Wysrałę cegły, ale wygląda na to, że za czasów carskich Kirgizi (czyli obecni Kazachowie) rzeczywiście nazywali Pawłodar i Pietropawłowsk odpowiednio
Kereku (Кереку) i
Kyzyłdżarem (Қызылжар) i nie są to żadne spółcześnie "odkopane" nazwy z czasów
Króla Beja Lula, lecz miana używane jeszcze na początku XX wieku, jako ludowe odpowiedniki urzędowych ("okupacyjnych") rosyjskich nazw.
Dowiedziałem się tego
z tego źródła, przedrukowującego numery kirgizkojęzycznej gazety "Kazach" z roku 1915 r. na obecną kazaską ortografję. Oczywiście, w takich przypadkach pojawia się pytanie o wierność transkrypcji, biorąc pod uwagę fakt, że wówczas zdecydowana większość kirgizkich druków była pisana abdżadem (zresztą, to nie jest tylko kwestja czystej transliteracji - podeźrzewam, że używany wówczas, raczej "nieokrzepły" kirgizki język pisany był zgoła inny od ustaliwszego się w czasy sowieckie kazaskiego standardu literackiego), ale zakładam, że przynajmniej jeśli chodzi o warstwę słownikową (zwłaszcza w aspekcie mnie interesującym) nie ma tu jakichś mocnych przekłamań.
Oczywiście turszczyzny (nawet zapisanej cywilizowanym alfabetem xD) nie znam i nie mam jakiejś ambicji się jej nauczyć, więc musiałem wyłapywać toponimy z niezrozumiałego tekstu. Pojawiają się one głównie wtedy, kiedy mowa o guberniach (kaz.
губерния, tu
губерниа), ujazdach (kaz.
уезі - tu
үйезі, co jest zapewne starszą, bardziej zasymilowaną postacią tego słowa, wierniejszą abdżadowym starodrukom) i obłaściach (kaz.
облысы), więc nazwy głównych naówczas miast terenu obecnego Kazachstanu się tam pojawiają i to dość często. Nie ma tu więc pomyłki - rzeczywiście na każdym kroku spotykamy Kereku i Kyzyłdżar (chociaż w przypadku tego drugiego, też nierzadko pokazuje się
Petropawł jako warjant). Zresztą, jak wpiszemy w Gógle Bóks frazę
Қызылжар уезі czy
Кереку уезі to znajdziemy dość sporo wyników, choć spółczesnych, to jednak wyraźnie odwołujących się do czasów carskich.
Z innych miast, Gurjew (obecny Atyrau) to Gurjew (tutaj jako
Гурев bez miękkiego znaku, co jest pisownią fonetyczną i/lub kwestją transkrypcji z abżadu, który miękkich znaków nie posiada. W czasach sowieckich zapisywano tę nazwę tak jak po rosyjsku). Choć z innych źródł wiem, że pierwotna kirgizka nazwa tego miejsca (a przynajmniej starej osady, na której założono Gurjew) to
Ujszyk (Үйшік), jednak najwyraźniej u progu XX wieku była już martwa (jeśli jednak Nazarbajew tak bardzo chciał zmazać z mapy rosyjsko brzmiący Gurjew, to trzeba zmienić nazwę tego miasta na
Ujszyk, a nie bawić się w ahistoryczne Atyrały). Sturczenia rosyjskich nazw takie jak Oral (dla Uralska, przedkatarzynowego Jaicka), Oskemen (dla Uść-Kamienogorska) czy Semej (dla Semipałatyńska) funkcjonowały już wtedy.
Innemi słowy, niegdysiejsza propozycja nieodżałowanie ustąpiwszego Wodza Nursułtana, aby przemianować Pawłodar i Pietropawłowsk na
Kereku i
Kyzyłżar, oprotestowana szeroko przez ludność rosyjską, była więc najzupełniej słuszna! Głupotą byłoby jednak wprowadzenie tych nazw również do języka rosyjskiego, a na bank tak by zrobiono (i tak zrobią, jeśli kiedyś te miasta przemianują - bo ich nazwy strasznie uwierają kazaskich patrjotów).
