W porównaniu do postaci znanej z języka staronordyjskiego, minlandzki system czasowniczy jest diametralnie różny. Wpływ na to miało mieszanie się Wikingów z ludnością tubylczą, powstawanie uniwersalnych państw, a przez to uniwersalizacja kultury, religii, a przede wszystkim formy komunikowania. Język minladzki jest za bardzo germański, by móc o nim powiedzieć
kreol, ale za bardzo indjański, by móc o nim powiedzieć
brat szwedzkiego. W X wieku Normani założyli kolonie w Marklandzie (też na Nowej Funlandii - znanej później jako Bjotlandia) i Winlandii (tereny na południe od rzeki Świętego Wawrzyńca, aż do Nowej Szkocji) - założeniu kolonii patronowali: Leif Eriksson, Þorfinn Karlsefni oraz Tyrkik Niemiec. Dzięki nim udało się utrzymać stałe osady na nowym kontynencie. Przez przeszło 100 najbliższych lat kolonie te utrzymywały dość ożywiony handel zarówno z Grenlandią, jak i Islandią (a przez nie z Europą). Jednak kolonie coraz bardziej rosły w siłę, zaczęły się uniezależniać, a trasa Skandynawia-Islandia-Grenlandia-Markland-Winlandia przestała przynosić tak spore zyski. Europa zaczęła zapominać o Ameryce, jeszcze przed dokładnym jej poznaniem. Przyczyną była także podróż - długa, niebezpieczna, zimna i bardzo niepewna. W Quebeku zaczęły wyrastać trzy główne ośrodki normańskie w Marklandzie, Bjotlandii oraz Winlandii. O ile Markland dążył do budowy potęgi na barkach Skrælingów, o tyle Winlandia wraz z Bjotlandią dążyły raczej do życia w symbiozie z tubylcami. Na chwilę obecną tyle z historii. Teraz czasownik!
Staronordyjski system czasów został całkowicie przebudowany. Podobnie jak w językach algijskich, tak i język minlandzki wytworzył system
czwórczasownikowości. Czasowniki odmieniają się według dwu kategorii:
żywotności oraz
przechodniości.
Regularny staronordyjski czas teraźniejszy dał czasowniki nieprzechodnie ożywione (
IA),
nieregularny czas teraźniejszy nieprzechodnie nieożywione (
II),
zaś czasy przeszłe dały odpowiednio:
regularny przechodni nieożywiony (
TI),
a nieregularny przechodni ożywiony (
TA).
Czym jest żywotność w języku minlandzkim? W przypadku rzeczowników dotyczących ludzi, czy zwierząt
ożywionymi są istoty żyjące w danym momencie,
nieożywionym będzie zmarły już zwierz lub człowiek, a w pewnych przypadkach także chory, niezdolny itp. Pozostałe rzeczowniki są z góry przypisane albo do ożywionych, albo do nieożywionych.
Czym jest przechodniość w języku minlandzkim? Prawie tym samym czym w polskim. Do nieprzechodnich zalicza się także czasowniki, które w danym zdaniu nie mają dopełnienia (patrz niżej).
Poniżej podane są cztery odmiany czasowników minlandzkich (pod tabelkami przykłady). Co ciekawe germańskie czasowniki mocne zostały całkowicie przebudowane, a wymiany wewnątrz rdzenia zostały uregularnione.
Idę. -
ᚦᛅᚱᛅ Hwala.Człowiek idzie. -
ᛘᛅᚾ᛫ᚦᛅᚱᛅᚱ Man hwalal.Ptak je. -
ᚦᚬᚴᛋ᛫ᛁᛖᚷᛅ Hwoks ieqa.
Idę. (rzecz, używane też jako
płynę statkiem) -
ᚦᛁᛅ Hwia.Statek idzie (płynie). -
ᚴᚾᛖᚷᚱ᛫ᚦᛁᚱ Kneql hwil.Ptak jadł. (martwy, nieobecny ptak) -
ᚦᚬᚴᛋ᛫ᛁᛅᚷᛅᚱ Hwoks iaqal.
Budował statek. (martwy, nieobecny on) -
ᚴᛖᚷᚱᛅᚦᛁ᛫ᚴᚾᛖᚷ Keqlahwi kneq. [biernik]
Ptak jadł ziarno.(martwy, nieobecny ptak) -
ᚦᚬᚴᛋ᛫ᛁᛖᚷᛅᚦᛁ᛫ᚷᚬᚱᚾ Hwoks ieqahwi qoln. [biernik]
Człowiek buduje statek. -
ᛘᛅᚾ᛫ᚴᛁᚷᚱ᛫ᚴᚾᛖᚷ Man kiql kneq. [biernik]
Jeżeli chodzi o inne kategorie czasownika, to więcej mówi poniższa tabelka:
| KATEGORIA | OPIS |
| bezokolicznik | -a |
| przeczenie | -aq (dodając do odmienionego czasownika) |
| pytanie | reduplikacja wygłosowej sylaby czasownika |
| pytanie przeczące | reduplikacja wygłosowej sylaby + -aq |
| tryb rozkazujący | -a : ∅ |
| tryb rozkazujący przeczący | -(a)tu |
| tryb rozkazujący opóźniony | -a : -i |
| tryb rozkazujący opóźniony przeczący | -itu |
| czas bardzo przeszły | -ang (można dodawać osoby z nieprzechodnich) |
| tryb łączący | -aw (można dodawać osoby z nieprzechodnich) |
- pochodzi z tego staronordyjskiego
przeczenie - pochodzi także z germańskiego przyrostka -at
pytanie - kalka z rozwiązań Skrælingów
tryby rozkazujące - znane także w języków Czejenów zostały urobione jednak z gliny germańskiej (analogie do trybu rozkazującego liczby mnogiej z czasownika
ᛘᛖᚱᛅ mela - być)
czas bardzo przeszły - został urobiony z imiesłowu czynnego, służy tylko i wyłącznie do opowiadań, sag
tryb łączący - jeżeli go tak w ogóle można nazwać, służy do tworzenia zdań podrzędnie złożonych
Przykłady:jeść -
ᛁᛖᚷᛅ ieqanie jem -
ᛁᛖᚷᛅᛅᚷ ieqaaqjedz! -
ᛁᛖᚷ ieqnie jedz! -
ᛁᛖᚷᛅᚷ ieqaqjedz za jakiś czas! (np. wręczając prezent) -
ᛁᛖᚷᛏᚢ /
ᛁᛖᚷᛅᛏᚢ ieqtu/ieqatujadłem (mówiąc np. o tym, że zna się już tą potrawę) -
ᛁᛖᚷᛅᚠᛅ ieqanga jadł (mówiąc o tym, że po spożyciu zmarł) -
ᛁᛅᚷᛅᚠᚱ iaqangl Jako, że język minlandzki nie posiadał nigdy otoczenia, ani fleksyjnego, ani tym bardziej analitycznego, zaś w jego obrębie zaczęła się tworzyć polisynteza - choć to jest dość ograniczone zjawisko i bardziej właściwym słowem była by aglutynacja. W każdym bądź razie przysłówki są dołączane bezpośrednio do rdzenia czasownika, przed końcówką fleksyjną. Większość przysłówków zostało zapożyczonych z języków Indian (małe sprostowanie: ze względu na bardzo ubogi materiał, użyłem tu
obecnych form, znanych z języka czejeńskiego, zakładając, że parę set lat temu diametralnie się nie różniły).
| ZNACZENIE | WZROSTEK |
| w kierunku, do | -né- |
| z | -ta- |
| w celu | -hé- |
| wcześniej | -néča- |
| później | -anal- (germ.) |
| nagle | -séhú- |
| nieco | -táwe- |
| regularnie | -oke- |
| dobrze | -páwe- |
| źle | -iła- (germ.) |
| dużo | -mahe- |
| mało | -łít- (germ.) |
| szybko | -lin- (germ. biedz) |
| powoli | -hake- |
później pójdziemy -
ᚦᛅᚱᛅᚾᛅᚱᚢᛘ hwalanalumjesz dużo -
ᛁᛖᚷᛘᛅᚼᛖᛅᚱ ieqmahealbuduj powoli! -
ᚴᛖᚷᚱᚼᛅᚴᛖ keqlhakeO czasowniku to właściwie tyle. Muszę jeszcze sprostować zapis, który tu użyłem. Ogólnie rzecz biorąc samogłoski mają te same wartości co w języku polskim. Samogłoski z akutem to po prostu samogłoski długie, które w runach nie są zaznaczane. Wszystkie spółgłoski są wymawiane tak samo jak w polskim poza:
ng - które jest [ŋ]
q - zwarcie krtaniowe [ʔ]
č - oznacza polskie
cz [t͡ʃ]
hw - oznacza [xʷ]
w - oznacza [w]
ł - oznacza [ɬ]
Wszystkie tabelki zapisane runami będą dostępne na wikipedii.
