Gramatyka języka istockiego: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzył nową stronę „'''Gramatyka języka istockiego''' ==Rzeczownik== {{Osobny artykuł|Rzeczownik w języku istockim}} ==Przymiotnik== {{Osobny artykuł|Przymiotnik...”)
 
Linia 6: Linia 6:
 
{{Osobny artykuł|Przymiotnik w języku istockim}}
 
{{Osobny artykuł|Przymiotnik w języku istockim}}
 
==Liczebnik==
 
==Liczebnik==
−
{{Osobny artykuł|Liczebnik w języku istockim}}
+
 
 +
Liczebniki istockie dzielimy na główne i porządkowe.
 +
 
 +
{| class=wikitable
 +
!Numer
 +
!L. główny
 +
!L. porządkowy
 +
|-
 +
!1.
 +
|vieden
 +
|pirma/s
 +
|-
 +
!2.
 +
|dvi
 +
|utra/s
 +
|-
 +
!3.
 +
|tri
 +
|terta/s
 +
|-
 +
!4.
 +
|cetri
 +
|ceterta/s
 +
|-
 +
!5.
 +
|penk
 +
|penta/s
 +
|-
 +
!6.
 +
|sesk
 +
|sesta/s
 +
|-
 +
!7.
 +
|septin
 +
|septima/s
 +
|-
 +
!8.
 +
|astun
 +
|astuma/s
 +
|-
 +
!9.
 +
|devin
 +
|devima/s
 +
|-
 +
!10.
 +
|desim
 +
|desimta/s
 +
|-
 +
!100.
 +
|sim
 +
|simta/s
 +
|-
 +
!1000.
 +
|tykstan
 +
|tykstanta/s
 +
|}
 +
===Liczebniki główne===
 +
 
 +
*<b>Liczebniki główne od 1 do 10</b> zaliczają się do liczebników prostych i podlegają odmianie przez przypadki. Liczebniki te uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.
 +
 
 +
<b>vieden</b> (<i>jeden, jedna, jedno</i>),
 +
<b>dvi</b> (<i>dwaj, dwie, dwa</i>),
 +
<b>tri</b> (<i>trzej, trzy</i>),
 +
<b>cetri</b> (<i>czterej, cztery</i>),
 +
<b>penk</b> (<i>pięciu, pięć</i>),
 +
<b>sesk</b> (<i>sześciu, sześć</i>),
 +
<b>septin</b> (<i>siedmiu, siedem</i>),
 +
<b>astun</b> (<i>ośmiu, osiem</i>),
 +
<b>devin</b> (<i>dziewięciu, dziewięć</i>),
 +
<b>desim</b> (<i>dziesięciu, dziesięć</i>).
 +
 
 +
*<b>Liczebniki główne od 11 do 19</b> to liczebniki złożone. Również podlegają odmianie przez przypadki i są uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych. Liczebniki te powstały od określenia <b>nekik ant desim</b> (<i>ileś nad dziesięć</i>). Pozostały w języku jako złożenie <b>liczby</b> i słowa (<b>n</b>)<b>ant</b> (<i>nad</i>).
 +
 
 +
<b>vienant</b> (<i>jedenastu, jedenaście</i>),
 +
<b>dvinant</b> (<i>dwunastu, dwanaście</i>),
 +
<b>trinant</b> (<i>trzynastu, trzynaście</i>),
 +
<b>cetrinant</b> (<i>czternastu, czternaście</i>),
 +
<b>pinkant</b> (<i>piętnastu, piętnaście</i>),
 +
<b>siskant</b> (<i>szesnastu, szesnaście</i>),
 +
<b>septinant</b> (<i>siedemnastu, siedemnaście</i>),
 +
<b>astunant</b> (<i>osiemnastu, osiemnaście</i>),
 +
<b>devinant</b> (<i>dziewiętnastu, dziewiętnaście</i>).
 +
 
 +
W potocznym języku dopuszczalne są krótkie formy tych liczebników: <b>viena</b>, <b>dvina</b>, <b>trina</b>, <b>cetrina</b>, <b>pinka</b>, <b>siska</b>, <b>septina</b>, <b>astuna</b>, <b>devina</b>.
 +
 
 +
*<b>Nazwy dziesiątek</b> składają się z dwóch członów: z liczebnika od 2 do 9 oraz liczebnika desim.
 +
 
 +
<b>dvidesim</b> (<i>dwudziestu, dwadzieścia</i>),
 +
<b>tridesim</b> (<i>trzydziestu, trzydzieści</i>),
 +
<b>cetridesim</b> (<i>czterdziestu, czterdzieści</i>),
 +
<b>pendesim</b> (<i>pięćdziesięciu, pięćdziesiąt</i>),
 +
<b>sesdesim</b> (<i>sześćdziesięciu, sześćdziesiąt</i>),
 +
<b>septidesim</b> (<i>siedemdziesięciu, siedemdziesiąt</i>),
 +
<b>astudesim</b> (<i>osiemdziesięciu, osiemdziesiąt</i>),
 +
<b>devidesim</b> (<i>dziewięćdziesięciu, dziewięćdziesiąt</i>).
 +
 
 +
Liczebniki te są odmienne przez przypadki i uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.
 +
 
 +
*<b>Nazwy kolejnych liczebników</b> odmieniają się jak rzeczowniki, czyli przez przypadki i liczby.
 +
 
 +
<b>sim</b> (<i>sto, setka</i>),
 +
 
 +
<b>dvi, tri, cetri simas</b> (<i>dwieście, trzysta, czterysta</i>),
 +
<b>penk, sesk, septin, astun, devin simi</b> (<i>pięćset, sześćset, siedemset, osiemset, dziewięcset</i>),
 +
 
 +
<b>tykstan</b> (<i>tysiąc</i>),
 +
 
 +
<b>dvi, tri, cetri tykstanas</b> (<i>dwa, ..., cztery tysiące</i>),
 +
<b>penk, sesk, septin, astun, devin tykstani</b> (<i>pięć, ..., dziewięć tysięcy</i>),
 +
 
 +
<b>milijon</b>, <b>milijard</b> (<i>milion, miliard</i>).
 +
 
 +
*<b>Pozostałe liczebniki</b> główne występują w postaci zestawień.
 +
 
 +
<b>41</b>: cetridesim vieden
 +
 
 +
<b>63</b>: sesdesim tri
 +
 
 +
<b>125</b>: sim dvidesim penk
 +
 
 +
<b>780</b>: septin simi astudesim
 +
 
 +
<b>5.239</b>: penk tykstani dvi simas tridesim devin
 +
 
 +
*Liczebniki od '''vienant''' do '''devinant''' i wszystkie nazywające liczby będące '''pełnymi dziesiątkami''' (10, 20, ..., 100, 1000, ...) tworzą z rzeczownikami związki zależne, w których rzeczownik występuje w formie dopełniacza liczby mnogiej. W takich połączeniach odmienia się tylko liczebnik, rzeczownik zaś pozostaje nieodmienny.
 +
 
 +
Nom. vienant seseriu, desim knigu, sim brotu
 +
 
 +
Gen. vienanto seseriu, desimo knigu, simo brotu
 +
 
 +
Dat. vienantam seseriu, desimam knigu, simam brotu
 +
 
 +
Ak. vienanta seseriu, desima knigu, sima brotu
 +
 
 +
Inst. vienantu seseriu, desimu knigu, simu brotu
 +
 
 +
Lok. vienante seseriu, desime knigu, sime brotu
 +
 
 +
*Liczebnik '''vieden''' tworzy związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik odmienia się wraz z liczebnikiem przez przypadki.
 +
 
 +
Nom. vieden seseri, vieden kniga, vieden brot
 +
 
 +
Gen. viedeno seseris, viedeno knigos, viedeno broto
 +
 
 +
Dat. viedenam seserim, viedenam knigom, viedenam brotam
 +
 
 +
Ak. viedena seseri, viedena kniga, viedena brota
 +
 
 +
Inst. viedenu seserimi, viedenu knigomi, viedenu brotu
 +
 
 +
Lok. viedene seserime, viedene knige, viedene brote
 +
 
 +
*Liczebniki '''dvi, tri, cetri''' tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w bierniku liczby mnogiej.
 +
 
 +
dvi seseries, tri knigas, cetri brotas
 +
 
 +
* Liczebnki '''penk, ..., devin''' tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w dopełniaczu liczby mnogiej.
 +
 
 +
penk seseriu, septin knigu, devin brotu
 +
 
 +
===Liczebniki porządkowe===
 +
===Liczebniki ułamkowe===
 +
 
 
==Zaimek==
 
==Zaimek==
 
{{Osobny artykuł|Zaimek w języku istockim}}
 
{{Osobny artykuł|Zaimek w języku istockim}}

Wersja z 17:26, 2 maj 2013

Gramatyka języka istockiego

Rzeczownik

Szablon:Osobny artykuł

Przymiotnik

Szablon:Osobny artykuł

Liczebnik

Liczebniki istockie dzielimy na główne i porządkowe.

Numer L. główny L. porządkowy
1. vieden pirma/s
2. dvi utra/s
3. tri terta/s
4. cetri ceterta/s
5. penk penta/s
6. sesk sesta/s
7. septin septima/s
8. astun astuma/s
9. devin devima/s
10. desim desimta/s
100. sim simta/s
1000. tykstan tykstanta/s

Liczebniki główne

  • Liczebniki główne od 1 do 10 zaliczają się do liczebników prostych i podlegają odmianie przez przypadki. Liczebniki te uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.

vieden (jeden, jedna, jedno), dvi (dwaj, dwie, dwa), tri (trzej, trzy), cetri (czterej, cztery), penk (pięciu, pięć), sesk (sześciu, sześć), septin (siedmiu, siedem), astun (ośmiu, osiem), devin (dziewięciu, dziewięć), desim (dziesięciu, dziesięć).

  • Liczebniki główne od 11 do 19 to liczebniki złożone. Również podlegają odmianie przez przypadki i są uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych. Liczebniki te powstały od określenia nekik ant desim (ileś nad dziesięć). Pozostały w języku jako złożenie liczby i słowa (n)ant (nad).

vienant (jedenastu, jedenaście), dvinant (dwunastu, dwanaście), trinant (trzynastu, trzynaście), cetrinant (czternastu, czternaście), pinkant (piętnastu, piętnaście), siskant (szesnastu, szesnaście), septinant (siedemnastu, siedemnaście), astunant (osiemnastu, osiemnaście), devinant (dziewiętnastu, dziewiętnaście).

W potocznym języku dopuszczalne są krótkie formy tych liczebników: viena, dvina, trina, cetrina, pinka, siska, septina, astuna, devina.

  • Nazwy dziesiątek składają się z dwóch członów: z liczebnika od 2 do 9 oraz liczebnika desim.

dvidesim (dwudziestu, dwadzieścia), tridesim (trzydziestu, trzydzieści), cetridesim (czterdziestu, czterdzieści), pendesim (pięćdziesięciu, pięćdziesiąt), sesdesim (sześćdziesięciu, sześćdziesiąt), septidesim (siedemdziesięciu, siedemdziesiąt), astudesim (osiemdziesięciu, osiemdziesiąt), devidesim (dziewięćdziesięciu, dziewięćdziesiąt).

Liczebniki te są odmienne przez przypadki i uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.

  • Nazwy kolejnych liczebników odmieniają się jak rzeczowniki, czyli przez przypadki i liczby.

sim (sto, setka),

dvi, tri, cetri simas (dwieście, trzysta, czterysta), penk, sesk, septin, astun, devin simi (pięćset, sześćset, siedemset, osiemset, dziewięcset),

tykstan (tysiąc),

dvi, tri, cetri tykstanas (dwa, ..., cztery tysiące), penk, sesk, septin, astun, devin tykstani (pięć, ..., dziewięć tysięcy),

milijon, milijard (milion, miliard).

  • Pozostałe liczebniki główne występują w postaci zestawień.

41: cetridesim vieden

63: sesdesim tri

125: sim dvidesim penk

780: septin simi astudesim

5.239: penk tykstani dvi simas tridesim devin

  • Liczebniki od vienant do devinant i wszystkie nazywające liczby będące pełnymi dziesiątkami (10, 20, ..., 100, 1000, ...) tworzą z rzeczownikami związki zależne, w których rzeczownik występuje w formie dopełniacza liczby mnogiej. W takich połączeniach odmienia się tylko liczebnik, rzeczownik zaś pozostaje nieodmienny.

Nom. vienant seseriu, desim knigu, sim brotu

Gen. vienanto seseriu, desimo knigu, simo brotu

Dat. vienantam seseriu, desimam knigu, simam brotu

Ak. vienanta seseriu, desima knigu, sima brotu

Inst. vienantu seseriu, desimu knigu, simu brotu

Lok. vienante seseriu, desime knigu, sime brotu

  • Liczebnik vieden tworzy związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik odmienia się wraz z liczebnikiem przez przypadki.

Nom. vieden seseri, vieden kniga, vieden brot

Gen. viedeno seseris, viedeno knigos, viedeno broto

Dat. viedenam seserim, viedenam knigom, viedenam brotam

Ak. viedena seseri, viedena kniga, viedena brota

Inst. viedenu seserimi, viedenu knigomi, viedenu brotu

Lok. viedene seserime, viedene knige, viedene brote

  • Liczebniki dvi, tri, cetri tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w bierniku liczby mnogiej.

dvi seseries, tri knigas, cetri brotas

  • Liczebnki penk, ..., devin tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w dopełniaczu liczby mnogiej.

penk seseriu, septin knigu, devin brotu

Liczebniki porządkowe

Liczebniki ułamkowe

Zaimek

Szablon:Osobny artykuł

Czasownik

Szablon:Osobny artykuł

Przysłówek

Szablon:Osobny artykuł

Przyimek

Szablon:Osobny artykuł

Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Gramatyka_języka_istockiego&oldid=10217”