Polskie Forum Językowe

Anāril

Jak dotąd w kilku tematach w dziale Tłumaczenia przedstawiłem teksty stworzone w języku o nazwie anāril. W conlanging bawię się od 10 lat, mam za sobą (jak wielu z nas) już pewnie kilkadziesiąt podjętych projektów, ale to dopiero anāril śmiem uznać za swój naprawdę dobry conlang. Na forum jestem od lutego 2007 roku, śledzę je bacznie, aczkolwiek piszę bardzo niewiele. Dopiero ostatnio przy okazji wyprowadzki z fora.pl przemyślałem sprawę i postanowiłem zaprezentować coś dokładniej.

Pracę nad anārilem (= anarejskim) rozpocząłem półtora roku temu, ale tak naprawdę złożyło się na niego wiele z moich wcześniejszych doświadczeń. Na pierwszy rzut oka na pewno kojarzy się on z arabskim – i nie bez przyczyny. Podobnie jak w językach semickich, u podstaw morfologicznych anārilu leży (najczęściej) trójspółgłoskowy rdzeń, będący nośnikiem znaczenia leksykalnego, modyfikowany przez afiksy słowotwórcze i fleksyjne. Tak jak w arabskim, w anarejskim występują tylko trzy samogłoski /a/, /i/ oraz /u/ wraz ze swoimi długimi odpowiednikami, a także takie spółgłoski, jak /q/, /ħ/, /ʕ/ czy /ʔ/. Wreszcie, obok alfabetu łacińskiego stosuję w zapisie także arabski abjad (w planach jest także conscript).

Mimo to, nie nazwałbym anārilu ,,semlangiem" czy ,,arablangiem". Przede wszystkim, jego słownictwo jest aprioryczne. Do nielicznych wyjątków od tej reguły należą wyrazy sāmu 'imię, nazwa, rzeczownik', ħaqlu 'pole uprawne' czy mā' 'woda' (oraz pochodne). Również morfologia i fleksja odbiega od semickiej, jeżeli wziąć pod uwagę istnienie 6 (czy nawet 7) przypadków, różnych wzorów deklinacyjnych dla rzeczowników i przymiotników, rozbudowaną fleksję czasownikową, występowanie poimków, brak kategorii określoności, itd. Przyznaję przy tym, że arabski bez wątpienia był/jest dla mnie największą inspiracją przy tworzeniu anārilu, ale śledząc uważnie przedstawiane przeze mnie zagadnienia będzie się dało dostrzec podobieństwa do niektórych ,,rozwiązań" znanych z fińskiego, łaciny czy jeszcze innych "niesemickich" języków naturalnych – podobieństwa zamierzone.

Oficjalnie język ten nie jest tworzony dla żadnego conworldu, choć prawdopodobnie zostanie w takowym wykorzystany. Na razie jednak są to plany dość odległe, co nie zmienia faktu, że przy tworzeniu wordlisty nie zastanawiam się raczej, jakie słowo ma określać 'samolot' i 'komputer', bo najprawdopodobniej – o ile mogę już stwierdzić – w ,,przyszłym" conworldzie takie słowa mi się nie przydadzą. Jeżeli jednak ktoś bardzo by chciał takie anarejskie słowa poznać, to mogę coś wymyślić ;) Pracując nad anārilem, wychodzę od pewnej jego ,,pierwotnej" wersji (będę go dalej nazywał protoanārilem). Jednocześnie, nie raz będę się zapewne odnosił do rzeczywistej historii języka, bo nie zawsze miał on w mojej głowie taką postać, jak widać będzie niżej.

Jeżeli chodzi o stan języka na dziś – anāril jest całkiem ,,kompletny". Zarówno fleksja, jak i składnia są dobrze opracowane. Duży nacisk kładę również na słowotwórstwo, które mimo swojego rozbudowania jest w większości przypadków bardzo regularne. Wordlista (porządkowana przeze mnie wg rdzeni), jak gdzieś wspominałem, ma już ponad 2500 pozycji, a po dokładnej analizie jej zawartości i uzupełnieniu bieżących braków (czyt. bez dodawania nowych rdzeni) pewnie wzrosłaby o kolejne 500-1000 rekordów. Pewne kwestie wymagają jednak wciąż opracowania, bądź rozstrzygnięcia. Mam nadzieję, że dyskusja w tym temacie pomoże mi się z tym uporać.

Koniec wstępu, przejdźmy do rzeczy. Aby nie łamać tradycji, napiszę w pierwszym poście co nieco o fonologii oraz ortografii

Spółgłoski:
/h/ <h> ه
/θ/ <θ> ث
/x ~ χ/ <x> خ  (wciąż nie mogę się zdecydować, jestem bliższy /χ/)
/ħ/ <ħ> ح
/f/ <f> ف
/t/ <t> ت
/k/ <k> ك
/q/ <q> ق
/ʕ/ <c> ع
/s/ < s > س
/z/ <z> ز
/ʃ/ <š> ش
/ʤ/ <j> ج
/n/ <n> ن
/m/ <m> م
/r/ <r> ر
/l/ <l> ل
/ʔ/ <'> ء (w transkrypcji łacińskiej nie zapisywana na początku wyrazu; ortografii hamzy w zapisie arabskim poświęcę oddzielny post)
/j/ <y> ي
/w/ <w> و

Samogłoski:
/a/ <a> fatħa
/i/ < i > kasra
/u/ < u > ḍamma
/aː/ <ā> ا
/iː/ <ī> ي
/uː/ <ū> و

Uprzedzę pytania: brak symetrii (/ʃ/ i /ʤ/), kopiujący nieco sytuację w arabskim (tj. MSA), a także inne dziwności (jeżeli takie się rzucają w oczy), mają uzasadnienie historyczne (protoanarejskie). Jak ktoś zainteresowany, opiszę to dokładniej później.

Struktura sylaby: (C)V(C) (V długie lub krótkie), przy czym:
– sylaba zamknięta z długą samogłoską może wystąpić tylko w wygłosie wyrazu (w protoanārilu takie sylaby nie występowały – powstały z opuszczenia krótkich samogłosek końcowych)
– sylaby V(C) występują w nagłosie w nielicznych przypadkach (p. niżej).

Zbitki spółgłoskowe nie występują ani w nagłosie, ani w wygłosie – w środku wyrazu mogą się znaleźć natomiast dowolne kombinacje dwóch spółgłosek. Niektóre formy wyrazów mają strukturę wymagającą dodania epentetycznej sylaby na początku wyrazu, zazwyczaj /i/. Dobrym przykładem jest typowa struktura przymiotnika, np.
iqsār /(ʔ)iqsa:r/ 'duży' (kwestia obecności /ʔ/ jest tutaj dość ,,płynna")
W takich wypadkach jednak, jeżeli poprzedzający wyraz kończy się na samogłoskę, /i/ ulega elizji:
nastu iqsār /nastu_qsa:r/ 'duży dom'

/ʔ/, /y/ i /w/ są spółgłoskami słabymi, tj. mogą ulegać różnym modyfikacjom w zależności od formy, jaką przyjmuje rdzeń. Ponadto, przed spółgłoskami i na końcu wyrazu zachodzą zmiany:
/iy/ > /iː/
/iw/ > /iː/
/uw/ > /uː/
Na końcu wyrazu również:
/aːy/ > /aː/
/aːw/ > /aː/
/iːy/ > /iː/
/iːw/ > /iː/
/uːy/ > /uː/
/uːw/ > /uː/
Powyższe modyfikacje są źródłem pewnych nieregularności we fleksji i słowotwórstwie, ale generalnie jest w tym jakaś logika, o czym się będzie dało przekonać.

Jeżeli chodzi o akcent, sprawa jest otwarta, kształtuje się głównie na podstawie wymowy tekstów. Skłaniam się do akcentowania pierwszej od końca sylaby CV:(C) lub CVC, przy czym waham się, czy może nie wykluczyć z akcentowania ostatniej sylaby. No chyba, że mowa o wyrazie dwusylabowym, wtedy może akcentować też ostatnią?... Muszę się wreszcie zdecydować.

W następnym poście przybliżę dokładniej ortografię arabską, choć nie będę jej dalej stosował w tym wątku – łacinka wygodniejsza ;). Tu dodam jeszcze, że w toku opisu wyrazy anarejskie będę podawał pogrubione, zapis struktur morfologicznych kursywą, a rdzenie wielkimi literami i z pogrubieniem, np. Q-S-R.

A jako gratis, trzy nagrania – na szybko, niedokładnie, ze spontanicznym akcentowaniem, ale zawsze dają jakieś pojęcie, jak to ,,ma" brzmieć:
1. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (http://asgair.wrzuta.pl/audio/40tyEd5x1XA/udhr) – tekst tu (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=12.msg607#msg607).
2. Cthulhu fhtagn (http://asgair.wrzuta.pl/audio/arrqdHjh3TQ/cthulhu) – tekst tu (http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=50.msg1370#msg1370).
3. Ojcze nasz (http://asgair.wrzuta.pl/audio/1nNY7bYa0Cm/atyama) – tekst poniżej:

Atyama ka-awsā
Qassayna sāmaxu
Inhayta amāraxu
Aθlaylaj aθālaxū alka ka-awsā wa-ka-alānā
Haynaxīm sarā nāšimi asrijilā
Wa-inxaysaxīm alka aqlimāmi wa-naxsam aqlā'imin mān
Wa-la-qastilayħam na-sayākinin
Nam qaqtimayram su'ūrū
Alka

Szczerze mówiąc zaimponowałeś mi.
Ładnie też wymawiasz.  ;-)

Nie będę się wypowiadał na tym, na czym się nie znam. Po prostu bić brawo.:P

[...........]

Cytat
A, no i jeszcze jedno. Jakie jest uzasadnienie zamiany "Amen" na "Alka"? Nie wystarczyłaby jakaś subtelna różnica w wymowie, czy to słowo ma jakieś znaczenie, które zastępuje amena?

Ja mam w komum "Prorim" i tłumaczy się jako "Niech tak będzie", co "Amen" oznacza to samo.

O, bardzo ciekawy język.

Miło widzieć, że na forum dzieje się coś twórczego.

Z chęcią ujrzałbym coś z morfologii lub słowotwórstwa tego języka.

Tak, morfologja najbardziej interesująca.
Fajne też są nagrania. Może ja kiedyś przedstawię coś w, na przykład, nesdotirze czy rabawańskim :D (tam jest [a] [aː] [aːː] i [aːːː] :D )

Cytat: Ghoster w Sierpień 23, 2011, 20:47:52

Cytat[...]co nie zmienia faktu, że przy tworzeniu wordlisty nie zastanawiam się raczej, jakie słowo ma określać 'samolot' i 'komputer', bo najprawdopodobniej – o ile mogę już stwierdzić – w ,,przyszłym" conworldzie takie słowa mi się nie przydadzą. Jeżeli jednak ktoś bardzo by chciał takie anarejskie słowa poznać, to mogę coś wymyślić.

Z chęcią ujrzę kawałek słownika...

+1.

W końcu jakiś conlang zapisywany czymś innym niż cyrylicą albo łacińskim! Mam nadzieję, że uda ci się stworzyć conscript.

To, że anarejski nie brzmi jak arabski, jest zamierzone. Poza tym, przyznaję szczerze, że miałem w życiu kontakt jedynie z اللغة العربية الفصحى, czy MSA (albo nawet CA) jak kto woli. "Dialektów" arabskiego... nie lubię. W ogóle najchętniej wróciłbym do wymawiania /dˤ/ jako /ɮˤ/. Struktura klasycznego arabskiego w odróżnieniu od pełnych "nowości" dialektów najbardziej przypomina mi... dobry conlang - co zainspirowało mnie zresztą chyba do tworzenia anārilu. Co do jakości nagrań, tego co słychać, a co nie - powtórzę tylko, że zrobione były na szybko.
Co do zwarcia krtaniowego, najwyraźniej nie wyraziłem się jasno: występuje zawsze przed samogłoską na początku wyrazu, poza podanym przykładem z epentezą. W transkrypcji łacińskiej po prostu go nie zapisuję, bo wg mnie np. amā'ir ('władcy') wygląda po prostu lepiej niż 'amā'ir, szczególnie na początku zdania. W transkrypcji arabskiej wygląda to inaczej, o czym napiszę dokładniej później.
Ponadto:
- Co jest dziwnego w /qθ/? Istnieje np. rdzeń Q-θ-R, a wśród jego derywatów m.in. rzeczownik muqθīr 'umocnienie, podpora, stelaż'. Proponuję poćwiczyć wymowę ;)
- Q-S-R związane jest ze znaczeniem przymiotnikowym 'duży', jak w podawanym przymiotniku iqsār 'duży'. Czytanie ze zrozumieniem (albo umiejętność ekstrakcji rdzenia) się kłania ;)
- -il rzeczywiście tworzy jeden rodzajów przymiotników odrzeczownikowych
- Alka (lub alkaha) znaczy po prostu 'tak, w ten sposób', tu w domyśle '(niech) tak (będzie)'.
- W abjadzie w postach będę pisał w uzasadnionych przypadkach. Postaram się za to wrzucać coś w Tłumaczeniach i Grafikach.
- Projekt conscriptu już w sumie jakiś tam jest (też abjad, litery łączone, pisane 'z góry na dół' - jak w mongolskim), ale wymaga dopracowania.

Co do tempa prezentowania języka - będę prosił o wyrozumiałość. Materiałów mam naprawdę dużo, niektóre rzeczy są niedopracowane (tak, tak, Ghoster, ponieważ dobrze nie znaczy bardzo dobrze ;)), a poza tym moje wakacje już się skończyły, bo od tego tygodnia wracam do pracy w labie (zajmuję się genetyką bakterii, jeśli ktoś chciałby wiedzieć). Niemniej obiecuję na bieżąco komentować i wstawiać nowości co 2-4 dni.

[...........]

Zapis anārilu w alfabecie łacińskim jest całkiem przejrzysty – przypominam jednak o zasadzie opuszczania <'> na początku wyrazu. Jeżeli chodzi o interpunkcję, nie ma żadnych dziwnych rozwiązań, poza jednym: pewne przyimki i partykuły zapisujemy z łącznikiem.

I tak np. (przykłady pochodzą z publikowanych już tekstów):
uqūš /ʔuqu:ʃ/ 'braterstwo, braterski związek' – nagłosowe /ʔ/ niezapisywane
wa-āmalāh /waʔa:mala:h/ 'i powinni' – przyimek wa ('i; zatem, więc') pisany z łącznikiem, ale przed āmalāh i tak nie piszemy <'>
qantu ka'īn an-umūri /qantu kaʔi:n_an_ʔumu:ri/ 'drugi rok panowania' – zwracam uwagę na wymowę: /a/ w przyimku an jest epentetyczne, dlatego:
u-al-layāsinhā /ul:aja:sinha:/ 'i w ich prawach' – po przyimku u ('i, oraz') następuje elizja /a/ (o tym, dlaczego an wygląda tu jak al napiszę później - generalnie czasem zdarza się asymilacja, nieprzypadkowo podobna do historii z literami słonecznymi i księżycowymi w arabskim). Podobnie: naqnasūya ilθār! /naqnasu:ja_lθa:r/ 'mądra meduzo!', zuqnu iqsaruzā' /zuqnu_qsaruza:ʔ/ 'ogromny rekin'.

Jeżeli przed epentetyczną samogłoską pojawi się długa samogłoska, w poprawnej wymowie powinna się ona skracać do półdługiej, np.
šanwā an-uqūš /ʃanwaˑ_nʔuqu:ʃ/ 'w duchu braterstwa'.
W wymowie popularnej (czyt. mojej) owa półdługa najczęściej staje się krótką.

Jak to wygląda w zapisie arabskim?
- to, co w łacińce piszemy z łącznikiem, w arabskim piszemy po prostu łącznie
- zwarcie krtaniowe zaznaczamy w każdej pozycji:
a) na początku wyrazu jako أ przed /a/, /u/, /u:/, إ przed /i/, /i:/ oraz jako آ na oznaczenie /'ā/
b) w środku wyrazu zawsze jako ئ
c) na końcu wyrazu jako ئ, a po literach niełączących się z lewej strony jako ء.
- tam, gdzie samogłoska ulega elizji, powinna być alif waṣla, którą jednak konsekwentnie pomijam, dając samą alif.
- długie samogłoski zapisuję tak, jak w arabskim.

Asymilację an zapisujemy analogicznie jak asymilację arabskiego al - będzie o tym więcej kiedy dojdę do zastosowania tego przyimka. Podobnie pewne reguły dotyczące zapisu sufiksów przypadków podam w odpowiednim poście (możecie sobie coś wymyślić już teraz na podstawie podanych dotychczas w tłumaczeniach zapisów). Z ciekawych rzeczy teraz: przyimek u zapisuję jako وُ.
Krótkich samogłosek można oczywiście nie zapisywać, w tym poście robię to jednak (sukūnu wówczas nie używam). Zawsze zaleca się jednak stosowanie šaddy.

Na koniec, powyższe przykłady w arabskim abjadzie:
uqūš أُقوش
wa-āmalāh وَآمَلاه
qantu ka'īn an-umūri قَنتُ كَئين انأُمورِ
u-al-layāsinhā وُانلَّياسِنها
naqnasūya ilθār نَقنَسويَ الثار
zuqnu iqsaruzā' زُقنُ اقسَرُزاء

Na dzisiaj tyle. Nie ręczę, że nie ma błędów w tym poście, jestem już dość zmęczony.

Nikt nie skomentował słów kilku nt. ortografii, więc niestety będzie post pod postem. Może tym razem będzie bardziej interesująco. Przy okazji wspomnę, że prezentując anāril będę się starał robić to z perspektywy tego języka, opisując jego strukturę mniej więcej tak, jak widzieli ją gramatycy anarejscy (z tego conworldu, co to jeszcze nie istnieje), oczywiście z niezbędnym komentarzem. Z tego też powodu w toku opisu będą się pojawiały "oryginalne" terminy gramatyczne. Żeby nie przedłużać:

Wstęp do morfologii

Jak wspominałem, podstawę morfologii anārilu stanowią spółgłoskowe rdzenie (jalmār, sg. jalmu). Spółgłoski należące do rdzenia nazywane są radykałami (jilmawār, sg. jilmāyu). Rdzenie można podzielić ze względu na liczbę występujących w nich radykałów na:
- dwuspółgłoskowe (ku'aynār) – de facto trójspółgłoskowe, z podwojonym ostatnim radykałem, np. J-N-N, Š-L-L, θ-Z-Z, M-K-K
- trójspółgłoskowe (ħumaysār) – najpopularniejsze, np. L-S-M, '-N-R, S-Q-H, S-L-Y
- czterospółgłoskowe (qu'ayrār) – najrzadsze, powstałe najczęściej w wyniku duplikacji rdzeni dwuspółgłoskowych (np. Q-R-Q-R, Š-N-Š-N), derywowane od wyrazów pochodnych (np. M-S-L-N, '-M-M-S), bądź ,,ekstrahowane" z zapożyczeń (np. '-T-R-M, S-Q-T-L).
Ze względu na typ spółgłosek rdzeniowych, można ponadto wyróżnić rdzenie słabe (jilmār ihtāl), tj. zawierające głoski /w y ʔ/, oraz niezawierające ich rdzenie mocne (jilmār iqθār). Klasyfikacja rdzeni jest ważna ze względu na przyporządkowanie ich odpowiednim wzorom modyfikacji fleksyjnych i słowotwórczych.

Rdzenie niosą ze sobą pewne znaczenie leksykalne, któremu czasami można przyporządkować podstawowy ,,odcień" – rzeczownikowy, przymiotnikowy lub czasownikowy, np.
Q-M-R 'wolny, swobodny'
K-M-L 'uczyć'
'-W-S 'niebo'
Rdzeń sam w sobie jest jednak bytem teoretycznym. Nabiera on konkretnego znaczenia dzięki afiksom słowotwórczym. Wzór, wg którego są one do niego dodawane, nazywany jest osnową (macθūr). Postać osnowy cytowana jest jako odpowiednia modyfikacja przykładowego rdzenia F-Š-R (dla rdzeni trójradykałowych mocnych).
Bardzo często dana osnowa niesie ze sobą specyficzny odcień znaczeniowy, np.
- ifšār : jedna z osnów przymiotnikowych, np. w iqmār 'wolny' (od Q-M-R)
- fašrān : osnowa rzeczownikowa, związana z miejscem wykonywania czynności, np. w kamlān 'szkoła' (od K-M-L)
- mufšīr : osnowa rzeczownikowa, związana z narzędziem, którym wykonywana jest czynność, np. mutrīc 'młotek' (od T-R-C 'uderzać, wbijać, stukać').
System osnów, choć formalnie regularny, nie jest wcale zazwyczaj tak przejrzysty znaczeniowo, jak to podano wyżej. Jest poza tym bardzo rozbudowany – najlepszym przykładem niech będzie morfologia czasowników, gdzie od jednego rdzenia można teoretycznie otrzymać 672 (sic!) formy czasowników i imion odczasownikowych (w liczbie pojedynczej). (Zaznaczyć trzeba, że podana liczba nie obejmuje "osobowych słowoform" czasownikowych, w których oznaczany może być jednocześnie sprawca, wykonawca i dopełnienia czynności). Generalnie, trudno jest w systemie osnów oddzielić funkcje słówotwórcze od fleksyjnych (oczywiście, w indoeuropejskim, a nie anarejskim tych słów znaczeniu), o czym będzie się można przekonać później.

Od rdzenia w danej osnowie, tworzącego wyraz o konkretnym znaczeniu, można utworzyć (i) formy fleksyjne niewyrażane przez samą osnowę oraz (ii) dalsze wyrazy pochodne. Za podstawę tego procesu służy wówczas temat wyrazu (sūla), mający postać najczęściej lekko zmodyfikowanej osnowy. I tak np.
kamlān + -il (sufiks tworzący przymiotniki relacyjne) > kamlaynil 'szkolny'
kamlān + -n- (afiks dzierżawczy) + -in (znamię datywu) > kamlīnanin '(dat) mojej szkole; do mojej szkoły'
Jak widać, temat wyrazu kamlān ma postać kamlayn- przed sufiksem rozpoczynającym się na samogłoskę, natomiast kamlīna- przed tym, który zaczyna się na spółgłoskę. Zdecydowana większość imion posiada takie dwie formy tematu, ale nie tylko, gdyż jeszcze inne modyfikacje mogą pojawić się przed dodaniem końcówek deklinacyjnych, etc.

Wyraz w danej formie gramatycznej nazywany jest masjūl. Hierarchia morfologiczna przedstawia się zatem np. następująco:

K-M-L > kamlān > kamlīn- > kamlīnanin
(jalmu >  macθūr > sūla > masjūl, tj. rdzeń > osnowa > temat > forma)

Ogólna nazwa wszystkich przekształceń rdzenia (całego powyższego ciągu) to majlimā' ('morfologia'). Tworzenie osnów opisuje macθirā' ('słowotwórstwo'), natomiast przyjmowanie przez wyraz konkretnych form – masjilā' ('fleksja'). 

Na koniec w ramach podsumowania pewna historyjka, pokazująca ,,możliwości" jakie daje majlimā' w anarejskim.

Spoiler

,,Adam i Artur selekcjonują dla Ani dane na temat cech gramatycznych różnych conlangów, wypełniając specjalnie formularze. Ania prosiła kilkakrotnie, żeby robili to czerwonymi długopisami, bo ten kolor rzuca się w oczy i łatwiej jest się rozczytać w bazgrołach chłopaków. Ci jednak notorycznie ją ignorowali i pisali czarnym atramentem. W końcu Ania się obraziła. Agnieszka powiedziała o tym chłopakom, a ci postanowili, że najlepiej będzie, jak sami będą się pilnować i na początku każdego dnia pracy będą zwracać sobie nawzajem uwagę, żeby wypełniać formularze na czerwono. Agnieszka powtórzyła to Ani. Ta jednak mocno w to wątpiła, znając przyzwyczajenia Adama i Artura. Poszła więc do chłopaków i, wskazując na leżące na biurku stosy danych i czerwone długopisy, powiedziała w jej ulubionym conlangu, anārilu, co następuje:
- Šantaqayayharašhīnikū-han.
czyli:
- Podobno każecie je sobie nawzajem zanotować dla mnie nimi, co jest wątpliwe."

Analiza krok po kroku (wielkimi literami wyróżniono spółgłoski rdzenne):
QaHRa 'pisać'
QayHaR 'zapisać, zanotować'
iQtayHaR 'kazać zanotować, dyktować
intaQayHaR 'kazać sobie nawzajem zanotować'
šantaQayHaRaš 'każecie sobie nawzajem zanotować'
šantaQayHaRišāh 'każecie je (tj. dane) sobie nawzajem zanotować'
šantaQayHaRašhīn 'każecie je sobie nawzajem zanotować dla mnie'
šantaQayHaRašhīnikū 'każecie je sobie nawzajem zanotować dla mnie nimi (tj. czerwonymi długopisami)'
šantaQayHaRašhīnikū-han 'podobno każecie je sobie nawzajem zanotować dla mnie nimi'
šantaQayayHaRašhīnikū-han 'podobno każecie je sobie nawzajem zanotować dla mnie nimi, co jest wątpliwe'
W wyrazie tym występuje tylko jeden "porządny" rdzeń, pozostałe elementy to afiksy, zaimki inkorporowane i partykuły. Naturalnie, przykład ten jest wysoce wydumany i, jak zresztą widać w podawanych już przykładach tekstów, anarejski zasadniczo nie jest "zbudowany" z tak długich wyrazów

[Zamknij]

To akurat język jest ciekawy.

Podoba mi się jego polisyntetyczność (ta cecha przypomina mi suicki (http://www.conlanger.fora.pl/conlangi,2/jezyk-suicki,786.html)). ;-)

Cytat: asgair w Sierpień 25, 2011, 17:16:39W wyrazie tym występuje tylko jeden "porządny" rdzeń, pozostałe elementy to afiksy, zaimki inkorporowane i partykuły.

Cytat: Feles w Sierpień 25, 2011, 18:02:44Podoba mi się jego polisyntetyczność

Pewnie można tak powiedzieć zgodnie z jakimiś oficjalnymi definicjami (chociaż może i przy niektórych nie można), ale na swoje potrzeby zakładam, że język jest polisyntetyczny dopiero wtedy, kiedy regularnie łączy w jednym wyrazie "porządne rdzenie".

Cytat: BartekChomjęzyk jest polisyntetyczny dopiero wtedy, kiedy regularnie łączy w jednym wyrazie "porządne rdzenie"

I tu się zgadzam jako twórca anarejskiego. Dwa "porządne rdzenie" w jednym wyrazie a i owszem, zdarzają się, ale niezwykle rzadko, i to jedynie w rzeczownikach, w których ze względu na ich "zbiorowe" znaczenie zjawisko to nie dziwi, np. w poetyckim słowie aslamcašrāt określającym 'słońce i księżyc' (odpowiednie rdzenie S-L-M i C-Š-R + wyznacznik liczby podwójnej -āt).

Nie przepadam za polisyntetycznemi, bo zawsze się boję, że jest w nich zbyt dużo homonimów :D

Świetny język, bardzo mi się podoba. Czekam na więcej gramatyki :)

Drobna uwaga: używasz litery ḍ, której nie wymieniłeś w fonologii, jak się ją wymawia?

[...........]

Przepraszam wszystkich zainteresowanych za ciszę w wątku, ale niestety siedzenie po dziewięć godzin w labie i pisanie publikacji w "wolnym" czasie nie idzie w parze z conlangingiem. Tak czy inaczej udało mi się wreszcie ogarnąć i złożyć w całość parę bardziej konkretnych informacji o anārilu. Na początek winien jestem dwa zdania wyjaśnień. Otóż, w anārilu wyróżnia się trzy główne części mowy (makāsul): imiona (asmā'), czasowniki (aclā') i ,,niesamodzielne części mowy" (alkā'). Do imion należą rzeczowniki (yawaqlu), przymiotniki (hawašru), zaimki (isnatā') oraz liczebniki (hayālit).
A teraz konkrety, czyli coś o przymio... rzeczowniku ;)

RZECZOWNIKI

Rzeczowniki w anārilu są imionami, stanowiącymi nazwy obiektów rzeczywistych bądź abstrakcyjnych. Określa się je terminem yuqlā' (PL yawaqlu), wywodzącym się od rdzenia Y-Q-L, związanego z takimi znaczeniami, jak 'istnienie, byt, życie'. Obok typowej dla imion kategorii przypadka (marhūn), rzeczowniki wykazują także kategorię liczby (mamqūs). W anārilu nie istnieją natomiast sposoby na wyrażanie stanu (tj. określoności i/lub nieokreśloności) rzeczowników. Brak także kategorii rodzaju; rzeczowniki ,,męskie" i ,,żeńskie" w sposób oczywisty (np. nazwy osób) albo różnią się od siebie osnową, albo pochodzą od innych rdzeni.

1. Kategoria przypadka

Wiadomości wstępne. W języku anarejskim rzeczowniki występują w sześciu przypadkach:
- nominatywie (NOM) – siyām ('nazwa, miano'),
- akuzatywie (ACC) – jilāk ('doznający'),
- datywie (DAT) – nizār ('kierunek, cel, koniec'),
- ablatywie (ABL) – mitār ('źródło, pochodzenie'),
- essywie (ESS) – tirā' ('esencja, istnienie'),
- lokatywie (LOC) – kilāh ('miejsce, położenie').
Ponadto, wyróżnia się dwie 'pseudoprzypadkowe' formy rzeczowników (marāhun qilāħa albo qayāliħ): formę wołacza (VOC) i formę przysłówkową (ADL), nazywane odpowiednio qilāħ as-sayminā' i qilāħ am-masrū. Pierwszą z nich przyjmują rzeczowniki oznaczające (zazwyczaj) osoby, tworząc bezpośredni zwrot do adresata wypowiedzi. Forma przysłówkowa natomiast, jak wskazuje jej nazwa, stanowi sposób wyrażania okoliczników (najczęściej czasu i sposobu).
Ze względu na formy, jakie rzeczowniki przyjmują w określonych przypadkach, możemy je zaklasyfikować do różnych typów deklinacyjnych (marhinā'). Obok deklinacji regularnej (marhinā' iqlāx), dzielącej się na cztery podtypy, występują także trzy typy nieregularne: słaby (marhinā' ihtāl), zmienny (marhinā' ijfā') i ułomny (marhinā' ahrirā'). Według wymienionych typów deklinacyjnych odmieniają się nie tylko rzeczowniki, ale także inne imiona, używane w znaczeniu rzeczownikowym.
Poszczególne typy deklinacyjne różnią się nie tylko formami przypadków, ale także tematami (sūla, PL suwalā') należących do nich rzeczowników. W zamieszczonych niżej opisach podawane są dwa podstawowe tematy imion: samogłoskowy (temat V; sūla as-sahīn) i spółgłoskowy (temat C; sūla an-tirāxin). Pierwszy z nich przyjmowany jest przez wyraz przed dodaniem sufiksu rozpoczynającego się od samogłoski, drugi – przed sufiksem rozpoczynającym się od spółgłoski.

Deklinacja regularna. Zdecydowana większość rzeczowników tworzy formy przypadków według regularnego paradygmatu deklinacyjnego. Wyróżnia się cztery jego podtypy, w zależności od postaci nominatywu i znaczenia rzeczownika:
- podtyp I: rzeczowniki zakończone na -u lub spółgłoskę,
- podtyp II: rzeczowniki zakończone na -ā',
- podtyp III: rzeczowniki z sufiksem -āyu, będącym znamieniem singulatywu,
- podtyp IV: rzeczowniki z sufiksami -āt, -ār, -ān i -ās, oznaczającymi odpowiednio rzeczowniki podwójne, zbiorowe, nazwy miejsc i cech.
Wzory deklinacyjne dla poszczególnych podtypów zaprezentowano w tab. 1.

Spoiler

(http://i56.tinypic.com/fmkzgo.jpg)

[Zamknij]

Jak można zauważyć, końcówki przypadków zależnych są niezmienne we wszystkich podtypach, poza formami ABL, ESS i LOC podtypu II, gdzie -ū, -ūn i -ā przechodzą odpowiednio do -wa, -wan i -ya. Tematy spółgłoskowe podtypów I i IV oraz temat samogłoskowy podtypu II mają po dwie formy, zależnie od tego, jaki sufiks jest po nich dołączany (p. niżej). Przykłady deklinacji rzeczowników regularnych podano w tab. 2.

Spoiler

(http://i55.tinypic.com/34raomg.png)

[Zamknij]

Podtyp I obejmuje większość rzeczowników pierwotnych i część pochodnych (p. niżej) oraz użyte rzeczownikowo przymiotniki i imiesłowy. Imiona odmieniane w ten sposób pod względem formy można podzielić na podstawie postaci NOM na:
- zakończone na -u występujące po dwóch spółgłoskach (-CCu) (podtyp Ia),
- zakończone na spółgłoskę poprzedzoną krótką samogłoską (-VC) (Ib),
- zakończone na spółgłoskę poprzedzoną długą samogłoską (-V:C) (Ic).
Postać tematu spółgłoskowego podtypu Ia i Ic zależy od dodawanego przyrostka: jeśli w pierwszej sylabie po temacie wprowadza on samogłoskę -i-, temat kończy się również na -i-; w pozostałych przypadkach, temat kończy się na -a-. W podtypie Ib natomiast tematy C i V są sobie równe, z wyjątkiem rzeczowników pierwotnych typu fašar, które mogą przybierać dwie formy tematu samogłoskowego: krótszą fašr- (częściej) i dłuższą, równą tematowi spółgłoskowemu: fašar- (rzadziej). Ponadto, warto zauważyć, że rzeczowniki należące do podtypu Ic mogą czasami przyjmować formy, w których długa samogłoska końcówek deklinacyjnych (ABL -ū, ESS -ūn, LOC -ā) wymawiana jest krótko (ABL -u, ESS -un, LOC -a).
Do podtypu II, w którym NOM zakończony jest na -ā', należy m.in. wiele form liczby mnogiej rzeczowników, rzeczowniki typu fušrā', gerundia i używane rzeczownikowo niektóre formy przymiotników. W temacie samogłoskowym tego podtypu krótka samogłoska -a- występuje wtedy, gdy pierwsza samogłoska dodawanego sufiksu jest długa; jeżeli jest ona krótka, w temacie występuje długie -ā-.
Jak wspomniano, w podtypie III klasyfikowane są rzeczowniki w liczbie jednostkowej o charakterystycznej końcówce NOM -āyu, w temacie podtypu IV zaś – rzeczowniki pochodne derywowane za pomocą sufiksów -āt, -ār, -ān oraz -ās. W ostatniej sylabie tematu tych imion występuje -ay- (temat C) oraz -i- (temat V), jeśli pierwszą samogłoską dodawanego przyrostka jest -i-, w pozostałych przypadkach natomiast występuje -a-(por. Ia i Ic).

cdn.

Deklinacja słaba. Dla odmiany słabej charakterystyczne są oboczności, wynikające z interakcji końcówek przypadkowych ze słabą końcową spółgłoską rdzenia (w lub y). W tab. 3 podano wzorce deklinacyjne dla wszystkich możliwych słabych zakończeń rzeczownika, pogrupowane według postaci ich tzw. struktury głębokiej (macθūr iqmā', czyli dosł. 'pierwotna osnowa'). Jest to forma, jaką przybierałyby osnowy odpowiednich rzeczowników, gdyby w i y były spółgłoskami mocnymi (symbol C oznacza tu przedostatnią spółgłoskę rdzeniową). Warto zwrócić uwagę, że rzeczowniki zakończone w NOM na -wwu, -yyu odmieniają się według podtypu I deklinacji regularnej.

Spoiler

(http://i51.tinypic.com/ib97ye.png)

[Zamknij]

Zachodzące tu procesy można sprowadzić do kilku zasad:
- sekwencje -wu, -wū, -wūn oraz -yu, -yi, -yin, występujące po spółgłosce, przechodzą odpowiednio w -u, -ū, -ūn oraz -i, -ī, -īn.
- wygłosowe -iw i -iy przechodzą w -ī, a -uw w -ū;
- wygłosowe -īw i -īy, -ūw i -ūy oraz -āw i -āy przechodzą odpowiednio w -ī, -ū i -ā;
- interwokaliczne -y- i -w- przechodzą w zwarcie krtaniowe odpowiednio przed -ī- oraz -ū-, przy czym powstałe w ten sposób sekwencje -i'ī-, -u'ū- mogą upraszczać się dalej do -ī-, -ū-;
- sekwencje -īy-, -ūw- przechodzą w -iyy-, -uww- w przypadkach zależnych.
Temat spółgłoskowy rzeczowników deklinacji słabej równy jest formie nominatywu. Temat samogłoskowy otrzymać można poprzez odrzucenie -i od formy ACC lub -ā  od formy LOC w przypadku potencjalnych zakończeń -Cyu, -Cīy, -Cuy i -Cay. Rzeczowniki o strukturze głębokiej z wygłosem -Ciy przyjmują wyjątkową formę -iyy-. Ponadto, tematy V zakończone na -ā'- lub -ū'- przechodzą w -a'-, -u'- lub -ay-, -uy- wtedy, gdy pierwsza samogłoska dodawanego sufiksu jest długa (por. podtyp II deklinacji regularnej).
Przykłady deklinacji rzeczowników słabych podano w tab. 4.

Spoiler

(http://i52.tinypic.com/23mrdxx.png)

[Zamknij]

cdn.

Deklinacja zmienna. Rzeczowniki należące do tego typu deklinacyjnego nazywają się zmiennymi, ponieważ w ich odmianie występują oboczności osnów. Są to wyłącznie rzeczowniki pierwotne, tworzone od tzw. rdzeni skróconych. Jest ich kilkadziesiąt, przy czym w większości należą do najbardziej podstawowego słownictwa. Niektóre z nich posiadają poboczne formy odmieniane regularnie lub według deklinacji słabej. Rzeczowniki zmienne, nie posiadające wszystkich form przypadków, zalicza się do rzeczowników ułomnych (p. niżej). Reprezentatywne przykłady deklinacji rzeczowników zmiennych zawiera tab. 5.

Spoiler

(http://i53.tinypic.com/6pwy1f.png)

[Zamknij]

Rzeczowniki min (VOC minya!) 'syn' i tālu 'szczyt, góra' odmieniają się według unikatowych wzorów deklinacyjnych, natomiast w sposób analogiczny do pozostałych imion wymienionych w tab. 5 odmieniają się następujące rzeczowniki:
- jak nāmu: qāfu 'noga', qāšu (VOC qašya!) 'brat', fāmu (VOC famya!) 'dziadek', sāħu (VOC saħya!) 'mąż';
- jak hissu: siħħu (VOC siħya!) 'żona', fimmu (VOC fimya!) 'babka';
- jak asru: anzu (VOC nazya!) 'pies', atlu 'szczyt, góra' (istnieje także ww. poboczna forma tālu), afzu 'brzuch', atfu 'osoba dorosła';
- jak āsu: qāzu 'mgła', sāmu 'imię, nazwa';
- jak yāmu: yāsu 'oko', tāru 'człowiek', hāfu 'dzieci';
- jak nīru (lub nir; poboczna forma nayru odmieniana jest wg deklinacji regularnej): hīru (VOC hirya!) 'pani, władczyni', nīsu (VOC nisya!) 'siostra', θīšu (VOC θišya!) 'córka', tīru (lub tir) 'dolina' (forma poboczna tayru regularna);
- jak kāfu: hāru (VOC hurya!) 'pan, władca ', tāħu 'bicz, bat';
- jak mā': hā' 'kurz, pył' (forma hawwu występująca pobocznie jest odmieniana regularnie).

cdn.

Deklinacja ułomna. Rzeczowniki ułomne posiadają tylko niektóre formy przypadkowe. Klasyfikowane są one w anārilu do grupy tzw. ,,imion zastygłych" (qawacru, SG qucrā'), najczęściej pełniących rolę okoliczników i/lub występujących w utartych zwrotach. Przykłady najczęściej używanych rzeczowników ułomnych zaprezentowano w tab. 6 (w nawiasie ujęto formy, które może przyjmować dany rzeczownik tylko w połączeniu z zaimkami niesamodzielnymi, tu na przykładzie zaimka 2.PERS.SG).

Spoiler

(http://i54.tinypic.com/wmfcro.jpg)

[Zamknij]

• Formy rzeczownika nārin, naryū, naryā pełnią funkcję okoliczników miejsca o znaczeniu, odpowiednio, 'do domu', 'z domu', 'w domu'. Nie łączą się one z zaimkami niesamodzielnymi.
• Rzeczownik mil-, związany z pojęciem 'szczęścia, pomyślności', używany jest w kilku znaczeniach. Formy ACC i LOC spotykane są w formułach życzeń, np. amli ihrarā! 'wszystkiego najlepszego!' (dosł. szczęście-ACC cały), īqil amlā! 'sto lat!' (dosł. żyć-IMR szczęście-LOC). Postać ESS można przetłumaczyć jako zwrot '(wszystko) w porządku, (jest) dobrze'. W połączeniu z zaimkami niesamodzielnymi natomiast (zazwyczaj 1.PERS) rzeczownik ten może występować we wszystkich przypadkach. Ma wówczas znaczenie personalne 'kochanie, miłość, (mój) drogi' i jest używany na określenie osób bliskich (funkcję bezpośredniego zwrotu do adresata pełni forma VOC milya!).
• Rzeczownik tur- występuje tylko w LOC, przy czym zawsze posiada sufigowany zaimek osobowy. Formy takie tłumaczy się np. jako turxā, turšā 'na twoim miejscu', 'na waszym miejscu' etc. Dla 3.PERS używa się form turtā, turhā poprzedzonych rzeczownikiem w NOM, np.: attanu turtā, atmītaxu turhā 'na miejscu mojego ojca', 'na miejscu twoich rodziców'.
• Rzeczownik alli-/alla- łączy się z zaimkami osobowymi i 3.PERS podobnie jak tur-. Przykładowe znaczenia, w zależności od przypadka: allišin (DAT) 'dla was (uroczyście)', allašū (ABL) 'z waszej łaski; o ile zechcecie', (LOC) allašā ' 'jak sobie życzycie'. Samodzielną formę DAT bez zaimka, allin, można tłumaczyć jako 'wybacz, wybaczcie (np. przy proszeniu o zrobienie miejsca)' albo 'zechciej, zechciejcie; pozwól, pozwólcie (np. przy proszeniu o głos)'.
• Rzeczownik aqra- występuje tylko w ABL, łącząc się z zaimkami i 3.PERS tak, jak rzeczownik tur-. Można go tłumaczyć wyrażeniem 'w imieniu (kogoś)': liman qamīlanu aqratū 'odpowiem w imieniu mojego przyjaciela'.
• Rzeczownik sun-, używany podobnie jak tur-, wyraża znaczenie przyimka 'według (kogoś)', przy czym forma ta jest konkurencyjna wobec konstrukcji wyrażanej nieregularnym czasownikiem sāna, pochodzącym od tego samego rdzenia.
• Rzeczownik ayqā-, występując w apozycji w NOM, przyjmuje formy zaimków niesamodzielnych zakończone na -a, a nie jak -u . Najczęściej występuje samodzielnie jako wykrzyknienie o znaczeniu 'biada (komuś)!', np. curamā' ayqāha 'biada wrogom!'.  Forma DAT bez zaimka, ayqin, oznacza 'uwaga, strzeż się, zważcie (na coś)' i może się łączyć z wyrażeniami z partykułą an wprowadzającą ABL: ayqin an-famā'irū 'strzeż(cie) się oszustów, uwaga na oszustów'.

________

Tyle na dziś.

Jeszcze trochę o deklinacji rzeczowników:

Forma wołacza. Jej znamieniem jest sufiks -ya. Zasady jego dodawania zależą od przynależności rzeczownika do typu deklinacyjnego:
•   deklinacja regularna:
- w podtypach I i II: dodanie sufiksu do formy ABL, np. šulmūya! 'starcze!', qamā'ilūya! 'przyjaciele!', aqšāwaya! 'bracia!';
- w podtypach III i IV: dodanie -ya do tematu C, np. ramlīya! 'mężczyzno!', tarnītaya! 'rodzice!'
•   deklinacja słaba:
- rzeczowniki o strukturze głębokiej zakończonej na -aw: dodanie -ya do formy ABL, np. maqa'ūya! 'krowo!', qasa'ūya! 'kocurze!'
- w pozostałych przypadkach: dodanie -ya do formy NOM, np. ħaruya! 'jastrzębiu!', halīya! 'sąsiedzie!', kaħuya! 'prosiaczku!' :)
•   deklinacja zmienna i ułomna: rzeczowniki posiadają unikatowe formy wołacza (p. wyżej).
Zaimki niesamodzielne dołączane do formy VOC przyjmują postać NOM zakończonego na -a, a nie -u, np. atyama! 'VOC nasz ojcze!', ale attamu 'NOM nasz ojciec'.

Post pod postem, ale trudno. Skoro nikt nie komentuje... ;) Dalej o rzeczownikach:

Forma przysłówkowa. Tworzona jest za pomocą sufiksu -a, dodawanego do formy ESS. W przypadku niektórych rzeczowników mogą pojawiać się oboczności osnowy, niekiedy także zdarza się, że wyjściowy rzeczownik nie funkcjonuje poza formą przysłówkową.
Forma przysłówkowa rzeczownika ma najczęściej znaczenie okolicznika czasu bądź stanu. Najczęściej spotyka się formy przysłówkowe rzeczowników oznaczających:
•   osoby w pewnym okresie życia, np.:
   hafūna 'jako dziecko, będąc dzieckiem' od hāfu 'dzieci'
   tumlūna 'za młodu, będąc młodzieńcem' od tumlu 'młodzieniec, nastolatek'
   tafyūna 'będąc dorosłym' od atfu 'dorosły'
   šulmūna 'na starość, będąc starcem' od šulmu 'starzec'
•   osoby pełniące funkcje publiczne, których rządy (kadencja) stanowią odniesienie, np.:
   amrūna 'za panowania, pod rządami (kogoś)', do daw. amru 'władca, pan' (obecnie częściej amīr)
   kahīnūna 'pod namiestnictwem (kogoś)', od kahīn 'namiestnik, nadzorca'
   šurhūna 'pod dowództwem (kogoś)', od šurhu 'dowódca, zwierchnik'
•   pory dnia i roku, np.:
   cayrūna 'o świcie, rankiem' od cayar 'świt, ranek'
   rimnūna 'rano, przed południem' od rimnu 'ranek, przedpołudnie'
   samtūna 'w południe' od samat 'południe (pora dnia)'
   naytūna 'po południu' od naytu 'popołudnie'
   mawtūna 'wieczorem' od mawtu 'zmierzch, wieczór'
   asrajūna 'codziennie' od asraju 'dzień powszedni'
•   wydarzenia i okresy, np.:
   hatarūna 'podczas wojny' od hatar 'wojna'
   cajjūna 'w czasie święta' od cajju 'święto, uroczystość'

Dodatkowe określenia, łączące się z formami przysłówkowymi, występują w apozycji w NOM, np.:
   ša'īriyya amrūna 'za panowania tamtego króla'
   fā'immu hafūna 'gdy nasi dziadowie byli dziećmi'
Forma przysłówkowa może być także określana przez zaimek niesamodzielny, występujący w połączeniu z nią w postaci NOM zakończonej na -a, np.:
   tafyūnaxa 'gdy byłeś/będziesz dorosły', 'jako dorosły'
Dodanie zaimka niesamodzielnego pozwala doprecyzować treść zdania, np.:
   Zūhar tā'itmu hafūna 'Nasi ojcowie walczyli, będąc dziećmi'
   Zūhar tā'itmu hafūnama 'Nasi ojcowie walczyli, gdy my byliśmy dziećmi'
   Insūla anyāt tumlūnama 'Spotkaliśmy się za młodu (obaj byliśmy młodzi)'
   Insūla anyāt tumlūnana 'Spotkaliśmy się, gdy ja byłem młody'
   Insūla anyāt tumlūnata 'Spotkaliśmy się, gdy on był młody'

Kolejna porcja informacji o rzeczownikach.

2. Kategoria liczby

W języku anarejskim kategoria liczby (mamqūs) tworzy dwie główne osie:
•   liczba pojedyncza (siyāl, SG) – liczba podwójna (kunnis, DL) – liczba mnoga (hammu, PL),
•   liczba zbiorowa (jisān, COL) – liczba jednostkowa (jisinis, SGV).
W uproszczeniu można przyjąć, że forma liczby pojedynczej jest wyjściowa dla tworzenia formy liczby mnogiej (i ewentualnie podwójnej), natomiast forma liczby zbiorowej – dla form liczby jednostkowej (singulatywu). Zależności morfologiczne i semantyczne pomiędzy wszystkimi tymi formami są jednak w rzeczywistości dość złożone, a ich szczegóły przedstawiono poniżej.

Liczba pojedyncza. Jej forma stanowi leksem podstawowy dla większości rzeczowników, w tym szeregu imion o znaczeniu abstrakcyjnym, których liczba mnoga nie jest zazwyczaj używana (aczkolwiek teoretycznie można ją utworzyć). W tej ostatniej grupie znajdują się także pewne rzeczowniki konkretne, będące najczęściej określeniami obiektów unikatowych, niepowtarzalnych. Przykłady:
•   o znaczeniu abstrakcyjnym: luhūr 'długość, bycie długim', tašrīn 'czerwień', ta'mīm 'macierzyństwo', su'ūr 'zło', arām 'śmierć';
•   o znaczeniu konkretnym: āsu 'niebo', sulmā' 'słońce', šawar 'północ', cašar 'księżyc'.

Liczba podwójna. Używana jest do oznaczania obiektów naturalnie występujących w parach lub tworzących parę logiczną (znaczenie łączne lub przenośne, czasem z połączenia dwóch rdzeni). Kategoria liczby podwójnej jest zamknięta – występuje w niej stosunkowo niewiele rzeczowników, nie tworzy się też właściwie jej nowych form.
Znamieniem liczby podwójnej jest sufiks -āt dodawany do formy liczby pojedynczej, często ze zmianą osnowy rzeczownika. Jeżeli rzeczownik posiada liczbę podwójną, a dodatkowo także liczbę mnogą, to w większości przypadków ta ostatnia tworzona za pomocą sufiksu -ār . Co więcej, możliwe są także formy tzw. liczby mnogiej liczby podwójnej (hammu an-kunnisū, DL-PL), derywowane za pomocą -ār od tematu V formy DL.
Przykłady (wg najczęstszych znaczeń rzeczowników, występujących w liczbie podwójnej):

•   parzyste części ciała:
   kafsāt 'usta' od kafsu 'warga', PL kafsār 'wargi (więcej niż dwie)', DL-PL kafsatār 'usta (wiele)'
   lustāt 'uszy (wewnętrzne), para uszu' od lustu 'ucho', PL lustār 'uszy (więcej niż dwoje)', DL-PL lustatār 'pary uszu (wiele)'
   ħurfāt 'rogi (zwierzęcia), para rogów' od ħurfu 'róg', PL ħurfār 'rogi', DL-PL ħurfatār 'pary rogów'
   anmāt 'dłonie, ręce' od nāmu 'dłoń, ręka', PL naymār, DL-PL anmatār
   aqfāt 'nogi' od qāfu 'noga', PL qayfār, DL-PL aqfatār
   aysāt 'oczy' od yāsu 'oko', PL isā, DL-PL aysatār
   lifyāt 'źrenice' od lafi 'źrenica', PL lafyār, DL-PL lifyatār
   nūmāt 'nozdrza' od nawmu 'nos', PL nūmār a. nuwamā', DL-PL nūmatār
   ihnāt 'płuca' od ihān 'płuco', PL ayāhin, DL-PL ihnatār
   aslāt 'piersi' od sallu 'pierś', PL sallār, DL-PL aslatār

•   parzyste części garderoby:
   macyāt 'buty' od maci 'but', PL macyār, DL-PL macyatār
   θazθāt 'sznurowadła' od θazθāyu 'sznurowadło', PL θazθawār, DL-PL θazθatār

•   pary osób:
   fammāt 'dziadkowie' od fāmu 'dziadek' i fimmu 'babka', PL fā'im i ufmā', DL-PL fammatār
   saħħāt 'małżeństwo' od sāħu 'mąż' i siħħu 'żona', PL sā'iħ i usħā', DL-PL saħħatār
   tarnāt 'rodzice' od tarīn 'rodzic', PL tarā'in, DL-PL tarnatār
   kannāt 'bliźnięta' od kanīn 'bliźniak', PL kanā'in, DL-PL kannatār
   – co ciekawe, analogiczne nazwy: 'trojaczki, czworaczki' itp. tworzone są także za pomocą sufiksu -āt:
      ħamsāt od ħumīs 'trojaczek', PL ħumīsār, DL-PL ħamsatār
      qārāt od qu'īr 'czworaczek, PL qu'īrār, DL-PL qāratār

•   rzeczowniki pochodzące od dwóch rdzeni:
   atmāt 'rodzice' od attu 'ojciec' i ammu 'matka', DL-PL atmatār
   aslanāt 'horyzont' od āsu 'niebo' i alān 'ziemia, ląd' (tylko w liczbie podwójnej)
   aslamcašrāt 'słońce i księżyc' od sulmā' 'słońce' i cašar 'księżyc' (tylko w liczbie podwójnej)

______________

Informacje o liczbie mnogiej, zbiorowej i jednostkowej wkrótce.

[...........]

Właśnie.... Napisz coś o przymiotniku.

Autor zagląda na forum niemal codziennie :) A projekt nie jest porzucony, wręcz przeciwnie. Skończyłem letnią sesję na czwartym roku, co oznacza, że mam już spokój z egzaminami do końca studiów, a zatem będę miał trochę więcej czasu na Anāril (hmm, jeśli nie liczyć dwuletniego grantu, którego realizację właśnie rozpoczynam... ;)).

Conlang przechodzi właśnie lekki lifting (na tyle lekki, że większość z tego, co napisano powyżej, jest aktualne). Skupiam się aktualnie na leksyce - zacząłem opracowywanie porządnego słownika, a nie po prostu wordlisty. Za tym jednak idzie konieczność wprowadzenia zmian, z którym noszę się od jakiegoś już czasu - przede wszystkim pewnej "dearabizacji" języka. Być może do jesieni uda się zaprezentować porządną, dość "kompletną" wersję Anārilu.

Co do przymiotnika - on akurat przeszedł spore zmiany: koniec ze stopniowaniem, za to pojawia się zgodność z rzeczownikiem pod względem liczby (oddzielna deklinacja przymiotnikowa była już w starej wersji).

BTW. Miło, że ktoś się interesuje. Muszę przyznać, że po serii powyższych postów, na które nie było odzewu, straciłem zapał do prezentacji czegokolwiek (a przez to, jak się okazało, także do pracy nad conlangiem...).

[...........]

Wszystkich zainteresowanych anārilem informuję niniejszym, że w najbliższym czasie (czytaj: do końca stycznia) powinny pojawić się w tym wątku informacje na temat jego drugiej odsłony - wersji, nad którą już jakiś czas pracuję, a która zaczęła nabierać zadowalających kształtów dopiero ostatnimi czasy.

Spora część informacji, które pojawiły się wcześniej w tym wątku, stanie się przez to nieaktualna, ale nie będę ich usuwał, aby dać możliwość prześledzenia kierunku zmian. Wiele z nich, tak czy inaczej, dotyczy morfologii czasownika, której dotąd nie prezentowałem. Najlepszym sposobem na obserwowanie ewolucji będzie zatem dla zainteresowanych porównanie różnych wersji tekstów, których kilka w 'starym' anārilu się na forum pojawiło.

Konkrety już wkrótce.

[...........]

[...........]

CytatWszystkich zainteresowanych anārilem informuję niniejszym, że w najbliższym czasie (czytaj: do końca stycznia) powinny pojawić się w tym wątku informacje na temat jego drugiej odsłony - wersji, nad którą już jakiś czas pracuję, a która zaczęła nabierać zadowalających kształtów dopiero ostatnimi czasy.

Niestety, z czasem wolnym ostatnio gorzej, niż zwykle. Niemniej prace trwają, a ich wyniki znajdą się pewnie na mojej własnej, anārilowej wiki, której szkielet już gdzieś sobie wisi w otchłaniach internetu.