Narzecze wysokopolskie

[Widsið]

"ciemnidło" - abażur (por: słwc - "tienidlo")

Proponowałbym raczej cienidło, abażur ma osłaniać nadmiar światła, a nie zaciemniać.

"jasnica" - latarnia

Nie brzmi ci to źle? Jaśnica, o ile naturalniej.

"kochaziemiec" (albo "ziemuwiel") - ekolog

"kochaziemstwo" (albo "ziemuwielstwo") - enwironmentalizm

Średnio to współgra z naszymi strategiami słowotwórczymi. Egzocentryczne złożenia to domena romańskich języków, mimo wszystko (typu portallaves "breloczek" dosł. "nosi klucze", hiszp.)

"obłaść" - obszar, region

*ob(w)łość, jeśli chcemy się trzymać etymologii. Poza tym, trochę niepotrzebne, skoro mamy już powiat, województwo, obszar, kraj, krainę, ziemie...

"widzarstwo" - optometria

"widzarz" - optometrysta

* widziarstwo i widziarz, temat jest, zdaje się, miękki.
[/quote]

[Wedyowisz]

I również niemiecka morfologia - przydawka na początku wyrazu. Też powiesz, że bawełna to jakaś antysłowiańska niedoderywacja, czy się do niej przyzwyczaiłeś?

Jakoś nie postrzegam na codzień rzeczy takich jak bawełna, małżonka jako złożeń identyfikowalnych elementów (mimo że historycznie rzeczywiście nimi są)... Ale do narzecza nie kwalifikują się.

[elslovako]

Może trochę nie na temat, ale dzisiaj moja anglistka przy tłumaczeniu słówek związanych z chorobami wymyśliła:

ulżywacz - terapeuta lub piłeczka antystresowa

[SchwarzVogel]

A jakie proponujecie słowo na 'maskę'?

Rzecz i pojęcie niewątpliwie obecne u większości ludów od dawna, chociaż cięzko powiedzieć czy w funckji wyłącznie obrzędowej, czy też jakiejś innej.

Niewątpliwie także Słowianom.

http://www.academia.edu/3398157/Maski_w_kulturze_pogańskich_Słowian_Zachodnich._Atrybut_rytualno-obrzędowy_czy_fetysz_religijny




Tymczasem w większości europejskich języków panuje chyba to uniwersalne 'masca', którego pochodzenie jest najwyraźniej mętne i tajemnicze.


Chorwaci mają najwyraźniej jakąś 'krinę' i 'licinę'....

Urabiać coś podobnego?

[Todsmer]

W dawnej wersji anatolskiego miałem słowo zagȳ (teraz zahu) < *za-kryvъ.

[Vilène]

Po przejrzeniu tego jak sobie radzą z tym inne słowiańskie wychodzi że powinnyśmy mieć krynkę albo liczynę.

W dawnej wersji anatolskiego miałem słowo zagȳ (teraz zahu) < *za-kryvъ.

A w rodzkim myślę że będzie to prekruv, podobne tylko z innym prefiksem.

[Wedyowisz]

Czesi mają škraboškę. Podobno od tego rdzenia, co króbka, ros. короб. W czeskim przekładzie kroniki Kosmasa czytamy též také hry bezbožné, které nad mrtvými svými, na prázdné stíny volajíce a škrabošky majíce na obličejích rozpustile provozovali.

[Todsmer]

No škraboška fajne słowo

[SchwarzVogel]

Niewątpliwie ciekawe słowa.

Zastanawiam się swoją drogą, czy są stare, czy jednak bardziej takie divadla  ;-)

Rosyjska wiktionary podaje podaj tylko, że личина od 'lica'. Wielkie dzięki.

[Dynozaur]

Śmiejecie się z "divadla", a to przecież idealna słowiańska kalka teatru!

Teatr < thea-tron

theos* > deus > dziw
-tron > -dło (por. radło - arotron)

Nie wiem, czy świadomie to zrobili, ale jest to dokładna kalka.

*Wiem, że szujodruchy, ale punkt zaczepienia jest.

[Siemoród]

Ma ktoś pomysł na wysokopolskie nazwy miesięcy marzec i maj? Ja bym proponował takie:
Marzec -  chrw. ožujak (kłamca?), czes., dłuż pózymski (?), biał. сакавік (sokowiec?), czes. březen (brzozeń?), głuż. nalětnik (naletnik?), ukr. березень (również brzozeń?)
Maj - chrw. svibanj (dosł.: cała kąpiel? kąpnik? kąpiec?), czes. květen (z oczywistych powodów odpada), dłuż. rozhelony, rožownik (różnik? różec?), ukr. i biał. травень (trawień? trawiec?)

Ostateczne propozycje:
Marzec: Brzozeń
Maj: Różeń, Trawień

Tak oto by wyglądały polskie nazwy miesięcy bez zapożyczeń:
Styczeń, Luty, Brzozeń, Kwiecień, Różeń, Czerwiec, Lipiec, Sierpień, Wrzesień, Październik, Listopad, Grudzień.
Tak jakoś przyjemniej.

[Dynozaur]

Brzezień jak już?

A chorwacki "svibanj" to nie jest "świdwień" (od świdwy~świbwy)?

[Toszczyk]

Ja bym jednak zmiękczył i zastosował przegłos - brzezień. Wszak kwiecień, nie kwiateń.
Osobiście mi trochę szkoda tego maja, bo tak wrósł w polski język i dał tyle pięknych wyrazów pokrewnych.
I oczywiście należy uwzględnić "e" ruchome w odmianie. Brzezień - brzeźnia, jak wrzesień - września.

[Siemoród]

Brzezień jak już?

A chorwacki "svibanj" to nie jest "świdwień" (od świdwy~świbwy)?

Faktycznie, mea culpa, bo jak mówi chorwacka Wikipedia:

Sviba (ili Svib) je veći listopadni razgranati grm koji naraste i do 5 m.
Po ovoj biljci ime je dobio peti mjesec - svibanj.

Co do brzeźnia - racja.

[Obcy]

Ja głosuję za brzeźniem i trawniem.