Protofutański i futański wersja 3.0 (wszystko, co jest wcześniej w tym wątku jest nieaktualne :-) )Protofutański dźwięki:A [ä]; ai [aɪ̯] (wykształcone z dawnych: ae, ai); av [ɑʊ̯] (z dawnych ao, av)
B [b]
C [k] - w każdej pozycji
D [d]
E [
e̞]; ei [eɪ̯]; ev [e̞ʊ̯] (z dawnych eo, ev)
F [f]
G [g], gv [gʷ]
H
I [i] / [ɪ̯], [j] czasami w nagłosie; [ij] przed samogł.
L [l] - allofon R i głoska w wyrazach zapożyczonych
M [m]
N [n]
O [
o̞]; oi [o̞ɪ̯] (z oe, oi); ov [oʊ̯]
P [p]
Q (w połączeniach qv- [kʷ])
R [ɺ], z allofonem L [l] przed spłgł. i na końcu wyrazu
S [s]
T [t]
V [u] / [ʊ̯]; vi [uɪ̯]; [w] w wyrazach z łaciny, posiadających [v]
Z [z]
futański: (dyftongi to dźwięki półdługie w futańskim)
a > à [ɐ]~[ə] lub ø (tuż obok innej samogł.)
a: > a [ä] - standard, [ɑ] - wymowa regionalna
ai > æ [ɛ] - standard, [æ]~[a] - wymowa regionalna (dawniej było to æ:)
ai: > ai [aˑj]
av > o [ɔ] bez prelabializacji
av: > au [aˑw]
e > è [ɪ]~[ɘ] lub ø (tuż obok innej samogłoski; w nie pierwszej i nie drugiej sylabie wyrazu)
e: > e [ɛ]
ei > ei [i]; bez palatalizacji - standard, [e̞j] - regionalnie
ei: > ê [e]
ev > œ [œ]; regionalnie [ɐ]~[ə] przed p, t, k w sylabie nieakcentowanej
ev: > eu [ɛˑw]
i > palatalizacja z zanikiem i [i] > [ʲ] (czasem inne zmiękczenia np. [s] > [ʃ]) (zanika tak jak e > è) lub palatalizacja + è
i: > i [i] z palatalizacją; [j] przed samogłoską
o > ò [ɐ]~[ə] - standard lub [ʊ]~[ɯ̈] zależnie od dialektu / u- [w] przed samogł.
o: > o [ɔ] / uo [wɔ]
ov > u [u]
ov: > ô
oi > e [ɛ] (oi wcześniej zlało się z "e:")
oi: > oi [ɔˑj]
v > ù [ʊ]~[ɯ̈] / u- [w] przed samogł.
v: > ou [ɔˑw]
vi > y [y]
vi: > œy [œˑy̯]; regionalnie [ɐj]~[əj] przed p, t, k w sylabie nieakcentowanej.
wygłosowe -h, -z, -d, -b zanikały wydłużając samogłoskę (nie zanikały po n, m)
Samogłoski wydłużają się też przed: r, ŋ, zanikającą samogł (także po zanikającej samogł.) i gdy nie ma spłgł. w wygłosie w wyrazie 1-sylabowym.
w protofutańskim w wygłosie pojawiały się wszystkie spłgł. prócz: b, d, qv, gv
wygłosowe –g przeszło w –ŋ [ŋ]
wygłosowe –n, -m utworzyły samogłoski nosowe:
an, am > [ä̃] > [ɐ̃ɰ̃] ã
en, em > [ẽ̞] > [ɐ̃ɰ̃] ã
evn, evm > [ẽ̞ʊ̃] > [ɐ̃w̃] ãu
avn, avm > [ɑ̃ʊ̃] > [ɐ̃w̃] ãu
ain, aim > [ãɪ̃] > [ɐ̃j̃] ãi
ein, eim > [ẽɪ̃] > [ɐ̃j̃] ãi
in, im > [ĩ] > [ẽj̃] ẽi
on, om > [õ̞] > [õɰ̃] õ
vn, vm > [ũ] > [õɰ̃] õ
ovn, ovm > [õʊ̃] > [õw̃] õu
oin, oim > [õ̞ɪ̃] > [õj̃] õi
vin, vim > [ũɪ̃] > [õj̃] õiZrezygnowałem z nosówek :-)