Šlônski jénzyk - czyli język śląski
Tylko trochę więcej niż szkic. Konlang obmyśliłem, żeby się trochę nauczyć akcentu prasłowiańskiego.
Zasadniczo jest to mieszanka cech polskich i czeskich - czyli język, jaki mógł sie teoretycznie rozwinąć na Śląsku.
Alfabet:
a /a/
b /b/
c /ts/
ć /tɕ/
č /tʃ/
d /d/
dz /dz/
dź /dʑ/
dž /dʒ/
e /ɛ/
f /f/
g /g/
h /h/
ch /x/
i /i/
j /j/
k /k/
l /l/
ł /w/
m /m/
n /n/
ń /ɲ/
o /ɔ/
ō /o/
p /p/
r /r/
ř /ʒ/
s /s/
ś /ɕ/
š /ʃ/
t /t/
u /u/
w /v/
y /ɪ/
z /z/
ź /ʑ/
ž /ʒ/
dyftongi:
au /aw/
ou /ow/
uo /wɔ/
ei /ɛj/
ai /aj/
historycznie występowały tryftongi:
iau /jaw/
iou /jow/
iuo /jiwɔ/
Akcent:
Normalnie się go nie zaznacza, ale istnieje. Jest toniczny, rozróżnia się ton rosnący i ton wysoki. Pierwszy zaznaczany jest przez akut, drugi przez cyrkumfleks. Akcent jest ruchomy, pada na sylabę wcześniej niż w prasłowiańskim. Gdy akcent prasłowiański występował na pierwszej sylabie, dzieją się dziwne rzeczy - np. w gřaud [gʒawt] - zamek.
Za jakiś czas będą teksty.
No, całkiem ciekawy, ale wolę prawdziwy śląski :-\...
Cytat: tqr w Styczeń 09, 2013, 18:30:22Alfabet:
Argh, alfabet łaciński chyba każdy zna, dlatego inwentarz fonemów języka polecałbym prezentować w jakimś fonetycznie sensownym porządku (tak jak zwyczajowe samogłoski: wysokie/średnie/niskie, spółgłoski: zwarte/szczelinowe/... itd.). Tak to jest zupełnie nieczytelne, komuś, kto pisze pierwszy post na forum, można wybaczyć, ale do ciebie się muszę doczepić ;)
Zawsze tak ,,prezentowałem" fonetykę konlangów, przyzwyczaiłem się. Ale fakt, jest to raczej nieczytelne. Poprawię zaraz.
Cytat: Spiritus w Styczeń 09, 2013, 18:32:48
No, całkiem ciekawy, ale wolę prawdziwy śląski :-\...
Ciekawe po czym poznałeś, że ciekawy :-P
Poza tym, co rozumiesz jako ,,śląski"?
W sumie w przypadku slavlangu ciekawsze są same zmiany fonetyczne, np. skąd ř w gřaud (< *gordъ?) niż sama wymowa ;)
Cytat: Widsið w Styczeń 09, 2013, 20:26:04
W sumie w przypadku slavlangu ciekawsze są same zmiany fonetyczne, np. skąd ř w gřaud (< *gordъ?) niż sama wymowa ;)
*
gôrdъ > *
griâdъ >
gŕiaud¹ >
gřaudZasadniczo robię ten konlang jako piaskownicę przed czymś poważniejszym. Dlatego nacisk kładę głównie na zmiany fonetyczne pod wpływem akcentu, i na sam akcent.
Co do wymowy, nie ma tam nic specjalnego oprócz dyftongów i akcentu. Oraz [o], zaznaczanego jako ō. Reszta zapisu jak w polskim lub czeskim, wymowa raczej jak w polskim (oprócz y - [ɪ] i h - [ɦ]).
¹
Normalnie byłoby graud, ale na o w gôrdъ jest akcent cyrkumfleksowy długi. Wtedy artykulacja dyftongu się przedłuża (jeśli pierwotny akcent jest na pierwszej sylabie, normalnie zmienia się samogłoska w poprzedniej sylabie) - dochodzi jeszcze glajd [j] przed. [j] zmiękcza [r], no i w efekcie mamy ř.
Godom uo tym:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Etnolekt_%C5%9Bl%C4%85ski#G.C3.B3rny_.C5.9Al.C4.85sk
Cytat: tqr w Styczeń 09, 2013, 21:00:01
Zasadniczo robię ten konlang jako piaskownicę przed czymś poważniejszym. Dlatego nacisk kładę głównie na zmiany fonetyczne pod wpływem akcentu, i na sam akcent.
No to to pokaż ;p
To jutro, dzisiaj muszę się wyspać :)
Zmiany fonetyczne:
TorT > TraT
TolT > TlaT
TerT > TrěT
TelT > TlěT
orT- > raT-
olT- > laT-
tl, dl > tl, dl
tj > c
dj > dz > z
Rozwój długich samogłosek pod akcentem akutowym:
á > a
ó > uo
é > i
í > i
ý > i
ú > u
ą́ > am
Pod akcentem cyrkumfleksowym:
â > au
ô > ou
ê > ei
î > ai
ŷ > y
û > y
ą̂ > aum
Rozwój długich samogłosek ze wzdłużenia (bez akcentu):
ā > o
ō > ō
ē > y
ī > i
ȳ > y
ū > u
ą̄ > ą
Akcent przesuwa się sylabę wcześniej.
Rozwój samogłosek przed akcentem cyrkumfleksowym:
e > i
o > uo
a > a
i > i
y > i
u > ō
ą > am
w przypadku, gdy akcent cyrkumfleksowy pada na pierwszej sylabie, zmienia się samogłoska akcentowana:
â > iau
ô > iou
ê > iey
î > iey
ŷ > iy
û > iy
ą̂ > iaum
Przed akcentem akutowym i po cyrkumfleksowym nie ma długich samogłosek.
Po akcencie cyrkumfleksowym, gdy samogłoska była krótka, przechodzi ona w szwę (nie mam tu jeszcze reguł dokładnie sprecyzowanych).
Prelabializacja:
ǫglь > węgl > wyngŭ
Przegłos lechicki
Rozwój jerów:
jery mocne > e
jery słabe > ø
Rozwój nosówek:
ą > ę > yn
ą̄ > ą > oun, om
-ą > -a
przed akutem nie było "efektu ścieśnienia":
ę > en
ą > on
Pochodzenie tonów:
akcent akutowy > ton rosnący
akcent cyrkumfleksowy > ton wysoki
Palatalizacja standardowo (tj jak w polskim).
Mam nadzieję, że niczego nie przeoczyłem, a te zmiany nie są aż tak strasznie nierealistyczne (specjalnie chciałem nawrzucać sporo zmian związanych z akcentami, żeby sie zmusić do większej nauki ;-) )
Ciekawe.
Czasami myślę, by zrobić porównani` wszystkiech slawlangów w historji fora, w szczególności ichniech proces a gramatyk.
Sądząc po samym alfabecie język wygląda jak polski zapisany po czesku, ale chyba o to chodziło :P Jednak przez zmiany widzę że to coś zupełnie innego.
Przykładowy tekst, czyli Ojcze nasz:
Ociêčĭ niâš, kótōrysĭ wôniebĭsie,
świâumŭciy îmĭ twojy,
přibōzĭ králewstwo twojy,
bṓzĭ wóla twoja, jako nâniebĭsie, tak i naziémi.
Chléb niâš wšôziejny dá niâm ziênĭs,
a otpúści niâm niâšy wíny,
jáko ímy otpúščamy wínnikōm niâšym.
I niewózi niâs napokúšenie,
ále niâs chrâni otózeli.
Amén.
Mam nadzieję, że nigdzie się nie pomyliłem (zmiany fonetyczne, jakie sobie zadałem, są straszne, no i czasem trochę czitowałem). Za jakiś czas powinienem móc wrzucić deklinację (wreszcie).
Deklinacja (niekompletna):
Uwaga co do oznaczeń akcentów:
~ oznacza ^ cofający się sylabę wcześniej, gdy dodany jest przyimek (podobnie ` oznacza ' ). Normalnie w piśmie się tego nie zaznacza. Przykładowo Loc od
niêbo to
niêbĭsie, ale już z przyimkiem
w- jest
wôniebĭsie.
ḿ oznacza [m
j].
ŭ to [ə] a
ĭ to [
jə]. Ze względów etymologicznych czasem występuje
iŭ, mimo że brzmi identycznie jak
ĭ.
ôciec - ojciec
| sg | pl |
Nom | ôciec | ôciecwie |
Gen | ôciecŭ | ôciecŭw |
Dat | ôciecwi | ôciecŭm |
Acc | ôciec | ôciečĭ |
Instr | ôciecŭm | ôciecmi |
Loc | ôciecŭ | ôciečĭch |
Voc | ôciečĭ | ôciecwie |
niẽbo - niebo
| sg | pl |
Nom | niẽbo | niẽbĭsa |
Gen | niebiêsĭ | niêbies |
Dat | niebiêsiŭ | niebiêsiem |
Acc | niêbo | niebiêsŭ |
Instr | niebiêsiem | niebiêsŭmi |
Loc | niẽbĭsie | niẽbĭsiech |
Voc | niêbo | niebiêsŭ |
îmĭ - imię
| sg | pl |
Nom | ĩmĭ | ĩmiŭna |
Gen | ĩmĭnia | ĩmiŭń |
Dat | ĩmĭniu | ĩmiŭniom |
Acc | ĩmĭ | ĩmiŭna |
Instr | ĩmĭniem | ĩmiŭny |
Loc | ĩmĭniu | ĩmiŭniach |
Voc | ĩmĭ | ĩmiŭna |
ziémia - ziemia
| sg | pl |
Nom | ziémia | ziémie |
Gen | ziémi | ziéḿ |
Dat | ziémi | ziémiom |
Acc | ziémiym | ziémie |
Instr | ziémiōm | ziémiami |
Loc | ziémi | ziémiach |
Voc | ziémio | ziémie |
chléb - chleb
| sg | pl |
Nom | chlèb | chlèbi |
Gen | chlèba | chlèbōw |
Dat | chlèbu | chlèbōm |
Acc | chlèb | chlèby |
Instr | chlèbym | chlèby |
Loc | chlèbie | chlèbach |
Voc | chlèbie | chlèbi |