Szur

Šúr, Kíli Ehinénkas Szur, Ziemie Enenków {{{desc1}}} {{{desc2}}} Szur z oznaczonymi Trzema Wielkimi Talesami ▸ Język urzędowy enencki ▸ Stolica tradycyjnie Tuwwa, de facto brak ▸ System rządów zazwyczaj monarchia parlamentarna ▸ Typ państwa tradycyjnie hegemoniczna konfederacja obecnie brak jednego ośrodka państwowości ▸ Głowa państwa talen Tuwwy X talen Einu Y (pretendenci) ▸ Pierwszy minister n/d ▸ Waluta (głównie) enencki sikur ▸ System gospodarczy gospodarka pałacowa ▸ Religia panująca Religia Enenków ▸ Terytoria zależne brak

Cywilizacja Enenków (enen. Kíli Ehinénkas [kíli ʔɛhinɛ́ŋkas]) to cywilizacja świata Kyonu rozwijająca się nad południowo-wschodnim wybrzeżem głównego kontynentu, w kraine zwanej Szur (enen. Šúr [ˈʃúr]).

Historycznie Szur był królestwem, w którym władzę dzierżył król (en. tā́len [tǎːlɛn], dosł. "mówca") najsilniejszego miasta-państwa (en. tālesā́ti [taːlɛsǎːti]) — początkowo Futty, potem Tuwwy. W ciągu ostatnich paruset lat doszło jednak do upadku ostatniej dynastii tuwwskich mówców i obecnie Szur znajduje się w okresie rozbicia dzielnicowego, gdzie żadne talesati nie jest w stanie narzucić innym swojej hegemonii. Jednakże w ciągu ostatnich lat w polityce Szuru dominować zaczęły tzw. Trzy Wielkie Talesa: Ejin (en. Eyîn [ʔɛjîːn]), Ewan (en. Ewán [ʔɛwán]) oraz Tuwwa (en. Túwwaʼ [túwːaʔ]).

Nazwa

Etymologia

Słowo Enenk, Enenek pochodzi od enenckiego słowa Énenki, będącego derywatem słowa énen oznaczające człowieka, mieszkańca lub obywatela. Kíli Ehinénkas oznacza więc "ziemie ludzi" (kíli "ziemie").

Słowo Szur tymczasem pochodzi najprawdopodobniej od przymiotnika šúri, które przetłumaczyć można jako "odległy", "osamotniony".

W innych językach

Język	Szur	Enenk
murski	Cudu	Te Einenki

Geografia

Rzeźba terenu

Szur jest terytorium w zdecydowanej większości górzystym. Tereny nizinne występują wyłącznie na cienkim paśmie wzdłuż wybrzeży oceanu (jednakże wysokość dosyć szybko wzrasta) oraz na północy. Wysokość nad poziomem morza mocno się waha, najwyższe góry osiągają wysokość do ok. 13 km n.p.m. Większość Szuru znajduje się na wyżynach na wysokości ok. 1 km n.p.m.

Szur oddzielony jest od Wielkiej Pustyni naturalną barierą w postaci wysokich gór; ich linia jest jednakże nieregularna i często pojawiają się szerokie wyrwy, których wysokość względna nie wynosi więcej 1-2 km.

Z gór spływają dwie rzeki — Gahama (enen. Ĝaháma) na południu i Tawgan (enen. Tā́wgan) na północy.

Historia

Zasiedlenie Szuru przez ludzi i okres przedhistoryczny

Trudno określić, czy Enenkowie są ludnością autochtoniczną czy raczej późniejszymi najeźdźcami, którzy narzucili dawnym ludom Szuru swoją kulturę i język.

Kimkolwiek byli, pierwsi ludzie przybyli do Szuru przez Bramę Południową, wędrując wzdłuż wybrzeża; byli oni więc zapewne częścią wielkiej migracji, która doprowadziła do osadzenia się na obecnych terenach współczesnych mieszkańców większej części południowego wybrzeża Pangei.

Okres archaiczny

Najstarsze znane dziś zapiski historyczne w Szurze pochodzą z roku ok. 3000 n.e. Mniej więcej w tym czasie dochodzi do rozkwitu cywilizacji na tym obszarze.

Ludność

Miasta

Poniżej podano listę ośrodków miejskich Szuru powyżej 25 000 mieszkańców. Lista będzie uzupełniana.

Nazwa polska Nazwa oryginalna	Położenie na mapie	Liczba ludności (w tys.)	Talesati
Anuraki Ānurākiʼ		65	Anuraki
Ein Eyīn		100	Ein
Ewan Ewan		155	Ewan
Futta Futtaʼ		30	Futta
Hemele Ħēmēle		50	Hemele
Taka Takā		70	Anuraki
Jumma Yummaʼ		40	Ein
Tuwwa Tuwwaʼ		170	Tuwwa

Kalendarz

Enenkowie dzielą rok na piętnaście pięciodniowych tygodni. Dodatkowo co pięć lat dodaje się jeden specjalny dzień na koniec roku, by zapobiec przesunięciu pór roku (rok na Kyonie trwa ok. 75,2 ichniejszych dni). Ostatni dzień tygodnia jest dla większości ludzi wolny. Poza tym w wielu większych miastach odbywają się regularne, cotygodniowe targi.

Poszczególne tygodnie nie mają swoich nazw; są po prostu numerowane. Ponadto podawanie tygodnia w datach jest dosyć rzadkie. Zwykle, podając datę, wymienia się po prostu numer dnia w roku

Religia

Główny artykuł: Religia Enenków

Podstawowym pojęciem enenckiej religii jest Tixān [tiˈxaːn]. Słowo to trudno przetłumaczyć; jego znaczenie można przybliżyć jako "świat duchowy, idei", "eter"; jest to też słowo używane na określenie enenckiego panteonu, ogółu bóstw a często także innych istot niematerialnych. Wśród szurskich duchownych i uczonych nie ma zgody co do natury Tichanu — jedni uznają go za osobowe bóstwo a nawet czczą, inni traktują go raczej jako metaforę rzeczywistej natury świata, niedostrzegalnej dla ludzkiej percepcji.

Pierwotnym bóstwem Enenków jest Ūli — Bóg Słońce — który rozjaśnił pustki Tichanu, tworząc w ten sposób świat rzeczywisty — niebo i ziemię. Z powodu tabu nazywany jest często "Niemową" (enen. Meytālešin [mejtaːleˈʃin]), ponieważ uznaje się, iż po ukończeniu swego dzieła Uli udał się z powrotem do swego niebiańskiego pałacu i odtąd nie ingeruje bezpośrednio w sprawy świata. Nie oznacza to jednak, iż nie ma on znaczenia w wierzeniach Enenków — jest on gwarantem istnienia całego świata materialnego. Nie zanosi się do niego prywatnych intencji, ale kult Ulego, prowadzony przez "Niemych kapłanów" (enen. Meytāle Tihixānea [mejˈtaːle tihixaːˈnea]), jest trzonem enenckiego społeczeństwa; bluźnienie na Boga Słońce zazwyczaj jest karane śmiercią.

Gospodarka

W większości tales występuje gospodarka pałacowa. Każdy dorosły obywatel talesati jest zobowiązany zapłacić podatek w postaci surowców (np. rolnicy oddają część swoich plonów, rzemieślnicy wyprodukowane narzędzia) lub pracy. Państwo może także wyegzekwować podatek w postaci zamówienia na konkretny produkt (np. właściciel kamieniołomu może być zobligowany do zaopatrzenia miasta w kamienie do budowy muru). Urzędnicy opłacani przez państwo nie płacą podatków, podobnie jak lekarze czy nauczyciele; w ostatnich latach doprowadziło to do znacznego wzbogacenia się i wzmocnienia pozycji klasy podobnej do europejskiej burżuazji.

Podatki są sumiennie egzekwowane, a uchylanie się od ich płacenia karane surowo — nawet śmiercią.

Sama gospodarka w Szurze jest jednak dosyć liberalna i w większości tales nie ma większych obostrzeń prawnych, które ograniczałyby handel.

Przypisy

Państwa Kyonu w roku wspólnym (główna kategoria)

Ajdynir – Azenia – Ażerimowie – Âng Qo'or – Bolosja – Broci – Buania – Cesarstwo Poitów – Czerachowie – Dynastia Aralezejska – Dżaszir – Dżaugria – Emnaegnir – Erutia – Esmia – Giadur – Harenia – Harrun – Ilirion – Iszaria – Jalżpowie – Kadonia – Kauradowie – Kawelia – Kejren – Kǫl – Kuniecy – Lucja – Merawia – Mitenia – Mokucja – Monarchia Olsów (Olsenia – Surd – Rubania – Szyszenia) – Máktowie/Mugadir – Muria – Nuapaq – Nuaria – Państwo Neszów – Państwo Truskie – Pinu – Piri – Punyszowie – Raľuhhruş – Rikkadan – Sanżenia – Secht – Siedmiomieście¹ – Stojeziory – Sulimaq – Surandral – Północni Barbarzyńcy – Szur – Talonbat² – Tangia – Tarum – Taugrowie – Tjevangono – Unagurowie – Unia Lomarska – Wertynia – Wiraflycy – Wolne Księstwa – Zamb – Związek Bałaszasków – Związek Północny

¹ Siedmiomieście jest podmiotem prawa międzynarodowego równoważnym z państwami. ² Wszystkie miasta-państwa Talonbatu znajdują się de iure pod polityczną hegemonią miasta Tȝinur, jednak de facto każde z nich prowadzi niezależną politykę.