Pytania różne (polszczyzna)

[Feles]

Polskie oddawanie angielskich samogłosek w zapożyczeniach jest tak cudownie chaotyczne: mecz ale laptop, sory ale łiski...

Batman, ale Spajdermen

[Wedyowisz]

"W" w "stawać", "czuwać", "trawić", "krwawić" to jakaś pozostałość po aspekcie częstotliwym czy jakiejś innej jednostce gramatycznej? (Od "stać", "czyć", ~"tracić", "krew") Domyślam się, że to mogłoby być bardzo stare.

A jak z innymi zkończonymi na "wać/wić" - bawić, mówić, krzewić, krzywić...

("ować" zresztą zostało jako częsta końcówka bezokolicznika dla słów obcych, a "-yw-" jest powszechne dla urabiania aspektu niedokonanego)

krzewić, krwawić, krzywić to czasowniki odimienne.

trawić, bawić  to pierwotne kauzatywy od truć, być (por. pić:poić, żyć:goić, *plyti:pławić, wrzeć:warzyć)

Osobną grupę stanowią stawać, dawać, czuwać, bywać, gdzie wg Słownika prasłowiańskiego -v- jest rozszerzeniem wstawianym niekiedy przed sufiksem je/ati ("podstawową funkcją formacji -je--ati- było tworzenie czasowników duratywnych w opozycji do perfektywnych, np. dajǫ dajati : damь dati, stojǫ stojati : stanǫ stati, jem’ǫ jьmati : jьmǫ jęti"). Wiele ntt. nie ma, ale "podstawy ie. tej formacji [tj. -vaje--vati] widoczne w typie byvajǫ, davajǫ, stavajǫ (ie. bheu-, dō-u-, stā-u-).

[Noqa]

Bardzo smakowita odpowiedź.
Czyli drugie w w krwawić to jest to duratywne (nawet mimo braku opozycji z perfektywnym) rozszerzenie?

trawić, bawić  to pierwotne kauzatywy od truć, być (por. pić:poić, żyć:goić, *plyti:pławić, wrzeć:warzyć)

A takich przykładów można gdzieś znaleźć więcej? Niezmierniem zaciekawion.

[Wedyowisz]

Bardzo smakowita odpowiedź.
Czyli drugie w w krwawić to jest to duratywne (nawet mimo braku opozycji z perfektywnym) rozszerzenie?

Nie, to drugie "w" w tym wyrazie pochodzi z przymiotnika krwawy, jakem zresztą napisał.

trawić, bawić  to pierwotne kauzatywy od truć, być (por. pić:poić, żyć:goić, *plyti:pławić, wrzeć:warzyć)

A takich przykładów można gdzieś znaleźć więcej? Niezmierniem zaciekawion.

Jeszcze jest mrzeć:morzyć i w sumie lec:łożyć (z trochę inną wymianą). Generalnie jest to plon moich rozmyślań i wertowania słownika Borysia, nie wiem, gdzie można by znaleźć listę.

[Feles]

Może też nieść : nosić, leźć : łazić, marznąć : mrozić, stygnąć : studzić?
(Taka lipna rekonstrukcja na szybko: nes-ti : nosī-ti, lēǵ-ti : lōǵī-ti, mr̥ǵ-noN-ti : morǵī-ti, stūg-noN-ti : stoudī-ti (?))

[Silmethúlë]

/g/ w „stygnąć” to chyba polska innowacja, czeski ma na przykład „stydnout”, ogólnie to dyskusja o tym była już kiedyś na starym forze…

[Noqa]

"nieść : nosić, leźć : łazić" to akurat zwykłe pary dok/niedok., bez związku z kauzatywem, chyba że jak czegoś nie widzę.
A reszta rzeczywiście. Cholernie to zróżnicowane, jest li jakaś drobna szansa, że to mogło być słowotwórcze? W sensie, że taki prasłowianin mógł sobie, gdy go ochota na to wzięła, zrobić sobie z czasownika jego formę kauzatywną?
(Powiedzcie, że tak, kauzatyw je mój oblubieniec)

[Feles]

Może niekoniecznie Prasłowianin, ale Praindoeuropejczyk na pewno.

[Noqa]

Hip-hip-hura.
Od dzisiaj nie jest Polakiem, ja jestem Praindoeuropejczykiem.

[Wedyowisz]

Może niekoniecznie Prasłowianin, ale Praindoeuropejczyk na pewno.

Podobnie skonstruowane czasowniki kauzatywne występują rzeczywiście w pozostałych podrodzinach IE, np. sit:set w angielskim (od PG sitjanan:satjanan), w sanskrycie (bhū- "być, istnieć" → bhāv-ay-; e. g. bhāvayati "sprawia, że coś jest"; √budh- budzić się > prabodhayanti "budząca, tj. powodująca przebudzenie"), greckie phobeō "odganiam, odstraszam" pochodzi od kauzatywu czasownika, którego kontynuantem jest słowiańskie biec.

Jeszcze z polskich przykładów: siedzieć:sadzić, przy-wyknąć:uczyć, *bъděti:budzić. Studzić to faktycznie kauzatyw, a mrozić Boryś uznaje za derywat rzeczownika mróz (morzъ); nie wiem, czy można taki derywat jakoś formalnie odróżnić od kauzatywu (podobne: меркнуть:mroczyć).

----------------------------------------------

Jaka jest geneza takiego a nie innego szyku w wyrażeniu "łaski bez", to coś starego czy jakaś nowoczesna frywolność?

[Noqa]

Dzięki. A pewnie konkretnych zasad wedle, których się to odbywało nikt nie sformułował?
Bo wygląda na to, że są przynajmniej ze 3 typy formowania go.

[varpho :Ɔ(X)И4M:]

Jaka jest geneza takiego a nie innego szyku w wyrażeniu "łaski bez", to coś starego czy jakaś nowoczesna frywolność?

to jest tzw. szyk ODS ["od dupy strony"].

[Wedyowisz]

Jaka jest geneza takiego a nie innego szyku w wyrażeniu "łaski bez", to coś starego czy jakaś nowoczesna frywolność?

to jest tzw. szyk ODS ["od dupy strony"].

Ale na przodku je łaska, nie dupa :p

[Todsmer]

Nie śmiejcie się z głupiego chyba pytania, ale dlaczego po śląsku "książka" to "kniga", "kniżka" (tekst zaświadczony - tak mówiła moja prababcia)? Wygląda mi na czechizm, ale to "g" (kiedy zaszło w czeskim g > h?)... A jakoś nie wydaje mi się, że jest to wyjątek od standardowego polskiego "księga" (w sensie że tylko na Śląsku nie powstała polska forma). Druga podana przeze mnie forma wydaje mi się kalką z polskiego.

[Vilène]

Nie śmiejcie się z głupiego chyba pytania, ale dlaczego po śląsku "książka" to "kniga", "kniżka" (tekst zaświadczony - tak mówiła moja prababcia)?

A z której części Śląska jest twoja babcia? Nie przypadkiem z tej, na której leży Będzin i Sosnowiec?