Ecka rodzina językowa
Ecka rodzina językowa, języki eckie, języki edyckie (ęm. (ral')edyt - zawierający Etów) - grupa języków sztucznych o wspólnym pochodzeniu stworzona przez Fēlēsa.
Historia
- Poniżej przedstawiona jest historia wewnątrz projektu.
Edycka rodzina językowa należy do grupy środkowoeuremickiej, podobnie jak rodzina darycka i maicka. Rekonstruowany język praęmucki (praecki, praedycki) prawdopodobnie był używany 2000-2500 lat wcześniej i wywodził się z języka praśrodkowoeuremickiego, używanego przed 4000-5000 laty.
Nazwa rodziny pochodzi od ęmuckiego Edyt, tj. mający w sobie Etów (stęm. eƭytə, pręm. *ʔetʕut = *ʔet - istota + *ʕut - sufiks zawierania, powiązania).
Ęmuckie słowo syr'atkan (język) i syr'ą (mówić, rozmawiać; por. biał. ëruhu - przemawiać, bez. sirqan - język/etnolekt, ymn. suren - język, yeng sǔ - mówić), pochodzą od pręm. *surʔatə-kaGə, *surʔaN. Od rdzenia *surʔa- jest wywodzona forma środkowoeuremicka: *thoor-ho, związana z dar. darol i mai. torgasa.
Języki
Pochodzące od języka praęmuckiego, używane w świecie Gruszek Na Wierzbie:
- białodolski - wywodzi się od starobiałodolskiego, stanowi odrębną gałąź;
- staroęmucki - drugi, obok starobiałodolskiego, potomek praęmuckiego;
- ęmucki ogólny - główna odmiana nowoęmuckiego, wywodzi się z dialektów wiejskich, szczególnie zachodnich i południowych;
- ęmucki bezadacki - odmiana stołeczna, wywodzi się z gwar miejskich;
- ymnicki - odłączył się w okresie wczesnego średnioęmuckiego, czasem uważany za odmianę ęmuckiego.
Języki spoza fikcyjnego świata, głównie wywodzone od nowoęmuckiego:
- yeng - przeróbka ęmuckiego na podobieństwo języka chińskiego mandaryńskiego;
- mera zeta - język mera oparty częściowo na ęmuckim.
Dźwięki
Samogłoski
| pra- ęmucki |
biało- dolski |
staro- ęmucki |
ęmucki | ęm. bezadacki |
ymnicki | mera zeta |
yeng |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Samogłoski czyste | |||||||
| *a | a | a | a | a | e /ɛ/ | /ɑ~ɛ/ | a |
| *ə | ë /ə~ɨ/ | ʌ | o /ɜ/ | a | a ä /æ/ |
/ɔ/, 0 | e /ə/ |
| *e | e | e | e | e | y /e/ | /e/ | ie /e/ |
| *o | o | o | u /o/ | u | o ö /ø/ |
/o/ | o |
| *i | i | i | i | i | i | /i/ | i |
| *u | u | y | y /ɯ/ | i y /ɨ/ |
u ü /y/ |
/ʊ/, 0 | u, iu /y/ |
| Samogłoski z elementem nosowym | |||||||
| *aN | u | ã | ą /aɨ̃/ | aw | em /ɛm/ | /ɑm~ɛm/ | a |
| *əN | u | ʌ̃ | ǫ /ɜɯ̃/ | aw | am äm /æm/ |
/ɔm/ | e /ə/ |
| *eN | i e |
ẽ | ę /eɨ̃/ | ew | ym /em/ | /em/ | ie /e/ |
| *oN | u | õ | ų /oũ/ | uw | om öm /øm/ |
/om/ | o |
| *iN | i | ĩ | į | iw | im | /im/ | i |
| *uN | u | ỹ | ỹ | iw yw /ɨw/ |
um üm /ym/ |
/ʊm/ | u, iu /y/ |
| Samogłoski + *r | |||||||
| *ar | ra | ar | ar /aɹ/ | ar /ɑ˞/ | er /ɛr/ | /ɑj~ɛj/ | ā /a˥/ |
| *ər | rë /rə~rɨ/ | ʌr | or /ɜɹ/ | ar /ɑ˞/ | ar är /ær/ |
/ɔj/ | ē /ə˥/ |
| *er | ri re |
er | er /eɹ/ | er /ɤ˞/ | yr /er/ | /ej/ | iē /e˥/ |
| *or | ru ro |
or | ur /oɹ/ | ur /u˞/ | or ör /ør/ |
/oj/ | ō /o˥/ |
| *ir | ri | ir | ir /iɹ/ | ir /ɯ˞/ | ir | /ij/ | ī /i˥/ |
| *ur | ru | yr | yr /ɯɹ/ | ir, yr /ɯ˞/ | ur, ür /yr/ | /ʊj/ | ū /u˥/, iū /y˥/ |
| Samogłoski + *j | |||||||
| *aj | ai | aj | aj | e | e /ɛ/ | /ɑj~ɛj/ | ai /aɪ/ |
| *əj | ai | ʌj | oj /ɜj/ | e | ä /æ/ | /ɔj/ | ei /eɪ/ |
| *ej | ai | e | e | e | y /e/ | /ej/ | i |
| *oj | ai | oj | uj /oj/ | y /ɨ/ | ö /ø/ | /oj/ | ei /eɪ/ |
| *ij | ai | ij | ij | i | i | /ij/ | i |
| *uj | ai | yj | yj /ɯj/ | i y /ɨ/ |
ü /y/ | /ʊj/ | uei /weɪ/ |
| Samogłoski + *w | |||||||
| *aw | au | av | av | af | ev /ɛf/ | /ɑf~ɛf/ | au /ɑʊ/ |
| *əw | au | ʌv | ov /ɜv/ | af | av /af/ äv /æf/ |
/ɔf/ | ou /ɤʊ/ |
| *ew | au | ev | ev | ef | yv /ef/ | /ef/ | ou /ɤʊ/ |
| *ow | au | ov | uv /ov/ | uf | ov /of/ öv /øf/ |
/of/ | u |
| *iw | au | iv | iv | if | iv /if/ | /if/ | iou /iɤʊ/ |
| *uw | au | yv | yv /ɯv/ | if yf /ɨf/ |
uv /uf/ üv /yf/ |
/ʊf/ | u |
Porównanie: liczby
| N. | praęmucki | białodolski | ęmucki | ymnicki |
|---|---|---|---|---|
| 1. | *ʔeke, *kesə | ekk | keh | yk(a) |
| 2. | *gosə | goss | guh | gon |
| 3. | *ke-kosə, *ke-hosə (1+2) | keh | kekuh | kyk |
| 4. | *lusə | luss | ryh | run |
| 5. | *mikaGə (dłoń) | mikk | mikan | miña, min |
| 6. | *xəsə | sëss | śoh | san |
| 7. | *ke-xəsə (1+6) *zexə (?) |
zes | keśoh | kysan |
| 8. | *wesə | wess | veh | vyn |
| 9. | *ke-wesə (1+8) *rinə (?) |
rinn | keveh | kyvyn |
| 10. | *masə | mass | mah | men |
| 15. | *ke-masə-lusə (1+14) kehoN-mikaGə (3*5) |
kehumikk | kemajryh | kykmiña, kykmin |
| 20. | *go-N-masə | gumass | gųmah | gommen |
| 25. | *go-N-masə-mikaGə (20+5) *mika-mikaGə (5*5) |
gumass mikk | mikmikan | mimmiña, mimmin |
| 100. | *sitə | sid | sit | sit |