Etymologie w polskim

[Obcy]

Hen i cała seria podobnych przysłówków lokatywnych złożona jest z deiktycznej, wskazującej (ew. dźwiękonaśladowczego, onomatopeicznego - ale naśladującego co?) pragmalingwistycznej cząstki he- i stosownych sufiksów lokatywnych.
[...]
Sufiksy lokatywne to *-v (obiekty blisko nadawcy komunikatu, np. małopolskie haw 'tu'), *-t (obiekty blisko odbiorcy komunikatu), *-n (obiekty daleko nadawcy i odbiorcy komunikatu).

Haw, het, hen... No proszę, to mamy piękny kawałek macedońszczyzny w polskich dialektach

[poloniok]

Hen i cała seria podobnych przysłówków lokatywnych złożona jest z deiktycznej, wskazującej (ew. dźwiękonaśladowczego, onomatopeicznego - ale naśladującego co?) pragmalingwistycznej cząstki he- i stosownych sufiksów lokatywnych.
[...]
Sufiksy lokatywne to *-v (obiekty blisko nadawcy komunikatu, np. małopolskie haw 'tu'), *-t (obiekty blisko odbiorcy komunikatu), *-n (obiekty daleko nadawcy i odbiorcy komunikatu).

Haw, het, hen... No proszę, to mamy piękny kawałek macedońszczyzny w polskich dialektach

*FYROMszczyzny  ;-D

(Sorry nie umiałem się wstrzymać xD)

Ale teraz tak na serio: Z jakiej racji w macedońskim i w gwarach polski istnieją owe słowa? Co ciekawe, to nie jedyna cecha macedońska w gwarach polskich. W macedońskim niektóre prasłowiańskie głoski nosowe zostały, tak jak w naszych gwarach, przez samogłoskę + m/n zastąpione

Ciekawe czy to ino przypadek, czy nie  ::-)

[Obcy]

Nie chodzi mi konkretnie o te słowa, tylko ogólnie o formanty -v, -t, -n, które w macedońskim się przyłącza do rzeczowników i przymiotników i właśnie oznaczają odległość od nadawcy i odbiorcy.

[Kazimierz]

А ktоś w ogóle używa w Polsce tych słów?

Bo pierwszy raz większość widzę.

[poloniok]

А ктоś w ogóle używa w Polsce tych słów?

W gwarach małopolskich i śląskich na pewno

Jak w innych gwarach to nie wiem

(PS.: A co z staropolskim hen? Czy nie miało to by jakieś związki z hań/etc.?)

[Towarzysz Mauzer]

No hen i het akurat mają się całkiem nieźle we współczesnej polszczyźnie, raz na parę lat nawet byłbym w stanie powiedzieć, że coś jest hen daleko albo het daleko. I według mnie hen i hań są analogonami, po prostu podstawą jednego jest czątka he-, a drugiego ha-.

A, oczywiście system trzystopniowej deiksy *n/t/v w polskim został zredukowany do binaryzmu tu:tam, więc sufiksy -n i -t są synonimiczne.

Jak nietrudno się domyślić, gwarowych słów używają użytkownicy gwary, a więc pokolenie dziadków. Np. moja babcia z Pogórza Beskidzkiego.

[poloniok]

Dziękuję za wszelkie wyjaśnienia w tej sprawie

Z ciekawości pytam: Są dalsze wyrazy w polszczyźnie obsługując się systemem trzystopniowej deiksy *n/t/v?

[Towarzysz Mauzer]

Jeszcze w poprzedniej sprawie dodam, że np. Słownik gwar polskich Karłowicza gwarowe hned wiąże z wnet.

Kej i kiej mają zapewne wspólne pochodzenie etymologiczne i wywodzą się od psł. *kъ o znaczeniu temporalnym jak w psł. *kъ-dy > pol. gdy, kiedy z dodatkiem sufiksu wskazująco-wzmacniającego *-jь. Znaczenia 'kiedy'  i 'jak' natomiast mają tendencję do mieszania się, np. Kiedy będę w domu, przeczytam książkę = Jak bedę w domu....

[poloniok]

Jeszcze w poprzedniej sprawie dodam, że np. Słownik gwar polskich Karłowicza gwarowe hned wiąże z wnet.

Kej i kiej mają zapewne wspólne pochodzenie etymologiczne i wywodzą się od psł. *kъ o znaczeniu temporalnym jak w psł. *kъ-dy > pol. gdy, kiedy z dodatkiem sufiksu wskazująco-wzmacniającego *-jь. Znaczenia 'kiedy'  i 'jak' natomiast mają tendencję do mieszania się, np. Kiedy będę w domu, przeczytam książkę = Jak bedę w domu....

To dziwne, skąd nagle w- stało się h- ... Mi się wciąż wydaje że to nic więcej niż bohemizm (zapożyczanie z czeskiego w gwarze śląskiej), a nie jakieś przekształcenie w- w h-

Do kej i kiej: Tyle ile ciebie teraz zrozumiałem, jest to tak, że przez mieszane używanie tych słów (Kiedy będę w domu = Jak będę w domu) doszło do wspólnego wyrazu (np. "Kiej ci idzie" = "Jak ci idzie" =/= "Kiedy ci idzie" lub "Kiej przyjdziesz" = "Kiedy przyjdziesz" =/= "Jak przyjdziesz"). To, czy "e" zmiękcza początkowe "k" zależy chyba już od regionu.

Tak to jest w sumie?

[Obcy]

Właśnie też tak sobie skojarzyłem wnet z hned i się nie myliłem. Co do kaj/kiej, też najlogiczniejsze mi się wydaje *kъ + *-jь. A co do zmiany h na w (czyli w naszych gwarach

• na [f]), to w sumie znowu... macedońska cecha XDDDDD (mac. бев, бевме vs bułg. бях, бяхме).

[poloniok]

Właśnie też tak sobie skojarzyłem wnet z hned i się nie myliłem. Co do kaj/kiej, też najlogiczniejsze mi się wydaje *kъ + *-jь. A co do zmiany h na w (czyli w naszych gwarach

• na [f]), to w sumie znowu... macedońska cecha XDDDDD (mac. бев, бевме vs bułg. бях, бяхме).[/b]
  

;-D  ;-D  ;-D  ;-D Jakoś sympatycznie mi się ten macedoński teraz wydaję, chyba najniezrozumiałszy język słowiański dla Polaka, mając jednak mimo tego niektóre nam znane features

Ale to by znaczyło, że ogólnopolskie wnet się z czeskiego hned stworzyło, bo zmiania h na w?

[Icefał]

Czyli Starożytne Imperium Lechitów™ pochodzi od Aleksandra.

[poloniok]

Jeszcze jak

[Towarzysz Mauzer]

Właśnie też tak sobie skojarzyłem wnet z hned i się nie myliłem. Co do kaj/kiej, też najlogiczniejsze mi się wydaje *kъ + *-jь.

No kaj akurat jest od kę, nie kie.

[Toyatl]

Hen i cała seria podobnych przysłówków lokatywnych złożona jest z deiktycznej, wskazującej (ew. dźwiękonaśladowczego, onomatopeicznego - ale naśladującego co?) pragmalingwistycznej cząstki he- i stosownych sufiksów lokatywnych.
[...]
Sufiksy lokatywne to *-v (obiekty blisko nadawcy komunikatu, np. małopolskie haw 'tu'), *-t (obiekty blisko odbiorcy komunikatu), *-n (obiekty daleko nadawcy i odbiorcy komunikatu).

Haw, het, hen... No proszę, to mamy piękny kawałek macedońszczyzny w polskich dialektach

A w Rzeszowskiem mówią hajnok, to i węgierszczyzna się trafi. :-)