Ci, którzy pierwsi staną na polu bitwy i oczekują wroga, są wypoczęci. Ci, którzy przybywają na pole ostatni i od razu przystępują do walki, są wyczerpani. Dlatego mądry wojownik sprawia, by wróg przyszedł do niego, natomiast sam nie udaje się do innych.Vhej, arraru arna es eek ko varenakemn fer, emn nisemam. Vhej, arraru arna areek nor ko artanekelhese, emn foram. Sae, coremn ameemn meserek areemn ku fer h ko aree cu keste.
/Vɛjr’aɾi ͜ ‘jaɾnɛ ͜ ’sɛjɛk:æ ‘vaɾnakɛm: ‘fɛɾɛm: ‘nesɛmam· Vɛjr’aɾi ͜ ‘jaɾna ‘ɾɛjɛx ͜ ‘næɾxæ
,aɾðnɛklɛ’sɛjɛm: ͜ ‘fæɾam · ‘Sajɛhæɾɛm: ‘amɛjɛm: ‘mɛsɛɾkaɾɛjɛm: kifɛɾʔ xæ’jaɾjɛhikɛstɛ/
KONIUGACJAosoby i liczby:1. os. l. p.
1. os. l. mn. inkl.
1. os. l. mn. ekskl.
2. os. l. p./mn.
3 os. l. p./mn.
obwiatyw
liczby:pojedyncza
mnoga (tworzona za pomocą liczebników i przymiotników)
czasy:teraźniejszy
perfekt
*przeszły dokonany i przyszły dokonany wyrażany za pomocą czasu teraźniejszego i odpowiedniego przysłówka.
*przeszły niedokonany, zaprzeszły, przyszły niedokonany wyrażany za pomocą perfektu i odpowiedniego przyszłówka.
aspekty: poszczególne rodzaje czynności wyrażane są poprzez inne czasowniki
ingresywne
semelfektywne (efektywne, punktualne)
duratywne (frekwentatywne)
inne
tryby:oznajmujący
życzący (zastępuje czasownik “chcieć”)
rozkazujący (zastępuje czasownik “musieć”, w negacji “nie wolno”)
zwyczajowy (zastępuje czasownik “trzeba”, “powinno się”)
sposobności (zastępuje czasownik “móc”)
nieświadka
(przypuszczający)
(potencjalny)
strony:czynna
(medialna)
supinum: zastępuje czasownik w zdaniu celowym
DEKLINACJAprzypadki:Ergativus: agens w zdaniach z czasownikami agentywnymi, zwroty pośrednie, odbiorca
Absolutivus: pacjens w zdaniach z czasownikami agentywnymi i agens z czasownikami faktytywnymi, zwroty bezpośrednie
Locativus: wskazuje miejsce
Possessivus: przedmiot posiadany wyrażony jest possessivusem, a nie jej posiadacz
Instrumentalis: instrument
rodzaj:męski
żeński
ABS: averan (m), rase (ż)
ERG: avranemn, rosess
LOC: avranu, rosej
POSS: avrana, rosea
INSTR: avranaj, rosajss
SKŁADNIASzyk Zdania z Czasownikiem FaktytywnymVarenim naxu Sara. V-A-S
Vareni Sara m. V-S-S
Varenim Sara. V
S-S
ABS = S
ABS + LOC = A-S
LOC = zdanie bezosobowe
Szyk Zdania z Czasownikiem AgentywnymFelad Sarass teim. S-O-V
STeimss felad. V
SO-S
Teim fenu Sara. V
S-A-S
Tei fenu m. V-A-S
Felad Sarass tenim fenu. S-O-V-A
ERG = S
ERG + ABS = S-O
ABS = zdanie bezosobowe
FONETYKA i FONOLOGIA

(alternacje spółgłoskowe:)
alternacje samogłoskowe:w odmianie rzeczowników rodzaju żeńskiego (alternacji ulega samogłoska akcentowana w Absolutywie).
w odmianie czasownika w czasie perfekt (alternacji ulega samogłoska akcentowana w bezokoliczniku).
czasownik z przysłówkiem lub partykułą (alternacji ulega samogłoska akcentowana w bezokoliczniku).
wymiana samogłosek:a - o
e - i
u - y
lenicja:spółgłoska
(mocne)spółgłoska po lenicji
(słabe)
/p//β/
/b//β/
/t//ð/
/d//ð/
/k//x/
/g/ /ɣ/
/f//ɸ/
/v//ɸ/
/s//θ/
/z//θ/
- Jeśli po dwuznakach rh i lh występuje spółgłoska, to h zapisuje się za tą spółgłoską.
- Spółgłoski p, b, t, d, k, g, s, z, f, v w nagłosie i w wygłosie wyrazu oraz po i przed spógłoskami m, n, r, l, j reazliowane są jako słabe.
- Spółgłoski p, b, t, d, k, g, s, z, f, v między samogłoskami i po dwuznakach mn, rh, lh, j realizowane są jako mocne.
- Spółgłoski p, b, t, d, k, g, s, z, f, v realizowane są w nagłosie jako mocne, kiedy następuje po nich h.
- Spółgłoski p, b, t, d, k, g, s, z, f, v przed dwuznakami mn, rh, lh, j realizowane są jako zwarcie krtaniowe.
- Dla zachowania mocnego dźwięku spółgłoski w wygłosie podwaja się ją, co powoduje również, że akcent pada wtedy na ostatnią sylabę.
- W deklinacji niejednosylabowych rzeczowników rodzaju męskiego samogłoska w sylabie następnej po sylabie akcentowanej ulega redukcji do szwa, jeśli:
* sylaba akcentowana jest otwarta
* sylaba następna po sylabie akcentowanej zaczyna się od m, n, r, l, j
* sylaba redukowana nie jest w wygłosie
- s i z nie ulegają palatalizacji
- Spółgłoska j nie występuje po spółgłosce.
- Dla uniknięcia hiatusu dwie sąsiadujące samogłoski rozdziela się spółgłoską j.