Język twardowski albo też twardy (ithfiiti jaasky) to kolejny mój slawlang.
Tło historyczne dla tego języka to historia grupy Słowian ze wschodniej Rusi, porwanych w pod koniec XII wieku przez Mongołów jako niewolnicy. Słowianie ci okazali się przydatni jako wytwórcy alkoholu. I tu zaczęła działać fizjonomia - jak wiadomo, do alkoholu Słowianie mają mocniejsze głowy niż Azjaci, tak więc z czasem nasi niewolnicy tak rozpili swych mongolskich panów, że państwo tamtych upadło, na jego zaś gruzach twardogłowi Słowianie Twardowscy zbudowali własne imperium.
Język rozwijał się w oderwaniu od słowiańszczyzny i pod wpływem otoczenia Turków, Mongołów, Mandżurów i Chińczyków, stąd odbiega znacznie od słowiańskich standardów. Ma też trochę własnych innowacji (po ludzku: cech apriorycznych).
W praktyce to, co zamieszczam poniżej, to luźne notatki stanowiące wymysł jednej nocy z późniejszymi poprawkami. Nie ukrywam, iż nie jestem specem ani od Słowian, ani od Chińczyków, więc wszelka pomoc, wskazówki itp. mile widziane.
Głoski
Zwarte: p t k
Zwarte przydechowe: ph th kh
Afrykaty: c cz
(Afrykaty przydechowe: ch czh) - tu się waham, czy dodać je do języka i na jakich zasadach
Szczelinowe: f s sz x (h) - h tylko w zapożyczeniach
Inne: l m n j w
Krótkie samogłoski: a e i o u y oe ue - dwie ostatnie to umlauty
Długie samogłoski: aa ee ii oo uu yy ooe uue
Wymowa k, kh i l może się różnić w zależności od otaczających samogłosek.
Na razie to szkic, dokładne szczegóły wymowy trzeba by jeszcze ustalić, stąd daruję sobie jeszcze IPĘ. Ortografia też jest tylko doraźna. Prawdopodobnie w konwerdzie i tak pisałoby się to cyrylicą.
Co nieco o rozwoju
Ostrzeżenie! W tej części posta używana jest niezbyt naukowa transkrypcja ad hoc.
Dla fonologii historycznej na razie mam rozpisane takie cztery etapy:
1. Cechy (wczesno)ruskie
- pełnogłos
- brak nosówek
- zmiana nagłosowego e->o
- tj, kt', dj -> cz, cz, ż
- zachowanie jerów
2. Wczesne zmiany
- wokalizacja jerów do i, y
- ujednolicenie dźwięczności w zbitkach
- usunięcie zbitek w nagłosie (proteza i, żadziej zanik elementu), uproszczenie zbitek więcej niż dwusamogłoskowych
- wymowa v jak [w]
- ujednolicenie jaci z e
3. Język nam głupieje
- harmonia samogłosek (nie objęła protetycznego i) wg. miejsca artykulacji, czasem też wyrównanie labialności
- uzależnienie palatalności spółgłosek od ich otoczenia (miękkość spółgłosek przestaje być fonemiczna)
- opozycja dźwięczna/bezdźwięczna u zwartych w nagłosie (i po protezie i) zamieniona na nieprzydechowa/przydechowa, w innych przypadkach zanika
- z sekwencji UCUCU może wypaść środkowa samogłoska, najczęściej pociąga to za sobą wzdłużenie poprzedniej (UCUCU -> UCCU, U:CCU)
4. Dalsze przemiany
- przejście st, szt -> xt
- r w pozycji UrC zanika dając wzdłużenie samogłoski (UrC -> U:C), w innych pozycjach ujednolica się z l
- [w] wypada m-y labialnymi, powstają dyftongi, które z czasem się monoftongizują
- ks, khs -> xs; sl -> szl
Rozwój przykładowych słów:
boroda -> boroda -> poorta -> poota "broda"
zub'' -> zuby -> supy -> supy "ząb"
piat' -> piaty -> phaty -> phaty "5"
odin'' -> odiny -> ootny -> ootny "1"
sviecza ->isfiecza -> isfecze -> isfecze "świeca, pochodnia"
nocz' -> noczi -> noczy -> noczy "noc"
mieża -> mieża -> mesze -> mesze "granica, linia"
voda -> woda -> wota -> wota "woda"
xlěb'' -> ixleby -> ixlepi -> ixlepi "chleb"
star'' -> istary -> istary -> ixtaly "stary"
tv'rd'' -> itfirdy -> ithfirti -> ithfiiti "twardy"
pivo -> piwo -> phiwoe -> phuue "piwo"
slovo -> islowo -> islowo -> iszloo "słowo / klasyfikator abstrakcji"
tri -> ri -> rii (nieregularne wzdłużenie) -> lii "3"
strax'' -> israxy -> israxy -> iszlaxy "zły duch"
jazyk'' -> jazyky -> jaasky -> jaasky "język"
Cechy gramatyczne
To, co wydaje się być pewne:
-ujednolicenie się rodzaju nijakiego z męskim;
-redukcja przypadków (do 4, może 5);
-dwa bierniki - nieokreślony równy mianownikowi i określony.
To, z czym się waham:
-jakieś klasyfikatory;
-zanik liczby mnogiej lub szczątkowe jej zachowanie
-jednakowa odmiana przymiotników i rzeczowników a) zawsze lub b) za wyłączeniem przymiotnika w przydawce (wtedy nieodmienny).
Ankieta