Ostatnie wiadomości

#91
Polszczyzna / Odp: Polszczyznowe ambiguities
Ostatnia wiadomość przez Ainigmos - Kwiecień 10, 2024, 18:28:03
W mowie potocznej:
gorąc / gorącz (z emfatycznym udźwięcznieniem)
#92
Polszczyzna / Odp: Etymologie w polskim
Ostatnia wiadomość przez dziablonk - Kwiecień 09, 2024, 11:10:57
Cytat: mijero w Kwiecień 02, 2024, 15:21:14Ale pytanie powtórzę. Czemu mamy łożyć, a nie łóżyć? Wymyśliłem sobie, że w kauzatywie nie powinno być -ó-. W czasownikach kłócić, wrócić, wróżyć doszłoby do pochylenia, bo straciły związki z czasownikami ,,rodzinnymi".
Bardzo dobre pytanie! Mamy tu do czynienia z dwoma typami ps. czasowników, które ze sobą "interferowały" (tzn. nakładały się na siebie), choć miały pierwotnie inne schematy akcentuacyjne:
1) czasowniki od czasowników, czyli właśnie vortiti 'wrócić', które w formach czasu teraźniejszego (ale nie: 1. os. lp., w rozkaźniku 2 os. lp., bezokoliczniku i w czasie przeszłym, vide: воротить) miały akcent na rdzeniu.
W językach zachodniosłowiańskich dochodziło do stopniowego uogólnienia tego akcentu na pozostałe formy, tzn. na 1. os. lp. > na formy czasu przeszłego > potem na bezokolicznik, a w końcu na rozkaźnik (por. cz vrať se! - sk vráť sa!)
2) czasowniki od rzeczowników (też przymiotników), typu gostiti 'gościć', które miały stały akcent na łączniku -i-

Według odmiany ros. ложить, właściwie powinno być w polskim łóżyć, ale wygląda na to, że na poziomie zachodniosłowiańskim (cz. ložit) doszło do powiązania z rzeczownikiem (? łóg 'coś, co leży').
Ciekawe jest tu też polskie wróżyć, bo w czeskim i słowackim jest tu odpowiednio krótkie: vražit / vražiť. Być może w czeskim i słowackim czasownik ten został zinterpretowany jako pochodzący od stcz. rzeczownika vráže (stpol. wróża) 'los', podczas gdy polski zachował pierwotny akcent na rdzeniu w czasie teraźniejszym, rozszerzony z czasem na resztę form.
#93
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez Ainigmos - Kwiecień 07, 2024, 15:17:12
Moje od czas. powziąć "decydować" odnośnie pewnej rodziny wyrazów:
decydent - powziąciel
decydentka - powziącielka
decydenctwo - powziącielstwo
decydencki - powziącielski
decydencko - powziącielsko

#94
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez mijero - Kwiecień 07, 2024, 14:13:30
To chyba będzie -izna (pierwotnie podobno -ina) ot przymiotnika ciotowski w znaczeniu 'dobra ciotowskie' czy 'ziemia ciotowska', jako królewszczyzna < królewski, czy litewszczyzna < litewski. Podobnie ot przymiotników ojczyzna/oćczyzna < †ojczy/†oćczy < ojciec/ociec, ojcowizna < ojcowy, ojcowszczyzna < ojcowski (,,Zbieracz umysłowych rozrywek" z 1839 r., str. 70) .
#95
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez Ainigmos - Kwiecień 06, 2024, 15:52:27
Cytat: pipipipi w Kwiecień 04, 2024, 19:29:18slang gejowski - ciotowszczyzna (w jakimś artykule tak było)
Jak już poprawnie słowotwórczo, to raczej ciotoszczyzna, gdyż w polszczyźnie nie funkcjonuje przyrostek -wszczyzna, tylko -szczyzna bez zbędnej spółgłoski.

#96
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez dziablonk - Kwiecień 04, 2024, 20:25:29
mediator - układźca / jednacz (z polszczyzny średniowiecznej)
#97
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez pipipipi - Kwiecień 04, 2024, 19:29:18
Cytat: Ainigmos w Marzec 29, 2024, 17:01:46Mój odnośnie czegoś z darknetu:
hitman - bójca "zbój, który na czyjeś zlecenie może kogoś niewygodnego zabić albo zranić aż do trwałego kalectwa"
Przecież jest już zabójca.

I nie dostrzegam związku z darknetem.

Cytat: Dynozaur w Kwiecień 01, 2023, 08:12:54Stonewall Inn (pub w Nowym Jorku) = Kamieniec Pedalski
slang gejowski - ciotowszczyzna (w jakimś artykule tak było)
#98
Conlangi: a posteriori / Odp: Narzecze wysokopolskie
Ostatnia wiadomość przez Mislaus Lasota - Kwiecień 04, 2024, 07:52:38
-izm -> -izna
Zaczerpnięte z kaszubskiego.
Co prawda tam w ten sposób tworzy się kòmùnizna, socjalëzna czy faszëzna, ale nic nie szkodzi na przeszkodzie by w wysokopolskim była to wspólnizna, spolizna, chrościzna.
#99
Polszczyzna / Odp: Etymologie w polskim
Ostatnia wiadomość przez mijero - Kwiecień 02, 2024, 15:21:14
Cytat: dziablonk w Luty 06, 2024, 13:02:38
Cytatkłócić kłócę (chyba winno być kłocić kłocę? w XVI w. mamy kłocić)
W XVI w. zwykle nie zaznaczano pochylenia o, natomiast chętnie zaznaczano pochylenie a.
No to niezbyt dowód sobie nalazłem... Ale pytanie powtórzę. Czemu mamy łożyć, a nie łóżyć? Wymyśliłem sobie, że w kauzatywie nie powinno być -ó-. W czasownikach kłócić, wrócić, wróżyć doszłoby do pochylenia, bo straciły związki z czasownikami ,,rodzinnymi".

Cytat: dziablonk w Luty 06, 2024, 13:02:38
Cytat†kydać †kydam i kadzić kadzę (,,najrozsądniej wydaje się uznać" wg Bańkowskiego)
Szczerze chciałbym się dowiedzieć, co wg Bańkowskiego jest w tym takiego rozsądnego.
Osobiście samo kydati / kidać 'rzucać' uważam właśnie za kauzatyw (łot. kust 'ruszać się') i łączę z kiścią, tj. 'tym, co się rzuca' ('garść') względnie 'to, za pomocą czego się rzuca' ('dłoń' > 'nadgarstek'). :P
Kadzić łączę z czadem. Swoją drogą, sam czasownik kadzić 'dymić czymś komuś' to całkiem dobry kandydat na kauzatyw. ;)

Andrzej Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego T.1, 2000, s.606: ,,KADZIĆ (...) W czasach pogańskich (potajemnie też w czasach chrześcijańskich) kadzono, by wypędzić złe moce z ciała chorego. Biorąc pod uwagę ów najstarszy i główny środek magii apotropeicznej, najrozsądniej wydaje się uznać †kad-i-ti za stare vb.causat. do †kъd-nǫ-ti 'pozbyć się czegoś' (wtórnie †kyd-nǫ-ti według iterat. †kyd-a-ti, zachowanego w znaczeniu trans. ,,rolniczym", p. KIDAĆ)".
#100
Polszczyzna / Odp: Najdziwniejsze polskie na...
Ostatnia wiadomość przez dziablonk - Marzec 30, 2024, 17:55:43