Już od dłuższego czasu zastanawiałem się nad stworzeniem języka mieszając język polski oraz esperanto, tak aby stworzyć język słowiańsko-romański.
Trzy podstawowe zasady:
- nie ma podwójnego zaprzeczenia.
- każdy wyraz czyta się tak jak się pisze.
- akcent pada zawsze na przedostatnią sylabę
1. Alfabet:
a , a~ (francuskie nosowe a), b, c, cx [cz], d, e, e~ (francuskie nosowe e), f, g, gx [dż], h, i*, j, jx [ż], k, l, m, n, o, o~ (francuskie nosowe o), p, r, s, sx [sz], t, u, u~ (francuskie nosowe u), ux (u niezgłoskotwórcze), v [v], y, z
Litery, których nie opisałem czytamy tak samo jak w j.polskim.
*Jeżeli po i występuje samogłoska, to między i a samogłoską wymawiamy j, np. radio [radijo lub radi-o]
2. Logika językowa:
W języku polskim czasami używamy nielogicznych form, np. jestem, ale nie ma mnie; drzwi są otwarte, ale drzwi są zamknięte, rękawiczka, ale skarpeta. W tym języku natomiast postaram się o jak największą logikę:
- mo jestas - (dosł. ja jestem) – jestem; mo ne jestas (dosł. ja nie jestem) – nie ma mnie
- drio jestas odvarita [dosł. drzwi (zastosowałem l.pojedynczą) jest odwarty] – drzwi są otwarte; drio jestas dovarita (dosł. drzwi jest dowarty) – drzwi są zamknięte
- re~kavicxo – rękawiczka, nogavicxo – skarpeta
- re~kavo – rękaw, nogavo – nogawka
3.Formy grzecznościowe
Viton! - Cześć! (na powitanie)/Witaj!
Paon! - Cześć! (na pożegnanie)/ Żegnaj!/ Pa!
Dobran dion! - Dzień dobry!
Ku revigxi! - Do widzenia!
Dobran vecxeron! - Dobry wieczór!
Dobran nocon! - Dobranoc!
Pardonon! – Przepraszam!
Prosxon! – Proszę!
Gxe~kon! – Dziękuję!
Zdrove! – Na zdrowie!
4. Nie ma rodzajników ani przedimków. Każdy rzeczownik (oprócz rzeczowników określających ludzi) jest rodzaju nijakiego. Każdy rzeczownik ma końcówkę o. Każdy przymiotnik ma końcówkę a. Liczbę mnogą tworzy się przez dodanie końcówki j. Jest pięć przypadków:
- nominativo (mianownik) – mianownik; także jeżeli ktoś jest czymś/kimś; oraz funkcja wołacza
- genitivo (dopełniacz) - gdy ktoś/coś jest czyjeś, do wyrażania zależności między dwoma rzeczownikami
- dativo (celownik) – celownik
- akuzativo (biernik) – biernik
- instrumentalo (narzędnik) – gdy coś robimy za pomocą czegoś
Tworzenie przypadków:
l.pojedyncza:
uxadna hundo – ładny pies
- nominativo: uxadna hundo
- genitivo: de uxadna hundo
- dativo: ku uxadna hundo
- akuzativo: uxadnan hundon
- instrumentalo: per uxadna hundo
l.mnoga:
- nominativo: uxadnaj hundoj
- genitivo: de uxadnaj hundoj
- dativo: ku uxadnaj hundoj
- akuzativo: uxadnajn hundojn
- instrumentalo: per uxadnaj hundoj
Te trzy wyżej wymienione przyimki mają także własne znaczenia:
de – od, z
ku – (dosł. ku) do
per – przez, za pomocą
W połączeniu z innymi przyimkami używamy nominativ.
Gdy idziemy/jedziemy gdzieś możemy użyć dativ lub akuzativ, np:
Jedziemy do Warszawy:
Moj jehas ku Varsxavo. (dosł. My jedziemy ku Warszawie)
lub
Moj jehas Varsxavon. (dosł. My jedziemy Warszawę)
Stopniowanie przymiotników:
- stopień wyższy: przedrostek sxy (bardziej/więcej)
- stopień najwyższy: przedrostek: naj (najbardziej/najwięcej)
- nyjx – niż
Komputero jestas sxy bona nyjx televizo.
Komputer jest lepszy od telewizora.
5. Liczebniki główne nie odmieniają się:
- jed – 1
- dva – 2
- tri – 3
- cxvar – 4
- piat – 5
- sxest – 6
- sxed – 7
- os – 8
- dev – 9
- dek – 10
- set – 100
- tys - 1000
6. Zaimki osobowe:
nominativo:
- mo – ja
- vo – ty
- lo – on
- sxo – ona
- gxo – ono
- moj – my
- voj – wy
- gxoj – one, oni
- Gxoj – Pan, Pani, Państwo
akuzativo:
mon, von, lon, sxon, gxon, mojn, vojn, gxojn, Gxojn
Zaimki dzierżawcze:
- ma – mój
- va – twój
- la – jego
- sxa – jej
- gxa – jego
- maj – nasz
- vaj – wasz
- gxaj – ich
- Gxaj – Pana, Pani, Państwa
7. Czasownik nie odmienia się przez osoby.
Bezokolicznik: i
Czas teraźniejszy: as
Czas przeszły: is
Czas przyszły: os
Tryb przypuszczający: us
Tryb rozkazujący: u
sxedli – iść
mo sxedlas – idę
mo sxedlis – szedłem
mo sxedlos – pójdę
mo sxedlus – poszedłbym
vo sxedlu! – idź!
8. Przysłówki są zakończone na e:
uxadne – ładnie
bone - dobrze
Jeżeli macie jakieś pytania lub propozycje, piszcie.
