Gradacja spółgłoskowa w językach bałtyckofińskich

Prabałtyckofiński

Język prabałtyckofiński posiadał dwie serie spółgłosek zwartych: zwykłe /p/, /t/, /k/ i geminowane /pː/, /tː/, /kː/. Już w prajęzyku rozwinęła się alofonia, według której te głoski były wymawiane "słabiej" w nagłosie sylaby zamkniętej: geminowane spółgłoski stawały się półdługie, a pojedyncze były udźwięczniane, a być może nawet spirantyzowane.

	/pː/	/tː/	/kː/		/p/	/t/	/k/
stopa mocna	pp [pː]	tt [tː]	kk [kː]		p [p]	t [t]	k [k]
stopa słaba	p̆p [pˑ]	t̆t [tˑ]	k̆k [kˑ]		b [b~β]	d [d~ð]	g [g~ɣ]

Np. pbf. loppu /lɔpːu/ "koniec, N. Sg." odpowiadała forma liczby mnogiej lop̆put /lɔpˑut/.

Fiński

W porównaniu do systemu w prajęzyku, w fińskim zaszły następujące uproszczenia:

• zlanie się spółgłosek półdługich i krótkich: /pˑ/, /tˑ/, /kˑ/ > /p/, /t/, /k/
• dalsze osłabienie spógłosek dźwięcznych: /b/, /d/, /g/ > /ʋ/, /d/, ∅

Ponadto zbitki nd, ld, rd zostały zasymilowane do nn, ll, rr.

stopa mocna	pp	tt	kk		p	t	k
stopa słaba	p	t	k		v	d	∅

W odróżnieniu od prajęzyka, nie mamy tu już do czynienia z alofonią - głoski /p/, /t/, /k/ oraz /ʋ/ mogą występować zarówno w sylabach otwartych, jak i zamkniętych (/ʋ/ w sylabach otwartych kontynuuje *v z prajęzyka).