Narzecze wysokopolskie

Zaczęty przez Feles, Wrzesień 17, 2011, 14:10:35

Poprzedni wątek - Następny wątek

Ainigmos

#2445
Mój z jagańskiego:
mamihlapinatapai – obunieśmiałość
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Ainigmos

Mój z fińskiego:
pilkunnussija - przyczepiacz
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Ainigmos

Mój z niderlandzkiego jednym słowem:
plaatsvervangende schaamte - zainnowstyd
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

mijero

Cytat: Ainigmos w Październik 25, 2023, 20:05:29
Cytat: mijero w Październik 09, 2023, 18:00:16Moje:
smirzeniec i smirzenica (*smirzony < smirzyć) – obywatel i obywatelka; smirzeńczy (smirzeniec) – obywatelski; smirzenie (smirzyć) – obywatelstwo
Być może uwaga moja zatrąci banałem, ale nie tylko wg mnie, czy bohemizmy: obywatel, obywatelka, obywatelski i obywatelstwo (które spolszczyłyby się fonetycznie na staropolską modłę do postaci: obywaciel, obywacielka, obywacielski i obywacielstwo ku radości skrajnych Wysokopolan, do których nie zaliczam się) brzmią nie dość polsko na tyle, aby odrzucić je z słownika polszczyzny, mimo że to też slawizmy?
Mogę się mylić, ale otnoszę wrażenie, że już zadawałeś podobne pytanie, a ja otpowiadałem, że w takich wypadkach wartością samą w sobie jest wykazawanie możności tworzenia nowych słów. W tym szczególnym można dodać, że choćby ten spolszczony obywaciel jeśli już s czymś się kojarzy, to s obywaniem się bez kogo l. czego. Daje się słyszeć to tu, to tam takie rozumienie obywatelskości, które ma polegać na niesłomnym przeciwstawianiu się temu czy tamtemu, bo prawdziwy obywaciel bez tego czy tamtego może i winien się obyć.

Moje:
knek kienka kienkowi knek kienku kienkiem (sdr. do kien) – klocek (ob. knieja)
kowaniec (kowany) – łańcuch; kowańcowy (kowaniec) – łańcuchowy; kowańcówka (kowańcowy) – łańcuchówka; kowańczek (sdr. do kowaniec) – łańcuszek (jak kończek sdr. do koniec); kowanieczkowy (kowańczek) – łańcuszkowy
przechów (przechować) – depozyt; przechowawca (przechowawać) – depozytariusz
przednik – frontman
słowić (słowo) – *poezjić, dosł. 'czynić słowem'; słowiciel i słowicielka (słowić) – poeta i poetka; słowicielski (słowiciel) – poecki (np. dar słowicielski); słowienie (słowić) – poezja; słowienny (słowienie) – poezyjny; słowienność (słowienny) – poetyzm
zadaniówka (zadaniowy) – agenda

Ciekawe wyczytane/zasłyszane:
lecieństwo – licencja
nagranko (sdr. do nagranie) – filmik
trzebnica – ofiarnia, ołtarz
wyszka – strych
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Ainigmos

#2449
Cytat: mijero w Grudzień 02, 2023, 14:27:52Moje:
kowaniec (kowany) – łańcuch; kowańcowy (kowaniec) – łańcuchowy; kowańcówka (kowańcowy) – łańcuchówka; kowańczek (sdr. do kowaniec) – łańcuszek (jak kończek sdr. do koniec); kowanieczkowy (kowańczek) – łańcuszkowy
W staropolszczyźnie, jak Dynozaur ongiś wskazał, już się zapodał rodzimy wyraz na oznaczenie łańcucha: rzeciądz (jak w czeskim řetěz i słowackim reťaz), skąd analogicznie zapodałyby się odnośne wyrazy pokrewne: rzeciężny, rzeciądzówka, rzeciążek i rzeciążkowy.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Świętopełk Kowalski

liczbarz - matematyk

liczbarstwo - matematyka

Ainigmos

#2451
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 14, 2023, 13:16:39liczbarz - matematyk

liczbarstwo - matematyka
W śródgłosie Twych dwóch słowotworów następująca po twardej spółgłosce w rdzeniu spółgłoska b powinna dla eufonii się zmiękczyć do b' jak w analogicznych wyrazach np.: wróżbiarz i wróżbiarstwo względem wróżba, więc Twe dwa słowotwory brzmiałyby właściwie: liczbiarz i liczbiarstwo.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja

Świętopełk Kowalski

Cytat: Ainigmos w Grudzień 14, 2023, 23:22:38
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 14, 2023, 13:16:39liczbarz - matematyk

liczbarstwo - matematyka
W śródgłosie Twych dwóch słowotworów następująca po dźwięcznej spółgłosce w rdzeniu spółgłoska b powinna dla eufonii się zmiękczyć do b' jak w analogicznych wyrazach np.: wróżbiarz i wróżbiarstwo względem wróżba, więc Twe dwa słowotwory brzmiałyby właściwie: liczbiarz i liczbiarstwo.


Ok, dzięki.

Miałbyś może pomysły dla innych przedmiotów np. fizyka, informatyka?

mijero

Cytat: Ainigmos w Grudzień 03, 2023, 21:48:06W staropolszczyźnie, jak Dynozaur ongiś wskazał, już się zapodał rodzimy wyraz na oznaczenie łańcucha: rzeciądz (jak w czeskim řetěz i słowackim reťaz), skąd analogicznie zapodałyby się odnośne wyrazy pokrewne: rzeciężny, rzeciądzówka, rzeciążek i rzeciążkowy.
Brzmi jako jina niemczyna na -ądz (ksiądz, pieniądz), ale ma być słożeniem wrze-ć (ob. za-wrzeć) i -ciądz < ciągnąć w wyniku ,,palatalizacji progresywnej". Tako rzecze Bańkowski.

Cytat: Ainigmos w Grudzień 14, 2023, 23:22:38W śródgłosie Twych dwóch słowotworów następująca po twardej spółgłosce w rdzeniu spółgłoska b powinna dla eufonii się zmiękczyć do b' jak w analogicznych wyrazach np.: wróżbiarz i wróżbiarstwo względem wróżba, więc Twe dwa słowotwory brzmiałyby właściwie: liczbiarz i liczbiarstwo.
W zasadzie jest to smiękczenie na polu polszczyny wtórne. W dobie staropolskiej mieliśmy: konarz, kosarz, kostarz, psarz, a nie: koniarz, kościarz, kosiarz, psiarz. Przemiana zachodziła w XVI wieku, jak widać na przykładzie kosarz (9 poświadczeń), kosiarz (3). Ale nie dotyczyła wszytkich słów. Takie piekarz czy pisarz nie otmieniły się w pieczarz i pisiarz.

Moje:
nabojnica (*nabojny < nabój) – magazynek
popisowiec (popisowy) – kuglarz, sztukmistrz
pośladek (po śledzie) – poszlaka
rozbijak (rozbijać się) – pocisk kasetowy
rozmówiny (rozmówić się) czy rozmełwiny – pertraktacje
słowieniec (słowiony < słowić) – wiersz; słowieńczek (sdr. do słowieniec) – wierszyk
smirzyny (smirzyć) – uroczyste przyjęcie do miru, nadanie smirzenia
stanowność (stanowny) – regularność
wyzorek (sdr. do wyzór) – kalejdoskop
wzbój (wzbić się) – start; wzbojowy (wzbój) – startowy
wzbojnica (wzbojny pocisk/pojazd < wzbój) – rakieta; wzbojnicowy (wzbojnica) – rakietowy
wzdrzeć wezdrę – skasować (ob. stp. wzdzierać); wzdór (wzdrzeć) – kasacja (np. wzdór wyroku); wzdorny (wzdór) – kasacyjny (np. sąd wzdorny); wzdziernik (wzdzierać) – kasownik

Ciekawe wyczytane/zasłyszane:
nastawność – akomodacja
otstawiciel – restaurator, otstawić i otstawiać 5ot-re-staurować ??? i restaurować
tyłować – wzteczać, wzpaczać, cofać
wzdzierać – kasować
Boć wiem, trzeba mi prawdę powiedzieć:
przez cudzy język w cudze ręce włodźstwa zachodziły.
  •  

Ainigmos

#2454
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 15, 2023, 01:37:56Miałbyś może pomysły dla innych przedmiotów np. fizyka, informatyka?
Mam, fizyka przetłumaczyłby się na przyrodnica, zaś informatyka –  na danienica (od danień ,,informacja czyli dane do przesyłania i/lub przetwarzania").
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Świętopełk Kowalski

Cytat: Ainigmos w Grudzień 17, 2023, 23:10:03
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 15, 2023, 01:37:56Miałbyś może pomysły dla innych przedmiotów np. fizyka, informatyka?
Mam, fizyka przetłumaczyłby się na przyrodnica, zaś informatyka –  na danienica (od danień ,,informacja czyli dane do przesyłania i/lub przetwarzania").

Nie czasem pasowałoby to lepiej dla biologii (przyrodoznawstwo, przyrodoznawca/przyrodnik)?

Świętopełk Kowalski

#2456
łączniarstwo - chemia

łączniarz - chemik

Świętopełk Kowalski

Zobaczcie

światopis - fizyka ("opis świata")

światopisarz - fizyk

Ainigmos

Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 20, 2023, 22:57:15
Cytat: Ainigmos w Grudzień 17, 2023, 23:10:03
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 15, 2023, 01:37:56Miałbyś może pomysły dla innych przedmiotów np. fizyka, informatyka?
Mam, fizyka przetłumaczyłby się na przyrodnica

Nie czasem pasowałoby to lepiej dla biologii (przyrodoznawstwo, przyrodoznawca/przyrodnik)?
Nie za bardzo, gdyż termin fizyka jak w greckim oryginale obejmuje przyrodę w szerokim sensie czyli świat nieożywiony i ożywiony pod wpływem praw fizycznych w równym stopniu, stąd polski zamiennik przyrodnica, a biologia to przypadek szczególny fizyki, więc do biologia pasowałby kalką słowotwórczą życioznawstwo.

Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 22, 2023, 21:14:02łączniarstwo - chemia

łączniarz - chemik
Te Twoje dwa słowotwory tylko połowicznie dorównują swym znaczeniem greckie oryginały, gdyż chemia nie tylko bada reakcje łączenia się substancji, ale i również reakcje ich rozpadu, co rzutuje na chemika.
Słownictwo nie może upodobnić się do poharatanego wykorzeniającymi wtrętami drzewa bez korzeni - oto hasło czyścielskiego słowodzieja
  •  

Świętopełk Kowalski

Cytat: Ainigmos w Grudzień 27, 2023, 22:50:23
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 20, 2023, 22:57:15
Cytat: Ainigmos w Grudzień 17, 2023, 23:10:03
Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 15, 2023, 01:37:56Miałbyś może pomysły dla innych przedmiotów np. fizyka, informatyka?
Mam, fizyka przetłumaczyłby się na przyrodnica

Nie czasem pasowałoby to lepiej dla biologii (przyrodoznawstwo, przyrodoznawca/przyrodnik)?
Nie za bardzo, gdyż termin fizyka jak w greckim oryginale obejmuje przyrodę w szerokim sensie czyli świat nieożywiony i ożywiony pod wpływem praw fizycznych w równym stopniu, stąd polski zamiennik przyrodnica, a biologia to przypadek szczególny fizyki, więc do biologia pasowałby kalką słowotwórczą życioznawstwo.

Cytat: Świętopełk Kowalski w Grudzień 22, 2023, 21:14:02łączniarstwo - chemia

łączniarz - chemik
Te Twoje dwa słowotwory tylko połowicznie dorównują swym znaczeniem greckie oryginały, gdyż chemia nie tylko bada reakcje łączenia się substancji, ale i również reakcje ich rozpadu, co rzutuje na chemika.

Dupią mnie greckie oryginały  :)