Gramatyka języka istockiego

Gramatyka języka istockiego

Liczebnik

Liczebniki istockie dzielimy na główne i porządkowe.

Numer	L. główny	L. porządkowy
1	ʙıєƌєʜ	пıpмa/s
2	ƌʙı	υтpa/s
3	тpı	тєpтa/s
4	cєтpı	cєpтa/s
5	пєʜĸ	пєʜтa/s
6	sєsĸ	sєsтa/s
7	sєптıʜ	sєптıмa/s
8	asтυʜ	asтυмa/s
9	ƌєʙıʜ	ƌєʙıмa/s
10	ƌєsıм	ƌєsıмтa/s
100	sıм	sıмтa/s
1000	тʏĸsтaʜ	тʏĸsтaʜтa/s
1.000.000	мıʌıᴊoʜ	мıʌıᴊoʜυʙa/s
1.000.000.000	мıʌıᴊapƌ	мıʌıᴊapƌυʙa/s

Liczebniki główne

• Liczebniki główne od 1 do 10 zaliczają się do liczebników prostych i podlegają odmianie przez przypadki (oprócz: 2,3,4). Liczebniki te uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.

ʙıєƌєʜ (jeden, jedna, jedno), ƌʙı (dwaj, dwie, dwa), тpı (trzej, trzy), cєтpı (czterej, cztery), пєʜĸ (pięciu, pięć), sєsĸ (sześciu, sześć), sєптıʜ (siedmiu, siedem), asтυʜ (ośmiu, osiem), ƌєʙıʜ (dziewięciu, dziewięć), ƌєsıм (dziesięciu, dziesięć).

• Liczebniki główne od 11 do 19 to liczebniki złożone. Również podlegają odmianie przez przypadki i są uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych. Liczebniki te powstały od określenia aʜт ƌєsıм (nad dziesięć). Pozostały w języku jako złożenie liczby i słowa (ʜ)aʜт (nad).

ʙıєʜaʜт (jedenastu, jedenaście), ƌʙıʜaʜт (dwunastu, dwanaście), тpıʜaʜт (trzynastu, trzynaście), cєтpıʜaʜт (czternastu, czternaście), пıʜĸaʜт (piętnastu, piętnaście), sısĸaʜт (szesnastu, szesnaście), sєптıʜaʜт (siedemnastu, siedemnaście), asтυʜaʜт (osiemnastu, osiemnaście), ƌєʙıʜaʜт (dziewiętnastu, dziewiętnaście). W potocznym języku dopuszczalne są krótkie formy tych liczebników: ʙıєʜa, ƌʙıʜa, тpıʜa, cєтpıʜa, пıʜĸa, sısĸa, sєптıʜa, asтυʜa, ƌєʙıʜa.

• Nazwy dziesiątek składają się z dwóch członów: z liczebnika od 2 do 9 oraz liczebnika ƌєsıм.

ƌʙıƌєsıм (dwudziestu, dwadzieścia), тpıƌєsıм (trzydziestu, trzydzieści), cєтpıƌєsıм (czterdziestu, czterdzieści), пєʜƌєsıм (pięćdziesięciu, pięćdziesiąt), sєsƌєsıм (sześćdziesięciu, sześćdziesiąt), sєптıƌєsıм (siedemdziesięciu, siedemdziesiąt), asтυƌєsıм (osiemdziesięciu, osiemdziesiąt), ƌєʙıƌєsıм (dziewięćdziesięciu, dziewięćdziesiąt).

Liczebniki te są odmienne przez przypadki i uniwersalne dla obu rodzajów gramatycznych.

• Nazwy kolejnych liczebników odmieniają się jak rzeczowniki, czyli przez przypadki i liczby.

sıм (sto, setka),

ƌʙı, тpı, cєтpı sıмas (dwieście, trzysta, czterysta), пєʜĸ, sєsĸ, sєптıʜ, asтυʜ, ƌєʙıʜ sıмυ (pięćset, sześćset, siedemset, osiemset, dziewięcset),

тʏĸsтaʜ (tysiąc),

ƌʙı, тpı, cєтpı тʏĸsтaʜas (dwa, ..., cztery tysiące), пєʜĸ, sєsĸ, sєптıʜ, asтυʜ, ƌєʙıʜ тʏĸsтaʜυ (pięć, ..., dziewięć tysięcy),

мıʌıᴊoʜ, мıʌıᴊapƌ (milion, miliard).

• Pozostałe liczebniki główne występują w postaci zestawień.

41: cєтpıƌєsıм ʙıєƌєʜ

63: sєsƌєsıм тpı

125: sıм ƌʙıƌєsıм пєʜĸ

780: sєптıʜ sıмυ asтυƌєsıм

5.239: пєʜĸ тʏĸsтaʜυ ƌʙı sıмas тpıƌєsıм ƌєʙıʜ

• Liczebniki od ʙıєʜaʜт do ƌєʙıʜaʜт i wszystkie nazywające liczby będące pełnymi dziesiątkami (10, 20,..., 100, 1000,...) tworzą z rzeczownikami związki zależne, w których rzeczownik występuje w formie dopełniacza liczby mnogiej. W takich połączeniach odmienia się tylko liczebnik, rzeczownik zaś pozostaje nieodmienny.

Nom. sєsєpıυ ʙıєʜaʜт, ĸʜıгυ ƌєsıм, ƃpoтυ sıм

Gen. sєsєpıυ ʙıєʜaʜтo, ĸʜıгυ ƌєsıмo, ƃpoтυ sıмo

Dat. sєsєpıυ ʙıєʜaʜтaм, ĸʜıгυ ƌєsıмaм, ƃpoтυ sıмaм

Ak. sєsєpıυ ʙıєʜaʜтa, ĸʜıгυ ƌєsıмa, ƃpoтυ sıмa

Inst. sєsєpıυ ʙıєʜaʜтυ, ĸʜıгυ ƌєsıмυ, ƃpoтυ sıмυ

Lok. sєsєpıυ ʙıєʜaʜтє, ĸʜıгυ ƌєsıмє, ƃpoтυ sıмє

• Liczebnik 'ʙıєƌєʜ tworzy związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w formie dopełniacza liczby pojedynczej. W takich połączeniach odmienia się tylko liczebnik, rzeczownik zaś pozostaje nieodmienny.

Nom. sєsєpıs ʙıєƌєʜ, ĸʜıгos ʙıєƌєʜ, ƃpoтo ʙıєƌєʜ

Gen. sєsєpıs ʙıєƌєʜo, ĸʜıгos ʙıєƌєʜo, ƃpoтo ʙıєƌєʜo

Dat. sєsєpıs ʙıєƌєʜaм, ĸʜıгos ʙıєƌєʜaм, ƃpoтo ʙıєƌєʜaм

Ak. sєsєpıs ʙıєƌєʜa, ĸʜıгos ʙıєƌєʜa, ƃpoтo ʙıєƌєʜa

Inst. sєsєpıs ʙıєƌєʜυ, ĸʜıгos ʙıєƌєʜυ, ƃpoтo ʙıєƌєʜυ

Lok. sєsєpıs ʙıєƌєʜє, ĸʜıгos ʙıєƌєʜє, ƃpoтo ʙıєƌєʜє

• Liczebniki ƌʙı, тpı, cєтpı tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w bierniku liczby mnogiej (w formie mianownikowej, zaś w pozostałych przypadkach jest odmienny). Liczebnik zaś pozostaje nieodmienny.

ƌʙı sєsєpıєs, тpı ĸʜıгas, cєтpı ƃpoтas

• Liczebniki пєʜĸ,..., ƌєʙıʜ tworzą związki zależne z rzeczownikami, w których rzeczownik występuje w dopełniaczu liczby mnogiej. W takich połączeniach odmienia się tylko liczebnik, rzeczownik zaś pozostaje nieodmienny.

sєsєpıυ пєʜĸ, ĸʜıгυ sєптıʜ, ƃpoтυ ƌєʙıʜ

Zaimek

Zaimki osobowe

• jaz - ja
• ty - ty
• jon - on
• jona - ona

• mes - my
• jus - wy
• joni - oni
• jonos - one

zaimki osobowe odmienne są przez przypadki:

Mianownik	jaz	ty	jon	jona	mes	jus	joni	jonos
Dopełniacz	mans	taus	jono	jonos	musu	jusu	jonu	jonu
Celownik	man	tau	jonam	jonom	mums	jums	jonams	jonoms
Biernik	mana	tava	jona	jone	mus	jus	jonas	jonas
Narzędnik	manimi	tavimi	jonu	jonomi	mumis	jumis	jonus	jonomis
Miejscownik	mane	tave	jone	jonome	mumise	jumise	jonose	jonose

Zaimki zwrotne

Mianownik	X	X
Dopełniacz	saus	siebie
Celownik	sau	sobie
Biernik	sava	siebie
Narzędnik	savimi	sobą
Miejscownik	save	w sobie

Zaimki dzierżawcze

Zaimki dzierżawcze powstałe w wyniku posesywu zaimków osobowych:

• mano - mój
• tavo - twój
• savo - swój

Zaimki dzierżawcze równe z dopełniaczem zaimków osobowych:

• jono - jego
• jonos - jej

• musu - nasz
• jusu - wasz
• jonu - ich

Zaimki pytające

tworzymy za pomocą prefiksu k-:

• kas - kto, co
• kok - jak
• koka/s - jaka, jaki
• katra/s - która, który
• katro - czyj
• kad - kiedy
• kame - gdzie
• kuda - dokąd
• zuda - skąd (iz-kuda -> izuda -> zuda)
• truda - którędy (katruda -> truda)
• kik - ile
• proko - dlaczego

Zaimki wskazujące

tworzymy za pomocą prefiksów:

t- - wskazujący

sit- - wskazujący bliski

• ta/s - tamta, tamten
• sita/s - ta, ten
• tok - tak, w ten sposób
• toka/s - taka, taki
• tatra/s - ta, ten z kolei
• tad - wtedy
• sitad - teraz
• tame - tam
• sitame - tu(taj)
• tuda - tam
• iz-tuda - stamtąd
• iz-situda - stąd
• tatruda - tamtędy
• sitatruda - tędy
• tik - tyle
• proto - dlatego

Zaimki przeczące

tworzymy za pomocą prefiksu ni- oraz zaimka pytającego:

• nikas - nikt, nic
• nikok - nijak, w żaden sposób
• nikoka/s - nijaka, nijaki
• nikatra/s - żadna, żaden z kolei
• nikatro - niczyj
• nikad - nigdy
• nikame - nigdzie
• nikuda - donikąd
• nizuda - znikąd
• nitruda - nikędy
• nikik - nic, żadna ilość
• proniko - bez żadnego powodu (bo nie)

• neden - żaden (ni- + vieden) zaimek w formie liczebnika

Zaimki upowszechniające

tworzymy za pomocą prefiksu se- lub (vi)s- i zaimka wskazującego:

• vistas - wszystko
• vistok - w każdy sposób
• vistoka/s - wszelaka, wszelaki
• setra/s - każda, każdy
• setri - wszyscy
• setro - wszystkich, każdego
• stad - zawsze
• stame - wszędzie
• studa - wszędzie
• sezuda - zewsząd
• setruda - wszędy
• vistik - wszystko, każda ilość
• prosto - z każdego powodu

• seden - każdy (se- + vieden) zaimek w formie liczebnika

Zaimki nieokreślone

tworzymy za pomocą prefiksu ne- oraz zaimka pytającego:

• nekas - ktoś, coś
• nekok - jakoś, w jakiś sposób
• nekoka/s - jakaś, jakiś
• nekatra/s - któraś, któryś z kolei
• nekatro - czyjś
• nekad - kiedyś
• nekame - gdzieś
• nekuda - dokądś
• nezuda - skądś
• netruda - którędyś
• nekik - nieco, trochę
• proneko - z jakiegoś powodu (bo tak)

Zaimki wybiórcze

tworzymy za pomocą prefiksu koli- i zaimka pytającego:

• kolikas - ktokolwiek, cokolwiek
• kolikok - jakkolwiek
• kolikoka/s - jakakolwiek, jakikolwiek
• kolikatra/s - którakolwiek, którykolwiek
• kolikatro - czyjkolwiek
• kolikad - kiedykolwiek
• kolikame - gdziekolwiek
• kolikuda - dokądkolwiek
• kolizuda - skądkolwiek
• kolitruda - którędykolwiek
• kolikik - cokolwiek (ilość)
• prokoliko - z jakiegokolwiek powodu

Zaimki odmienne

tworzymy za pomocą prefiksu ki i zaimka wskazującego (czasami pytającego):

• kitok - inaczej
• kita/s - inna, inny
• kitad - kiedy indziej
• kitame - gdzie indziej
• kituda - dokądinąd
• kizuda - skądinąd
• kitruda - inędy
• kitik - inna ilość (kit-tik - mniej więcej)
• prokito - z innego powodu