Przejdź do zawartości

Język razruhski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
← poprzednia edycja
Pingijno (dyskusja | edycje)
1471 edycji
→Spółgłoski: REFÓRMA FONETYCZNA :>
Pingijno (dyskusja | edycje)
1471 edycji
m info
 
(Nie pokazano 34 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 16: Linia 16:
{{Słownik|Słownik języka razruhskiego}}
{{Słownik|Słownik języka razruhskiego}}


[[Razruhski]] - język tworzony przez [[Użytkownik:Pingijno|Pingijna]], jesienią, w [[2011]] roku. Autor jednak nie chce podać wszystkich informacji na temat tego języka.  
[[Razruhski|Starorazruhski]] - język tworzony przez [[Użytkownik:Pingijno|Pingijna]], jesienią, w [[2011]] roku. Opisane poniżej elementy conlangu są przestarzałe, uznane za rys proto-języka i są poddawane renowacji.
Wiadomo natomiast o jego piśmie, [[gramatyka|gramatyce]], [[fleksyjność|fleksji]], większości słownictwa i [[składnia|składni]].
Wiadomo natomiast o jego piśmie, [[gramatyka|gramatyce]], [[fleksyjność|fleksji]], większości słownictwa i [[składnia|składni]].
Niektóre zwroty, wyrazy  czy inne informacje, jak jego cel jednak nie są ujawniane.
Niektóre zwroty, wyrazy  czy inne informacje, jak jego cel jednak nie są ujawniane.
Język jest ściśle aprioryczny i silnie purystyczny - nie ma w nim żadnych słów pochodzących z języków, które występują na Ziemi, z wyjątkiem większości nazw własnych (tj. języki [np. polski - polisapx], państwa [np. Portugalia - Portogalnih], krainy czy kontynenty [np. Azja - Ayŏn]). Możliwe jest, iż język razruhski przybrał słowa z języków sąsiednich terytorialnie, lecz dokładnych informacji na ten temat nie ma.
Język jest ściśle aprioryczny i silnie purystyczny - nie ma w nim żadnych słów pochodzących z języków, które występują na Ziemi, z wyjątkiem większości nazw własnych (tj. języki [np. polski - polisaf], państwa [np. Portugalia - Portogalnih], krainy czy kontynenty [np. Azja - Ayŏn]). Możliwe jest, iż język razruhski przybrał słowa z języków sąsiednich terytorialnie, lecz dokładnych informacji na ten temat nie ma.
Kod CWS: RZP


[[Stosunki morfosyntaktyczne]] języka są [[nominatywność|nominatywno-akuzatywne]].
[[Stosunki morfosyntaktyczne]] języka są [[nominatywność|nominatywno-akuzatywne]].
<br>
<br>
<br>
<br>
== Fonologia ==
== Fonetyka ==


=== Spółgłoski ===
=== Spółgłoski ===
'''Istnieją dwa warianty (''odmiany'') puli spółgłosek; to zależy od od miejsca występowania
Wariant I (Razruhski południowy)<br>
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
! &nbsp;
! &nbsp;
Linia 63: Linia 69:
|-
|-
!boczne aproksymanty
!boczne aproksymanty
| l̼  
| (l̼ ) <ref>alofon</ref>
| l
| l
|  
|  
Linia 70: Linia 76:
|}
|}


=== Samogłoski ===
Wariant II (razruhski północny)<br>


{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
! &nbsp;
! &nbsp;
! przednie
!językowo-wargowe
! centralne
!dziąsłowe
! tylne
!miękkopodnieb.
!języczkowe
!nagłośniowe
|-
|-
!przymknięte
!nosowe
| i
| n̼̠ ~ m<ref>Spółgłoska nosowa językowo-wargowa wysunięta do tyłu ~(między) spółgłoska nosowa dwuwargowa</ref>
| n
|  
|  
| u
|-
!półprzymknięte
|  
|  
| ɘ
|
|-
!średnie
| ɛ ~ œ
| ə
|   
|   
|-
|-
!półotwarte
!zwarte
| t̪̟ d̪̟<ref>Spółgłoska zwarta dźwięczna/bezdźwięczna zębowa wysunięta do przodu</ref>
| t d
| k g
|  
|  
| ʡ
|-
!szczelinowe
| θ̟ ð̟
| s z
| ɣ
|rowspan=2| χ
|
|-
!drżące
|
| r
|  
|  
| ʌ
| я
|-
|-
!otwarte
!boczne aproksymanty
| a ɶ
| (l̼ )
| l
|  
|  
|  
|  
| 
|}
|}
=== Samogłoski ===
<<podam aktualizację przedstawioną na rysunku>>


;Pozostałe reguły fonetyczne
;Pozostałe reguły fonetyczne


'''tn''' [t̼n̼]<br>
'''tm''' [t̼n̼]<br>
'''dn''' [d̼n̼]<br>
'''dm''' [d̼n̼]<br>
'''hz''' [ɣ͡z]<br>
'''hz''' [ɣ͡z]<br>
'''hs''' [x͡s]<br>
'''hs''' [x͡s]<br>
'''kt''' [k͡t]<br>
'''kt''' [c͡t]<br>
'''gd''' [g͡d]<ref>Razruhski posiada dźwięki z podwójną artykulacją. tu dyskusja na ten temat: http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=590.0</ref><br>
'''gd''' [ɟ͡d]<ref>Razruhski posiada dźwięki z podwójną artykulacją. tu dyskusja na ten temat: http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=590.0</ref><br>
'''ie''' [ʲe]


[[Plik:Kta.mp3|dźwięk [k͡t]]]<br>
[[Plik:Kta.mp3|dźwięk [c͡t]]]<br>
<br>
<br>
[Cɶ] '''→''' [Cʷɶ]<br>
[Cɶ] '''→''' [Cʷɶ]<br>
Linia 121: Linia 143:
<br>
<br>
''C - spółgłoska''
''C - spółgłoska''
Istnieje również niezgłosko


=== Akcent ===
=== Akcent ===


[[Akcent]] w razruhskim zawsze pada na trzecią sylabę od końca lub pierwszą, jeżeli sylaby są dwie.
[[Akcent]] w razruhskim zawsze pada na trzecią sylabę od końca lub pierwszą, jeżeli sylaby są dwie.
Przykład: ''ma'''ri'''năda'', '''''ra'''zrihxapx'', '''ho'''ku. Oczywiście, akcent w zdaniu pada zależnie od emocji i istotności, sensu wypowiedzi.
Przykład: ''ma'''ri'''năda'', '''''ra'''zrihxaf'', '''ho'''ku. Oczywiście, akcent w zdaniu pada zależnie od emocji i istotności, sensu wypowiedzi.


Po reformie ortografii w trybie rozkazującym, w niektórych odmianach akcent nie zmienił swojego położenia. Otóż, w [[tryb|trybie]] [[rozkazujący|rozkazującym]] [[czas|czasu]] [[czas teraźniejszy|teraźniejszego]], w pierwszej ([[liczba|liczby]] pojedynczej) i trzecich [[osoba|osobach]] akcent jest na ostatniej sylabie - przed reformą "sal", "săl", "săle" były pisane oddzielnie.
Po reformie ortografii w trybie rozkazującym, w niektórych odmianach akcent nie zmienił swojego położenia. Otóż, w [[tryb|trybie]] [[rozkazujący|rozkazującym]] [[czas|czasu]] [[czas teraźniejszy|teraźniejszego]], w pierwszej ([[liczba|liczby]] pojedynczej) i trzecich [[osoba|osobach]] akcent jest na ostatniej sylabie - przed reformą "sal", "săl", "săle" były pisane oddzielnie.


Język ten charakteryzuje się [[sonant|sonantami]], tworzącymi sylabę na końcu słowa, a zarazem przybierając w tym miejscu akcent. Spółgłoskami mogącymi być sonantami są: [n̼], [m], [l̼], [r], [h] oraz [l].
Język ten charakteryzuje się [[sonant|sonantami]], tworzącymi sylabę na końcu słowa lub wewnątrz niego, a zarazem zabierając w tym miejscu akcent. Spółgłoskami mogącymi być sonantami są: [n̼], [m], [l̼], [r], [h] oraz [l].
Przykłady:  
Przykłady:  
''sfehaa'''n'''''' (przychodzi ''f'');
''sfehaa'''n'''''' (przychodzi ''f'');
Linia 144: Linia 168:
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
! Litera
! Litera
! (jak wpisać za pomocą czcionki)
! Transkrypcja
! Transkrypcja
! Nazwa litery (tran.)
! Nazwa litery (tran.)
Linia 149: Linia 174:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">N n</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">N n</span>
| (N n)
| n
| n
| ''aan''
| ''aan''
| [n̼ ~ n]
| [n]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">A a</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">A a</span>
| (A a)
| a
| a
| ''a''
| ''a''
Linia 159: Linia 186:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">P p</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">P p</span>
| (P p)
| p
| p
| ''up''
| ''up''
| [t̼ ~ p]
| [t̼]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">I i</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">I i</span>
| (I i)
| i
| i
| ''i''
| ''i''
Linia 169: Linia 198:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">B b</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">B b</span>
| (B b)
| b
| b
| ''bu''
| ''bu''
| [d̼ ~ b]
| [d̼]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">H h</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">H h</span>
| (H h)
| h
| h
| ''ihi''
| ''ihi''
| [ɣ ~ x]
| [ɣ ~ x]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Ă ă</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Ǎ ǎ</span>
| (Ǎ ǎ)
| ă
| ă
| ''ă''
| ''ă''
Linia 184: Linia 216:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">T t</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">T t</span>
| (T t)
| t
| t
| ''ut''
| ''ut''
Linia 189: Linia 222:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">R r</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">R r</span>
| (R r)
| r
| r
| ''raa''
| ''raa''
Linia 194: Linia 228:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">F f</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">F f</span>
| (F f)
| f
| f
| ''uf''
| ''uf''
| [ɸ]
| [s̼] ~ [θ̟]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">D d</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">D d</span>
| (D d)
| d
| d
| ''du''
| ''du''
Linia 204: Linia 240:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">S s</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">S s</span>
| (S s)
| s
| s
| ''us''
| ''us''
Linia 209: Linia 246:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">L l</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">L l</span>
| (L l)
| l
| l
| ''aal''
| ''aal''
Linia 214: Linia 252:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Y y</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Y y</span>
| (Y y)
| y
| y
| ''yk''
| ''yk''
Linia 219: Linia 258:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">V v</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">V v</span>
| (V v)
| v
| v
| ''vii''
| ''vii''
| [β]
| [z̼] ~ [ð̟ ]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Ŏ ŏ</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Ǒ ǒ</span>
| (Ǒ ǒ)
| ŏ
| ŏ
| ''ŏ''
| ''ŏ''
Linia 229: Linia 270:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">M m</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">M m</span>
| (M m)
| m
| m
| ''aam''
| ''aam''
| [m ~ ɱ]
| [n̼] ~ [m]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">C c</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">C c</span>
| px
| (C c)
| ''uupx''
| p<ref>W ortografii języka razruhskiego są dwa sposoby na zapisanie [t̼] (zob. wyżej: litera ''up''). [REFORMA: 5 XI 2012]</ref>
| [p ~ ȹ]
| ''upo''
| [t̼] ~ [t̪̟]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Z z</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Z z</span>
| (Z z)
| z
| z
| ''zuz''
| ''zuz''
Linia 244: Linia 288:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">G g</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">G g</span>
| (G g)
| g
| g
| ''gu''
| ''gu''
Linia 249: Linia 294:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">X x</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">X x</span>
| (X x)
| hx
| hx
| ''hxi''
| ''hxi''
Linia 254: Linia 300:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">U u</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">U u</span>
| (U u)
| u
| u
| ''u''
| ''u''
Linia 259: Linia 306:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">W w</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">W w</span>
| bx
| (W w)
| ''bxuu''
| b<ref>Patrz wyżej; podobna sytuacja jak ze spółgłoską [t̼] - tu jest [d̼] [REFORMA: 5 XI 2012]</ref>
| [b ~ ȸ]
| ''buu''
| [d̼] ~ [d̪̟]
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Q q</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">Q q</span>
| (Q q)
| rx
| rx
| ''rxige''
| ''rxige''
Linia 269: Linia 318:
|-
|-
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">O o</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:18px;">O o</span>
| (O o)
| o
| o
| ''opune''
| ''opune''
| [ə]
| [ə]
|}
|}
'''Dźwięk [ʡ] (w transkrypcji: '''''q''''') oznacza się przez <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:14px;">qh</span>.''' (qh)


=== Transkrypcja ===
=== Transkrypcja ===
Linia 278: Linia 330:
==== Transkrypcja spółgłosek ====
==== Transkrypcja spółgłosek ====


{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"  
! &nbsp;
! &nbsp;
!językowo-wargowe
!językowo-wargowe
!wargowe
!dziąsłowe
!dziąsłowe
!miękkopodnieb.
!miękkopodnieb.
Linia 288: Linia 339:
|-
|-
!nosowe
!nosowe
| m
| n
| n
| m
|
|  
|  
|  
|  
Linia 297: Linia 347:
!zwarte
!zwarte
| p b
| p b
| px bx
| t d
| t d
| k g
| k g
|  
|  
|  
| q
|-
|-
!szczelinowe
!szczelinowe
|
| f v
| f v
| s z
| s z
Linia 312: Linia 360:
|-
|-
!drżące
!drżące
|
|  
|  
| r
| r
Linia 319: Linia 366:
|-
|-
!boczne aproksymanty
!boczne aproksymanty
| l
| (l)
|
| l
| l
|  
|  
Linia 363: Linia 409:
== Składnia ==
== Składnia ==


W razruhskim dominuje [[szyk]] VSO, w związku z czym, przed [[dopełnienie]]m zwykle występuje [[podmiot]] (w przypadku zaimków osobowych, podmiot jest pomijany, jeśli wcale nie chcemy go podkreślić), a na początku [[orzeczenie]]. Oczywiście, jest to szyk charakterystyczny dla zdań oznajmujących.
W razruhskim dominuje [[szyk]] VSO, w związku z czym, przed [[dopełnienie]]m zwykle występuje [[podmiot]] (w przypadku zaimków osobowych, podmiot jest pomijany, jeśli wcale nie chcemy go podkreślić - z wyjątkiem "hoku"/"hiri"), a na początku [[orzeczenie]]. Oczywiście, jest to szyk charakterystyczny dla zdań oznajmujących.




<span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:15px;">Eih turki alerin marinădam kuqin.</span><br>
<span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:15px;">Eih turki alerin marinădam kuqin </span> -


'''''Eih turki (hoku) alerin marinădam.'''''<br>
'''''Eih turki alerin marinădam kurxin'''''
- ''Nie zjadłem żadnego śniadania.''
- ''Nie zjadłem żadnego śniadania''


W wyrażaniu pytań stosuje się partykułę ''du''. Podobnie jest w mandaryńskim, gdzie używa się partykuły '''''吗''''' na końcu zdania pytającego. Jednak z ''du'' jest większa dowolność, bowiem można tęż partykułę wstawić przed orzeczeniem, na początku zdania lub na jego końcu. Jeśli ''du'' występuje po orzeczeniu, zdanie przybiera brzmienia bardziej dostojnego.
W wyrażaniu pytań stosuje się partykułę ''du''. Podobnie jest w mandaryńskim, gdzie używa się partykuły '''''吗''''' na końcu zdania pytającego. Jednak z ''du'' jest większa dowolność, bowiem można tęż partykułę wstawić przed orzeczeniem, na początku zdania lub na jego końcu. Jeśli ''du'' występuje po orzeczeniu, zdanie przybiera brzmienia bardziej dostojnego.
Linia 400: Linia 446:
Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (pojedyncza, podwójna oraz mnoga).
Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (pojedyncza, podwójna oraz mnoga).
Przypadki w tym języku są zróżnicowane. Jest ich sześć, lecz czasem podaje się, iż występuje ich tylko pięć:
Przypadki w tym języku są zróżnicowane. Jest ich sześć, lecz czasem podaje się, iż występuje ich tylko pięć:
*mianownik
*'''mianownik''' - pełni funkcję tak jak zwykle bywa to w nominatywno-akuzatywnych
*dopełniacz-biernik
*'''dopełniacz-biernik''' - ma rolę pacjensa oraz dopełnienie przy większości orzeczeń
*narzędnik-komitatyw
*'''narzędnik-komitatyw''' - połączenie funkcji klasycznego narzędnika z komitatywem; ("ze stołem", "stołem")
*omównik
*'''omównik''' - wykreowany przez autora conlangu odłączny przypadek, który służy wtedy, gdy dopełnienie jest elementem ujętym w istotność w zdaniu "Jestem '''człowiekiem'''.", "'''O''' właśnie '''takiej pogodzie''' marzyłem", "Ee... '''poduszki'''/'''poduszce''' [szukam/mówię o], '''takiej czerwonej,''' nie widziałeś jej przypadkiem?" - zamiast zastępować funkcję "o czym/kim" mianownikiem/dopełniaczobiernikiem/miejscownikiem, służy do tego omównik; (''o stole'', ''co do stołu'', ''stołem [jest]'')
*miejscownik
*'''miejscownik''' pomaga w określeniu lokalizacji dopełnienia (''na stole, przy stole''...)


Rzeczowniki często mają taką samą odmianę w '''omówniku''' oraz '''miejscowniku'''.
Rzeczowniki często mają taką samą odmianę w '''omówniku''' oraz '''miejscowniku'''.
Linia 444: Linia 490:
|-
|-
! narzędnik-komitatyw
! narzędnik-komitatyw
| -ubx
| -uv
| -(u)bx
| -(u)v
| -ur
| -ur
| -ar
| -ar
Linia 486: Linia 532:
|-
|-
! narzędnik-komitatyw
! narzędnik-komitatyw
| hxavubx
| hxavuv
| hxavar
| hxavar
| hxavur
| hxavur
Linia 519: Linia 565:
|-
|-
! narzędnik-komitatyw
! narzędnik-komitatyw
| rălasubx
| rălasuv
| rălasur
| rălasur
| rălasur
| rălasur
Linia 614: Linia 660:


Odmieniając się w czasach, zmiany są takie same.
Odmieniając się w czasach, zmiany są takie same.
Jeżeli wystąpią np. obok siebie "tn" i potem "r" w odmianie stawia się między nie "o", co wymawiane jest jako szwa.


===== Czasy =====
===== Czasy =====
Linia 621: Linia 668:
*przyszły
*przyszły


===== Aspekty<ref>Aspekty nie są jeszcze do końca określone; ich wyjaśnienie pojawi się w październiku lub listopadzie 2012 roku.</ref> =====
===== Aspekty<ref>Aspekty nie są jeszcze do końca określone</ref> =====


*dokonany
*dokonany
Linia 1055: Linia 1102:


Liczebniki w języku razruhskim są bardziej skomplikowane niż w polskim, bowiem system liczony jest co 12.
Liczebniki w języku razruhskim są bardziej skomplikowane niż w polskim, bowiem system liczony jest co 12.
Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby.
Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (oprócz głównych).


{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"   
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"   
Linia 1063: Linia 1110:
|-
|-
| of
| of
| sabxt
| savt
| -
| -
|-
|-
Linia 1075: Linia 1122:
|-
|-
| rum
| rum
| rumbxt
| rumbt
| rums
| rums
|-
|-
| bxuk
| buk
| bxuhbxt
| buhvt
| bxuhs
| buhs
|-
|-
| las
| las
Linia 1087: Linia 1134:
|-
|-
| ări
| ări
| ăribxt
| ărivt
| ărins
| ărins
|-
|-
| n'fa
| n'fa
| n'fabxt
| n'favt
| nifs
| nifs
|-
|-
| elle
| elle
| ellebxt
| ellevt
| ellsen
| ellsen
|-
|-
| tratu
| tratu
| tratubxt
| tratuvt
| tratsen
| tratsen
|-
|-
| vi
| vi
| vibxt
| vivt
| vizen
| vizen
|-
|-
| dran
| dran
| drambxt
| drambt
| drăn
| drăn
|-
|-
| dranof
| dranof
| dransabxt
| dransavt
| dranŏfen
| dranŏfen
|}
|}
Linia 1160: Linia 1207:
|-
|-
! mianownik
! mianownik
| sabxt; ellebxt
| savt; ellevt
| săbxhxe; ellebxhxe
| săbhxe; ellebhxe
| sabxhxe; ellebxhxe
| sabhxe; ellebhxe
|-
|-
! dopełniacz-biernik
! dopełniacz-biernik
| sabxtoi; ellebxtoi
| savtoi; ellevtoi
| săbxhxi; ellebxhxi
| săbhxi; ellebhxi
| sabxhxi; ellebxhxi
| sabhxi; ellebhxi
|-
|-
! narzędnik-komitatyw
! narzędnik-komitatyw
| sabxtiv; ellebxtiv
| savtiv; ellevtiv
| săbxek; ellebxek
| săbek; ellebek
| sabxek; ellebxek
| sabek; ellebek
|-
|-
! omównik
! omównik
| sabxtor; ellebxtor
| savtor; ellevtor
| săbxăl; ellebxăl
| săbăl; ellebăl
| sabxăr; ellebxăr
| sabăr; ellebăr
|-
|-
! miejscownik
! miejscownik
| sabxtăr; ellebxtăr
| savtăr; ellevtăr
| săbxis; ellebxtis
| săbis; ellevtis
| sabxis; ellebxtis
| sabis; ellevtis
|}
|}


Linia 1211: Linia 1258:
| ies
| ies
| is
| is
| hubx
| huv
| hŏr
| hŏr
| as
| as
Linia 1225: Linia 1272:
| rez
| rez
| sam
| sam
| zubx
| zuv
| năr
| năr
| zim
| zim
Linia 1239: Linia 1286:
| um
| um
| im
| im
| mubx
| muv
| mŏr
| mŏr
| am
| am
Linia 1253: Linia 1300:
| gah
| gah
| srah
| srah
| ganbx
| ganb
| srăn
| srăn
| arh
| arh
Linia 1274: Linia 1321:
| al
| al
| rese~
| rese~
| lebxe~
| lebe~
|-
|-
! 3. lmn.
! 3. lmn.
Linia 1309: Linia 1356:
|-
|-
! 3. Lp.
! 3. Lp.
| vă
| vă
| fihx
| fihx
| ve
| ve
| fun
| fun
| văbx
| văv
| finbx
| finb
| văz
| văz
| fahx
| fahx
| văz
| văz
| fahx
| fahx
| ven~
| ven~
| funhx~
| funhx~
|-
|-
! 3. Lmn.
! 3. Lmn.
| vŏ
| vŏ
| fihxŏ
| fihxŏ
| vŏmil
| vŏmil
| fihnil
| fihnil
| vŏnbx
| vŏnb
| fihxubx
| fihxuv
| vŏs
| vŏs
| făhx
| făhx
| vŏs
| vŏs
| făhx
| făhx
| vŏrn~
| vŏrn~
| fihxŏrn~
| fihxŏrn~
|}
|}
 
Do takich zaimków przymiotniki przybierają formę bez końcówek; nie odmieniają się przez liczby czy przypadki (np. eiloog vă phut - to nieważne)


===== Odmiana zaimków dzierżawczych =====
===== Odmiana zaimków dzierżawczych =====
Linia 1342: Linia 1391:
W języku polskim, mówiąc np. "moja piłka", nie wiadomo, czy osoba jest kobietą, kimś o płci żeńskiej czy mężczyzną, kimś o płci męskiej. Wiemy jednak, iż słowo "piłka" jest rodzaju żeńskiego, dlatego zaimek dzierżawczy dla pierwszej osoby liczby pojedynczej jest odmieniony w stosunku do rzeczownika opisywanego. Jednakże nie dla osoby posiadającej.
W języku polskim, mówiąc np. "moja piłka", nie wiadomo, czy osoba jest kobietą, kimś o płci żeńskiej czy mężczyzną, kimś o płci męskiej. Wiemy jednak, iż słowo "piłka" jest rodzaju żeńskiego, dlatego zaimek dzierżawczy dla pierwszej osoby liczby pojedynczej jest odmieniony w stosunku do rzeczownika opisywanego. Jednakże nie dla osoby posiadającej.
W razruhskim mamy każdy zaimek w rodzaju żeńskim i męskim, toteż tyczy się to również zaimków dzierżawczych.
W razruhskim mamy każdy zaimek w rodzaju żeńskim i męskim, toteż tyczy się to również zaimków dzierżawczych.
Dla przykładu, "seyŏ haabxuvhay"/"seye găbob" powie kobieta, "sanŏ haabxuvhay"/"sane găbob" - mężczyzna.  
Dla przykładu, "seyŏ haabuvhay"/"seye găbob" powie kobieta, "sanŏ haabuvhay"/"sane găbob" - mężczyzna.  


;Dla rzeczowników o rodzaju męskim
;Dla rzeczowników o rodzaju męskim
Linia 1585: Linia 1634:
|}
|}


=== ''Gŏrimăttul'' ===
== Nazwy języka w innych ==
 
Nazwy języków w razruhskim stanowią oddzielną część mowy, nie będąc ani rzeczownikiem ani przymiotnikiem. Ta część mowy nazywana jest ''gŏrimătt'' (od ''gŏrim'', czyli ''język''). W zdaniach czasownik dla języków przybiera rodzaj nieokreślony.<br>
Np. Puh polisapx slovănrŏr gŏrimeh. - Polski jest językiem słowiańskim.
 
== Nazwy języków w innych ==


{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"   
{|class="wikitable" align="center" style="text-align: center; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0"   
! '''Język'''
! '''Język'''
! Nazwa
! Nazwa
! Transkrypcja
! Łacinka
|-
|-
| '''polski'''
| '''polski'''
Linia 1603: Linia 1647:
| '''razruhski'''
| '''razruhski'''
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:14px;">razrixac</span>
| <span style="font-family: 'razruhsh script'; font-size:14px;">razrixac</span>
| razrihxapx
| razrihxaf
|-
|-
| '''angielski'''
| '''angielski'''
Linia 1626: Linia 1670:
|-
|-
|}
|}
 
[[Kategoria:Artykuły wyróżnione]]
----
----


<references/>
<references/>

Aktualna wersja na dzień 12:15, 8 lip 2020

język razruhski
razrixac
Sposoby zapisu: pismo razruhskie
Utworzenie: Pingijno w 2011
Cel utworzenia: nieznane
Klasyfikacja: nieznane
Kody
Conlanger–1 rzh
Conlanger–3 pri.rzh.pnj
Typologia: VSO
Lista conlangów

Typ: a priori
Lista conlangów
Ten artykuł zawiera pismo razruhskie. Bez odpowiedniej czcionki (wciśnij Download) będziesz widzieć jedynie transkrypcję.
Zobacz też słownik tego języka.

Starorazruhski - język tworzony przez Pingijna, jesienią, w 2011 roku. Opisane poniżej elementy conlangu są przestarzałe, uznane za rys proto-języka i są poddawane renowacji. Wiadomo natomiast o jego piśmie, gramatyce, fleksji, większości słownictwa i składni. Niektóre zwroty, wyrazy czy inne informacje, jak jego cel jednak nie są ujawniane. Język jest ściśle aprioryczny i silnie purystyczny - nie ma w nim żadnych słów pochodzących z języków, które występują na Ziemi, z wyjątkiem większości nazw własnych (tj. języki [np. polski - polisaf], państwa [np. Portugalia - Portogalnih], krainy czy kontynenty [np. Azja - Ayŏn]). Możliwe jest, iż język razruhski przybrał słowa z języków sąsiednich terytorialnie, lecz dokładnych informacji na ten temat nie ma. Kod CWS: RZP

Stosunki morfosyntaktyczne języka są nominatywno-akuzatywne.

Fonetyka

Spółgłoski

Istnieją dwa warianty (odmiany) puli spółgłosek; to zależy od od miejsca występowania

Wariant I (Razruhski południowy)

  językowo-wargowe dziąsłowe miękkopodnieb. języczkowe nagłośniowe
nosowe n̼ n
zwarte t̼ d̼ t d k g ʡ
szczelinowe s̼ z̼ s z ɣ ~ x χ
drżące r я
boczne aproksymanty (l̼ ) [1] l

Wariant II (razruhski północny)

  językowo-wargowe dziąsłowe miękkopodnieb. języczkowe nagłośniowe
nosowe n̼̠ ~ m[2] n
zwarte t̪̟ d̪̟[3] t d k g ʡ
szczelinowe θ̟ ð̟ s z ɣ χ
drżące r я
boczne aproksymanty (l̼ ) l

Samogłoski

<<podam aktualizację przedstawioną na rysunku>>

Pozostałe reguły fonetyczne

tm [t̼n̼]
dm [d̼n̼]
hz [ɣ͡z]
hs [x͡s]
kt [c͡t]
gd [ɟ͡d][4]
ie [ʲe]

Plik:Kta.mp3

[Cɶ] → [Cʷɶ]
[Cu] → [Cʷu]
[Cœ] → [Cʷœ]
[Ci] → [Cʲi]

C - spółgłoska

Istnieje również niezgłosko

Akcent

Akcent w razruhskim zawsze pada na trzecią sylabę od końca lub pierwszą, jeżeli sylaby są dwie. Przykład: marinăda, razrihxaf, hoku. Oczywiście, akcent w zdaniu pada zależnie od emocji i istotności, sensu wypowiedzi.

Po reformie ortografii w trybie rozkazującym, w niektórych odmianach akcent nie zmienił swojego położenia. Otóż, w trybie rozkazującym czasu teraźniejszego, w pierwszej (liczby pojedynczej) i trzecich osobach akcent jest na ostatniej sylabie - przed reformą "sal", "săl", "săle" były pisane oddzielnie.

Język ten charakteryzuje się sonantami, tworzącymi sylabę na końcu słowa lub wewnątrz niego, a zarazem zabierając w tym miejscu akcent. Spółgłoskami mogącymi być sonantami są: [n̼], [m], [l̼], [r], [h] oraz [l]. Przykłady: sfehaan' (przychodzi f); phan' (jest f); Saktel' (imię męskie)

Zapis

Pismo razruhskie

Język razruhski używa pisma razruhskiego (zwane też razruszką, alfabetem razruhskim). Powstało kilka tysięcy lat temu, przez co wyewoluował. Pismo zawiera 27 liter oznaczających pojedyncze głoski. Pismo wyróżnia majuskuły i minuskuły.

Dla uproszczenia używa się także transkrypcji.

Litera (jak wpisać za pomocą czcionki) Transkrypcja Nazwa litery (tran.) IPA
N n (N n) n aan [n]
A a (A a) a a [a]
P p (P p) p up [t̼]
I i (I i) i i [i]
B b (B b) b bu [d̼]
H h (H h) h ihi [ɣ ~ x]
Ǎ ǎ (Ǎ ǎ) ă ă [ɶ]
T t (T t) t ut [t]
R r (R r) r raa [r]
F f (F f) f uf [s̼] ~ [θ̟]
D d (D d) d du [d]
S s (S s) s us [s]
L l (L l) l aal [l]
Y y (Y y) y yk [ɘ]
V v (V v) v vii [z̼] ~ [ð̟ ]
Ǒ ǒ (Ǒ ǒ) ŏ ŏ [ʌ]
M m (M m) m aam [n̼] ~ [m]
C c (C c) p[5] upo [t̼] ~ [t̪̟]
Z z (Z z) z zuz [z]
G g (G g) g gu [g]
X x (X x) hx hxi [χ]
U u (U u) u u [u]
W w (W w) b[6] buu [d̼] ~ [d̪̟]
Q q (Q q) rx rxige [я]
O o (O o) o opune [ə]

Dźwięk [ʡ] (w transkrypcji: q) oznacza się przez qh. (qh)

Transkrypcja

Transkrypcja spółgłosek

  językowo-wargowe dziąsłowe miękkopodnieb. języczkowe nagłośniowe
nosowe m n
zwarte p b t d k g q
szczelinowe f v s z h hx
drżące r rx
boczne aproksymanty (l) l

Transkrypcja samogłosek

  przednie centralne tylne
przymknięte i u
półprzymknięte y
średnie e o
półotwarte ŏ
otwarte a ă

Składnia

W razruhskim dominuje szyk VSO, w związku z czym, przed dopełnieniem zwykle występuje podmiot (w przypadku zaimków osobowych, podmiot jest pomijany, jeśli wcale nie chcemy go podkreślić - z wyjątkiem "hoku"/"hiri"), a na początku orzeczenie. Oczywiście, jest to szyk charakterystyczny dla zdań oznajmujących.


Eih turki alerin marinădam kuqin -

Eih turki alerin marinădam kurxin - Nie zjadłem żadnego śniadania

W wyrażaniu pytań stosuje się partykułę du. Podobnie jest w mandaryńskim, gdzie używa się partykuły 吗 na końcu zdania pytającego. Jednak z du jest większa dowolność, bowiem można tęż partykułę wstawić przed orzeczeniem, na początku zdania lub na jego końcu. Jeśli du występuje po orzeczeniu, zdanie przybiera brzmienia bardziej dostojnego.


Du turklu marinădam kuqin?

Du turklu (zŏ) marinădam kurxin?


Turklu marinădam kuqin du?

Turklu (zŏ) marinădam kurxin du?
- Zjadłeś śniadanie?


W zdaniach wykrzyknikowych i rozkazujących jest inaczej. Otóż szyk zmienia się wtedy w SVO.

Kuqam marinădam!

(Zŏ) kurxam marinădam!
- Zjedz śniadanie!

Gramatyka

Razruhski jest językiem fleksyjnym, wobec czego słowa ulegają wielu zmianom; występują nieregularności, czego przyczyną jest trudniejsza wymowa i częstość użycia niektórych wyrazów.

Rzeczownik

Rzeczowniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (pojedyncza, podwójna oraz mnoga). Przypadki w tym języku są zróżnicowane. Jest ich sześć, lecz czasem podaje się, iż występuje ich tylko pięć:

  • mianownik - pełni funkcję tak jak zwykle bywa to w nominatywno-akuzatywnych
  • dopełniacz-biernik - ma rolę pacjensa oraz dopełnienie przy większości orzeczeń
  • narzędnik-komitatyw - połączenie funkcji klasycznego narzędnika z komitatywem; ("ze stołem", "stołem")
  • omównik - wykreowany przez autora conlangu odłączny przypadek, który służy wtedy, gdy dopełnienie jest elementem ujętym w istotność w zdaniu "Jestem człowiekiem.", "O właśnie takiej pogodzie marzyłem", "Ee... poduszki/poduszce [szukam/mówię o], takiej czerwonej, nie widziałeś jej przypadkiem?" - zamiast zastępować funkcję "o czym/kim" mianownikiem/dopełniaczobiernikiem/miejscownikiem, służy do tego omównik; (o stole, co do stołu, stołem [jest])
  • miejscownik pomaga w określeniu lokalizacji dopełnienia (na stole, przy stole...)

Rzeczowniki często mają taką samą odmianę w omówniku oraz miejscowniku.

Rodzaje określania liczb:

  • pojedyncza
  • podwójna
  • mnoga

Rzeczowniki w razruhskim mogą mieć dwa rodzaje: męski lub żeński.

Deklinacja

Różnica fleksji zależy od tego, czy rzeczownik zakończony jest na spółgłoskę czy samogłoskę.

  l. pojedyncza (spół.) l. pojedyncza (sam.) l. podwójna (spół.) l. podwójna (sam.) l. mnoga (spół.) l. mnoga (sam.)
mianownik - - -e -a -(u)l -(i)l
dopełniacz-biernik -u -(u)n -en -an -uln -in
narzędnik-komitatyw -uv -(u)v -ur -ar -ur -(u)r
omównik -eh -(e)h -eh -ăi -ăi -ăi
miejscownik -ui -(u)i -i -el -(u)l -el
  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik hxavu hxava hxavil
dopełniacz-biernik hxavun hxavan hxavin
narzędnik-komitatyw hxavuv hxavar hxavur
omównik hxaveh hxavăi hxavăi
miejscownik hxavui hxavel hxavel
  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik rălas rălase rălasul
dopełniacz-biernik rălasu rălasen rălasuln
narzędnik-komitatyw rălasuv rălasur rălasur
omównik rălaseh rălaseh rălasăi
miejscownik rălasui rălasi rălasul

Czasownik

Przykład odmiany - sfehum - przyjść (Koniugacja I)
pughum - być. Odmienia się nieregularnie.

Odmiana czasowników jest dosyć złożona, bowiem w każdej osobie są dwa rodzaje: męski oraz żeński. Występują także zaimki osobowe bez rodzaju.

Koniugacja

Koniugacje w języku razruhskim są dwie - w jednej grupie czasownik w bezokoliczniku (czas ter.) kończy się na -um, a w drugiej - -ăn.

Koniugacja II

Kolumny w tabelce poniżej oznaczają samogłoski pojawiające się w pierwszej sylabie czasownika oraz zmiany zachodzące w niej. Nie dotyczy czasowników trój-/dwusylabowych zaczynających się na samogłoskę.

  e ă ŏ (przykład) hxăggum - leczyć
hoku/hiri e ă ŏ hxăggi/hxăgge
zŏ i a ă hxaggălu
na e a o hxăggăra
mef/mih e ă ŏ hxăggut/hxăggaan'
fihx/vă y e u hxegg
pige/sehe e ă ŏ hxăggu
rui/lui e ă ŏ hxăggnu
miih/my e ă ŏ hxăggel
fihxŏ/vŏ e e a hxeggre

Odmieniając się w czasach, zmiany są takie same. Jeżeli wystąpią np. obok siebie "tn" i potem "r" w odmianie stawia się między nie "o", co wymawiane jest jako szwa.

Czasy
  • teraźniejszy
  • przeszły
  • przyszły
Aspekty[7]
  • dokonany
  • niedokonany
  • nieokreślony

Podobnie jak w angielskim, czasy łączą się z aspektami i tworzy się wtedy podobne konstrukcje. Wówczas czasoaspektów jest dwanaście.

Tryby
  • oznajmujący
  • przypuszczający
  • rozkazujący
  • apelujący

Imiesłów

Podano poniżej schematy regularnej odmiany oraz jej przykład:

imiesłów przymiotnikowy bierny
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -in -in -hin -hin -pin -pin
dopełniacz-biernik -yn -un -hin -hŏn -pin -pŏn
narzędnik-komitatyw -an -on -han -hon -pan -pon
omównik -ern -ŏrn -hern -hŏrn -pern -pŏrn
miejscownik -ern -ŏrn -hern -hŏrn -pern -pŏrn
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik sfehin sfehin sfehin sfehin sfehpin sfehpin
dopełniacz-biernik sfehyn sfehun sfehin sfehŏn sfehpin sfehpŏn
narzędnik-komitatyw sfehan sfehon sfehan sfehon sfehpan sfehpon
omównik sfehern sfehŏrn sfehern sfehŏrn sfehpern sfehpŏrn
miejscownik sfehern sfehŏrn sfehern sfehŏrn sfehpern sfehpŏrn
imiesłów przymiotnikowy czynny
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -(h)uf -(h)uf -huf -huf -puf -puf
dopełniacz-biernik -(h)ufin -(h)ufun -hufen -hufŏn -pufen -pufŏn
narzędnik-komitatyw -(h)af -(h)of -hif -huf -pif -puf
omównik -hufer -hufŏr -hufir -hufur -pufir -pufur
miejscownik -hufer -hufŏr -hufir -hufur -pufir -pufur
  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik sfehuf sfehuf sfehuf sfehuf sfehpuf sfehpuf
dopełniacz-biernik sfehufin sfehufun sfehufen sfehufŏn sfehpufen sfehpufŏn
narzędnik-komitatyw sfehaf sfehof sfehif sfehuf sfehpif sfehpuf
omównik sfehufer sfehufŏr sfehufir sfehufur sfehpufir sfehpufur
miejscownik sfehufer sfehufŏr sfehufir sfehufur sfehpufir sfehpufur
imiesłów przysłówkowy uprzedni
-ini
sfehini
imiesłów przysłówkowy współczesny
-hef
sfehef

Strona

Strona zwrotna

Stronę zwrotna nie pojawiła się w derywacji czasowników, tak jak w polskim; pojawia się tylko w sytuacji, gdy podmiot jest zarówno wykonawcą, jak i odbiorcą czynności.
W języku razruhskim stronę zwrotną tworzymy poprzez dodanie odpowiednich prefiksów do odmienionego czasownika. Forma zależy od rodzaju oraz liczby osoby.

  rodzaj żeński rodzaj męski
liczba pojedyncza den'- tno-
liczba mnoga son'- son'-
liczba podwójna sok- sok-

Przykład:

  rodzaj żeński rodzaj męski
liczba pojedyncza den'ŏfad~ tnŏfad~
liczba mnoga son'ŏfad~ son'ŏfad~
liczba podwójna sokŏfad~ sokŏfad~

Przymiotnik

Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby, rodzaje i stopnie.

Przyrostki w stopniu równym:

  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -e -ŏ -he -hŏ -pe -pŏ
dopełniacz-biernik -in -un -hen -hŏn -pen -pŏn
narzędnik-komitatyw -af -of -hif -huf -pif -puf
omównik -er -ŏr -hir -hur -pir -pur
miejscownik -er -ŏr -hir -hur -pir -pur

Przyrostki w stopniu wyższym:

  l. pojedyncza m l. pojedyncza f l. podwójna m l. podwójna f l. mnoga m l. mnoga f
mianownik -iame -iamŏ -iamhe -iamhŏ -iampe -iampŏ
dopełniacz-biernik -iamin -iamun -iamhin -iamhŏn -iampin -iampŏn
narzędnik-komitatyw -iamef -iamof -iamhif -iamhuf -iampif -iampuf
omównik -iamer -iamŏr -iamhir -iamhur -iampir -iampur
miejscownik -iamer -iamŏr -iamhir -iamhur -iampir -iampur

Odmiana przymiotników w stopniu najwyższym przebiega tak samo jak w st. wyższym, jednak po przymiotniku występuje wyraz "alk". Np.:

saktelliame alk - najuczciwszy

Przysłówek

Przysłówki mają podobną formę i funkcjonują podobnie jak w znanych nam językach.

Stopniowanie przysłówków
-es
-aim
-aim alk

...i przykład:

saktelles
saktellaim
saktellaim alk

Liczebnik

Liczebniki w języku razruhskim są bardziej skomplikowane niż w polskim, bowiem system liczony jest co 12. Liczebniki odmieniają się przez przypadki oraz liczby (oprócz głównych).

główne porządkowe zbiorowe
of savt -
ken kint kăn
feh'el fos fŏs
rum rumbt rums
buk buhvt buhs
las lavt lăs
ări ărivt ărins
n'fa n'favt nifs
elle ellevt ellsen
tratu tratuvt tratsen
vi vivt vizen
dran drambt drăn
dranof dransavt dranŏfen

Żeby zobaczyć więcej liczebników, zajrzyj do słownika.

Przykłady odmiany liczebników zbiorowych przez przypadki:

mianownik fŏs rums ellsen kromen-ŏfen
dopełniacz-biernik fŏson rumson ellsui kromen-ŏfui
narzędnik-komitatyw fŏsir rumsir ellsi kromen-ŏfsi
omównik fŏsal rumsal ellsal kromen-ŏfal
miejscownik fŏsăm rumsăm ellsăm kromen-ŏfăm

Przykłady odmian liczebników porządkowych przez przypadki oraz liczby:

  l. pojedyncza l. podwójna l. mnoga
mianownik savt; ellevt săbhxe; ellebhxe sabhxe; ellebhxe
dopełniacz-biernik savtoi; ellevtoi săbhxi; ellebhxi sabhxi; ellebhxi
narzędnik-komitatyw savtiv; ellevtiv săbek; ellebek sabek; ellebek
omównik savtor; ellevtor săbăl; ellebăl sabăr; ellebăr
miejscownik savtăr; ellevtăr săbis; ellevtis sabis; ellevtis

Uwaga: liczebniki porządkowe nie mają rodzajów.

Zaimki

Osobowe

  mian.
M 		mian.
F 		dop.-bier.
M 		dop.-bier.
F 		narz.-kom.
M 		narz.-kom.
F 		omów.
M 		omów.
F 		miejs.
M 		miejs.
F 		dzierż.
M 		dzierż.
F
1. lp. hoku hiri ies is huv hŏr as eis as eis san~ sey~
2. lp. zŏ na rez sam zuv năr zim zăn id dăn sez~ ens~
3. lp. mef mih um im muv mŏr am oim am ŏm mun~ min~
1. lmn. pige sehe gah srah ganb srăn arh săr ark săr penre~ rane~
2. lmn. rui lui rai lat rav lăz ŏri ŏli ar al rese~ lebe~
3. lmn. miih my mik mim him hŏn man moni may mon miln~ min~
Zaimki bez określenia rodzajowego
  mian.
H[8] 		mian.
I 		dop.-bier.
H 		dop.-bier.
I 		narz.-kom.
H 		narz.-kom.
I 		omów.
H 		omów.
I 		miejs.
H 		miejs.
I 		dzierż.
H 		dzierż.
I
3. Lp. vă fihx ve fun văv finb văz fahx văz fahx ven~ funhx~
3. Lmn. vŏ fihxŏ vŏmil fihnil vŏnb fihxuv vŏs făhx vŏs făhx vŏrn~ fihxŏrn~

Do takich zaimków przymiotniki przybierają formę bez końcówek; nie odmieniają się przez liczby czy przypadki (np. eiloog vă phut - to nieważne)

Odmiana zaimków dzierżawczych

Zaimki dzierżawcze mają rozróżnienie rodzajowe i dla posesji, jak i dla osoby posiadającej.

W języku polskim, mówiąc np. "moja piłka", nie wiadomo, czy osoba jest kobietą, kimś o płci żeńskiej czy mężczyzną, kimś o płci męskiej. Wiemy jednak, iż słowo "piłka" jest rodzaju żeńskiego, dlatego zaimek dzierżawczy dla pierwszej osoby liczby pojedynczej jest odmieniony w stosunku do rzeczownika opisywanego. Jednakże nie dla osoby posiadającej. W razruhskim mamy każdy zaimek w rodzaju żeńskim i męskim, toteż tyczy się to również zaimków dzierżawczych. Dla przykładu, "seyŏ haabuvhay"/"seye găbob" powie kobieta, "sanŏ haabuvhay"/"sane găbob" - mężczyzna.

Dla rzeczowników o rodzaju męskim
  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik -e -he -pe
dopełniacz-biernik -i -hi -pi
narzednik-komitatyw -af -hef -pf/-epf
omównik -er -hri -pre
miejsownik -er -hri -pre

Przykład:

  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik sane sanhe sanpe
dopełniacz-biernik sani sanhi sanpi
narzednik-komitatyw sanaf sanhef sanpf
omównik saner sanhri sanpre
miejsownik saner sanhri sanpre
Dla rzeczowników o rodzaju żeńskim
  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik -ŏ -hŏ -pŏ
dopełniacz-biernik +m/-em -hŏn -pŏ
narzednik-komitatyw -of -huf -pf/-ŏpf
omównik -ŏr -hur -prŏ
miejsownik -ŏr -hur -prŏ

Przykład:

  liczba pojedyncza liczba podwójna liczba mnoga
mianownik sanŏ sanhŏ sanpŏ
dopełniacz-biernik sam sanhŏn sanpŏ
narzednik-komitatyw sanof sanhuf sanpf
omównik sanŏr sanhur sanprŏ
miejsownik sanŏr sanhur sanprŏ

Wskazujące

Bliższe
  liczba pojedyncza
M 		liczba pojedyncza
F 		liczba podwójna
M 		liczba podwójna
F 		liczba mnoga
M 		liczba mnoga
F
mianownik zon zŏn su sŏn zi zeh
dopełniacz-biernik znu zen su snu zi zeh
narzednik-komitatyw zum zey sa sun zim zim
omównik zon zŏn son sŏn zain zagn
miejsownik zon zŏn son sun zyn zyn
Dalsze
  liczba pojedyncza
M 		liczba pojedyncza
F 		liczba podwójna
M 		liczba podwójna
F 		liczba mnoga
M 		liczba mnoga
F
mianownik zonŏ zŏnŏ sou soun ziŏ zehŏ
dopełniacz-biernik zoun zeun sou snou ziŏ zehŏ
narzednik-komitatyw zŏm zeynŏ sau sunu zimŏ zimŏ
omównik zonŏ zŏnŏ soun sŏnu zaun zans
miejsownik zunŏ zunŏ soun soun zin zim

Nazwy języka w innych

Język Nazwa Łacinka
polski razruhski -
razruhski razrixac razrihxaf
angielski Razruhsh -
niemiecki Razruhsch -
francuski razrucais -
hiszpański razruco -
rosyjski разрухский razruchskij[9]
  1. ↑ alofon
  2. ↑ Spółgłoska nosowa językowo-wargowa wysunięta do tyłu ~(między) spółgłoska nosowa dwuwargowa
  3. ↑ Spółgłoska zwarta dźwięczna/bezdźwięczna zębowa wysunięta do przodu
  4. ↑ Razruhski posiada dźwięki z podwójną artykulacją. tu dyskusja na ten temat: http://jezykotw.webd.pl/f/index.php?topic=590.0
  5. ↑ W ortografii języka razruhskiego są dwa sposoby na zapisanie [t̼] (zob. wyżej: litera up). [REFORMA: 5 XI 2012]
  6. ↑ Patrz wyżej; podobna sytuacja jak ze spółgłoską [t̼] - tu jest [d̼] [REFORMA: 5 XI 2012]
  7. ↑ Aspekty nie są jeszcze do końca określone
  8. ↑ H oznacza zaimek bliższy (np. to, ten, ta); I - dalszy (tamto, tamten, tamta)
  9. ↑ Nie bijcie mnie tylko.
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Język_razruhski&oldid=34862”