Thaln

Zaczęty przez Iru, Czerwiec 06, 2013, 18:56:30

Poprzedni wątek - Następny wątek

Iru

Melinjo savinje. Witajcie.
Od jakiegoś czasu zajmuję się tworzeniem nowego języka. Język ten, ma jednak nieco inne założenia, niż większość moich "dzieł". Zamiast zabijać czas zabawą z fonologią, gramatyką, czy mutacjami, postanowiłem zabrać się za to inaczej niż dotychczas. Otóż postanowiłem stworzyć język, niczym człowiek pierwotny, mówiąc, nie zaś myśląc. Czy coś z tego wyszło? Sami oceńcie  ;-)




Fonologia:

Samogłoski:
e a u o y i

Spółgłoski:
b c d th g h j l m n p r s t v z w sh

Wymowa identyczna z polską, za wyjątkiem:
c - polskie "k"
th - θ (od biedy może być też wymawiane jak polskie "f", ale nie o to chodzi...)
v - polskie "w"
w - polskie "ł"
sh - polskie "sz"

Ponadto, "j" oraz "i", zmiękczają spółgłoski po których stoją.
N zmienia się w ɳ (spółgłoskę nosową z retrofleksją) gdy stoi przed spółgłoską.
Podwójne samogłoski "aa", "ee", "uu", etc. czyta się podwójnie. Powinny być one nieco bardziej zaokrąglone od "krótkich", ale nie jest to zasada. Można je też zapisać pojedynczą literą z cyrkumfleksem (osobiście preferuje to rozwiązanie, gdy piszę na kartce. Na komputerze wolę "aa", jest mi tak zwyczajnie wygodniej)

Dyftongi:
ai ei yi ui oi au eu iu ou
Dyftongi są zawsze akcentowane na drugą samogłoskę ("iu" to nie "ju", tylko "ił")

Akcent:
Zawsze pada na przed ostatnią samogłoskę. Jeśli wyraz jest jednosylabowy, akcentowana jest tylko (aż?) jego jedyna samogłoska. Akcent poboczny występuje, w wyrazach cztero- i więcej sylabowych.  Jest on rzucany zawsze na czwartą samogłoskę od tyłu.




Rzeczownik:

Rzeczowniki dzieli się na pięć rodzai. Męski, żeński, nijaki, wspólny i mnogi. Rodzaj jest skojarzony ze znaczeniem słowa. Rodzaj żeński odnosi się tylko do istot żywych i bytów żeńskich, męski tylko do istot żywych i bytów męskich, nijaki do bytów i rzeczy nieożywionych, wspólny do roślin i rzeczy oraz bytów których płeć nie jest jasno określona (np.: człowiek), a rodzaj mnogi odnosi się do rzeczy występujących w liczbie mnogiej (jak i pozostałych rzeczowników, odmienionych przez liczbę)

Rzeczowniki (jak w ogóle, każde słowo) są budowane na podstawie dwu, lub trzy spółgłoskowego rdzenia (aczkolwiek są wyjątki od tej zasady), który jest skojarzony z charakterystyczną tylko dla siebie samogłoską.
Np.: T-M-L(a) - jest to rdzeń o podstawowym znaczeniu "królestwo", "ziemia władana jednym berłem". Podobny rdzeń: T-M-L(y), z inną samogłoską charakterystyczną posiada już jednak całkowicie inne znaczenie (sam jeszcze nie wiem jakie... coś się kiedyś wymyśli).

Rzeczownik występuje w dwóch liczbach, pojedynczej i mnogiej.

Rzeczowniki występują w trzech przypadkach:
- absolutywie - służy przede wszystkim do określania podmiotów czasowników nieprzechodnich i dopełnień czasowników przechodnich
- ergatywie - służy do określania podmiotów czasowników przechodnich i jest używany w złożeniach
- respektywie (historia tej nazwy jest skomplikowana... ale tak zwykłem ten przypadek nazywać) - jest to podstawowy przypadek tego języka, pozbawiony końcówek, używany w złożeniach, przy przyimkach, poimkach, przymiotnikach, imiesłowach, etc.

Rzeczowniki dzieli się także na trzy klasy: miękkie, twarde i pośrednie.
Rzeczowniki miękkie, inaczej mocne, odmieniają się poprzez modyfikację ostatniej sylaby rdzenia (należą do nich rzeczowniku o dwusylabowym rdzeniu, rozpoczętym spółgłoską bezdźwięczną inną niż "th").
Rzeczowniki twarde, inaczej słabe, odmieniają się poprzez ubezdźwięcznienie pierwszej spółgłoski oraz modyfikację pierwszej, LUB ostatniej sylaby rdzenia. Są to rzeczowniki o dwusylabowe o rdzeniu rozpoczynającym się spółgłoską dźwięczną, lub spółgłoską "th".
Rzeczowniki pośrednie, inaczej szczytowe, odmieniają się poprzez dodawanie końcówek. Są to rzeczowniki o jednosylabowym rdzeniu
Ponadto każdy rzeczownik w liczbie mnogiej przyjmuje końcówki odpowiednie do swojego rodzaju.

Wzór deklinacji (w respektywie nie zachodzą żadne modyfikacje):

Rodzaj męski miękki, na przykładzie wyrazu S-M-R(i) - nadzorca:
Absolutyw:
- ostatnia samogłoska "przeskakuje" za ostatnią spółgłoskę: simir -> simri
Ergatyw:
- wrostek "u" za ostatnią samogłoskę rdzenia: simir -> simiur

Rodzaj męski twardy, na przykładzie wyrazu Z-M-R(i) - ojciec:
Absolutyw:
-wrostek "u" do pierwszej sylaby rdzenia oraz ubezdźwięcznienie: zimir -> simiur
Ergatyw:
-wrostek "i" do ostatniej sylaby rdzenia: zimir -> zimiir

Rodzaj męski pośredni, na przykładzie wyrazu B-R(a) - pan, władca:
Absolutyw:
- końcówka "ug" -> barug
Ergatyw:
- końcówka "in": bar -> barin

Rodzaj żeński miękki, na przykładzie wyrazu C-M-_(a) - słońce (jest ono wyjątkiem, związanym z poglądami na świat) :
Absolutyw:
- wrostek "asi": cama -> camaasi
Ergatyw:
- wrostek "alla": cama -> camaalla

Rodzaj żeński twardy, na przykładzie wyrazu Z-M-N(a) - dyplomatka (czy coś w ten deseń... Spokrewnione z "zemenin" - kraj... Dosłownie więc, znaczyłoby to "kobieta kraju"; koniec dygresji) :
Absolutyw:
- bez zmian: zaman -> zaman
Ergatyw:
- ubezdźwięcznienie i wrostek "olu": zaman -> samaolun

Rodzaj żeński pośredni, na przykładzie wyrazu S-L(e) - kochanka :
Absolutyw:
- końcówka "is": sel -> selis
Ergatyw:
- końcówka "li": sel -> selli

Rodzaj nijaki miękki, na przykładzie wyrazu S-L-N(a) - królestwo:
Absolutyw:
- wrostek "alza": salan -> salaalzan"
Ergatyw:
- bez zmian: salan -> salan

Rodzaj nijaki twardy, na przykładzie wyrazu D-R-T(o) - brama:
Absolutyw:
- wypadnięcie drugiej sylaby rdzenia: dorot -> dort
Ergatyw:
- wypadnięcie drugiej sylaby rdzenia i zastąpienie jej przez dyftong "au": doron -> doraun

Rodzaj nijaki pośredni, na przykładzie wyrazu L-S(a) - cisza:
Absolutyw:
- końcówka "iro": las -> lasiro
Ergatyw:
- końcówka "(e)llo": las -> lasello

Rodzaj wspólny odmienia się tak jak rodzaj żeński w każdej klasie.
Np.: D-N(a) - człowiek
Absolutyw: dan -> danis
Ergatyw: dan -> danli

Rodzaj mnogi odmienia się tak jak rodzaj żeński, ale posiada końcówkę mnogą "i", jeśli wyraz kończy się spółgłoską, lub końcówkę mnogą "lair", jeśli wyraz kończy się samogłoską.
Np.: C-TH(a) - księżyc
Absolutyw: cath -> cathisi
Ergatyw: cath -> cathlilair

Można też wyróżnić osobny wołacz, ale jest on tworzony poprzez modyfikację ostatniej samogłoski w "i", oraz odmienia się przez przypadki, więc nazwanie tej formy przypadkiem byłoby naciągnięciem. Omówię ją w przyszłości, obok różnic trybów łączącego i przypuszczającego.



Rodzajnik

Thaln posiada tylko rodzajnik określony (w końcu, po co komu nieokreślony...? Jakoś nigdy nie rozumiałem sensowności jego istnienia). Jest to w rodzaju:
-męskim: u
-żeńskim: i
-nijakim: us
-wspólnym: i
-mnogim: il




Przymiotnik:

Przymiotnik tworzy się od rdzenia za pomocą końcówek. Istnieją różne końcówki, dla różnych rodzajów.
męski - "-ahja"
żeński - "-inja"
nijaki - "-ahje"
wspólny - "-arda:
mnogi - "-inje"
Np.:
cathahja, cathinja, cathahje, catharda, cathinje (księżycowy, księżycowa, księżycowe, księżycowe, księżycowi)

Przymiotnik również odmienia się przez przypadki. Jednak w przeciwieństwie do rzeczownika, nie rozróżnia w swojej odmianie rodzai, czy klas:
absolutyw - końcówka "-gu"
ergatyw - końcówka "-llo"
respektyw - brak zmian

Stopień wyższy tworzy się przez przedrostek "an-":
ancathinja - bardziej księżycowa

Stopień najwyższy tworzy się stopniem wyższym, rodzajnikiem i wołaczem (mutacja ostatniej samogłoski w "i", przedrostek "an-" oraz rodzajnik):
i ancathinji

Gdy przymiotnik określa rzeczownik, wówczas przejmuje on jego przypadek, a rzeczownik występuje w respektywie:
cathardallo las ojardagu - księżycowa cisza jest wieczna (tak btw., thaln nie posiada jako tako czasownika "być"). Cathardallo przejęło przypadek wyrazu "las" a on sam występuje w respektywie. Z kolei "ojarda" przyjęło absolutyw, jako dopełnienie naszego zdanka. Jest to dość ważne zagadnienie, ponieważ jego zaniedbywanie mogłoby diametralnie obrócić sens zdania, np.: cathardallo lasello ojarda - znaczyłoby mniej więcej "księżycowej ciszy wiecznej" (ta... Naprawdę mniej więcej... Tego się nie da przełożyć... Idzie mi raczej o zaznaczenie, że przymiotnik przejmuje przypadek wyrazu który określa). Poza tym, jak widać, przymiotnik poprzedza swój rzeczownik.

Przysłówek zachowuje się tak samo jak przymiotnik w kwestiach odmiany, poza stopniem najwyższym. Może on określać przymiotnik (tak jak w polskich konstrukcjach: "mocno czerwony", "bosko piękny", "czerwono żółty"). Tworzy się go poprzez mutację ostatniej samogłoski przymiotnika w "o" i tworzy on stopień najwyższy poprzez przedrostek "salla-"




I... Na razie to chyba tyle, ponieważ nie mam zamiaru zgłębiać się w skomplikowane zależności jakie zachodzą nawet w najprostszym zdaniu, jeśli nikogo to nie zainteresuje... Pozdrawiam!
  •  

Elenti

Może napisałbyś jakiś tekst w tym języku? Ciekaw jestem jak "wygląda" w dłuższych wypowiedziach.
Nie ma mnie!
  •