Łacinka ahtialańska to zastępczy sposób zapisu języka ahtialańskiego w sytuacjach, w których użycie właściwego pisma jest niewykonalne. Tego pisma używa się w komunikacji w języku ahtialańskim, na przykład w Internecie, podczas gdy w sytuacjach ozdobnych częściej stosuje się cyrylicę[1]. Łacinka ahtialańska, podobnie jak inne sposoby zapisu ahtialańskiego, jest w dużej mierze dokładnym systemem fonetycznym, regulowanym deskryptywnie[2].
Ironicznie, przez autora najczęściej[3] język ahtialański był zapisywany pismem łacińskim, a język polski - ahtialańskim. Wynika to z faktu potrzeby szyfrowania informacji, więc język obcy - sam w sobie będący szyfrem - nie wymagał już dziwnego zapisu. Pismo ahtialańskie wróciło do łask, gdy doceniona została w 2003 roku tradycja języka, a łacinka powróciła w nowszych czasach, gdy zapis ahtialańskiego na komputerach okazał się niewykonalny. W latach 2007 - 2010 na komputerach stosowano jednak cyrylicę. Obecnie używa się wszystkich trzech alfabetów, każdy do innego celu.
Ponieważ na systemach typu Windows domyślny polski układ klawiatury i tak zawiera wyłącznie polskie symbole, znaki ahtialańskiej łacinki zostały tak dobrane, by każdy był dostępny z polskiego układu klawiatury na systemach z Linuksem.
Kompletny zestaw
- Do uzupełnienia!
Samogłoski
Na ciemnoniebieskim polu znajduje się dokładny zapis wymowy, w międzynarodowym alfabecie fonetycznym (IPA), na jasnoniebieskim polu są litery znaczące te dźwięki. Tylda «~» oznacza, że dokładna wymowa może się wahać pomiędzy danymi dźwiękami. Średnik «;» oznacza, że dana litera ma więcej niż jeden odczyt, i że reguły odczytu zostaną podane osobno.
Używanych jest sześć liter podstawowego kształtu:
- A a - O o - E e - U u - I ı - Y y
Oraz pięć znaków diakrytycznych służących do zwiększenia dostępnych liter:
- kropka ponad (ang. dot above) - kropkę umieszcza się nad literę «I ı», aby utworzyć «İ i»
- tylda (tilde) - z jej pomocą zapisuje się samogłoski serii silnej, czyli «Ã ã», «Ẽ ẽ», «Õ õ», «Ũ ũ» oraz «Ĩ ĩ». Seria silna jest kompleksową wymową samogłosek: w jednym momencie używa się wymowy nosowej, dyszącej, wydłuża samogłoskę o 50% i czasem jeszcze podnosi ton (w zależności od otwartości samogłoski)
- akcent ostry (acute) - znaczy samogłoski wymawiane w nieregularny sposób. Używane do «Í í» oznacza to samo, co «İ i», ale w wydłużonej postaci, pod akcentem głównym lub pobocznym; oraz do «Á á», gdzie zaznacza irregularną, starą, ale żywą głoskę [ɑ]
- Umlaut (diaeresis) - oznacza samogłoski, które w historii języka zostały przesunięte (a dokładnie, scentralizowane) w stronę "e". Dotyczy «A a» oraz «O o», które zapisuje się «Ä ä» oraz «Ö ö». Jeśli głoska od początku posiadała wymowę-przegłos (nie pochodzi od /a/, /o/, ani tym bardziej od /e/), to używa się litery «Ë ë». Wszystkie trzy znaki - ä, ö, ë - mają bardzo zbliżoną wymowę. Nie we wszystkich dialektach zmiana ta zaszła, stąd rozróżnienie jest konieczne
- Odwrócony daszek (circumflex) - oznacza osłabienie głoski [u] do [ʉ] i tylko do tego znaku jest stosowany.
Spółgłoski
Reguły zapisu
- Do uzupełnienia!
Przypisy
- ↑ Patrz też: Akara
- ↑ Przez "deskryptywnie" rozumie się to, że wszelkie zmiany w wymowie są błyskawicznie oddawane na piśmie, ignorując walory historyczne i tradycji.
- ↑ Do około 2000 roku.
- ↑ Z wariantem w postaci "Ð ð".
