Alfabet ten składa się z 34 znaków : Alfabet iac censystu sy me sinnomilo
A a
B b
C c /polskie "k"/
D d
E e
F f
G g / polskie "g"/
H h
I i
J j / polskie "j"/
K k
L l
M m
N n
O o
P p
Q q /kw/
R r
S s
T t
U u
V v
X x
Y y /ai/
Z z
Dwóznaki: Diusinnomilo
Aa /ɔ̃/
Cc /tʃ/
Dd /dʒ/
Ee /ɛ̃/
Ii /ɨ/
Jj /ʒ/
Ll /w/
Nn /ɲ/
Rr /ʁ/
Ss /ʃ/
Tt /ts/
Zz /ɟ/
Przykład
Jedyny Pierścień - Niu Yno mi
Jeden, by wszystkimi rządzić, jeden, by wszystkie odnaleźć,
Niu yno , pwerr menlo dominna , niu pwerr menlo dafragna,
Jeden, by wszystkie zgromadzić i w ciemności związać.
Niu yno , pwerr menlo megewelia y fe tenneris merelia.
Dyfongi - Dyphongh
oi /ɔy/ - riinoi /rɨnɔy/ - król
ea /yu/ - nea /niu/ - dość
ae /yæ/ - florae /floryæ/ - kwiat
oe /yɔ/ - animaloe/ animalyɔ/ - zwierze
iauw /yo/ - iauwel /yo'el/ - dobrze
ah / ɐy/ - lacrimah /lakrimɐj/ - łza
oh /ɔy/ - noh /nɔy/ - my
eh /əy/ - crehi /krəyi/ - gruby
ou /u:/ - touto /tu:to/ - wszystko
au /au/ - autobas
auu /o/ - auutherr /oθʁ/ - autor
eu /eu/ - neussti /neuʃti/ - wąski
Liczba mnoga - Nameri
Tworzone przez dodanie do samogłoski : -lo
Inne przypadki:
c+h> ch /tʃ/ - lic /lik/ (lilia) > lich /litʃ/ (lilie)
d+h>dh /ð/ - libid (żądza) > libidh /libið/ (żądze)
g+h>gh /dʒ/ - dyphong > dyphongh /daifondʒ/
j+h>jh /ʒ/ - lej (prawo) > lejh /leʒ/ (prawa)
k+h>kh /g/ - auuk (igła) > auukh
l+h>lh /w/ - seul (sól) > seulh (sole)
n+h>nh /ɲ/ - rowman (rzymski) > rowmanh (rzymscy)
r+h>rh /ɾɾ̥/ - roubar (dąb) > roubarh /ru:baɾɾ̥/ (dęby)
s+h>sh /ʃ/ - as (as) > ash /aʃ/ (asy)
t+h>th /θ/ - pont (most) > ponth /ponθ/ (mosty)
z+h>zh /ʒ/ - lauuz /loz/ (honor) > lauuzh /loʒ/ (honory)
Czasowniki - Verbolo
bezokolicznik : -er, -ar , -or , -ur
mer /mɛr/ - mieć
brehender /brəyendɛr/ - brać
hoster /hostɛr/ - gościć
comer /komɛr/ - jeść
fyfer /faifɛr/ - żyć
cenprihender /kenpriyənder/ - rozumieć
germar - ocieplać
fowvar - palić
felar - ssać
fascwar - mieć miejsce
foulmar /fu:lmar/ - dymić
mahgar /mɐygar/ -móc
mantar - uścikać rękę
mnehar /mnəyar/ - zmieniać
dwor - otwierać
gwenor- iść
gworor- żreć
greitor - chwalić
gwenor - żenić się
halor- głosić
lacor - doić
memor -pamiętać
sausor- suszyć
sedor- siedzieć
selor- siać
sendor- stać
soldor- czernieć
mortur - umrzeć
mansquur- kumać
kramur- kupować
Przymiotniki kończą się na literę -i i pytamy o nie:
qui?['kwi>pl. kłi]- jaki, jaka, jakie?
Zaimki osobowe w liczbie pojedynczej:
oe – ja /yɔ/
tou – ty, pan /tu:/
hean – on /hyun/
heana– ona /hyuna/
heand – ono, to /hyund/
Przyrostek -a- oznacza rodzaj żeński, np. colarant – uczeń, colaranta – uczennica.
Przedrostek ne- znaczy przeciwieństwo, np. boni – dobry, dobra, dobre, neboni – niedobry
Verbolo - słówka
colarant – uczeń
profesor – profesor, nauczyciel
persono – osoba
tabel – stół
taboulo – tablica
krousoe – krzesło /krusyɔ/
benko – ławka
matalto – szafa
mouro – ściana /mu:ro/
kino – okno
port– drzwi
kreto – kreda
pensilt – ołówek
paper – papier
libro – książka
lampo – lampa
pictar – obraz
mebel– mebel
obaect– przedmiot /obyækt/
rahna – poranek /rayna/
dia – dzień
vesper – wieczór
noct – noc
gratoulo – podzięka
apetit – apetyt
grandi – wielki, duży
longi – długi
alti – wysoki
boni – dobry
beli – biały
nigri – czarny
rabri – czerwony
azouri – niebieski
verdi – zielony
flavi – żółty
bruni – brązowy, brunatny
grizi – szary, siwy
quiz?– kto, który, która, które
afi?– gdzie
qui?– jaki, jaka, jakie
aess – jest /yæʃ/
sur – na
no – tak
lo – nie
quah – czy /kway/
alah – lecz /alay/
boni apetit– smacznego!
gratoul!– dzięki!
sehm!– wzajemnie, tak samo! /seym/
paa!– do widzenia! /pɔ̃/
Zaimki osobowe (liczba mnoga):
1. noh– my /noy/
2. voh – wy /voy/
3. ealo– oni /yulo/
Forma osobowa czasu teraźniejszego odmienia się przez wszystkie osoby tak samo: ar >- a ,or> -o ,ur>-u,er> -e,ir>i
credir - wierzyć
credi - ja wierze , on wierzy itp.
parter - wychodzić
parte- ja wychodzę , ty wychodzisz itp.
fragnar - zyskać
fragna - ja zyskam, ty zyskasz itp.
Forma osobowa czasu przeszłego odmienia się tak samo przy czym dodajemy : +va, vo,vu lub vi
credir-wierzyć
credvi - ja wierzyłem , ty wierzyłeś itp.
parter-wychodzić
partve - ja wychodze , ty wychodzisz itp.
fragnar- zyskać
fragnava- ja zyskałem , ty zyskałeś itp.
Czas przyszły tworzymy dodając na początku : wed+ bezzokolicznik ( odmiania się tak samo przez osoby)
wed credir - będę wierzyć
wed parter- bedziesz wychodzić
wed fragnar - oni zyskają
Tryb przypuszcający : bezokolicznik + ea
credirea /krediryu/ - wierzyłbym/by/liby/ibyśmy itp.
Imiesłów czasu teraźniejszego tworzymy dodając do : czasownika + ant/ent/unt/int
credir-wierzyć
credirant- wierząc
Imiesłów czasu przeszłego tworzymy dodając do: czasownika + ta/te/tu/ti
credir-wierzyć
crediti- wierzywszy
Czas teraźniejszy niedokonany tworzymy dodając na początku : me (mieć) + czasownik+ ir/ar>a , er>e ur>u , or>o
relir - wiązać
me+reli+a - związać
Czas przeszły dokonany tworzymy dodając na początku : me (mieć) + czasownik + ir/ar>va , er>ve ur>vu , or>vo
relir-wiązać
me+reli+va - związał (łem/ście itp)
Verbolo- słownictwo
sinnor – pan
buer – chłopiec
kolego – kole
sodalt – towarzysz
siivit – obywatel /sɨvit/
director – dyrektor
magister – nauczyciel
laborer – robotnik
dentister – dentysta
fabrica – fabryka
spat – pokój
angal – kąt
clasa – klasa
clasa de coursi – sala lekcyjna
cola – szkoła
offis – urząd
dom – dom
verbo– słowo, wyraz
bojo – pudełko, szkatułka
cenversatio – rozmowa
ejeris– ćwiczenie
quant – pies
cat – kot
animaloe – zwierzę
rozo – róża
lic – lilia
florae – kwiat
beli- piękny
interesi – zajmujący, interesujący
novi – nowy
eleganti – elegancki
eaveni – młody /yuveni/
equali – jednakowy, równy
moderni – nowoczesny
elektri – elektryczny
fitti/ frimti – wierny
inteligenti – inteligentny
sentikti– ważny
feliji – szczęśliwy
gratulouae – gratuluję /gratulu:yæ/
iti (r)– chodzi (ić)
fe – w
y – i, a /ai/
