А. 1. Аб чым гаворыцца ў папярэдняй лекцыi? (O czym była mowa w poprzedniej lekcji?)
2. Як вас завуць па iменi, па прозьвiшчу? (Jak macie na imię i nazwisko?)
3. Цi ваша iмя i вы самi гэта тое самае? (Czy wasze imię i wy to to samo?)
4. Цi вы складаецеся з гукаў, лiтараў? (Czy wy składacie się z dźwięków, liter?)
5. Цi ваша iмя i прозьвiшча маюць цела? (Czy wasze imię i nazwisko ma ciało?)
6. Якая розьнiца памiж намi i нашымi iмёнамi, прозьвiшчамi? (Jaka jest różnica między nami i naszymi imionami, nazwiskami?)

§ 4. Мы самi i нашыя iмёны i прозьвiшчы гэта зусiм розныя рэчы. Мы жывём, ходзiм, думаем, працуем. Iмя i прозьвiшча - гэта толькi назоў. Калi мы iх скажам, то гэта будзе сказанае слова, гук, што пераймаецца слухам; калi-ж мы iх напiшам, то гэта будзе пiсанае слова, лiтары, што пераймаюцца зрокам. (My sami i nasze imiona i nazwiska to zupełnie różne rzeczy. My żyjemy, chodzimy, myślimy, pracujemy. Imię i nazwisko - to tylko nazwa. Jak my je wypowiemy, to to będzie wypowiedziane słowo, dźwięk, który przechwytujemy słuchem; jak my je napiszemy, to to będzie słowo pisane, litery, jakie przechwytujemy wzrokiem.)

7. Цi прадметы неажыўленыя маюць свае назовы? (Czy przedmioty nieożywione mają swoje nazwy?)
8. Якiя бачыш перад сабой прадметы, i як яны называюцца? (Jakie widzisz przed sobą przedmioty, i jak one się nazywają?)
9. Сонца грэе, васiлёк пахне, цукар салодкi, а іхныя назовы цi грэюць, цi пахнуць, цi салодкiя? (Słońce grzeje, chaber pachnie, cukier jest słodki, a ich nazwy czy grzeją, czy pachną, czy są słodkie?)
10. Цi асаблiвасьцi прадметаў маюць свае назовы? (Czy cechy przedmiotów mają swoje nazwy?)
§ 5. Прадметы неажыўленыя маюць свае назовы: сонца, цукар, стол, кнiжка i падоб. Асаблiвасьцi прадметаў маюць таксама свае назовы, напрыклад:
грэе,  пахне, саладзее, ламаецца
цёплы, пахкi, салодкi,  ломкi.
(Przedmioty nieożywione mają swoje nazwy: słońce, cukier, stół, książka i podobne. Cechy przedmiotów też mają swoje nazwy, na przykład:
grzeje, pachnie, słodzieje, łamie się,
ciepły, pachnący, słodki, łamliwy.)

Б. Перапiсаўшы, падчыркнi назовы прадметаў простай рысай ( ______ ), назовы асаблiвасьцей пакручастай (,,,,,,,,,,,). (Przepisawszy, podkreśl nazwy przedmiotów prostą linią, nazwy cech linią krętą)
 
Горы рэдка стаяць паасобку. Яны цягнуцца доўгiмi хрыбцiнамi то вышэй, то нiжэй. Памiж гор ляжаць далы, чарнеюць правалы. Густыя туманы поўзаюць па вузкiх горных праходах. Горы часта закрыты тучамi  (хмарамі), i толькi ў ясныя днi здалёку вiднеюцца сваiмi сьнегавымi белымi верхалiнамi.
Шмат рэк пачынаецца ад сьнягоў, каторыя растайваюць у горах. Яны цякуць у нiз гаманлiвымi ручаямi й вадаспадамi. Па дарозе падмываюць груды лёду й сьнегу, каторыя часам абвальваюцца ды засыпаюць цэлыя вёскi. (Góry rzadko stoją osobno. One ciągną się długimi łańcuchami to wyżej, to niżej. Pomiędzy górami leżą doły, czarnieją depresje. Gęste mgły pełzają na wązkich, górnych przełęczach. Góry często są zakryte chmurami, i tylko w jasne dni z daleka widać ich śniegowe, białe szczyty. Wiele rzek zaczyna się od śniegów, które roztajają się w górach. One ciekną w dół głośnymi potokami i wodospadami. Po drodze podmywają grudy lodu i śniegu, które czasem zwalają się lub zasypują całe wioski.)

слова - słowo
даць слова - dać słowo, dać głos
узяць слова - zabrać głos
замовіць слова за каго-небудзь - przemówić za kimś
ні слова, ні паўслова - milczeć, odmawiać odpowiedzi
роднаснае слова - wyraz pokrewny
забраць назад сваё слова - cofnąć słowo
слаўцо - słówko
назва, назоў - nazwa
імя - imię
Як цябе завуць? - Jak masz na imię?
Мяне завуць Галя. -  Mam na imię Hala.
прозьвішча -  nazwisko
Як вашае прозьвішча? - Jak Pan/pani ma na nazwisko?/Jak się Pan/pani nazywa?
дзявочае прозьвішча - nazwisko panieńskie
нехта з прозьвішчам ... - ktoś mający na nazwisko ...
звацца - zwać się
называцца - nazywać się
Як называецца гэты пляц? - Jak się nazywa ten plac?
Мяне зваць Ірэна. - Mam na imię Irena.
Як цябе зваць? - Jak się nazywasz?
слоўнік - słownik
даведнік - poradnik, przewodnik
телефонны даведнік - książka telefoniczna
энцыкляпэдыя - encyklopedia
словазбор - słownictwo
лексыка - leksyka
лексыкаграфія - leksykografia
граматыка - gramatyka
правапіс - pisownia
слушнае напісаньне - poprawna pisownia
артаграфія - ortografia
прыказка - przysłowie
прымаўка - powiedzonko
думка, погляд - zdanie (odnośnie poglądów)
Я думаю інакш. - Jestem innego zdania.
сказ - zdanie (napisane)
Словы ўтвараюць сказ. - Słowa tworzą zdanie.
здань - widmo
фраза - fraza
выслоўе - frazes
тэкст - tekst
загаловак - nagłówek
верш - wiersz (utwór poetycki)
вучыць верш на памяць - uczyć się wiersza na pamięć
страфа - strofa
прадэклямаваць некалькі строфаў з "Пана Тадэвуша" - deklamować kilka strof z "Pana Tadeusza"
радок - wiersz (linia tekstu)
пісаць з новага радка - pisać od nowego wiersza
літара - litera
знак - znak

назоўнік - rzeczownik
прыназоўнік - przyimek
прыметнік - przymiotnik
дзеяслоў - czasownik
лічэбнік - liczebnik
прыслоўе - przysłówek

кропка - kropka
двукроп'е - dwukropek
шматкроп'е - wielokropek
кропка з коскай - średnik
коска - przecinek
двукосьсе - cudzysłów
працяжнік - myślnik
злучок - łącznik
дужкі - nawias
круглыя дужкі - nawias okrągły
квадратныя дужкі - nawias kwadratowy
закрыць дужкі - zamknąć nawias
між іншым, дарэчы - nawiasem mówiąc
клічнік - wykrzyknik
выклічнік ("вой!", "далібог!") - wykrzyknienie ("oj!", "dalibóg!")
пытальнік - znak zapytania

Lista słowników i innych językoznawczych książek i stron litewskich:
Баршчэўскі Лявон - «Польска-беларускі слоўнік: тэрміны, паняцці і назвы з гісторыі і грамадазнаўства»
Белорусско-русский словарик (тарашкевица)
Ніна Баршчэўская - Беларуская эміграцыя - абаронца роднае мовы
Ян Станкевіч - Вялікалітоўска-расійскі слоўнік
Ждановіч Валерыя - Слоўнік для дзяцей
Браніслаў Тарашкевіч - Беларуская граматыка для школ
Слоўнік
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы
Цыхун Г.А. (гал. рэд.) Этымалагічны слоўнік беларускай мовы. Т. 12
Слоўнік беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча
Nina Barszczewska i Mirosław Jankowiak - Dialektologia białoruska
Старабеларускі лексікон
Скарнік
Хвалей Я.I., Шарпіла У.В. Слоўнік лексічных формаў (сінонімы, амонімы, антонімы, паронімы, амографы, амафоны)
Аліна Ваўранюк - Лемантар - Падручнік па беларускай мове для 2 класа
Баярын Міхаіл. Уводзіны ў традыцыйны санскрыт.

А. 1. Якое слова абазначае прадмет у такiм сказе: вострая каса зламалася? (Jakie słowo oznacza przedmiot w takim zdaniu: ostra kosa złamała się?)

2. Што тут сказана аб касе?  (Co tu zostało powiedziane o kosie?)

3. Назавi колькi прадметаў, што знаходзяцца ў хаце, на вулiцы, у полi. (Nazwij ile przedmiotów znajduje się w chacie, na ulicy, na polu. (patrz na listę niżej))

4. Што маюць супольнага вось такiя прадметы: (Co mają wspólnego takie przedmioty:)
а) малако, сьнег, цукар (mleko, śnieg, cukier)
б) вугальле, чарніла, сажа (kupa węgla, atrament, sadza)
в) клубок, яблык, яйко (kłębek, jabłko, jajko)
г) алей, вада, квас (olej, woda, kwas chlebowy)
д) сонца, месяц, лямпа (słońce, księżyc, lampa)
е) камень, мур, косьць (kamień, mur, kość)
ж) нож, каса, брытва (nóż, kosa, brzytwa)
з) шпілька, шыла, штык (szpilka, szydło, bagnet)
і) сьнег, лёд (śnieg, lód)
к) агонь, сонца (ogień, słońce)
л) цукар, мёд (cukier, miód)
м) пук, сена (pęk, siano)

Адказ (odpowiedź):

5. Што супольнага маюць чалавек, жывёлiна й расьцiна (расьліна)? Цi яны кормяцца, растуць, памiраюць разам? (Co wspólnego mają człowiek, zwierzę i roślina? Czy oni żywią się, rosną, umierają razem?)

а) Асаблiвасьцi прадметаў. Усё, што можам заўважыць у прадметах i што можам аб iх сказаць, гэта - асаблiвасьцi прадметаў, напрыклад: востры, белы, чорны, круглы; сядзiць, ляцiць, сьвецiць, грэе, колецца i г.д. (Cechy przedmiotów. Wszystko, co możemy zauważyć w przedmiotach i o nich powiedzieć, to cechy przedmiotów, na przykład: ostry, biały, czarny, okrągły; siedzi, leci, świeci, grzeje, kłuje itp.)

б) Ажыўленыя i неажыўленыя прадметы. Да ажыўленых прадметаў залiчаем людзей, жывёлiну i расьцiну; да неажыўленых - рэчы i з'явiшчы. Чалавек, дзяўчына, конь, курапатка; дуб, васiлек (валошка), грыб - гэта прадметы ажыўленыя. Рэчы, як стол, кнiжка; з’явiшчы, як дождж, бура, маланка - прадметы неажыўленыя. (Ożywione i nieożywione przedmioty. Do ożywionych przedmiotów zaliczamy ludzi, zwierzęta i roślinność; do nieożywionych - rzeczy i zjawiska. Człowiek, dziewczyna, koń, kuropatwa; dąb, chaber, grzyb - są to przedmioty ożywione. Rzeczy, jak stół, książka; zjawiska, jak deszcz, burza, błyskawica - przedmioty nieożywione)

Б. 1. Перапiсаўшы, падчыркнi (падкрэсьлі) словы, што азначаюць асаблiвасьцi прадметаў: (Przepisawszy, podkreśl słowa, jakie oznaczają cechy przedmiotów:)

Дажджавая вада нясмачная. Сёлета год ураджайны. Маленькi Сьцёпка чытае цiкавую кнiжку. Моцна сьпiць шырокая рака. Ужо i халодная восень прышла. Золата i ў попеле вiдаць. Абмiраюць на зiму i вужакi, i жабы, i яшчаркi. Дудар дудару дарма грае. Адзiн хлеб прыедлiў. (Deszczowa woda jest niesmaczna. Corocznie rok jest urodzajny. Maleńki Szczepanik czyta ciekawą książkę. Mocno śpi szeroka rzeka. Już i zimna jesień przyszła. Złoto i w popiele widać. Obumierają na zimę i węże, i żaby, i jaszczurki. Dudarz dudarzowi za darmo gra. Jednemu i chleb się przeje.)

2. Перапiсаўшы, падчыркнi прадметы ажыўленыя простай рыскай (____), неажыўленыя пакручастай (,,,,,,,,,). (Przepisawszy, podkreśli przedmioty ożywione prostą kreską, nieożywione krętą)


Рушыўся сьнег. Зашумела вада. Раскавалiся рэкi ад лёду. Лынула вон зiмавая вада. Сонца прыносiць цяпло i пагоду. Шумныя песьнi iграюць лясы. Зморана трушанкай у хлявох адзываецца рыкам скацiнка. Конiкi ў стайнях iржаць пры жлабох. Бацян праляцеў над адрынкай. Будзiцца посьле (у літаратурнай мове - пасьля - тут па-лагойску) зiмовага сну па хацiнках люд працавiты; скоранька цягне саху, барану, глядзiць - шыны на колах цi зьбiты. (Ruszył się śnieg. Zaszumiała woda. Uwolniły się rzeki od lodu. Oto popłynęła zimowa woda. Słońce przynosi ciepło i piękną pogodę. Lasy grają szumne pieśni. Zmorzona sianem w chlewach odzywa się rykiem krówka. Koniki w stajniach rżą przy żłobach. Bocian przeleciał nad ordynką. Budzi się po śnie zimowym w chateczkach lud pracowity. Szybciutko ciągnie sochę, strug, patrzy - czy szyny na kołach nie są zbite.)

Akcent w języku litewskim jest ruchomy i swobodny. Oznacza to, że może się on różnić w zależności od wyrazu bądź jego odmiany. Każde nieakcentowane O i Jo przechodzi w A i Ja, podobnie jak w języku rosyjskim, jednak w odróżnieniu od niego, przejście to jest zapisywane. W praktyce oznacza to, że każde Оо і Ёё jest zawsze pod akcentem i nie ma potrzeby go zaznaczać. Zaznaczenie złego akcentu może spowodować zmianę znaczenia np. мука - mąka, ale мука - męka, плачу - płacę, ale плачу - płaczę.


Склад - Sylaba
Сказ - Zdanie
Літара - Litera
Адзіночны лік - Liczba pojedyńcza
Множны лік - Liczba mnoga
Парны лік - Liczba podwójna
Асабовы займеньнік - zaimek osobowy
Мужчынскі род - rodzaj męski
Жаночы род - rodzaj żeński
Ніякі род - rodzaj nijaki


Ці можаш паўтарыць? - Czy możesz powtórzyć?
Паўтарыце, калі ласка. - Powtórzy pan/pani, jeśli można? Proszę, niech pan/pani powtórzy.
Як будзе на літоўскай мове ...? - Jak będzie ... w języku litewskim?
Што значыць ... на літоўскай мове? - Co znaczy ... w języku litewskim?
Прабачце, я не разумею. - Wybaczcie/Wybaczy pan/pani/przepraszam, ja nie rozumiem.
Прабачце, я не пасьпяваю - Wybaczcie/etc., ja nie nadążam.
Як цябе/Вас завуць/клічуць? - Jak się nazywasz? Jak pan/pani się nazywa?
Мяне завуць/клічуць ... - Nazywam się ...
Колькі табе/Вам гадоў? - Ile masz lat? Ile ma pan/pani lat?
Мяне ... год/гады/гадоў. (год - 1, гады - 2,3,4, гадоў - 5+) - Mam ... lat.
Дзякую. - Dziękuję
Я вучуся літоўскай мове. - Uczę się języka litewskiego.
Я вывучаю літоўскую мову. - Uczę się języka litewskiego.
Добры дзень! - Dzień dobry! (południe)
Добрай раніцы! - Dzień dobry! (rano)
Добры вечар! - Dobry wieczór!
Дабранач! - Dobranoc!
Да пабачэньня! - Do widzenia!
Бывай! - Bywaj!
Прывітаньне!* - Hej!
Здароў!* - Cześć!
Вітаю!* - Witam!
*wszystko to tłumaczenie przypadkowe, niedosłowne, no może poza witam, każde z wyżej wymienionych to po prostu nieformalne powitanie.


Przymiotnik kończy się w zależności od rodzaju jak i liczby mnogiej, więc podobnie jak w polskim.
R. męski l. poj. kończy się na -і/-ы np. вялікі (pol. wielki), сумны (pol. smutny), сіні (pol. niebieski), стары (pol. stary)
R. żeński l. poj. kończy się na -ая/-яя jeśli męski kończy się na -і chyba, że przed nim było к, г lub х, wtedy kończy się na -ая np. вялікая, сумная, сіняя, старая.
R. nijaki l. poj. kończy się na  -ае/-яе jeśli męski kończy się na -і chyba, że przed nim było к, г lub х, wtedy kończy się na -ае. Jeśli akcent pada na ostatnią literę kończy się na -ое np. вялікае, сумнае, сіняе, старое.
L. mnoga kończy się na -ыя/-ія np. вялікія, сумныя, сінія, старыя.