
[/td]
   [td]
црно куче                         
[/td]
   [td]
czerwony pomidor
[/td]
   [td]
црвен домат
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
żółty kwiat
[/td]
   [td]
жолто цвеќе                         
[/td]
   [td]
różowy cukierek
[/td]
   [td]
розова бомбона
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
zielone jedzenie
[/td]
   [td]
зелена(!) храна                         
[/td]
   [td]
pomarańczowy dom
[/td]
   [td]
портокалова куќа
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
fioletowa paczka
[/td]
   [td]
виолетов пакет                         
[/td]
   [td]
niebieski pluszowy miś
[/td]
   [td]
сино мече
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
brązowe drzewo
[/td]
   [td]
кафеаво дрво                         
[/td]
   [td]
biały ogród
[/td]
   [td]
бела градина
[/td]
[/tr]
[tr]
   [td]
jasnozielony
[/td]
   [td]
светлозелена боја                         
[/td]
   [td]
ciemnoniebieski
[/td]
   [td]
темносина боја
[/td]
[/tr]
[/table]

Macedoński ,,dopełniacz"
Wyrażanie przynależności w języku macedońskim jest wyjątkowo proste, jeśli nie korzystamy z zaimków dzierżawczych. Ponieważ nie ma odmiany rzeczownika przez przypadki, stosujemy posiłkowe słowo на i tyle. Przykładowo:



   

   



   
   
волна на овцахрана на човек
wełna owcyjedzenie człowieka
Ѕвезда од Кутлеш е на знаме на македонски народ.Црква е кyќата на Бог.
Słońce z Werginy jest na fladze narodu maceńskiego.Kościół jest domem Boga.


No i bonusowo: słownik angielsko-macedoński (https://recnik.off.net.mk/recnik/angliski-makedonski/*)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Sierpień 05, 2018, 17:15:54
Cytatкафеаво дрво
To z kawy
Cytatпортокалова куќа
a to z Portugalji?  :-o
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 05, 2018, 19:36:41
Cytat: Pluur w Sierpień 05, 2018, 17:15:54
Cytatпортокалова куќа
a to z Portugalji?  :-o

Nie rozumiem, co Cię tu dziwi. :p
Owszem, pochodzi od Portugalji, a na Bałkany przybyło z j. włoskiego/weneckiego jako ,,pomarańcza". Poza serbskochorwackim i słoweńskim wszędzie to mamy:
- macedoński i bułgarski - портокал
- szkipski - portokall
- rumuński - portocală
- neopseudogrecki - πορτοκάλι

Co ciekawe, słowo to również zadomowiło się w kilku językach tureckich...:
- turecki - portakal
- uzbecki - po'rtahol
- azerski - portağal
- krymskotatarski - portaqal
- gaugaski - portokal
- kazachski - бартоқал

...oraz kilku innech:
- kurdyjski - pirteqal
- gruziński - ფორთოხალი (portoxali)
- perski - پرتقال (porteqâl)
- arabski - بُرْتُقَال (burtuqāl)

Samo słowo ogólnie skakało, bo większość przejmowała to z neopseudogreckiego, ale np. turecki zapożyczył od Persów.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Pluur w Sierpień 06, 2018, 01:09:35
Ciekawe w sumie.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 07, 2018, 22:37:32
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 7 -  Идно време во македонскиот јазик
Czyli o tem, jak wyrażać przyszłość w j. macedońskim

Czas przyszły
W języku macedońskim wyrażanie przyszłości jest niezwykle proste. Używamy jedynie słowa posiłkowego - ќе do formy czasu teraźniejszego danego czasownika, która, jak wiemy, jest zawsze (poza być) regularna. Inaczej sprawa wygląda przy czasowniku być oraz przy negacjach, ale nadal budowa jest wyjątkowo banalna. Zamiast odmieniać w tej konstrukcji nieregularnego сум, używamy regularnego rdzenia биде Wyrażając przyszłość należy jednak, podobnie jak w języku polskim, zwracać uwagę na aspekt. Dotychczas w kursie używałem tylko i wyłącznie aspektu niedokonanego czasowników (do aspektu dokonanego dojdziemy za dwie lekcje), więc problemu nie ma, ale od razu przestrzegam: w j. macedońskim ќе używamy również przy przyszłości dla czasowników w aspekcie dokonanym, ponieważ ich formy teraźniejsze funkcjonują normalnie, co może być trudne do zrozumienia dla nas (dokładnie opiszę to za dwie lekcje). Przykładowe zdania oznajmujące w czasie przyszłym:


Ќерката на Борис ќе ја чита книгата.
Córka Borysa będzie czytać (tę) książkę.

Во септември ќе смееме да гласаме против новото име на Македонија.
We wrześniu będziemy mogli zagłosować przeciw nowej nazwie Macedonii.

Тие ќе бидат тука во ноќта.
Oni będą tutaj w nocy.


Nieco inaczej wyglądają negacje, które można utworzyć na dwa sposoby:
- poprzez normalną negację przed ќе
- poprzez użycie нема да



   
   
   
   

   
   [th][/th]
   [th]
                       Prosta negacja ќе готви (będzie gotować)[/th]
   [th][/th]
L. poj.L. mn.
1 os.(јас) не ќе готвам(ние) не ќе готвиме
2 os.(ти) не ќе готвиш(вие) не ќе готвите
3 os.(тој) не ќе готви(тие) не ќе готват



   
   
   
   

   
   [th][/th]
   [th]
                       Negacja z нема да ќе мие (będzie myć)[/th]
   [th][/th]
L. poj.L. mn.
1 os.(јас) нема да мијам(ние) нема да миеме
2 os.(ти) нема да миеш(вие) нема да миете
3 os.(тој) нема да мие(тие) нема да мијат







Słownictwo
Tekst

Јас се викам Виктор и живеам во Скопје во стан. Во станот има три соби, една кyјна и едно купатило. Најголема е дневна соба - таму има софа, телевизор и килим. На килимот има мала маса. Во кyјна има многу предмети за готвење - лонеци, тави, печка, рерна и скара. Храната е во фрижидер, замрзнувач или во фиоки. Во едната соба е мојот габинет - тамy има маса за пишување, сметач, столица и голем шкаф. Во втората соба е мојата спална. Таму има голем кревет, на кој спијам со мојата жена - Анна. Има тамy исто така маса, шкаф за книги. Во кyпатило се миеме. Тамy има: нужник, туш, огледало, перална, мијалник и када. Во секоја соба (со исклучок на кyпатилото) има голем прозорец. Секоја соба има ламба, а во мојот габинет има уште часовник. Моја сестра - Алина живее во Битола и има голема куќа со четри соби. Под куќата има визба, каде Алина има магазин со различни предмети. Во дневната соба таа има камин.

słowniczek
стан - mieszkanie
соба - pokój
кyјна - kuchnia
купатило - łazienka
дневна соба - salon
софа - kanapa
телевизор - telewizor
килим - dywan
маса - stół
предмет - rzecz, przedmiot
готвење - gotowanie
лонец - garnek
тавa - patelnia
печка - kuchenka
рерна - piekarnik
скара - grill
фрижидер - lodówka
замрзнувач - zamrażarka
фиокa - szuflada
габинет - gabinet
тамy - tam
маса за пишување - biurko
сметач - komputer
столица - krzesło
шкаф - szafa
спална - sypialnia
кревет - łóżko
исто така - również, też
нужник - ubikacja
туш - przysznic
огледало - lustro
перална - pralka
мијалник - umywalka
када - wanna
секој - każdy
со исклучок - z wyjątkiem
прозорец - okno
ламба - lampa
уште - jeszcze
часовник - zegar
визба - piwnica
магазин - magazyn
различeн - różny
камин - komin
[Zamknij]


Zadanie
1) Dokończyć opis domu Aliny

2) Napisać po macedońsku:
Jutro będę gotował w kuchni.
Dzisiaj nie będę spał w salonie.
Również ty powinieneś głosować przeciw nowej nazwie Macedonii.
Sołuń będzie macedoński.
Będziemy jeść w salonie.
Oni nie będą się myć w wannie.
Nie będziesz pisać książek.
Kobieta gotuje w kuchni. (hehe)



Na następnej lekcji będzie sprzęt w domowy, a także coś, co przypadkowo pominąłem - czyli zwroty.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Sierpień 08, 2018, 01:13:35
Ładny ten bułgarski, czekam na więcej!
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 08, 2018, 07:44:30
Cytat: Henryk Pruthenia w Sierpień 08, 2018, 01:13:35
Ładny ten bułgarski, czekam na więcej!

To się przecież wyklucza, bo bułgarski nie może być ładny xD

EDIT
Co sądzicie o tekstach? Lepiej, żebym darował sobie pisanie ich? xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Dynozaur w Sierpień 08, 2018, 09:50:28
Компјутер? Ech... a łudziłem się, że to będzie сметач (https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%87).
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Sierpień 08, 2018, 09:59:41
Teksty nie są złe. Zawsze to coś lepszego niż kurs gramatyki.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 08, 2018, 12:17:34
Cytat: Dynozaur w Sierpień 08, 2018, 09:50:28
Компјутер? Ech... a łudziłem się, że to będzie сметач (https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%87).

Lol, nie znałem smetacza xD
Nigdy nie rozmawiałem z Macedończykami o komputerach, a компјутер był na jakimś internetowem kursie.
Nie mniej, zapytam się jednego rodzimomówcy, czego częściej używają.
Ale trzeba zmienić, bo kompjuter ssie
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Caraig w Sierpień 08, 2018, 16:17:17
Рачунар FTW.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 08, 2018, 22:59:53
(https://i.imgur.com/pw4j4f3.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/pw4j4f3.png)
Лекција 8 -  Корисни изрази во Македонија
Zwroty w j. macedońskim

Przydatne zwroty
Osobiście przyznam, że nic mnie tak bardzo nie wkurwia w nauce języka, jak właśnie poznawanie tych zwrotów. Niestety, trzeba zawsze przejść przez ten syf, aby móc się normalnie komunikować. Na szczęście macedońskie frazy są stosunkowo przyjazne i nie ma w nich dużo męczenia się:

Witaj (nieformalne) - Добродојде
Witaj (formalnie) - Добродојдовте
Cześć! - Здраво!
Dzień dobry (rano) - Добро утро
Dzień dobry - Добар ден
Dobry wieczór - Добра вечер(!)
Dobranoc - Добра ноќ
Dzięki (nieformalnie) - Фала
Dziękuję (formalnie) - Благобарам
Przepraszam - Жалам
Przepraszam (jako zapytanie) - Извинете
Poproszę - Ве молам
Do widzenia - Довидување
Na zdrowie! - Наздравје!
Miłego dnia - Пријатен ден
Smacznego - Пријатно јадење
Powodzenia - Со среќа
Gratulacje - Честитки
Miło mi cię poznać - Мило ми е што те запознав
Jeszcze więcej zwrotów (https://www.omniglot.com/language/phrases/macedonian.php)

Zaimki dzierżawcze
Również i o nich zapomniałem. Ciekawostką jest, że w j. macedońskim przedmiot określany zaimkiem dzierżawczym może być określony lub nieokreślony. Rodzajnik stawia się zawsze wtedy na zaimku (np. мојата мала куќа). Warto zwrócić uwagę również na to, że w macedońskim wszystkie zaimki dzierżawcze (nawet jego, jej, ich) odmieniają się przez rodzaje. Występują również krótkie formy zaimków, które są nieodmienne, pojawiają się one za słowem, które określają. Jeśli występują z rodzajnikiem, to jest on oznaczany na rzeczowniku (np. станот ми):

(https://i.imgur.com/djzaUCT.png)


Zadanie
1) Stworzyć djalog z zwrotami z lekcji

Na następnej lekcji nadrobię teksty i zadania. :)
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Obcy w Sierpień 09, 2018, 11:24:03
Cytat: Úlfurinn w Sierpień 08, 2018, 22:59:53
ѝ

Coś pięknego. W bułgarskim też to jest jedyny przypadek tej litery jako zaimek.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 17, 2018, 17:00:27
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 9 -  Увод во глаголски вид во македонскиот јазик
Wstęp do aspektu w języku macedońskim

Aspekt dokonany czasownika
Podobnie jak polszczyzna, język macedoński również dzieli czasowniki pod względem aspektu - dokonanego i niedokonanego. Również podobnie jak u nas, większość czasowników dokonanych ma różne przedrostki, tak jak my mamy np. prze-, na-, z/s-, do-, za-, w- (przeczytać, napisać, zjeść, dojechać, zawrzeć, wnieść itd., tak Macedończycy mają np. про-, из-, на-, до-, оз-, в- (przykłady w dalszej części). Część czasowników jest dwuaspektowa (np. być), ale do tego dojdziemy później. Poznając nowy czasownik należy się uczyć jego formy dokonanej, którą od tej lekcji będę konsekwentnie podawał przy nowych czasownikach. Poniżej znajduje się forma dokonana wszystkich czasowników, jakie dotychczas pojawiły się w lekcjach:
czasowniki dokonane
вели - рече [-ов, ч - к]
(се) вика - (се) свика [-ав]
вози - завози [-ив]
вози - развози [-ив]
гледа - погледа [-ав]
готви - зготви [-ив]
зборува - зазборува [-ав]
зема - земе [-ов, м - д]
знае - зазнае [-в]
јаде - изеде [-ов]
мие - мие [-в]
мисли - до/замисли [-ив]
мрази - омраза [-ав]
пее - пропее [-ав]
пие - (се) испие [-в]
оди - отиде [-ов]
пише - пише(!) [-ав]
прави - направи [-ив]
pаботи - доработи [-ив]
седи - до/иседи [-ив]
слуша - сослуша [-ав]
стои - застои [-јав]
учи - научи [-ив]
чита - прочита [-ав]


Końcówki podane w nawiasach kwadratowych również są do nauczenia! Będziemy je wykorzystywać przy aoryście
Czasowniki, których forma podstawowa dokonana kończy się na -a (np. погледа) zawsze mają aorystową końcówkę [-ав]
[Zamknij]

Czasowniki dokonane w czasie teraźniejszym i przyszłym
Polski, w przeciwieństwie do języków południowosłowiańskich (wśród których jest również macedoński) nie odróżnia aspektu w czasie teraźniejszym (o ile w ogóle odróżnia w teraźniejszości) w ten sposób, jak na Bałkanach. Przykładowo, dla nas przeczytam oznacza czynność przyszłą dokonaną - tym czasem w języku macedońskim прочитам jest formą teraźniejszą dokonaną (przeczytuję?). Forma ta co prawda nie występuje często (bo użyteczność tego nie jest za duża), więc jej główne zastosowania będą w zdaniach z czasownikiem posiłkowym, np.: Сакам да ја прочитам оваа книга. Przyszłość czasownika dokonanego wyrażamy tak samo, jak niedokonanego, np.: Денес ќе научам да сметам во македонски - Dziś nauczę się liczyć po macedońsku.




Tekst

Се викам Марија. Секој ден имам многу работа. Се разбудувам во 6 часот, се мијам, а потоа готвам појадок за цело семејство. Моите деца одат во училиште, а мојот маж во биро. Јас останувам дома и почнувам да уредувам. Најпрво мијам садови и ножари - по јадење плочи, чинии, ножеви, лажици, виљушки, филиџани и чаши се нечисти. Потоа одам да се одморам на момент. Во 12 часот одам да пазарам, бидејќи морам да правам ручек за децата. Купувам потребни состојки, враќам и го готвам ручекот. Моите деца - Билјана и Киро се дома во 15 часот. По ручек прашам во целата куќа, а Билјана и Киро учат. Мојот маж - Игор доаѓа во 17 часот, кога јас готвам вечера за нас. Во вечер гледаме филми во телевизија.

słownictwo
секој - każdy
се разбудува - се разбуди [-ив] - budzić się
бидејќи - ponieważ
прашува - праша [-ав] - odkurzać
појадок - śniadanie
семејство - rodzina
час - godzina
останува - остане [-ав] - zostać (w jakimś miejscu, stanie)
уредува - уреди [-ив] - sprzątać
почнувам - почне [-ав] - zaczynać
најпрво - najpierw
сад - naczynie
ножар - sztuciec
плоча - talerz
чинија - miska
нож - nóż
лажица - łyżka
виљушка - widelec
филиџан - filiżanka
чаша - kubek
нечист - brudny (domyślcie się, jak może być czysty xD)
се одмора - се одмори [-ив] - odpoczywać
пазари - испазари [-ив] - robić zakupy
ручек - obiad
купува - купи [-ив] - kupować
потребен - potrzebny
состојка - składnik
враќa - врати [-ив] - wracać
праши - запраши [-ив] - odkurzać
доаѓа - дојде [-ов] - dojeżdżać, wracać
кога - kiedy, podczas, gdy
[Zamknij]


Liczebniki
Skoro już padło zdanie Денес ќе научам да сметам во македонски, to jeszcze liczbeniki, jako wstęp do kolejnej lekcji z godzinami, kalendarzem itp. System liczbowy języka macedońskiego jakoś specjalnie się nie różni od systemów słowiańskich, zwłaszcza tych bałkańskich. Więc odsyłam tutaj (https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%B8), a tak przy okazji jeszcze macie tam też trochę tekstu po macedońsku

Zadanie
1) Napisać liczby po macedońsku

5, 13, 14, 18, 23, 39, 42, 50, 66, 71, 84, 92, 184, 593, 925, 1953, 2032, 2137, 4920, 10'029, 42'840, 345'778, 942'452, 4'257'424

2) Napisać po macedońsku:
Najpierw śniadanie, później obiad
Odkurzę w domu
Chcę lepiej uczyć się macedońskiego.
Wrócę dzisiaj z Skopje do macedońskiego Sołunia.
W moim pokoju nie ma dywanu.
Ta patelnia jest brudna, umyję ją.
Muszę przeczytać dziesięć książek.
Tekst Krewetka jest o kobiecie i jej roli w domu.  (rola - улога)



Kto znajdzie to, co powinno być znalezione dostanie krewetki na pw
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Henryk Pruthenia w Sierpień 17, 2018, 18:19:24
Chyba masz błąd z паботи.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Sierpień 17, 2018, 20:43:32
Faktycznie, był tam błąd. Odruchowo kliknąłem w p na macedońskiej klawiaturze, która oparta jest na QWERTY xD
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Czerwiec 02, 2019, 15:53:18
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 10 -  Минато определено несвршено време во македонскиот јазик
Wstęp do czasów przeszłych w języku macedońskim

Czas przeszły określony niedokonany
Zarówno bułgarski, jak i macedoński charakteryzuje dosyć spora ilość używanych czasów gramatycznych. Najprostszym macedońskim czasem przeszłym jest czas określony niedokonany, który podobnie, jak formy czasu teraźniejszego, jest całkowicie regularny. Stosowany jest:

  • do wyrażania niedokonanej, często powtarzalnej czynności przeszłej;
    Продавничката на долго и на широко ми зборуваше за некои од нив.
    (Sprzedawczyni ,,długo i szeroko'' mi mówiła o którymś z nich.)
  • do wyrażania uprzejmej prośby;
    Да ми разкажуваше за случката.
    (Gdybyś mi opowiedział.../Opowiedz mi proszę o wydarzeniu.)
  • do wyrażania pewności/gotowości w danej kwestji.
    Сигурно го купував да не беше оштетен.
    (Na pewno go kupiłem/kupię, aby nie był uszkodzony.)

Odmiana czasowników w czasie przeszłym określonym niedokonanym
(https://i.imgur.com/MPzxjuv.png)

Uwaga! Jak widać na załączonym obrazku, w tym czasie czasownik odmienia się tylko przez osoby, ale nie ma odmiany przez rodzaje, jakkolwiek głupio nie brzmiałoby to z polskojęzycznego punktu widzenia.



Zadanie + słownictwo
1) Uzupełnić w odpowiedniej formie czasu przeszłego:
1. Ова _________ (сум) толпа [stado] гладни и нечисти волки.

2. Сé _________ (се одвива - odbywać się) свечено [свечен - uroczysty], достоинствено [достоинствен - dostojny].

3. Тие денови _________ (сум) малку и еуфорични...

4. _________ (знае) ли, _________ (може) ли да предвидите [предвиди - przewidzieć] што ќе се случи [stać się]?

5. _________ (смета - liczyć) дека тоа е поради [przez, ze względu na] мојата дотогашна [дотогашeн - trwający do tego czasu] активност.

6. Младоженците [младоженец - nowożeniec] ги _________ (венчава - udzielać ślubu) архијерејот [biskup prawosławny] Благоја Спировски.

7. Вие ги _________ (води) групите?

8. Пукање [pękanie, wybuch] и истрели [истрел - strzał] со огнено оружје [оружјe - broń] се звуците [dźwięki; dźwięk - звук] кои _________ (преовладува - zdominować) во гранични кризните [кризeн - kryzysowy] реони во изминатата [изминат - ubiegły] ноќ. Поголеми инциденти _________ (нема).

10. Ова _________ (сум) моја соба, нели [prawda]?



W przypadku jakichkolwiek niepewności polecam słowniki:
http://www.recnik.net.mk/ - słownik polsko-macedoński i macedońsko-polski, ma trochę luk, ale jest to jedyne tego typu źródło; wersja polsko-macedońska ogólnie jest lepiej dopracowana;
https://en.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Main_Page - angielski wikisłownik;
https://recnik.off.net.mk/ - bardzo obszerne źródło, słownik ma tłumaczenia w obie strony z macedońskiego na angielski, niemiecki, albański, język urzędowy Republiki Byłych Osmańskich Prowincyj Morei i Sołunia, francuzki, słoweński, turecki, serbskochorwacki (w odmianie serbskiej) i rosyjski, wszystkie wersje językowe są bardzo wysokiej jakości;
http://www.makedonski.info/ - jednojęzyczny słownik języka macedońskiego z ogromną bazą słownictwa i przykładów zastosowania.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Czerwiec 30, 2019, 20:37:48
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 11 -  Вежби, речник за тема - Македонија
Zadania i słownictwo związane z ogólnym opisem Macedonji

Текст
Прочитај го текстов
Република Македонија се наоѓа во југоисточниот дел на Европа, поточно, во срцето на Балканскиот Полуостров. Се простира на површина од 25 713км2. Географиски, се граничи со Србија на север, со Бугарија на исток, со ,,Грција''* на југ и со Албанија на запад. Нацелена е со околу 2 060 000 жители и во неа, освен Македонци, живеат Албанци, Турци, Срби, Власи, Роми и други. Главен град на Република Македонија е Скопје, којшто е и најголем нејзин град, со околу 550 000 жители. Други поголеми градови се: Битола, Куманово, Прилеп, Охрид, Тетово, Струмица, Штип, Велес и Крушево.
Македонија е планинска земја. Во неа ридовите и планините зафаќаат околу 80% од површината. Меѓу убавите планини: Шар Планина, Баба, Јакупица, Осоговска Планина, Плачковца, Бистра, Галичица и други, највисока е планината Кобар (2764м).
Водните површини на Македонија се обележани со многу реки и езера. Најголеми реки се: Вардар, Треска, Црна Река, Пчиња и Брегалница, а најголеми природни езера се: Охридско Езеро, Преспанско Езеро и Дојранско Езеро. Најголемите меѓу глечерските езера е Боговинско Езеро на Шар Планина, а од вештачките езера најголемето е Тиквешко Езеро. Исто така, Македонија изобилува и со извори на термални води.
Во Македонија има и природни убабини заштитени со закон. Такви се националните паркови Галичица, Пелистер и Маврово и други природни паркови и резервати со ретки примероци на растенија и животни. Македонска гордост од растителниот свет е борот наречен молика или македонски бор, којшто расте низ цела Македонија, а е откриен на планината Пелистер. Од животинскиот свет Македонците се гордеат со овчарското куче шарпланинец, коешто потекнува од планинските масиви во Северна Македонија - Шар Планина, Кобар, Стогово, Бистра и Маврово.
За климата во Македонија се карактеристични жешки суви лета и студени влажни зими. Ваквите услови се многу поволни за развој на земјоделството и на сточарството, како најразвиени стопански дејности во земјата. Голем дел од површината на Македонија е покриен со плодни земјоделски површини, зелени пасишта, плантажи со лозја, овоштарници и пошумени региони. Најразбиени земјоделски региони се: Пелагонија, Полог, Овче Поле, Тиквеш, Струмилко Поле и други. Производите што се одгледуваат овде се најдалеку во светот проучени по својот квалитет и по вкусот. Некои од нив се: реценското јаболко, тетовскиот грав, струмичкиот домат и пиперка, тиквешкото грозје и други.
Посебно богатство на Македонија претставуваат многубројните археолошки наоѓалишта. Тие сведочат за цивилизациите што постоеле овде и нѐ водат низ историјата на човештвото дури до 3500-9000 години пред нашата ера (г.пр.н.е.)
* Република Поранешни Османски Покраини Мореа и Солун
(tekst pochodzi z podręcznika dla średniozaawansowanych Dzunica)

Mapa Macedonji
(https://i.imgur.com/wiRPaxw.png)
[Zamknij]
słownictwo
(се) наоѓа, (се) најде [-ов] - znajdować się; znaleźć się
поточен - potoczny
се простира, се  простре [-ев] - rozciągać się; rozciągnąć się
се граничи - graniczyć
нацелен - zamieszkany
којшто* - który
планински - górski, górzysty
планина - góra
рид - wzgórze
зафаќа, зафати [-ив] - zajmować, zająć (np. teren, rzecz)
површина - powierzchnia
обележан -
(ce) обележува, (ce) обележи [-ав] - oznaczać się, oznaczyć się
природен - naturalny
глечер - lodowiec
глечерски - lodowcowy
вештачки - sztuczny
изобилува - obfitować
извор - źródło
убавина - piękna
заштитен - chroniony
закон - ustawa
редок - rzadki
примерок - gatunek
растенија - roślinność
гордост - duma
растинелен - roślinny
растение - roślina
бор - sosna
молика - sosna rumelijska (https://pl.wikipedia.org/wiki/Sosna_rumelijska)
расте, израсне [-ав] - rosnąć; urosnąć/wyrosnąć
низ - przez (dany teren)
откриен - odkryty
открива, открие [-в] - odkrywać; odkryć
се гордее - być dumnym
обчарски - owczarski, związany z hodowlą owiec
шарпланинец - sarplaninac (https://pl.wikipedia.org/wiki/Sarplaninac)
потекнува, потекне [-ав]
сув - suchy
студен - chłodny
влажен - wilgotny
услов - warunek
поволен - korzystny
развој - rozwój
земјоделство - rolnictwo
сточарство - hodowla zwierząt
развиен - rozwiniety
развива, развие [-в] - rozwijać; rozwinąć
стопански - gospodarczy
дејност - przemysł, aktywność
плоден - płodny
пасиште - pastwisko
плантажа - plantacja
лозје - winnica
овоштарник - sad (owocowy)
пошумен - lesisty
производ - produkt
огледува, огледа - oglądać; obejrzeć
проучен - badany
проучува, проучи [-ив] - zbadać; zbadać
вкус - smak
грав - fasola
посебен - specjalny, wyjątkowy
богатство - bogactwo
претставува, претстави [-ив] - przedstawiać, reprezentować; przedstawić
многуброен - liczny
наоѓалиште - miejsce znalezisk
сведочи, посведочи [-ив] - świadczyć, udowadaniać; poświadczyć, udowodnić
овде = тука
постои - istnieć
води - prowadzić (np. dokąś)
човештво - człowieczeństwo, cywilizacja ludzka
дури - nawet, dopiero lub dopóki, nim, aż (ogólnie trudno przetłumaczyć słowo дури)
*кој w којшто odmienia się jak normalne słowo кој, samo słowo znaczy dokładnie to samo, co кој, po prostu lepiej brzmi po macedońsku
[Zamknij]

Вежби

Napisz podobny do powyższego tekst o Polsce lub innym dowolnym państwie świata (poza RBOPMiS)


Przypominam o słownikach:
http://www.recnik.net.mk/ - słownik polsko-macedoński i macedońsko-polski, ma trochę luk, ale jest to jedyne tego typu źródło; wersja polsko-macedońska ogólnie jest lepiej dopracowana;
https://en.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Main_Page - angielski wikisłownik;
https://recnik.off.net.mk/ - bardzo obszerne źródło, słownik ma tłumaczenia w obie strony z macedońskiego na angielski, niemiecki, albański, język urzędowy Republiki Byłych Osmańskich Prowincyj Morei i Sołunia, francuzki, słoweński, turecki, serbskochorwacki (w odmianie serbskiej) i rosyjski, wszystkie wersje językowe są bardzo wysokiej jakości;
http://www.makedonski.info/ - jednojęzyczny słownik języka macedońskiego z ogromną bazą słownictwa i przykładów zastosowania.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Kwiecień 04, 2020, 05:04:54
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 12 -  Вежби, предмет на занимките, редот на реченица
Gramatyka: zaimki osobowe i konstrukcja z "da"

Zaimki osobowe - przypomnienie, tabela
Jak wcześniej to było opisywane, w języku macedońskim obowiązują dwa rodzaje dopełnienia. Dopełnienie pojedyncze (nieokreślone) i podwójne (określone). Ze względu na dużą wieloznaczność, znacznie częściej spotkamy się z dopełnieniem podwójnym, które precyzuje, do kogo/czego odwołuje się czasownik, np.:
Те гледам.
(Widzę cię.)

Те гледам тебе.
(Widzę cię.)


W powyższym przykładzie dopełnienie bliższe zostało określone poprzez zaznaczenie go zarówne przed, jak i po czasowniku. W przypadku kilku dopełnień, zastosowanie tego się rozszerza:
Мајката пржи риба на татко.
(Matka smaży rybę ojcu. Uwaga, wieloznaczność! Zdanie może także oznaczać "Matka smaży rybę ojca."


Мајката му пржи риба на таткото.
(W tym przykładzie nie ma już wieloznaczności. (jakaś) ryba jest smażona konkretnemu dopełnieniu dalszemu (ojcu). Warto zapamiętać, że celownik niewyrażone zaimkiem osobowym oznacza sie przez на.)


Zaimki przedstawia poniższa tabela:
(https://i.imgur.com/kt35yxA.png)

Na koniec jeszcze ważna informacja co do szyku w języku macedońskim. O ile, pomimo braku przypadków, jest on całkowicie swobodny (dominujący SVO), a co do zasady pierwszeństwo w zdaniu ma to, co chcemy podkreślić (np. Човекот ја гледа телевизија. (zwrócenie uwagi na podmiot, najnaturalniejszy szyk zdania); Ја гледа човекот телевизијата. (zwrócenie uwagi na czynność, rzadko używany szyk); Телевизијата ја гледа човекот. (zwrócenie uwagi na podmiot, stosunkowo często używany szyk, zwłaszcza przy akcentowaniu dopełnienia dalszego)) , obowiązuje zasada stawiania klityk (zawsze!) przed czasownikiem w określonej kolejności:
1. negacja (не)
2. oznaczenia trybów (ќе, би, да, нека)
3. czasownik być do niektórych czasów złożonych (сум, си, сме, сте)
4. krótkie dopełnienia dalsze (ми, ти, му, ѝ, ни, ви, им)
5. krótkie dopełnienia bliższe (ме, те, го, ја, нѐ, ве, ги, се)

Wracając do zdania z smażeniem ryby (xDDDDD), przy zastosowaniu wszystkich klityk, jakie dotychczas przedstawiałem, zdanie wygląda następująco:
Мајката не ќе му ја пржи рибата на таткото.
1. O tej rybie piszę już kolejny raz, więc uznajmy ją za określoną
2. Oczywiście czegoś takiego jak не ќе nikt normalny nie używa (odwołuję do lekcji z czasem przyszłym) i zdanie powinno brzmieć Мајката нема да му ја пржи рибата на таткото.





Вежби

A. Uzupełnić według wzoru zdania z konstrukcją trybu łączącego (partykuła да).

0. Сакам да се преселам во нов стан. (сака, пресели, јас)
1. ___________________ стан. (размислува - rozmyślać, купи, ние)
2. ___________________ веднаш. (посакува, се всели - wprowadzić się, тие)
3. ___________________ сметки. (треба, плати, јас)
4. ___________________ автомобил. (планира, изнајми - wynająć, ние)
5. ___________________ таму. (не смее, оди, вие)
6. _____________ го ______ станот. (не сака, чисти, таа)
7. ___________________ кај нас на гости. (може, дојде, ти)
8. ___________________ книга за Скопје. (мора, купи, тој)


B. Uzupełnić zaimki krótkie:
го, ме, ја, нѐ, ги, им, ми, ни.
Podpowiedź: słowa, do których się zaimki odnoszą zostały pokreślone.

Денес ќе го одржиме состанокот (spotkanie) на Куќниот Cовет. Треба да ____ решиме
работите што останаа од минатиот пат. Прво, сакаме да ____ замолиме баба Мица да
 ____ храни своите мачки дома, а не во заеднички влез. Исто така, нам ____ се проблеми
двете кучиња на поетот Алексо. Човеков како да не знае дека ноќе сакаме да спиеме, па
 ____ дозволува на своите миленици (zwierzę domowe) да лаат (лае - szczekać) и да се бркаат (се брка - ganiać się) по цела ноќ. Треба да ____
смениме и стариот хидрофор, зашто на високите катови понекогаш нема вода. Станарите
од пониските катови не ____ разбираат нас што живееме погоре. Јас сакам да предложам (предложи - zaproponować)
да ставиме ограда околу детското игралиште, но никој не ____ слуша мене. Фирмата што
 ____ изнајми заедничкиот стан сѐ уште не ____ дава киријата (czynsz) за оваа година. Можам
да набројувам (набројува - wyliczyć) уште, ама комшиката Љубица ____ вика на кафе-муабет (rozmowa przy kawie). Сега и таа ќе
се жали мене, не ____ сака музиката на брат ми.


Przypominam o słownikach:
http://www.recnik.net.mk/ - słownik polsko-macedoński i macedońsko-polski, ma trochę luk, ale jest to jedyne tego typu źródło; wersja polsko-macedońska ogólnie jest lepiej dopracowana;
https://en.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Main_Page - angielski wikisłownik;
https://recnik.off.net.mk/ - bardzo obszerne źródło, słownik ma tłumaczenia w obie strony z macedońskiego na angielski, niemiecki, albański, język urzędowy Republiki Byłych Osmańskich Prowincyj Morei i Sołunia, francuzki, słoweński, turecki, serbskochorwacki (w odmianie serbskiej) i rosyjski, wszystkie wersje językowe są bardzo wysokiej jakości;
http://www.makedonski.info/ - jednojęzyczny słownik języka macedońskiego z ogromną bazą słownictwa i przykładów zastosowania.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Towarzysz Mauzer w Kwiecień 04, 2020, 09:16:30
CytatРепублика Поранешни Османски Покраини Мореа и Солун
Naprawdę to było w podręczniku? :D
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Kwiecień 04, 2020, 19:17:43
Cytat: Towarzysz Mauzer w Kwiecień 04, 2020, 09:16:30
CytatРепублика Поранешни Османски Покраини Мореа и Солун
Naprawdę to było w podręczniku? :D

Nie, to sobie ja szurnąłem xD
Wiesz, mówiony macedoński to dosyć istotny aspekt języka, jakby nie patrzeć, dyglosja w macedońskim jest spora (to przy okazji pomysł na kolejną lekcję).
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 05, 2020, 21:59:01
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 13 -  Редот на клитиките во македонскиот јазик
Од лекцијава целиот текст на материалите ќе биде на македонски јазик, верувам, дека ако некој го користи курсов за да учи или си помага кој учење македонски, тогаш од ниво на лекцијава го знае јазик доста добро за да разбира опис на граматика и вежби, како секогаш, доле има речници на македонскиот јазик ако нешто не се разбира

Клитиките во македонскиот јазик

Ред на реченицата во македонскиот јазик е доста слободен и нема тој многу правила. Најважно и единстевно правило рече дека прво место во реченицата има или лице (например јас, ти, некој...) или најважна информација на реченицата. Многу потежок може да се чини редот на клитиките пред глаголите. За клитиките всушност има два правила - првото е дека клитиките секогаш мора да бидат пред глаголот, единствениот исклучок е само заповедниот начин (за кој ќе има повеќе во следна лекција, иначе, гарантирам дека во текот на греведовиот адвентски календар ќе има уште една или две лекции на македонскиот јазик); второто правило за клитиките е редот. Има шест видови на клитиките, тоа се:

1. сврзниците: да, дека, тукушто, иако итн. (за сврзниците исто така ќе направам лекција) и клитика да
2. негацијата (не)
3. клитиките за начин (ќе, би) и перфектот (сум, си, сме, сте)
4. дативните клитики (за индиректен предмет): ми, ти, му, ѝ, ни, ви, им
5. акузативните клитики (за директен предмет): ме, те, го, ја, нè, ве, им, се
6. глаголот

Што е уште многу важно - акузативната клитика се. Правило е дека еден вид на клитиките може да стои пред глаголот само еден пут, тоа значи, дека ако ја има конструкцијата со определниот објект, тогаш користиме самото се. Тоа е ,,денес веќе не се види нормалните луѓе на улиците на Варшава" (а не денес веќе не ги се види нормалните луѓе на улиците на Варшава)

Например:
Ако не би ти ги дал клучот за собата, ти би морал да седиш овде целата нок.
Таа ќе им го напише писмото за своите деца, којашто сега е во странсто.
Не можам мирно да спијам, додека не му ги оддавам парите на пријателот ми.




Вежби

A. Дополни ги редовно клитиките (да, дополни ги, овде го имаме заповедниот начин за којшто напишав горе)

0. Утре сакам ......................... купам поклоните на децата за Божиќов. - Утре сакам да им ги купам поклините на децата за Божиќов.
1. Ти никогаш нема .......................... научиш својата ќерка, ако нема да бидеш трпелив.
2. Ако имав многу пари, ......................... изградил велика куќа на мојата жена.
3. Утре ........................  измијам колата на мојот комшија.
4. .................. сакал ..................... онерасположам него, ама за жал морам.
5. Најверојатно ...................... почнеме ...................... градиме куќата во неделава, ќе завршиме до крајот на годинава.
6. ......... сум јас задоволен дека ........................... дадол поддршката на мене, макар што .................. замолил тебе.


Напомнувам за речниците:
http://www.recnik.net.mk/ - полско-македонски и македонско-полски речник, има неколку празнини ама тоа е единствен таков извор; полско-македонската верзија е подобро направена;
https://en.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Main_Page - англискиот викиречник;
https://recnik.off.net.mk/ - многу опширен извор, речникот има преводи во двете страни од македонски на англиски, германски, шиптарски, службениот јазик на Република Поранешни Отомански Покраини Мореа и Солун, француски, словенечки, турски, српскохрватски и руски, сите јазични верзии имаат многу висок квалитет;
http://www.makedonski.info/ - еднојазичниот речник на македонскиот јазик со велика база на лексиката и примери на користење.
Tytuł: Odp: Język macedoński
Wiadomość wysłana przez: Úlfurinn w Grudzień 10, 2020, 21:47:51
(https://i.imgur.com/98B2pnO.png) МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК (https://i.imgur.com/98B2pnO.png)
Лекција 14 -  Заповедниот начин и глаголскиот прилог со нивниот ред на клитиките во македонскиот јазик
Последно имав кажано за редот на клитиките во македонскиот јазик, денес ќе напишам нешто за ситуацијата, кога клитиките не се пред глаголот, туку во друга позиција

Заповедниот начин

Слично, како на полскиот јазик, на македонски имаме директна и индиректна форма на заповедниот начин. Начинот го користиме за давање заповед, наредба или забрана. На македонскиот јазик имаме неколку повеќе можности да го изразиме него на полскиот. Што е важно за начинот, во него клитиките можат и мораат да одат после глаголот, например Напиши го писмото.

Образување на директната форма

Изгледа слично како и на другите словенски јазици. Иако на македонскито јазик знаме три групи на глаголите, начини на форминање на заповедниот начин се неколку подруги и ги има два - првата група се глаголи од глаголската а-група (гледа, има, сака) и глаголите од е-групата и и-групата коишто имат два или повеќе самогласки на крајот (например пие, пцуе, стои). За таа група формирање на заповедниот начин е . За глаголската а-група се додава после а (например гледај, имај, сакај), а за глаголите од е- и и-групата се променува последната самогласка на (например пиј, пцуј, стој). Формирањето секогаш е регуларно. Тоа е образување на заповедниот начин за 2. лице од еднината, за множината се додава уште -те до формата на 2. лите (тоа е например гледајте, сакајте, пијте, стојте). Втората група е многу слична, на групата припаѓаат глаголите од глаголската е-група или и-група коишто имаат само една самогласка на крајот (например јаде, молчи, кажи). Овде образовањето исто е регуларно. За 2. лице еднина ја променуваме последната самогласка на -и (например јади, молчи, кажи), а за множината на -ете (па има јадете, молчете, кажете). Сето е секогаш регуларно, за глаголот сум формите се буди, будете.

(https://i.imgur.com/2U6zqcU.png)



Образување на индиректната форма

Овде имаме повеќе можности него само на полски јазик, во којшто се користи всушност само niech, на македонскиот јазик имаме повеќе можности исто за негативната форма:

1. нека за трето лице, се користи исто, како на полски, например: Нека тој си иде дома! Нека ми одговараат на мене најбрзо како можат!
2. да пред се за 1. лице множина, ама се користи за секоето, во такви реченици да го има секогаш на почеток на реченицата: Да одиме денес со комшиите! Да имаш добар ден! Да сте среќни засекогаш!
3. ајде (да), слично како претходното, ама се користи почесто и има посилно значење, например: Ајде пиеме кафе! (така се изразува кога сакаме да се напиеме ракија со некого, никогаш не значи дека сакаме да пиеме кафе!), Ајде да возиме утре во Охрид!
4. немој(те) (да) е негација на заповедниот начин: Немој да седиш предолго овде! Немојте да славите празник без мене!
5. не е втор начин за негацијата: Не пијте го кафето од шиптар! Не чекајте за мене, ќе дојдам подоцна!



Глаголскиот начин

Глаголскиот начин е неменлива форма на глаголот, означува парарелно дејство, како и во полскиот јазик. Формирање е многу лесно и регуларно, за глаголите од а-групата додаваме -јќи (например, има - имајќи, сака - сакајќи, чита - читајќи), за глаголите од е-групата и и-групата се користи -ејќи (например, јаде - јадејќи, оди - одејќи, стои - стоејќи, пие - пиејќи). Например:
Одејќи до пријател на кафе, се гледав со комшијата;
Имајќи ги новата кола Јанко секој месец си оди за два дена во Охрид;
Помагајќи ѝ на мајката во кујната Дафина научи како се прави тавче гравче.



Напомнувам за речниците:
http://www.recnik.net.mk/ - полско-македонски и македонско-полски речник, има неколку празнини ама тоа е единствен таков извор; полско-македонската верзија е подобро направена;
https://en.wiktionary.org/wiki/Wiktionary:Main_Page - англискиот викиречник;
https://recnik.off.net.mk/ - многу опширен извор, речникот има преводи во двете страни од македонски на англиски, германски, шиптарски, службениот јазик на Република Поранешни Отомански Покраини Мореа и Солун, француски, словенечки, турски, српскохрватски и руски, сите јазични верзии имаат многу висок квалитет;
http://www.makedonski.info/ - еднојазичниот речник на македонскиот јазик со велика база на лексиката и примери на користење.