Higania

Higania (hig.- Higān hēkkì- Cesarstwo Higanii)- państwo położone w południowej części Esakaru, na wybrzeżu Morza Szmaragdowego. Powierzchnia państwa wynosi 493 000 km². Higania jest monarchią parlamentarną i demokracją.

Położenie

Kraj leży nad Morzem Szmaragdowym (Maoji- samú), wybrzeże higanijskie jest poprzecinane licznymi kanałami stworzonymi przez człowieka, jak i naturalnymi fiordami, występuje też wybrzeże klifowe i szkierowe. Z powodu licznych zatok wcinających się w wybrzeże i żłobiących skały przez tysiące lat, Higania może poszczycić się liczbą ponad 700 wysp. Państwo jest położone niemal w 1/3 na wyspach. Największe z nich to: Cheinok-sók, Ai-sók, Ashu-sók i Gāhi-sók. Na wyspie Shikiôk-sók znajduje się stolica cesarstwa- Kūchyì. Liczne wyspy, częstokroć słabo zaludnione, zwłaszcza na zachodzie, są bogate w grzyby i leśne owoce, istnieje też różnorodna fauna reprezentująca ssaki, gady, ptaki i płazy. Słynne są higańskie klify na zachodnim wybrzeżu, zwłaszcza w prowincji Hēgyū. Na północ od wybrzeża znajduje się pas Nizin (suwaudaitó/ suwausām), na których w przeszłości popularna byłą uprawa zbóż i wypas bydła. Obecnie, w dobie rozwoju nowoczesnego przemysłu, z racji na dogodne warunki, powstaje tu najwięcej w całej Higanii nowoczesnych zakładów np. high-tech. To ten teren na przestrzeni dziejów stanowił zawsze obszar najbardziej zaciekłych walk wielkich rodów. Na północy kraju znajdują się wyżyny (hadaitó/ hasām) z dużą ilością lasów i jezior, np. sztucznie poszerzone kanałami jezioro Náciu, gdzie uprawia się powszechnie żeglarstwo, czy windsurfing. Na północnym zachodzie, w prowincjach Sūdoì i Hēzó, przy granicy z Królestwem Taozamii, leży płaskowyż Kaó. Liczne są tam jeziorka wytopiskowe i morenowe i lasy mieszane z przewagą brzóz i wiązów.

Ustrój polityczny

Higania to monarchia parlamentarna, z rządem wybieranym w powszechnych wyborach parlamentarnych co 5 lat. Na czele rządu stoi kanclerz powoływany przez cesarza. Cesarz będący symbolem państwowości oraz strzegący jedności i suwerenności kraju, pozostaje bezspornym symbolem jednoczącym wszystkich Higańczyków.

Parlament (Hōssadó) składa się z dwóch izb: wyższej, czyli Hanaróh (tłumaczonej przeważnie jako Izba Parów lub Lordów), w której skład wchodzą przedstawiciele arystokracji- wyższej (esèhhi) oraz średniej (kóhi) i drobnej szlachty (saióhi), a także przedstawicieli duchowieństwa, gubernatorów cesarskich (ds. terytoriów specjalnych- hētaikimó/ saicyihētaikimo) i kanclerzy dziedzicznych księstw koronnych( táhayakósó) : Sawaó, Kaiwaó, Bakici i Abāshii; oraz izby niższej (Gaiciróh), gdzie zasiadają posłowie (yubá) demokratycznie wybrani przez społeczeństwo. W izbie wyższej zasiada 300 deputowanych, zaś w niższej 240, co daje łączną ilość 540 parlamentarzystów. Pierwsze obrady parlamentu po wyborach zwołuje cesarz. Powoływany jest na nich gabinet (gaochin), w wypadku zaś niesformowania gabinetu monarcha daje kanclerzowi czas na jego sformowanie przez 3 tygodnie. Jeśli do tego czasu szef rządu nie utworzy gabinetu, cesarz zarządza nowe wybory.

Scena polityczna

Od czasów starożytnych władze na terenie państewek higańskich (mahó) sprawowali hórai, toczący między sobą nieustanne walki i próbujący powiększyć swe posiadłości. W wyniku reform rodu Lāsó, a potem wzrostu wpływu mieszczaństwa i kolejnych powstań chłopów wspieranych częstokroć przez obszarników, ustabilizował się na lata system polityczny Higanii. Ten ład zburzył dopiero najazd konfederacji ludów laughijskiich (Lâughi, hig. Lóhìi) w IX w. n.e. oraz imperium rewahijskiego (Raewwah, hig. Rewū) w II poł X w. na ziemie całego południowego Esakaru i podporządkowanie się nowym porządkom części możnych. Po licznych buntach ludowych i w wyniku rozkładu wewnętrznego imperium straciło kontrolę nad cesarstwem i upadło. Kolejne wieki to system powrotu do neofeudalnych metod rządzenia państwem oraz zapaść gospodarcza po krótkim okresie rozwoju, spowodowana dyskryminacją kupiectwa i ogólnie rzecz ujmując, mieszczaństwa. Na początku XVII w. narodził się ruch Wа̄nen (w wolnym tłumaczeniu " (cesarscy) słudzy światła", czy też "ludzie Cesarskiego Majestatu". Młoda elita drobnych i średnich rodów szlacheckich ponownie dała znać o sobie i chciała przejąć władzę w swe ręce. Wystąpili oni z programem ambitnych reform, w tym np. przywrócenia funkcjonowania kraju na podstawie m.in. Statutu z Waegì. Kolejne lata to trudne wdrażanie i umacnianie się systemu parlamentarnego opartego na oligarchii, a od XX w. w wyniku nowych, antyfeudalnych idei i nieudanych zamachów stanu, które skompromitowały murszejącą arystokrację, następuje przebudowa kraju w myśl idei wolnościowych i demokratycznych. Obecnie partie polityczne (seulá) funkcjonują wg ustawy z dnia 7 maja 1949 r. , która głosi "wolność zakładania partii i ugrupowań politycznych o dowolnej orientacji politycznej, chyba, że postulaty przez nie głoszone, symbole je reprezentujące, czy zasady członkowstwa, są niezgodne z prawem". Te ograniczenia reguluje dalsza treść ustawy. Higańskie partie polityczne: Edytuj w Parlamencie Higanii (oficj. Higān-Sāwākkì- hishi/ pot. Higān-hōssadó) Partia rządząca: Ośrodek Ludowy (Sāwāi Kìbān)- Hanaróh- 131 parów i 10 przedstawicieli cesarskich i kanclerzy księstw koronnych , Gaiciróh- 115 posłów; Partie koalicyjne: Akcja Ludowo-Demokratyczna (Bói-sakyo-unā)- Hanaróh- brak, Gaiciróh- 5 posłów; Unia Mieszczańsko-Rolnicza (Kìnhó-huáódā)- Hanaróh- 1 par; Gaiciróh-brak Opozycja: Rada Wolności i Demokracji (Sará lei Mecāi-hó)- Hanaróh- 59 parów 1 przedstawiciel cesarski, Gaiciróh- 51 posłów; Wspólnota Dobra i Sprawiedliwości (Sōmu-cyiē-odó)- Hanaróh- 31 parów, Gaiciróh- 24 posłów Liga Niebiańska (Pāseigó)- Hanaróh-15 parów, Gaiciróh- 15 posłów Zrzeszenie Regionalno-Demokratyczne (Lēwu-menzó-rē)- Hanaróh- 7 parów, Gaiciróh-11 posłów Partia Socjalna (Dēnkaì)- Hanaróh- 3 parów, Gaiciróh- 10 posłów Kongres Lewicy Higanii (Higān-rēpu-kyásō)- Hanaróh- brak, Gaiciróh- 5 posłów Posłowie niezrzeszeni: Hanaróh- 23 (43 łącznie z duchownymi), Gaiciróh- 4 posłów Partie i ugrupowania pozaparlamentarne (Hōssadó-kamu/ Hōssadó-komikai):

Demografia

Język

Na terenie Higanii dominuje język higański (Higān jēta), jest to język urzędowy kraju. Według Narodowego Spisu Powszechnego (Sāsāwāi Kómdùh) z 2014 w tym języku mówi ok. 94% mieszkańców kraju. Często jednak w spisach lokalnych wlicza się użytkowników języków sulī i kāgmi oraz grupę języków wēyu z wysp Wēyu-jiúsók, które z reguły są uznawane za dialekty higańskiego, choć istnieją miedzy nimi, a higańskim znaczące różnice, przypuszcza sie nawet, ze w przypadku języków sulī i kāgmi, to one mogą być bliższe prahigańskiemu niż zmieniona, głównie przez wkład języków mianijskich, kontynentalna wersja higańskiego. W kraju mieszkają także użytkownicy tzw. językó (maó)kómi- pierwszych mieszkańców. Ludność autochtoniczna północnych obszarów kraju do dziś posługuje się językami mianijskimi, a także, na wschodnim wybrzeżu, seē, gau i ripī. Ponadto mieszka niewielka populacja użytkowników osō (j.hig.- wuzó), kilungijskiego i tamnijskich. Łączny procent języków nie-higańskich (wyjąwszy należące do higańskiej grupy językowej) łacznie wynosi, zależnie od szacunku, od 5 do 2,5% Język higański może się poszczycić historią liczącą blisko 3500 lat, to wtedy zaczęły kształtować sie pierwsze dialekty higańskie, głównie na Centralnym Wybrzeżu i części Wyżyn. Jednoczenie ziem higańskich pod władzą cesarza sprzyjało unifikacji językowej- nowa mowa szybko wypierała dawne dialekty, głównie w stolicach, gdzie w urzędach tolerowano tylko język urzędowy, oparty na dialekcie z okolic dawnej stolicy, Ladōi, a więc dialektu sagō. Tworzona od zamierzchłych czasów bogata literatura higańska sprzyjała promocji języka urzędowego, choć wiele tzw. wierszy nánaka- krótkich utworów opisujących przyrodę i życie na wsi, układanych przez lokalnych, niezależnych twórców, było tworzonych w regionalnych dialektach. Często czerpały one z języków maókómi, czyli w głębi kraju i na wschodzie głównie mianijskich, a na wybrzeżu wypartych najwcześniej języków ripei (ripī) i tzw. Morza Południowego. Ponadto wiele terminów w zachodnich prowincjach, zwłaszcza na określenie narzędzi, zawodów, czy nazw osad, zapożyczano słowa pochodzenia tamnijskiego, a od ok. V w. n.e. także i osońskiego, więc głównie kilungijskiego, z racji handlu i kontaktów z osadnikami osońskimi i tamnijskimi autochtonami. Z racji swego homofonicznego charakteru pismo higańskie, oparte na znakach klinowych, rozwiązało ów problem poprzez graficzne przedstawienie danego pojęcia, myśli, czy przedmiotu w postaci obrazka. W podobny sposób możemy prześledzić dzieje znaków chińskich, egipskich hieroglifów, czy sumeryjskiego pisma klinowego. Na przestrzeni dziejów oraz dzieki licznym reformom pisma, jak w III w. n.e, VII i XII, znaki stawały się łatwiej rozróżnialne. Znaki w gruncie rzeczy składają się z połączenia bardzo licznej, choć określonej liczby kresek (dói), na których oparty jest każdy znak i które łatwo można zapisać rylcem, pędzlem, czy dziś, długopisem. Niektóre znaki symbolizujące złożone pojęcia, czy procesy, powstały przez połączenie dwóch znaków, wkompowania jednego lub kilku w jeden, możliwe jest też połaczenie ich za pomocą poziomej kreski, tzw. łącznika (wánai).

Religia

Narodową, rdzenną religią wyznawaną przez Higańczyków jest kácya, zwana też risē (zależnie od czytania), w którą wierzy obecnie niespełna 15-25 % mieszkańców Higanii, ale w ostatnim spisie powszechnym z 2014 r. wiarę zadeklarowało 74 % obywateli. Kácya się na uznawaniu za bóstwa (ūbi) otaczającej nas natury, przedmiotów, czy konkretnych osób i władców, co ma odzwierciedlenie w higańskim kultu cesarza jako potomka bogów. Według kacjanistów wszystko nosi w sobie pierwiastek boski (zaô) i dzięki niemu może z błogosławieństwem bóstw tworzyć wspólnie świat duchowy (kān), będący odbiciem Niebios na ziemi. Higańczycy czczą ciała niebieskie- Słońce, księżyc, gwiazdy i komety, uważając je za boskich posłańców, rośliny, zwierzęta, wodę i ziemię. To echa dawnej, szamanistycznej formy wierzeń. Powszechnym kultem czci się także duchy przodków, w tym przodków cesarzy (wābó) i rodziny (sekobó/sekomuà). Popularna jest wiara w demony (óchimi) i duchy lasu (muióchi), czy strażników domu (dêóchimi/juná). Najważniejszymi świątyniami są: stołeczne Amoke i Kisó, a także mniejsza Hâsó oraz Dódo w prowincji Akìru w mieście Nìgai , Sei w Sagō i Chyúmin'ê w Amajó w prow. Shúk. Drugą co do popularności religią jest chrześcijaństwo (hig. Shihânwāyó/ Gaóliwāyó, dosł. "wielki, niebiański chram"), które wyznaje 21 % społeczeństwa, więc ok. 19,7 mln osób. Przybyło tu najprawdopodobniej w I poł. VI w. za sprawą misjonarzy orokijskich i pustelników tamnijskich. Najważniejsze odłamy to Wielki Kościół Ducha Higanii (Higān-kemó Hân Shiwāyó), rzymskokatolicyzm i luteranizm, wyznaje się tu też pentekostalizm, kalwinizm, prawosławie, chrześcijaństwo orokijskie, tammijskie i lokalne odłamy. Największą w świątynią chrześcjańską w kraju jest katedra Minrì Kuē Kānshihânwāyó w Kūchyì należąca do Wielkiego Kościoła Ducha Higanii, ponadto istnieją liczne sanktuaria i obiekty kultu będące miejscem licznych pielgrzymek higańskich i zagranicznych chrześcijan. W Higanii inne wyznania, jak szamanizm ( isèn- 87 000 wiernych), skupiający zarówno Higańczyków i mniejszości narodowe, czy religie morza popularne na całym płd. wybrzeżu Esakaru (65 430 wiernych) oraz inne kulty lokalne, asaō z Królestwa Chan' ō,hinduizm, buddyzm i islam (łącznie 28 000), są już raczej niszowe i nie odgrywają znaczącej roli w życiu religijnym kraju. Wszystkie jednak są objęte opieką rządowe wg ustaw gwarantujących wolność religijną z 1897, 1915 i 1967 r. Obecnie rola religii w życiu publicznym spada, sama kácya jest jednak wciąż religią narodową i kultywowaną przez dom cesarski, wielu urzędników i prominentnych działaczy i łączy Higańczyków, dając im poczucie narodowej jedności i dumy.

Społeczeństwo

Higańczycy są z natury narodem pokojowym, związanym z lokalną przyrodą i tradycją, wierni ideałom antycznych filozofii i swej religii- kácyi. Zachowuje się wiele z tradycji rodzimej religii, nawet jeśli się jest wyznania chrześcijańskiego, czy niewierzącym- zwłaszcza rytuał zaślubin i obrzędy pogrzebowe. Społeczeństwo higańskie oparło się w większości, nie licząc rzecz jasna wielkich metropolii, a zwłaszcza Kūchyì, trendom globalizacji i konsumpcjonizmu. Popularne są w kraju rodzinne wycieczki na wieś i do okolicznych lasów, zwłaszcza na północ kraju, która od początku XXI w. przeżywa swoisty renesans turystyczny. Żywy jest szacunek do historii, słowa pisanego, narodowych poematów i kronik. Higańczyk to jednostka służąca narodowi, nigdy odwrotnie i u wielu ludzi żadne antyczne i współczesnie idee nie zmieniły takiego myślenia. Oczywiście, świetnie zauważalny jest także kult panującego cesarza, a także przodków Domu Cesarskiego oraz wielkich reformatorów, uczonych, kanclerzy i filozofów. Całe higańskie społeczeństwo powiązane jest ze sobą nieformalną siecią powiązań, wywodzącą się jeszcze z czasów feudalnych, zwaną tódami- dosł. "system pokłonów" od gestu czynionego przez wasali wobec seniorów. Przejawia się to np. w do dziś trwającej nieufności środowisk finansjery, w średniej wielkości miejscowościach wciąż wywodzącej się z dawnej elity mieszczańskiej, do tradycyjnych środowisk robotniczych i małomieszczańskich. Strukturę społeczną kraju zmienia obecnie, choć niewielka, to regularna imigracja mieszkańców krajów uboższych płd. Esakaru, jak Sanagamii, czy płd. Kandanii, a także napływ inwestorów z krajów osońskich- Kilungii, Karenii, Laudonii i Osonii oraz Rodanii, Haobanii, Orokii, Chan'ō, Taozanii i Amuzonii. Trwa także migracja wielu młodych Higańczyków , np. do Amuzonii, oferującej tańsze studia i równie dobrze co w Higanii płatną pracę, np. w zakładach high-tech, elektrowniach wodnych, czy przy renowacji zabytków tamtejszej kultury. Jednocześnie kolejne rządy starają się zachęcić Higańczyków do pozostania w kraju i zwiększenia się przyrostu naturalnego, powoli w ostatnich latach malejącego.

Narodowości

Większość ludności Higanii stanowią Higańczycy (96%), w tym mieszkańcy wysp Kāgany i Surêi oraz Wēyu-jiúsók, blisko spokrewnieni z kontynentalnymi mieszkańcami kraju, należący do tej samej rodziny językowej. Narodowość tytularna to przedstawiciele rasy mongoloidalnej. W wyniku wielowiekowej koegzystencji z ludami mianijskimi, na wschodzie i północy kraju wielu ludzi posiada nieco ciemniejszy odcień skóry, zaś na zachodzie w wyniku wpływu ludów tamnijskich i osonijskich nieco mniej rozwiniętą tzw. fałdę mongolską, a czasem jej brak oraz nierzadko falowane lub kręcone włosy. Mniejszości etniczne to stanowiące 2,2 % (2014 r.) "ludy Morza Szmaragdowego": Koe, Mī i Ripijczycy. 1,2 % to narodowa mniejszość taozamijska i pomniejsze ludy i narodowości pochodzenia tamnijskiego, 0, 3% stanowią obecne w Higanii narodowości Osō, głównie Kilungijczycy (0,2 %), Osonijczycy (0,08%), Kareńczycy (0,01%) i inni (0,01%, głównie Laudończycy i Niputyjczycy). Reszta, 0,3 % to przeważnie ludy mianijskie, a także mniejszości z sąsiednich krajów leżących nad Morzem Szmaragdowym, jak ludy Kimmā (hig. Gaibó) oraz Mé (Nou) i Kege pochodzenia naukenijskiego. Ponadto w kraju mieszka wzrastająca już ilość nielegalnie zatrudnionych imigrantów, jak Kandanijczycy, kandanijskie mniejszości narodowe i Sanagamijczycy z płd. wsch. Esakaru, a także Lubijczycy, Kerejczycy, Kurumijczycy i Dahenijczycy. Administracja skutecznie walczy ze zjawiskiem powstawania gett na przedmieściach stolic, lecz brak rejestracji i zakwaterowania oraz wysoka przestępczość wpływają na złą opinię tych imigrantów ekonomicznych wśród higańskiego społeczeństwa. Wszystkie mniejszości narodowe i etniczne mają zagwarantowaną swobodę rozwoju i kultywowania tradycji, języka i wiary na podstawie kilku artykułów Konstytucji i dokumentów wydanych na przestrzeni wieków.

Podział administracyjny

Higania jest podzielona na prowincje (gaì), te z kolei podzielone są na powiaty (sām), w prowincjach Sâfu i Cibān tradycyjnie określane jako lewu, zaś w Yōsógō, Lóhi i Kiricyā- reu lub gau. Urzędnikiem reprezentującym rząd w prowincji jest gubernator/prefekt (kirahzán, daw. gaohóshihō, gaogāngaìi/gaogāngaìzán. Na czele powiatu stoi zaś starosta, zwany kusāmhō. Odpowiedzialny jest on za sprawy podatkowe, utrzymywanie formacji powiatowych, tj. policji, straży miejskiej, drogowej i służb ratowniczych, za przeznaczanie funduszy na utrzymanie środków komunikacji miejskiej i zabytków. Odpowiedzialność za policję, fundusze przeznaczone na turystykę, służbę zdrowia i funkcjonowanie urzędów spoczywa na prefekturze (prefekcie i jego urzędnikach) odpowiadających przed rządem centralnym. Prócz zwykłych prowincji, istnieje także Specjalny Region Administracyjny Wysp Kāgana i Surêi (hig. Kāgana we Surêi Lóchúshó), kāgmi (Kāk(u)mi é Súri Bucoishì), sulī (Kākāma bu Sulī Rucaisí). Na czele Terytorium nie stoi gubernator prowincji, lecz specjalny wysłannik cesarza - gubernator cesarski (hig. kāwāshihō), j. kāgmi -(gābúzēbu), j.sulī - (kābusíbu), tj. dosłownie "wysłannik/komisarz Jego Cesarskiej Mości. Obie wyspy posiadają autonomiczne parlamenty regionalne. Natomiast na wyspach Wēyu-jiúsók istnieje urząd komisarza ds. Wysp (jiúsók-kómimzán), reprezentujący w zgromadzeniu prowincjonalnym prowincji Sâfu interesy mieszkańców Wysp. Na większości wysp Wēyu powiaty noszą tradycyjną nazwę, wywodzącą się jeszcze z czasów królestw feudalnych, ánu/umu/ómu lub, na wyspie Kôso, sŏ (por. hig. sām). Na samym archipelagu 13 maja 2018 r. odbyło się referendum, w którym mieszkańcy mieli się opowiedzieć za tym, czy chcą,by archipelag był dalej częścią prowincji Sâfu, czy też oddzielną prowincją. Wedle wstępnych wyników z wieczora tegoż dnia i popołudnia 14 maja 61% mieszkańców zagłosowało za pozostaniem w prowincji Sâfu. Jeśli większość zdecydowałaby o wybraniu tej drugiej,nowa prowincja powstałaby do wiosny 2020 r. 17 maja ogłoszono oficjalne wyniki, zgodnie z którymi za pozostaniem wysp w składzie Sâfu głosowało 60,7% uczestników referendum.

Miejscowości dzieli się na pięć podstawowych rodzajów : stołeczne (gānkìn)- jedynie Kūchyì, prowincjonalne (stolice prowincji)- gaìkìn/ gaìcó, wśród których wyróżniamy moyó- tzw. "tradycyjne miasta", administracyjne stolice prowincji pełniące tę rolę od dawna, tj. od XIX wieku i taek'yó- "wybudowane potem"- dość nowe ośrodki, czasem mniejsze od innych miast danej prowincji, jest ich jedynie kilka. Prócz gānkìn, moyó, i taek'yó, wyróżnia się również natâ, miasteczka nieprzekraczające 25 000 mieszkańców, a jest ich 731. Istnieje ponadto 35 205 wsi (stan na lipiec 2018 r.), co wynika z łączenia wielu przyległych wsi w scalone jednostki administracyjne, mimo, że często są one od siebie oddalone. Taką politykę centralizacji ośrodków wiejskich i tworzenia dużych zakładów gospodarczych zaniechano w latach 80. XX w., mimo to, do dziś wiele dawnych jednostek pozabawionych jest praw ośrodka wiejskiego. Najwięcej wsi znajduje się w prowincji Yōsógō, zaś najmniej w Gāngal.

W kraju wyróżnia się cztery główne pasy osadnictwa (chilimin) skupiające największe metropolie: Wybrzeża, Nizin, Wyżyn Środkowych i Morza Środkowego oraz Ścianę Wschodnią. Najbardziej zurbanizowany jest pas Wybrzeża, zwany potocznie Długą Siecią (Chukmagì) z racji licznych kanałów i zatok.