Cѣверіскъ ензꙑкъ - ука съ мноєм!

[Henryk Pruthenia]

Cѣверіскъ ензꙑкъ - ука съ мноєм!
Język siewierski - nauka ze mną!


Rys historyczny
Język siewierski jest językiem słowianskiem, który oddzielił się od wspólnego słowiańskiego pnia około V wieku. Jest on używany nad Newą i na północ od wielkich jezior. Różni się paroma cechami od innych języków słowianskich: i, i₂, oraz ě, ě₂ nie zlały się, a dały różne fonemy. Jery odpadły z wygłosu wszędzie za wyjątkiem mianownika rzeczowników czy przymiotników (no i biernika części z nich), a w reszcie pozycji dały ъ oraz i (wymowa niżej). Występują miękkie k', g', x'. Nosówki dały ą, ę > om/on/en/em (to drugie po jocie), en/em. Czas przeszły jest to czas etymologiocznie złożony pod pewnem wpływem aorystu i imperfektu.


Лекциĭа пірва ĭа:
Мелва и пісанꙗ; ак съказати доръваннє?
Lekcja pierwsza:
Wymowa i pismo; jak się witać?

1. Алфавитъ и мелва
Alfabet  i wymowa
Аа - [a]
Бб - [b ]
Вв - [v]
Гг - [ɣ]
Ѓѓ - [ɟ]
Дд - [d]
Ее - [ɛ], gdy nieakcentowane [ə]
Єє - [jɛ], [ʲɛ], gdy nieakcentowane [jə], [ʲə]
Жж - [ʒ]
Зз - [z]
Ии - [ʲi]
Ӥӥ - [ji]
Іі - [ʲɪ]
Її - [jɪ]
Ĭĭ - [j]
Кк - [k]
Ќќ - [c]
Лл - [l]
Мм - [m]
Нн - [n]
Оо - [ʷo], w nagłosie [wo]
Пп - [p]
Рр - [r]
Сс - [s ]
Тт - [t]
Уу - [u ]
Ўў - [w]
Фф - [f]
Хх -

X́x́ - [ɕ]
Цц - [ʦ]
Чч - [ʧ]
Шш - [ʃ]
Ꙑꙑ - [ɨ]
Ъъ - [ɤ], gdy nieakcentowane [ə]
Ыы - [jɨ]
ь - [ʲ]
Ѣѣ - [ʲæ]
Ѣіѣі - [ʲæɪ]
Ꙓꙓ - [jæ]
Ꙓіꙓі - [jæɪ]
Юю - [ʲu]
Ꙗꙗ - [ʲa]

1.1 Менкъкостi
Miękkość
д, т, н zmiękczają się do /t'/, /d'/, /n'/
п, б, в zmiękczają się do /p'j/, /b'j/, /v'j/
л zmiękca się do /l'/, ale tylko przed samogłoskami zawsze zmiękczającymi

Akcent
Akcent pada na pierwszą sylabę wyrazu.

2. Ак съказати доръваннє?
2.1 Powitania
Powitania w języku siewierskiem rozróżniają porę dnia przywitania.

Добръўтро! - Dzień dobry! (rankiem)
Добръдіні! - Dzień dobry! (popołudniem)
Добръвечеръ! - Dobry wieczór!
Добрънотті! - Dobranoc!

доръво! - cześć!
акъ дѣла? - jak leci?

Jak łatwo zauważyć wyrazy te pisze się razem.

Pożegnać można się na kilka sposobów.
a) oficjalnie tą samą formą, co powitanie, jednak poprzedzając to słowem »волом« - "życzę"
b) słowami:

• богъсъто! - cześć! (życzliwe pożegnanie)
• слава! - cześć!
• увид! - do zobaczenia!

Przedstawia się za pomocą formuł:
Асъ есм ..., Азъ їменуєм ..., Мене їменуєнть ...
Pytamy się za pomocą formuły:
Къ тꙑ есть?, Ак тꙑ їменуєть?, Ак тем їменуєнть?

Prosty djalog:
- Добръўтро! Мене їменуєнть Янъ Ковалски. А ак тꙑ їменуєть?
- Добръўтро!! А мене Ана Вꙑпіска ĭа.
- Азъ бондом оръботати съ тобоєм.
- Мило знати тем.

- Dzień dobry (rankiem)! Nazywam się Jan Kowalski. A pani jak się nazywa?
- Dzień Dobry! Nazywam się Anna Wypiska
- Będę z panią pracować.
- Miło poznać.


Jakie wrażenia?

[CookieMonster93]

Fajne, szkoda tylko, że nie widzę kilku liter, tylko kwadraciki ;/

[Todsmer]

Brakuje ci fontów cyrylicznych. Musisz sobie ściągnąć i zainstalować.

[Silmethúlë]

А ак тꙑ їменуєть?

Jakieś zlanie drugiej osoby z pierwszą w odmianie? Przesuwka sufiksów?

[CookieMonster93]

Już widzę wszystko, Bukyvede pokazuje te znaki. Szkoda tylko, że jest taka szpetna ta czcionka.

[Toivo]

Fajne, z wierzchu trochę przypomina bułgarski (te brakujące joty w nagłosie, /ɤ/). Ale w fonologii nie widzę aż taaak bardzo dużo oryginalnych pomysłów, dlatego czekam na gramatykę.

[Henryk Pruthenia]

А ак тꙑ їменуєть?

Jakieś zlanie drugiej osoby z pierwszą w odmianie? Przesuwka sufiksów?

Gorzej: forma grzecznościowa.

Fajne, z wierzchu trochę przypomina bułgarski (te brakujące joty w nagłosie, /ɤ/). Ale w fonologii nie widzę aż taaak bardzo dużo oryginalnych pomysłów, dlatego czekam na gramatykę.

Mnie się tam podoba tj, dj > tt, dd, zachowanie odmienności jaci pierwsezj i drugiej, tak jak i /i/.
W gramatyce wyjdzie parę ciekawech rzeczy. W szczególności rozwój grup odpowiadających polskiemu -ął, -ęła, -ęło (>онл, онла, онло > -он, -она, -оно). Też zaniki w gramatyce, drobne, ale zawsze: odpadnięcie celownika i wołacza, uniesamodzielnienie narzędnika, pewna nieodmienność przymiotników (zobaczymy jak to będzie, ale najpewniej u żeńskiech i nijakiech mała, u męskiech całkowity brak). Pewna doza archaizmów silnech i dziwnech innowacyj.