Slawizmy i bałtoslawizmy w j. bałtolitewskim przed antysłowiańską reformą.

[Ліцьвін]

Aktualizacja: Lista odtąd będzie rozwijana na wikipedii. Spis na forum jest nieaktualny i zawiera niepoprawiane już błędy!

Літоўская вэрсія

Witam. Będę tutaj wypisywał, jak tytuł wskazuje, wszelkie slawizmy oraz rdzenne słowa wspólne j. bałtyckim i słowiańskim jakie występowały w j. bałtolitewskim przed purytystycznymi reformami jak i dalej występującymi w dialektach np. żmudzkim. Jako główne źródło opieram Słownik K. Szyrwida ale także będę korzystać z Katechizmu Mażwidasa, Konstytucji 3 maja i żmudzkiej wikipedii.

Legenda:
Pogrubienie - Slawizm/słowo rdzennie bałto-słowiańskie/Słowo niesłowiańskiego pochodzenia ale zapożyczone z j. słowiańskich
Pochylenie - słowo bałtyjskie lub słowo innego, niesłowiańskiego pochodzenia
Pochylone pogrubienie - Slawizm/słowo rdzennie bałto-słowiańskie o innym znaczeniu niż w językach słowiańskich.
(?) - Brak pewności skąd to lub czy to na pewno slawizm. Jeśli ktoś się orientuje, proszę pisać.
lit. - Litewski (Białoruski), ros. - Rosyjski, ukr. - Ukraiński, żm. - Żmudzki, pol. - Polski, pra-sł. - Prasłowiański, liet. - Bałtolitewski, łot. - Łotewski, pra-bł-sł. - Prabałtosłowiański, łuż. - Łużycki, mor. - Morawski, pr-bł. - Prabałtycki, cz. - Czeski.
ſ - długie s, y - długie i lub j, reszta raczej tak samo jak w polskim.

A
Aby - Arba (?)
Aby raz - Ben wienu (aby raz) kartu (lit./ros./ukr. карта?)
Ach - Ay (?)
Adamaszek - Adamoszka
Adwent - Adwentas
Agrest - Voga karti (?)/voga zeſirpus/voga zala (ziele?)/we współczesnym liet. Agrastas
Akt w komedyey (komedii) - Weykałas (dzieło) komedioy
Aktor komedyiny (komediowy) - Weykieias komedioy/weykius ku komedioy/aktoras
Aktykuie (Aktykuje) - Iraszaw (?) knigoſna (lit. Кніга,ros./ukr. Книга) tieſos (prawda) - dosłowne tłumaczenie: Głoszę (?) książkową prawdę
Akwawita (Wódka/Gorzałka/Okowita) - Ariełka (lit. Гарэлка/ukr. Горілка/pol. Gorzałka)/dektine
Alabaster - akmo (Akmuo - kamień) (pr-sł. *kamy, pr-bł-sł. *ak-mō, u Słowian nastąpiła przestawka) alabastros
Alba kapłańska - Apwałkałas (we współczesnym liet. powłoka, zaś u Szyrwida powłoka to Pawałkałas, czyżby przypadkowo zamienił tutaj miejscami "a" i "p"?) Kunigu iłgas (długi) drobinis (płócienny) (tożsame z drobny/drób, Drobe - płótno, porównaj z łuż. draby - o ubiorze i z mor. zdraby - łachy)
Ale iednak (jednak) - wienok (Nie mylić z ros./lit./ukr. венок/вянок/вінок)
Alakant (Wino z Krety) - Winas iż Krietos/Krietinis
Aloe (aloes) - Suika (wedle http://www.thesaurus.flf.vu.lt Sunka, a więc sok) żołes (ziele) aloes
Ampułka - Sudelis iż kurio winu/ir wundeni kielikan pila prieg miśiey
Ananas - we współczesnym liet. Ananasas/zaś w żm. Ananasos
Ani - Ney
Ani tak ani owak - Ney teyp (?), ney sieyp (siak?)
Ani tam ani sam - Ney tin, ney śin
Ani tu ani tam - Ney tia, ney ti
Anioł - Anyełaś
Anioł stróż - Anieła ſargas (pra-sł. stȏržь?)/priweyzdetoias/apgineias żmogaus
Ano/a ono - Ountay
Apostoł - Apaſztałas/nuſiuntinis
Apteka - Aptieka
Aptekarska nauka - Mokſłas (nauka) aplink (dookoła?) aptiekos dayktu (dayktas - rzecz)/aptiekos zinia (biegłość/świadomość, tutaj jako biegłość)
Aptekarz - Aptiekorius/kulis menasi aplink aptiekos darbus
Arbuz - we współczesnym liet. Arbūzas
Arcybiskup - Wirauſias terp Wiſkupu (u Mażwidasa Biskupu)
Arkusz papieru - Arkuszas popieriaus
Artykuł - Sunarius/dala (bałtyjska Bogini Dala, także słowiańskie Dole, a więc Boginie/duchy opiekuńcze od losu. Artykuł (prawnie) = "los" zapisany na karcie i od tej chwili wchodzący w życie.)/artikułas
Astrych (podłoga) - Pliteles, łyntełes iż mármuro aſłoy pagulditos, pakłotos. (być może podłoga z pewnymi zmianami w literach?)
Audytor Biskupi - Kłauſitoias/Atſákitoias/atráśitoias/nuog Wiſkupio (u Mażwidasa Biskupio) kitiemus
Aż (względem miejsca) - Aż do ſzyie (?)/iki kaklu

Przejrzałem jeszcze raz słowa na "a" i dodałem te, których wcześniej nie zauważyłem/nie byłem pewny.

Kolejne litery będę dodawał w przyszłości.

[Pluur]

Czekamy

[spitygniew]

A już mega by było, gdybyś od razu dopisywał współczesny odpowiednik wraz z etymologią.

[Dynozaur]

Propsuję, bardzo potrzebna inicjatywa - zwłaszcza, że Litwini nie kwapią się, żeby takie listy robić. Wolą powtarzać mantrę, że ich język jest najarchaiczniejszy w Europie i udawać, że te "zastąpione" słowa nigdy nie istniały albo że "to były barbaryzmy", "to nie po litewsku" it.p. Próżno tych słów szukać  w słownikach, a za używanie ich w druku są kary pieniężne. To sprawia, że nierzadko trudno ustalić, które słowo jest neologizmem i jak brzmiało przed reformą (no chyba, że ktoś zna dobrze starą literaturę litewską w nie "uwspółcześnionej" formie - a tej, jak wiadomo, nie było dużo).

Ogrom sztuczności we spółczesnym języku litewskim najlepiej ilustruje fakt, że tak codzienne przedmioty jak n.p. "lustro" czy "zegarek" nazywają się w nim sztucznymi neologizmami. Bardzo to widać na wszelkich "mapach etymologicznych", gdzie nierzadko Litwa wyłamuje się z całego regjonu. To, mojem zdaniem, trochę nadszarpuje tezę o archaiczności litewszczyzny, ale jest i druga strona medalu - skoro tacy Litwini rozmawiają językiem (niemalże) sztucznym, to w takim razie nikt nie powinien czepiać się pruskiego, że jest wzkrzeszony i sztucznie uzupełniony.

A, i warto też wzpomnieć, że Łotysze też nie są w tym względzie niewinni - tam reformę już w XIX w. uprawiali m.in. Alunans czy Kronwald i również powprowadzali do języka wiele neologizmów (w miejsce głównie germanizmów i slawizmów). Z tym, że oni chyba mają do tych spraw zdrowsze podejście - traktują te słowa jak zwykłe archaizmy (wydaje mi się, że w słowniku Karullisa trochę ich jest - również, jak coś jest neologizmem, to jest to zaznaczone), aczkolwiek jakiejś sensownej listy/słownika takich wyrazów nie widziałem.

Zauważam też, że reforma języka litewskiego nie była nawet tyle "antypolska", co antysłowiańska. Wbrew pozorom, w "przedreformowym" języku litewskim nie było aż tak dużo polonizmów - dominowały przede wszystkiem rutenizmy. Polonizmów było zaś więcej w "wyższych" warstwach słownictwa.

Powodzenia w dalszym "grzebaniu".

Swoją drogą, wydaje mi się, że wienok to żaden slawizm, tylko jakaś formacja od wienas - jeden (to -ok pewnie odpowiada pol. -ak(o) w jednak(o)).

[Ліцьвін]

Dziękuję za pozytywny odzew. : ) Oczywiście jestem świadom, że w języku tym dominowały rutenizmy co jest zrozumiałe z uwagi iż WKL było państwem w zdecydowanej większości ruskim. Mówiąc anty-polska reforma miałem na myśli, że użyto jej głównie przeciw Polakom z racji, że Litwini (Białorusini) nie stanowili wtedy wielkiego zagrożenia będąc pod Związkiem Sowieckim z dość słabo rozwiniętą świadomością z uwagi na wymordowanie większości inteligencji. Czy powinienem w takim razie usunąć ten wienok z listy? Co do współczesnej formy to niestety nie znam lietuwiskiego i zdecydowanie nie zamierzam się go nauczyć z uwagi na jego sztuczność stworzoną z nienawiści i nacjonalizmu ale mogę się postarać poszukać jak dane słowo dzisiaj się nazywa jeśli jest taka potrzeba, jednak nie mogę obiecać, że będzie to w 100% zgodne z racji, że jak pisałem języka nie znam.

[Ліцьвін]

BA
Baba - Żmona ſena (stara żona/kobieta)/wetusza boba (ros. ветош - wszystko stare, od ros. ветхий - stary, od pra-sł. ветъхъ)/ w żm. Baba
Babka - Bobute
Bąbel/bąbol/bańka na wodzie - Kunkałas unt wundenio/burbołe
Bąbele się czynią na wodzie - Kunkułuoia wundo/burbołuoia wundo/kunkałay darosz(i) wundeniy
Babiniec/kruchta - przeſenis (?) pas bażnićiu/wieta pas bażnićiu/kur pawargieley ſedi ełgdamieśi
Baby gwiazdy (Plejady) - Sietinas (pol. Stożary? ewentualnie od siódemki?)
Bacze (widzę?) - Regiu/weyzdźiu (pol. wejzrzę?)/numanau/ſupruntu
Baczenie - Iſzmonia/naumanimas/nuowoka (przytomność) (?) (lit. вока?) (pol. nauka?)
Bądź to, bądź owo - Buk tay, buk sztay (?)
Bagnisko/bagno - Rayſtas/bała (lit. балота?)
Bagnisty - Rayſtingas/balinis (lit. балотны/балоцісты?)
Bakałarz - Bakałorius
Bakłażan - we współczesnym liet. Baklažanas
Bałamucę - Niekauju/kliemi (pol. kłamię?)
Baleczka (Belka?) - kartis (?) (lit./ros./ukr. карта?)  ties
Balsam drzewko abo krzewinka - Medelis (drzewko) balsamo
Balsam oleiek/sok balsamowy - Balſamas/ſunka (pol. sok) tokunti iż medelo balſamo
Bałwan/obraz rzezany pogański - Weydas (twarz)/żinklas (pol. znak, lit./ros./ukr. знак) pagonu Diewo (w słowiańskich Dziw ale w bałtyjskich jako Bóg, więc odwrotnie)/ſtułas pagoniszko Diewo
Bałwochwalca - Garbintoias (Czciciel)/pogoniszku Diewu
Bałwochwalnica - Bażnićia pagoniszka
Bank/kupczenie piniędzmi - Prekawimas (kupczenie) pinigays (pol. pieniądze)
Bankierski kram/stół - Skomia (Stół, we współczesnym liet. mamy Stalas, zaś w żm. Stals, a więc już slawizmy) prekijo (kupcy) pinigays prekawiuncio
Bankierz co pieniędzmi zysku szuka - Priekijas, kuris (?) (pol. który) pinigays kayp (ros. как? analogicznie jak w teyp końcówka na -p zamiast -k) prekiemis prekauia (Prekauiu - kupcze/handluie), ir nauduos (z korzyści?) iż to ieszko (szukać)
Baran nie czyszczony (Baran) - Awinas (lit. Авен, ros./ukr. Овен)
Baranek/Baraneczek - Awinelis
Baranina - Awiniena
Barbarzyniec/ różnego y grubego ięzyka (cudzoziemiec) - Swetimſzalis/Swetimos (obcy) zemes (pol. ziemia) żmogus (człowiek)
Barchan (tkanina) - Audakłas (płótno) iż/wiłnos (pol. wełna) unt miadźio auguncios
Bardysz - Dalgiakirwis (?) (lit. Крывічы?) ale we współczesnym liet. Bardiszius
Barszcz (ziele) - Barsztis
Barszcz (potrawa) - Barśćiey
Barszczowy - Toligus barśćiu zalas
Bartnicze rzemiosło - Bićiu (Pszczoła od pra-sł. *bьčela?) priewayzda
Bartnik - Bićiu pryweyzdetoias/Bićius
Barwierska szkatuła do brzytew - ſkrinełe balbieriaus ſkutikline
Barwierski - Balbieriaus
Barwierstwo - Balbieriſte
Barwierz - Balbierius
Baszta woienna ruchoma - Weiża kareywiu (pol. krzywa?)  (we współczesnym łot. Kareivis to żołnierz, nawiązanie do Krywiczy lub Krywe Krywejte?)/darine nuog wietos ing wietu paſtumiama (?) (pol. przesunięta?) (wedle translatora liet. pastumiama - przesunięty) murop/pilesp priſtatoma (?) (pol. przestawiona?) (wedle translatora liet. Pristatoma - dostawa)
Bawełna - Wiłna unt medźio (drewno) augunti/medźiawiłne
Bawełniany - Medźialininis (pol. lnisty?)/medźiawilninis/iż medźie wiłnos
Bawełnica/bawełnianka - Panametis (pol. Panamski?) medźiawilninis
Bażant - Teterwinas (pol. Cietrzew, ros. Те́терев) didiſis (duży)
Bazyliszek - Zaltis (wąż trawiasty) bazyliszkas wadinamas/paćiu pawizdeymu (pol. widzieć/zobaczyć?) akiu (pol. - oko/lit. - вока itp.) żmogu ażumuſza
BE
Bean (człowiek niewykształcony) - niemokitos żmogus (wspomnę już teraz, że szkoła to Szkała ale jak tutaj widać współczesna liet. Mokykla nie jest wcale bezsensownym neologizmem z racji, że nauka u Szyrwida to Mokſłas, a nauczyciel to Makitoias. Innymi słowy nawet jeśli zastąpiono pierwotne słowo będące slawizmem, nie była to zmiana wyssana z palca jak w większości przypadków.)
Bęben - Bubnas
Bębenista - Bubeinikas
Bębenniczka - Bubeinikio
Bęble w wodzie - Burbinu wundeni/burbuo łesdarau
Bębnie - Bubniju
Bębnienie - Bubnijmas
Beczę/bekam - Blauju (lit. Бляяць)/maumiu/baubiu (być może to samo pochodzenie co Blauju ale lekko zmienione litery?)
Beczenie/bek - Laućio bluwis/mauminas/baubimas (?) (jak wyżej)
Beczka - Baczka
Beczułka - Baczkiełe
Bękart/baster - Betevis (bez ojca)/boſtras
Beknąć - Baubteret (?)
Bełkoce/głukam - Bubſiu (?)
Bełkotanie - Bubſeimas (?)
Berło - Łazda (?) (być może tożsame z lit. Жазло?) karaliſzkie
Bestya - Zweris
Bestyalski - Zweru/beſtyju
Bestyalstwo - Zweru inirtimas
Bez (drzewko) - Bezdas
Bezbożność - Bediewiste
Bezbożnie - be baymes (pol. bać się) Diewo - dosłowne tłumaczenie: Bez strachu przed Bogiem.
Bezbożny - Bediewis
Bez duszy - Beduſzis/bedwaſzis (jakaś aluzja do dwoistości dusz?)/bekwapis
Bez głowy - Begalwis
Bez kości - Bekaulis (Kaułas - Kość od pra-bł-sł. *Káuˀlas)
Bez księżyczny - Naktis (pra-bł-sł. *Naktis, co znaczy Noc) nemeneſiena ( Menuo/Meneſis - księżyc, kognat z lit. Месяц)
Bez przyśięgi - Be priſegos/beſekimo
Bezrozumnie - Benuowokos (?) (pol. bez nauki?)/be iſzmonios/be proto/be ſupratimo
Bezrozumny - Paduris/Paſwaygis/nenumanus/nenuwoki(u/s?) (plama zasłania) (?)/nenuowoka (?)
Bez testamentu - Be teſtamento
Bezżeneniec - Newedzia/bemoteris (matka -> żona?)/newedeklis
Bezżeński - Bemoteris
Bezżeństwo - Newediſte/Bemoteriſte
BI
Biada (Bieda) - Aymanas/Dewe (Czyżby kolejna opozycja? Bo skoro u Słowian Bóg to także bogactwo to może bałtycki Bóg - Dziw (Diewas) przekornie oznacza także biedę?)/w ks. 3 maja już jako Biedas (Daświedczytas biedas. - Doznane klęski)
Białogłowa uczciwa - Żmona wiezliwa (ros. вежливый - uczciwy)/żmona nawinikie/żmona niekami niepryzadeta (?) (brzmi słowiańsko ale od czego to?)/nuog wiſu giriu turinti/nuog wiſu łaupſinama
Białą suknię noszący/w bieli - Bałtaiupis/bałtarubis/bałtays rubays wilkis (imperatyw w 2 os. l. poj. od Wiliuosi - Nadzieję mam)/wilkiet bałtas iupas
Białawy - Bałtokas
Białek w iaiu (jaju) - Bełumas pauta
Białek w oku - Baltumas unt akiu
Biało - Bałtay (pra-sł. *bělъ)
Białopstry/białem nakrapiany - Bałtamargis/bałtay margas
Białogłowski - Materiſzkas/moteru
Białonogi koń - Bałtakois arklis
Białość - Baltibe
Białoskórnik - Bałtaodis/ſirmetnikas
Biały - Bałtas
Biały iasno - Bałtay ſwidus (Swieſibe - światło)/bałtaswidis/bałtaskayſtis
Biblia - Raſztas (pismo) ſzwintas/Knigos ſzwintas
Biblioteka - we współczesnym żm. Kningīnė/we współczesnym liet. Biblioteka (ale z racji, że u Szyrwida pol. Biblioteka = Książnica możemy mieć pewność, że liet. Biblioteka to XIX/XX w. słowo.)
Bicie bydła - Muſzimas iaućiu/karwiu
Bieg/bieżenie - Tekine/tekieymas/ale we współczesnym liet. Bėgimas
Biegam - Tekineiu/ale we współczesnym liet. Bėgiu
Biegunka - Ziwatawimas (zwymiotować?)/tunkus oran begineimas
Biele - Baltinu
Biele co na Słońcu - Baltinu unt Saułes (pr-bł. *saul-, *saulē-/pr-sł. *sъlnь, *sъlnьce/ros. Солнце )
Bieleie - Bałkſtu
Biele twarz - Baltinu weydu/ſkalbiju weydu
Bielidło - Baltis/balties/ſkarubas
Bielmo w oku - Baltis/balćio/akies baltimas
Bielone nici - Iżbaltinti ſiułay
Bielony wosk/płotno - Iżbaltintas waſzkas/drobe
Bieluczki - Bałtulis/bałtinelis
Bierka - Liſzka (?)
Bierki/gra - Zayſłas liſzkomas (?)
Bierzmowanie - Sakramentas padrutinimo/Patepimas (potępienie?) (we współczesnym liet. namaszczenie) ſzwintas ſweykuiu nuog/W ſkupo
Bierzmuie - Padrutinu/patepu (potępiam?)
Bije/kuie pienądze - Kału pinigus
Bije we drzwi - Kłombenu ing duris (drzwi)
Bije zegar - Muſza adinikas (lit. Адзін, ros./ukr. Один)
Bije z dział do miasta - Szaudou puczkomis ing mieſtu/daużau murus (mur?)/Grauiu
Binda do zawiązania głowy - Gałwarayſis/rayſtis zieyzdos
Binda/opuszczona kitayka/płótno ćienkie u wieńca/u obićia/u Ołtarza - Nometelis ſzilkinis/drobinis (płócienny)/płonas iztieſtas unt ałtoriaus (ołtarz) unt wayniko (wieniec)
Biskup - Wiſkupas (u Mażwidasa Biskupas)
Biskupi - Wiſkupiſzkis/Wiſkupo (u Mażwidasa Biſkupiſzkis/Biſkupo)
Biskupstwo/biskupia władza/urząd/godność - Wiſkupiſte/waldźia (władza) Wiſkupo (u Mażwidasa Biſkupiſte/Biſkupo)
Biskupstwo/powiat duchowny/diecezya - Diecezya/ſalis nuog Wiſkupo (u Mażwidasa Biſkupo) waldźiama/priwezdźiama (?) (przywództwo/przewodnictwo?)
BL
Blacha - Płoſtakie/ale we współczesnym żm. Blieka
Błąd - Kliedeimas/palikidamas/u Mażwidasa bludas? (występuje tylko w odmianie bludu)
Bladość - Iżbliſzkimas
Blady - Iżbliſzkis/iżbałys
Błagacz - Malditoias (lit. Малітва)
Błagam - Małdau (lit. Маліцца)
Blask - Swieſibe
Błazen - Szutas (ros. Шут)/iuokadaris
Błazeński - Szutingas/iuekingas
Blech (miejsce bielenia płótna) - Drobiabaltine/wieta (miejsce) kar drobi baltine
Blecharz - Drobiabaltis/drobi baltinus
Blednieie - Bałkſtu/iżblikſztu
Blekoce - Burbu (?)/burbukłuoiu(?)/ſtenekliju/Zwegoiu/zwelgſiu
Bleywas (Biel ołowiana) - Kroſiłas łabay bałtas izſałos/melus wadinamas
Bliźniacy trzey - Triday
Bliźniak - Puſiadwinis/dwinapuſis
Bliźnięta - Dwinay
Błogo - Szławu
Błogosławie komu - Szławu kam/ſzłowinu kam
Błogosławieństwo - Paſzłowinimas/pałayma
Błogosławiony - Paſzłowintas/pagirtas/ſzławus/u Kościuszki pablagasławija (może pablagasławijas? nie jestem pewien co do odmiany)
Błona w ciele zwierząt - Płene
Błona w oknie - Bałunka
Błoto - Purwas/ale w żm. także bliora (?)
Bluszcz - Ionośiaus żołe
Bluy (Ten kto wymiotuje) - Wemeias (pol. wymioty?)
Bluźnie - Piktay prieſ Diewu kałbu
Bluźnierca - Piktazodzius prieſ Diewu/piktazodźia/Nezodźia
Bluźnierstwo - Piktźodźiawimas prieſ Diewu
BO
Bobek drzewo (Wawrzyn/Laur) - Lauras
Bobkowy wieniec - Waynikas iż łapu medźio Lauro
Bóbr - Bebrus
Boday - Dieduok/Diewe duok
Bóg - Diewas (Bałtycki Bóg stwórca)
Bogini - Deywe
Bogoboynie - Su Diewo baymi/Diewabaymingay
Bogoboyność - Diewo bayme
Bogoboyny - Diewabijus/Diewabajmis
Bogomedlca - Diewomeldis
Bogomyślność - Diewamuſtibe (pol. myśleć?)/muſtimas ape Diewu
Bogomyślny - Muſtitoias ſzwintu daiktu
Boiarzyn (Bojar) - Baioras
Boiaźliwie - Su baymi/bayley/baykſzciey/drebulingai
Boiaźliwy - Bayłus/krupus/bijuſis
Boiaźń - Baynie/iżguſtis/krupawimas/baylibe
Boie się - Bijauſi/krupauiu/drebu/iżſiguſtu
Boiowy - Kareywingas (?) (lit. Крывічы?)
Borak (Ogórecznik?) - Boraka
Borg (Kredyt w sklepie) - Patikis/patikieimas pinigu aźu pirktus dayktus
Borguie - Patikiu pinigu pirkieiuy/aźu prekies pałaukiu
Boski - Diewiſzkas/Diewingas
Bóstwo - Diewiſte
Boże uchoway - Diebieſaugay/Diebieganay
Boże drzewko - Diewemedis
BR
Braciszek - Brołelis
Bracki - Broliſzkas
Bractwo - Broliſte/draugie/ſueyga
Brama - Mieſto wartay
Brant srebra - Sidabras tikras/nemayſzitas
Brat - Brolis
Bratanek/bratanka - Brołenas/Brołećia
Braterski - Broliſzkas/broluy priderus
Bratersko/po bratersku - Broliſzkay/brolingay
Braterstwo - Broliſte
Bratoboyca - Brolaźudis/brolo użumuſzeias
Brew - Bruwis
Brne/Brodze - Bredu
Broda - Burzda/Smakras
Broda koźia - Oſzkas/oźio (?) (możliwy zanik "k" lub jego dojście w słowiańskich?) barzda
Brodaty/brodacz - Barzdotas/barzdzius
Brodze po wodźie - Brindu/bredźioiu/bradau
Brodzisty/bród maiący - Broſtingas
Browar - Braworas
Brukowany - Akmienimis (pol. kamienny)
Brukuie - Grindźiu kielu akmenimis
Brukselka (kapusta warzywna brukselska) - we współczesnym liet. Briuselio kopūstas
Brunatnieie - Burnatinuoſi
Brunatno czynie - Burnotinu/darau burnotinu
Brunatny - Burnotinas
Bryka (powóz konny) - Wiłena (?)/riekże (?) źiemes/aumo (?) (całość mało czytelna)
Brząkam na stronach - Skumbinu unt ſtrunu
Brzeg morski - Kraſztas mariu
Brzezina - Berźinas
Brzoza - Berzinis
BU
Buda - Kletka (?) prekies
Budowniczy - Ażuweyzdetoias namudariſtes pielies/ſeniu/mieſto/Bażnyćios
Budzę - Prikielu/pabudinu
Buk - Eſkulas/ ale we współczesnym liet. Bukas
Buława - Buoźie (?)
Burak (to samo co staropolski Borak ale w nowszej polszczyźnie?) - we współczesnym żm. Batvėnis/barkštis/boruoks/baruoks/ronkelis/ronkolis/ we współczesnym liet. paprastasis (pol. prosty, lit. па просту?) runkelis/burokas
Burmistrz - Mieſtawaldis/mieſto waldźiatoias
Burmistrzów namiestnik - Wietinikas mieſtawaldźio/unt bukłes mieſtawaldźio paſtatitas
Burmistrzostwo - Mieſto waldźia/mieſtawaldiſte
Bursztyn - Gintaras (Jantar - bałtyzm zapożyczony do słowiańskich)
Bursztynowy - Gintaro/gintarinis
Burza - Suiudinimas/ſuſiutimas/oro/ale we współczesnym liet. są takie słowa z pra-bł-sł. jak
Wetra/Perkunija (identyczna desakralizacja jak w pol. Piorun)
Burzę miasto - Suardau/ſugurinu/pagrauiu mieſtu
Burzenie miasta - Suarazmas/pagrawimas mieſto
Burzenie morza/nawalność - Suiudimas/ſiautimas mariu
Burzliwy - Wetringas/lutingas
Burzy się morze - Siaućia marios/werda/kunkałoiu
Burzyciel/zburzyciel -  Suarditoias/pagrautoias mieſto
BY
Bytność rzeczy - Buytis/butibe/eſsibe/ſuncius/ćiaus/Bukłe

[poloniok]

Bardzo interesujący wątek!

Mam pytanie: Jeśli język litewski (czy jak ty z dobrą racją piszesz "lietuwski") miałby tych slawizmów jeszcze, to w jakim stopniu byłby do pośredniego Polaka zrozumiały?

[Ліцьвін]

Hmm no myślę, że na pewno dużo łatwiej dałoby się dogadać z racji dużej ilości podobnych słów. Dalej pozostawał by problem innej odmiany ale na pewno nauka tegoż języka byłaby łatwiejsza. Do jakiejś bardziej zaawansowanej konwersacji byłoby pewnie za trudno bez znajomości choć trochę języka ale pewnie dałbyś radę np. coś kupić w sklepie.

Gdzieś czytałem po litewsku (białorusku), że w dialekcie dzukijskim zachowało się bardzo dużo slawizmów z racji niegdysiejszej dużej ilości ludności litewskiej (białoruskiej) także na zachodniej Wileńszczyźnie (Ziemie bałtyckie najpierw się litwinizowały (białorutenizowały), a dopiero potem polonizowały), a także dzisiaj graniczą z państwem dawniej zwanym Litwą, a dziś Białorusią, więc i tak wciąż są pod wpływem słowiańskim. Niestety nigdzie nie znalazłem materiałów z tego dialektu, a szkoda. No chociaż w żmudzkim też jest dużo slawizmów co i tak jest paradoksalne z uwagi, że lietuwiski oparty na dialektach wschodnio-auksztockich, będących pod o wiele większym wpływem słowiańskim ich już nie ma. No ale cóż działania kierowane pobudkami politycznymi nigdy nie prowadzą do niczego dobrego..

I mam rozumieć, że uważasz, że to koniec slawizmów? Slawizmów jest o wiele więcej po prostu nie mam czasu by wypisać je wszystkie na raz, z racji, że słownik ma prawie 500 stron.

[poloniok]

I mam rozumieć, że uważasz, że to koniec slawizmów? Slawizmów jest o wiele więcej po prostu nie mam czasu by wypisać je wszystkie na raz, z racji, że słownik ma prawie 500 stron

Nigdy to powiedziałem że to koniec slawizmów

Hmm no myślę, że na pewno dużo łatwiej dałoby się dogadać z racji dużej ilości podobnych słów. Dalej pozostawał by problem innej odmiany ale na pewno nauka tegoż języka byłaby łatwiejsza. Do jakiejś bardziej zaawansowanej konwersacji byłoby pewnie za trudno bez znajomości choć trochę języka ale pewnie dałbyś radę np. coś kupić w sklepie.

Gdzieś czytałem po litewsku (białorusku), że w dialekcie dzukijskim zachowało się bardzo dużo slawizmów z racji niegdysiejszej dużej ilości ludności litewskiej (białoruskiej) także na zachodniej Wileńszczyźnie (Ziemie bałtyckie najpierw się litwinizowały (białorutenizowały), a dopiero potem polonizowały), a także dzisiaj graniczą z państwem dawniej zwanym Litwą, a dziś Białorusią, więc i tak wciąż są pod wpływem słowiańskim. Niestety nigdzie nie znalazłem materiałów z tego dialektu, a szkoda. No chociaż w żmudzkim też jest dużo slawizmów co i tak jest paradoksalne z uwagi, że lietuwiski oparty na dialektach wschodnio-auksztockich, będących pod o wiele większym wpływem słowiańskim ich już nie ma. No ale cóż działania kierowane pobudkami politycznymi nigdy nie prowadzą do niczego dobrego..

Interesujące! Że inna koniugacja to wiadomo, chodzi mi o słownictwo. 

[Ліцьвін]

No to, że były slawizmy nie znaczy, że to był język bez słownictwa niesłowiańskiego. Widzisz chociażby Medźio - drewno czy Mokſłas - nauka, a więc słowa czysto bałtyckie. To chyba oczywiste, że nim więcej slawizmów tym łatwiej dla Polaka.

[poloniok]

Jestem tylko ciekaw bo kręci mi się teoria w głowie że Lietuwski mógł być na prawdę językiem słowiańskim ewoluowący się z bałtyckich korzeń (taka jakaś mieszanka między bałtyckim i słowiańskim)...

[Silmethúlë]

Jestem tylko ciekaw bo kręci mi się teoria w głowie że Lietuwski mógł być na prawdę językiem słowiańskim ewoluowący się z bałtyckich korzeń (taka jakaś mieszanka między bałtyckim i słowiańskim)...

Za dużo turboslawizmów się naczytałeś. Czym w takiej rzeczywistości miałby być (dłużej będący we wspólnym kręgu kulturowym z polskim) pruski? Zaginionym pomorskim dialektem?

[poloniok]

A może haha mam tylko odwagę takie teorie tutaj pytać bo np. na tym forum czytałem hipotezę że język polski jest językiem wschodnioslowianskim a nie zachodniosłowiańskim. Może brzmi to wszystko ad absurdum, ale czemu nie

[Icefał]

bo np. na tym forum czytałem

No właśnie

[Wedyowisz]

Pamiętajmy, że np. avinas, vilna, bal(t)as, galva to wspólne dziedzictwo bałtosłowiańskie, nie zapożyczenia. Didis/duży (z doug-jis, por. lit. daug)nie mają nic wspólnego (może jakieś słowiańskie echo didis rozbrzmiewa w długoszowej Dzidzileyli).

Interesujący mógłby być hiperlitewski, który usuwałby też odziedziczone słownictwo wspólne ze słowiańskimi (skoro jest w słowiańskich, nie może być dobre!).

zdecydowanie nie zamierzam się go nauczyć z uwagi na jego sztuczność stworzoną z nienawiści i nacjonalizmu ale mogę się postarać poszukać jak dane słowo dzisiaj się nazywa jeśli jest taka potrzeba, jednak nie mogę obiecać, że będzie to w 100% zgodne z racji, że jak pisałem języka nie znam.

Podobne zarzuty sztuczności, releksyfikacji z pobudek nacjonalistycznych można by wysunąć w stosunku do wielu języków literackich Europy Śr.-Wsch. (czeskiego, węgierskiego, słoweńskiego [usuwanie germanizmów z wykorzystaniem neologizmów i innych zapożyczeń], częściowo serbskochorwackiego, rumuńskiego [reromanizacja przez masowe zapożyczanie z zachodnioromańskich i łaciny], bułgarskiego [reslawizacja z wykorzystaniem rusycyzmów]). Oczywiście nasilenie i efekt końcowy (stopień powodzenia) był różny w przypadku poszczególnych języków (na ogół kończyło się to zepchnięciem wielu germanizmów/slawizmów/turcyzmów do innego rejestru). Notabene przed rozwojem nacjonalizmów, które windowały ich status, rola tych języków w pewnych sferach życia (nauka, państwowość) była mocno ograniczona, więc relatywnie łatwo było podmieniać czy wymyślać takie słownictwo (por. literacki kaszubski w Polsce, przesycony neologizmami).

Mówiąc anty-polska reforma miałem na myśli, że użyto jej głównie przeciw Polakom z racji, że Litwini (Białorusini) nie stanowili wtedy wielkiego zagrożenia będąc pod Związkiem Sowieckim z dość słabo rozwiniętą świadomością z uwagi na wymordowanie większości inteligencji

No, poza tym migracja starolitewskich górnych warstw społecznych (w dużym stopniu) do narodu polskiego, na terenie ob. Białorusi i Litwy. Nowolitwini okopali się na pozycjach bałtojęzyczności, przez co zaprzepaścili szansę na narodową integrację miejscowych polskojęzycznych (wciąż mających poczucie litewskości).