Wbrew pozorom, zmiany w obrębie systemu spółgłoskowego nie są tak znaczące, jak w obrębie systemu samogłoskowego. Wyraźny jest rozdział między samogłoskami akcentowanymi i nieakcentowanymi. Oto skrócony opis najważniejszych zmian:
SamogłoskiSamogłoski długie pozostają długie w sylabie otwartej, a krótkie stają się długie w sylabie lekkiej - ale tylko pod akcentem. Samogłoski długie w sylabie zamkniętej ulegają skróceniu, a krótkie w sylabie ciężkiej pozostają krótkie. W pozycji nieakcentowanej ulegają redukcji albo do /ə/ - jeśli samogłoska jest niezaokrąglona, albo do /ɵ/ - jeśli jest zaokrąglona. Dodatkowo, między samogłoską krótką i długą powstaje często różnica jakościowa, gdzie samogłoska krótka znajduje się niżej na czworokącie wokalicznym, np. ʊ ~ uː.
Krótkie i oraz e w wygłosie, kiedy nie są akcentowane, często ulegają bardzo silnej redukcji, która kończy się dla nich całkowitym wyciszeniem. Zmiana ta może, ale wcale nie musi zostać oznaczona w pisowni, bo zachodziła w różnych kontekstach w różnych okresach.
Krótkie i długie
e ulega przed r obniżeniu do æ. Dodatkowo, długie
e oraz długie
o ulegają dyftongizacji w sylabie zamkniętej (rezultatami są odp. /ɛi/ i /ɔy/).
Długie
o po
j ulega skróceniu i redukcji do /ʊ/.
Dyftongi pozostają w zasadzie niezmienione, jedynie /ɔu/ ulega redukcji do /ɵʊ/.
Spółgłoskia) dźwięczne spółgłoski zwarto-wybuchowe
Dźwięczne spółgłoski zwarto-wybuchowe ulegają ubezdźwięcznieniu (ale nie aspiracji) w nagłosie oraz lenicji w pozycji międzywokalicznej, przed inną spółgłoską oraz w wygłosie. Rezultaty lenicji są uzależnione od tego, czy poprzedzająca samogłoska jest przednia, czy tylna. Środkowe
a oraz zaokrąglona samogłoska zredukowana zaliczane są do szeregu tylnego, niezaokrąglona zaś - do przedniego. Rezultaty lenicji są następujące:
b, g > /w/ (szereg tylny) / /j/ (szereg przedni)
d > /ð/ (szereg tylny) / /ɫ/ (szereg przedni)
Jeśli spółgłoska ulega lenicji między dwoma takimi samymi samogłoskami, druga samogłoska staje się niema (ale nie wypada z zapisu).
b) bezdźwięczne samogłoski zwarto-wybuchowe
Bezdźwięczne samogłoski zwarto-wybuchowe uzyskują silną aspirację w nagłosie i w wygłosie, ale w pozycji interwokalicznej traktowane są jak ich bezdźwięczne odpowiedniki.
c) /θ/
/θ/ staje się /d/ w słowach funkcyjnych, w pozostałych kontekstach przechodzi do /tʰ/ i ewoluuje jak bezdźwięczna spółgłoska zwarto-wybuchowa.
d) /v/ i /w/; /f/
/v/ i /w/ w pewnym punkcje jomlandzkiej historii stają się jednym dźwiękiem, /ʋ/, ale tylko na chwilę. W nagłosie i przed spółgłoską wymowa ewoluuje do /v/, w pozostałych kontekstach zaś do /w/.
/f/ rozwija się paralelnie do samogłosek zwarto-wybuchowych - pozostaje "sobą" w nagłosie, przed spółgłoską i w wygłosie, jednak w pozycji interwokalicznej staje się /w/.
e) /r/
/r/, w zależności od pozycji, przybiera aż trzy nowe wymowy: /ʀ/ w nagłosie i po spółgłosce, /r/ w pozycji interwokalicznej oraz /ə/ przed spółgłoską (w tej pozycji często zamiast [ə] pojawia się wzdłużenie zastępcze) oraz w wygłosie.
f) /ʦ/
/ʦ/ zawsze upraszcza się do /s/.
Geminaty i grupy spółgłoskowea) geminaty
Geminaty <ll> oraz <nn> ulegają dyssymilacji, odpowiednio do /tl/ i /nt/. Zapis pierwszej nie zmienia się (<ll>), druga natomiast zawsze zapisywana jest jako <nd>. Ewolucja [lː] > [tl] miała miejsce później, niż ostatnia reforma ortografii
b) grupy spółgłoskowe z s: st, sp, sk, sf
W grupach spółgłoskowych z s, element zwarto-wybuchowy i szczelinowe f ulegają udźwięcznieniu, pod warunkiem, że grupa nie stoi w wygłosie. Jeśli stoi, dźwięki te ewoluują regularnie.
c) grupy spółgłoskowe z v: hv, kv, þv
W tych grupach spółgłoskowych pierwsza spółgłoska ulega lenicji, odpowiednio do Ø, /h/ i /d/. Ortografia zmienia się w przypadku pierwszej (<v>) i ostatniej (<dv>), "nowe" /hv/ pozostaje zapisywane jako <kv>.
d) inne grupy spółgłoskowe:
tn > [tː] <tt>
gn > [mn] <mn>
fn > [bn] <fn>
nd > [nt] <nd>
ng > /ŋ/ <ng>
rn > [dn] <rn>
