Aktualna wersja na dzień 22:53, 15 wrz 2023

Bergram
Pełne imię i nazwisko:	Bergram von Fiskburg
Data i miejsce urodzenia:	ok. 745
Data i miejsce śmierci:	13 stycznia 814 lub 815
Najbardziej znane dzieła	Biblia Alduryncka, Modlitewnik Alduryncki, Dziennik Bergrama z Fiskburga
Wykształcenie:	?

Bergram (również: Pergram, Peregram, Beregram, Bregram). Katolicki misjonarz działający w państwie Frankijskim, apostoł Alduryncjan (ald. Aldurinsk Buntir). Autor tłumaczenia Pisma Świętego oraz modlitw na język alduryncki.

Życie

Początki

O jego wczesnym życiu niewiele wiadomo. Urodził się około roku 745. Prawdopodobnie pochodził z Italii, o czym może świadczyć jego imię - Bergram - będące zniekształconą formą łacińskiego "peregrinus" oznaczającego obcego (czasem spotyka się również formy Pergram, Peregram, lub Beregram). Jego ojcem był prawdopodobnie bogaty kupiec z Kampanii lub Lacjum o nieznanym imieniu. Wiadomo, że jego matka była Greczynką, świadczy o tym zapis z jego dziennika, np. "Moeder mīn lauzyad mer Fāder sīn Sprek, ond nammê sīn war Bessariōn."^[1](Moja matka uczyła mnie języka jej ojca, a imię jego było Bessarion)

Dalsze losy i misje chrystianizacyjne

Dania

Między 767, a 769 brał udział w misji chrystianizacyjnej w Jutlandii południowej (prawdopodobnie misjonarze dotarli tam statkami z Essexu. Misja zakończyła się niepowodzeniem, a sam Bergram ledwo uszedł, z życiem. Według badacza historii Alduryncji i plemion germańskich - Langbarda Fulklinga - misjonasz stracił dwa palce lewej dłoni.^[2]

Essex

Po ucieczce z Danii Bergram wrócił do Essexu, gdzie w nieznanym klasztorze podejmował się różnych prac klasztornych, oraz spisywał swój dziennik. Uważa się go za nauczyciela i mentora księcia Sigereda (syna króla Essexu - Sigerica). Prawdopodobnie w 779 roku wyruszył do Rzymu (cel podróży nie jest znany).

Alduryncja

Po pobycie w Rzymie, razem z trzema uczniami^[3], wyruszył ok. 782 do Alduryncji. Tam z pomocą mężczyzny znającego alduryncki zaczął głosić Dobrą Nowinę. Po zamieszkaniu wśród Alduryncjan opanował ich język na tyle dobrze, aby przetłumaczyć nań Pismo Święte oraz kilka modlitw. Dnia 6 sierpnia 785 roku w uroczystość Przemienienia Pańskiego ochrzcił przez zanurzenie w Amizie (ald. Ems) wodza Alduryncjan - Chlodwiga (ald. Hlodwīg), to dało początek Królestwu Alduryncji. Bergram był lubiany i szanowany przez większość Alduryncjan. Na łożu śmierci Chlodwig wyznaczył Bergrama na regenta i opiekuna królewicza (syn monarchy - Lāgmand - miał wówczas 7 lat). Po śmierci pierwszego króla Alduryncjan w 799r. Misjonarz przejął władzę, jako sprawiedliwy, ale dobry regent. Zgodnie z alduryncką kulturą Lāgmand po skończeniu 15. roku życia^[4] został namaszczony na króla (od tego momentu Bergram służył mu jako doradca). Pięć lat później syn Chlodwiga został koronowany na króla w Starym Kościele ^[5]. W swoim dzienniku Bergram zapisał, że coraz słabiej widzi. Możliwe, że pod koniec życia był całkowicie ślepy, ponieważ od 811r. nie było wpisów w dzienniku. Ostatnim wpisem w dzienniku jest testament, nie spisany ręką Bergrama.^[6]

Śmierć

Bergram zmarł w 7. lub 8. roku panowania Lāgmanda, 13 stycznia 814 lub 815 roku. Jego pogrzeb był równy pogrzebom wodzów Aldurynckich. Misjonarza szybko otoczono kultem, uznawany był również za głównego patrona Alduryncji. Jego ciało złożono w poświeconej mu kaplicy (ald. Bergramkapell) w Starym Kościele w Fiskburgu. W dzienną rocznicę śmierci Kościół Alduryncji obchodzi święto ku jego czci.

Dzieła

tłumaczenie Biblii Aldurynckiej
Modlitewnik Alduryncki
Dziennik Bergrama

Przypisy, źródła, uwagi

↑ w obecnej ortografii: Møder mīn lauzijad mer Fāder sīn Sprāg, und Nammæ sīn war Bessariōn
↑ "Dzieje Alduryncji", 1841
↑ Fulkling podaje ich imiona jako Filip, Jakub i Klemens
↑ w 807r.
↑ (ald. Aldkerk) to najważniejszy kościół dla Alduryncjan ("Dzieje Alduryncji" - L. Fulkling, 1841)
↑ możliwe, że spisał go jeden z uczniów misjonarza

[1] w obecnej ortografii: Møder mīn lauzijad mer Fāder sīn Sprāg, und Nammæ sīn war Bessariōn

[2] "Dzieje Alduryncji", 1841

[3] Fulkling podaje ich imiona jako Filip, Jakub i Klemens

[4] w 807r.

[5] (ald. Aldkerk) to najważniejszy kościół dla Alduryncjan ("Dzieje Alduryncji" - L. Fulkling, 1841)

[6] żliwe, że spisał go jeden z uczniów misjonarza

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 |-
 |-style="background:#efefef;" align="center"
-|colspan="2" style="border: 1px #aaaaaa solid;" |<big>'''Bergram'''</big>
+|colspan="2" style="border: 0px #aaaaaa solid;" |<big>'''Bergram'''</big>
 [[Plik:Bregram.png|200px|mały|centruj]]
 |-
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'''Pełne imię i nazwisko:'''
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|'''Pełne imię i nazwisko:'''
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Bergram von Fiskburg
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|Bergram von Fiskburg
 |-
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'''Data i miejsce urodzenia:'''
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|'''Data i miejsce urodzenia:'''
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ok. 745
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|ok. 745
 |-
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'''Data i miejsce śmierci:'''
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|'''Data i miejsce śmierci:'''
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|ok. 814
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|13 stycznia 814 lub 815
 |-
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'''Najbardziej znane dzieła'''
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|'''Najbardziej znane dzieła'''
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|Biblia Alduryncka, Modlitewnik Alduryncki, Dziennik Bergrama z Fiskburga
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|Biblia Alduryncka, Modlitewnik Alduryncki, Dziennik Bergrama z Fiskburga
 |-
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|'''Wykształcenie:'''
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|'''Wykształcenie:'''
-|style="border: 1px #aaaaaa solid;"|?
+|style="border: 0px #aaaaaa solid;"|?
 |}
@@ Linia 38: / Linia 37: @@
 ====Alduryncja====
-Po pobycie w Rzymie, razem z trzema uczniami<ref>Fulkling podaje ich imiona jako Filip, Jakub i Klemens</ref>, wyruszył ok. 782 do Alduryncji. Tam z pomocą mężczyzny znającego alduryncki zaczął głosić Dobrą Nowinę. Po zamieszkaniu wśród Alduryncjan opanował ich język na tyle dobrze, aby przetłumaczyć nań Pismo Święte oraz kilka modlitw. Dnia 6 sierpnia 785 roku w uroczystość Przemienienia Pańskiego ochrzcił przez zanurzenie w Amizie (ald. Ems) wodza Alduryncjan - Chlodwiga (ald. Hlodwīg), to dało początek Królestwu Alduryncji. Bergram był lubiany i szanowany przez większość Alduryncjan. Na łożu śmierci Chlodwig wyznaczył Bergrama na regenta i opiekuna królewicza (syn monarchy - Lāgmand - miał wówczas 7 lat). Po śmierci pierwszego króla Alduryncjan w 799r. Misjonarz przejął władzę, jako sprawiedliwy, ale dobry regent. Zgodnie z alduryncką kulturą Lāgmand po skończeniu 15. roku życia<ref>w 807r.</ref> został namaszczony na króla (od tego momentu Bergram służył mu jako doradca). Pięć lat później syn Chlodwiga został koronowany na króla w "Drewnianym Kościele"<ref>(ald. Drewkirk) to najważniejszy kościół dla Alduryncjan ("Dzieje Alduryncji" - L. Fulkling, 1841)</ref>.
+Po pobycie w Rzymie, razem z trzema uczniami<ref>Fulkling podaje ich imiona jako Filip, Jakub i Klemens</ref>, wyruszył ok. 782 do Alduryncji. Tam z pomocą mężczyzny znającego alduryncki zaczął głosić Dobrą Nowinę. Po zamieszkaniu wśród Alduryncjan opanował ich język na tyle dobrze, aby przetłumaczyć nań Pismo Święte oraz kilka modlitw. Dnia 6 sierpnia 785 roku w uroczystość Przemienienia Pańskiego ochrzcił przez zanurzenie w Amizie (ald. Ems) wodza Alduryncjan - Chlodwiga (ald. Hlodwīg), to dało początek Królestwu Alduryncji. Bergram był lubiany i szanowany przez większość Alduryncjan. Na łożu śmierci Chlodwig wyznaczył Bergrama na regenta i opiekuna królewicza (syn monarchy - Lāgmand - miał wówczas 7 lat). Po śmierci pierwszego króla Alduryncjan w 799r. Misjonarz przejął władzę, jako sprawiedliwy, ale dobry regent. Zgodnie z alduryncką kulturą Lāgmand po skończeniu 15. roku życia<ref>w 807r.</ref> został namaszczony na króla (od tego momentu Bergram służył mu jako doradca). Pięć lat później syn Chlodwiga został koronowany na króla w Starym Kościele <ref>(ald. Aldkerk) to najważniejszy kościół dla Alduryncjan ("Dzieje Alduryncji" - L. Fulkling, 1841)</ref>.
 W swoim dzienniku Bergram zapisał, że coraz słabiej widzi. Możliwe, że pod koniec życia był całkowicie ślepy, ponieważ od 811r. nie było wpisów w dzienniku. Ostatnim wpisem w dzienniku jest testament, nie spisany ręką Bergrama.<ref>możliwe, że spisał go jeden z uczniów misjonarza</ref>
-====Testament====
-: ''Ja, Bergram, misjonarz, wyznawca i brat Wasz. Odchodzę do domu Ojca naszego. Wierzę, że Chrystus poprowadzi Was dalej. Pokładam nadzieje, że moi trzej uczniowie będą służyli wam radą, gdybyście jakiekolwiek pytania lub prośby mieli. Przykazań, które Pan Nasz zesłał Mojżeszowi przestrzegajcie, a słów Boga i Kościoła Świętego słuchajcie, i głoście je dalej. Nie wyrzekajcie się sami siebie. Pan Nasz grzechy odpuszcza, albowiem jest Sędzią sprawiedliwym i prawym, ale musicie ich żałować, bo tylko wiara, żal za grzechy, współczucie, miłość do bliźniego i Boga Naszego dadzą wam życie wieczne w Królestwie Niebieskim. Niech Bóg w Trzech Osobach daje wam swe światło. Amen.''
-[[Kategoria:Alduryncja]]
 ===Śmierć===
-Bergram zmarł w swej skromnej komnacie w 7. roku panowania Lāgmanda. Jego pogrzeb był równy pogrzebom wodzów aldurynckich. Misjonarz był bardzo lubiany wśród alduryncjan. Jego ciało złożono w Kaplicy Światła (ald. Leuchtkapell) w Drewnianym Kościele, przy pałacu w Fiskburgu.
+Bergram zmarł w 7. lub 8. roku panowania Lāgmanda, 13 stycznia 814 lub 815 roku. Jego pogrzeb był równy pogrzebom wodzów Aldurynckich. Misjonarza szybko otoczono kultem, uznawany był również za głównego patrona Alduryncji. Jego ciało złożono w poświeconej mu kaplicy (ald. Bergramkapell) w Starym Kościele w Fiskburgu. W dzienną rocznicę śmierci [[Kościół Alduryncji]] obchodzi święto ku jego czci.
 =Dzieła=

Bergram z Fiskburga: Różnice pomiędzy wersjami