Język ajdyniriański

Język ajdyniriański (ajd. cabhar aydīniru [ʦabʱaɾ ajdɨɲiɾu] lub Aydīnôhirya [ajdɨno̞xiɾja]) — język stworzony przez Borlacha, jako jego pierwszy konlang. Mimo, że a propri, zainspirowany został wieloma prawdziwymi językami, głównie starożytnymi indo-irańskimi (sanskryt, awestyjski, staro-perski), językami kaukaskimi (gruziński, czeczeński), łaciną, ormiańskim i kilkoma indiańskimi.

W świecie Kyonu jest językiem urzędowym Wielkiego Imperium Ajdyniriańskiego i świętym językiem Dżarizmu. Od języków okolicznych ludów wyróżnia go przede wszystkim rozbudowana fleksja, spora liczba przypadków, obecność obwiatywu i podział 1 osoby liczby mnogiej na "my" inkluzywne, ekskluzywne i podwójne. Wywodzi się z wymarłego języka ayńadhańskiego.

Dźwięki

Język ajdyniriański posiada bogaty zestaw spółgłosek i samogłosek, w tym 3 spółgłoski ejektywne.

Samogłoski

• a /a/
• ā /a:/
• ą /ɔ̃/
• e /ɛ/, (/e/)
• é /ɛɪ/
• ę /ɛ̃/
• i /i/
• y /j/
• ī /ɨ/
• o /ɔ/
• ô/o̞/, (/ɶ/)
• u /u/, (/ʊ/)
• ū /u:/
• û /ʉ/

Spółgłoski

Zapis	IPA
b	/b/
bh	/bʱ/
ch	/ʧ/
c	/ʦ/
ć	/t͡ɕ/
d	/d̪/
dh	/d̪ʱ/
f	/f/
g	/g/
gh	/gʱ/
h	/x/
hw	/xʷ/
kh	/χ/
q	/q/
k	/k/
ḱ	/kʼ/
l	/l/
m	/m/
n	/n/
ń	/ɲ/
p	/p/
ṕ	/pʼ/
r	/ɾ/
r̄	/r/ (/ʀ/)
rh	/ʁ/
s	/s/
ś	/ɕ/
sh	/ʃ/
ŝ	/ɬ/
t	/t/
ť	/tʼ/
v	/v/
z	/z/
zh	/ʐ/
ź	/ʑ/
j	/dʒ/
dj	/d͡ʑ/
dz	/d͡z/
w	/w/
x	/ks/

Często występują również dźwięki /gʷ/ i /kʷ/.

Geminaty

Występują jedynie 2 geminaty:

• ll (n:)
• nn (l:)

Pismo

R̄agul

Ajdyniriański zapisywany jest pismem alfabetycznym, który jest mocno zmodyfikowanym alfabetem awestyjskim. Jego nazwa to r̄agul, co znaczy po prostu pismo. R̄agul składa się z 58 znaków, w tym 13 samogłosek, 41 spółgłosek i 4 znaków interpunkcyjnych. Zazwyczaj jeden znak odpowiada jednemu dźwiękowi. Niektóre litery mogą być wymawiane inaczej w standardowym języku (używanym na rdzennych ziemiach Ajdyniriańczyków) i inaczej w jednym z kilku dialektów regionalnych. W r̄agulu czyta i piszę się od lewej do prawej, nie ma również rozróżnienia między małymi i wielkimi literami.

Nie da się jednoznacznie stwierdzić gdzie powstał ten rodzaj pisma, lecz najstarsze znane inskrypcje zapisane za pomocą r̄agulu (w staro-ajdyniriańskim) pochodzą sprzed ponad 3.500 lat ziemskich, i są inskrypcjami koronacyjnymi kilku pierwszych władców Djyazhoaru. Prawdopodobnie jednak jego historia jest znacznie starsza, może bowiem pochodzić z mitycznej praojczyzny Ajdyniriańczyków, Ayńadhanaz Vaedjorxa, znajdującej się najprawdopodobniej w wysokogórskich, zachodnich rubieżach dzisiejszego Państwa Oleskiego.

Napis po prawej: Éxan Khshāyarvan Aydīniru. Hwadāmi, varīśdāmi ag dzaraman - Wielkie Imperium Ajdyniriańskie. Wiedza, siła i zwycięstwo.

Ortografia

Istnieje kilka podstawowych zasad odnośnie zapisu i wymowy znaków.
- /ɲ/ można zapisać również jako ni, zwłaszcza na końcu słowa
- q wymawia się jako /q/, lecz qu odpowiada /kʷ/
- gw odpowiada /gʷ/, tak samo jak hw to /xʷ/ (mimo, że nie posiada oddzielnego znaku w r̄agulu)
- zapis si, ci i zi to zmiękczone s, c i z

Gramatyka

Ajdyniriański jest językiem wysoce fleksyjnym, czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy i tryby. Podstawowym szykiem zdania jest SOV, ale bez problemu można używać także szyku dowolnego. Występują również różnego rodzaju zrostki. Co ciekawe, w ajdyniriańskim występuje obwiatyw.

Osoby i odmiana czasowników przez osoby

Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie doń odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -e.

osoba	końcówka	mifne - jeść	rahete - żyć*	shéwe - kochać
ja - xé	-ar	mifnear - jem	rahetear - żyję	shéwear - kocham
ty - mę	-yt	mifneyt - jesz	raheteyt - żyjesz	shéweyt - kochasz
on - źa	-ti	mifnti - on je	raheti - on żyje	shéwti - on kocha
ona - rha	-ta	mifnta - ona je	raheta - ona żyje	shéwta - ona kocha
ono - qa	-to	mifnto - ono je	raheto - ono żyje	shéwto - ono kocha
my (inkluzywne) - ṕef	-z	mifnez - my(1) jemy	rahetez - my(1) żyjemy	shéwez - my(1) kochamy
my (podwójne) - ṕur	-ź	mifneź - my(2) jemy	raheteź - my(2) żyjemy	shéweź - my(2) kochamy
my (ekskluzywne) - ṕi	-zi	mifnezi - my(3) jemy	rahetezi - my(3) żyjemy	shéwezi - my(3) kochamy
wy - yôk	-el	mifnel - jecie	rahetel - żyjecie	shéwel - kochacie
oni - ta	-rą	mifnerą - jedzą	raheterą - żyją	shéwerą - kochają
obwiatyw	-aite	mifnaite	rahetaite	shéwaite

• gdy w czasowniku regularnym przed końcowym e stoi t, ť, d lub dh, zwyczajnie opuszcza się dodanie kolejnego t i dodaje samo i, a lub o

Występują również czasowniki nieregularne. Jest ich 9 - być, mieć, móc, umieć/potrafić, chcieć, myśleć, znać, musieć, mieć powinność. Z tych 9, 3 odmieniają się bez żadnej jasno widocznej reguły (czasowniki być, chcieć, musieć), pozostałe 5 natomiast odmienia się podobnie do czasowników regularnych, poprzez dodanie odpowiednich końcówek, a także skrócenie słowa.
- dla wszystkich osób oprócz 'ta', 'yôk' i obwiatywu nowa forma powstaje poprzez zachowanie 3 pierwszych liter bezokolicznika i dodaniu do tego odpowiedniej końcówki
- dla obwiatywu zachowuje się 2 pierwsze litery i dodaje odpowiednią końcówkę
- dla 'ta' zostawia się jedynie 3-4 pierwsze litery, nie dodając niczego
- dla 'yôk' zostawia się 2 pierwsze litery i dodaje końcówkę

osoba	końcówka	darād - mieć	nagham - móc	sąrhal - umieć/potrafić	avriťim - myśleć	gāchana - znać	ŝarwīshi - mieć powinność
xé	-āyn	darāyn	naghāyn	sąrhāyn	avrāyn	gāchāyn	ŝarāyn
mę	-ūn	darūn	naghūn	sąrhūn	avrūn	gāchūn	ŝarūn
źa/rha/qa	-aem	daraem	naghaem	sąrhaem	avraem	gāchaem	ŝaraem
ṕef/ṕur/ṕi	-sur	darsur	naghsur	sąrhsur	avrsur	gāchsur	ŝarsur
yôk	-(h)rish	dahrish	nahrish	sąrish	avrish	gāchrish	ŝarhrish*
ta	-	dar	nagh	sąrha	avri	gācha	ŝarwī
obwiatyw	-rā	darā	narā	sąrā	avrā	gārā	ŝarā

• /ɾ/ zamieniło się w /ʁ/ (r --> rh)

osoba	nezyu - być	caiva - chcieć	ḱalshu - musieć
xé	nazyin - jestem	cafirya - chcę	ḱaishi - muszę
mę	newef - jesteś	cuvrad - chcesz	ḱazhis - musisz
źa	ŝog - on jest	ṕrah - on chce	ekré - on musi
rha	ŝaw - ona jest	ṕray - ona chce	ekya - ona musi
qa	ŝum - ono jest	ṕrid - ono chce	ekās - ono musi
ṕef	djva - my(1) jesteśmy	dzar - my(1) chcemy	bhaha - my(1) musimy
ṕur	djri - my(2) jesteśmy	dzôr - my(2) chcemy	bhena - my(2) musimy
ṕi	djhu - my(3) jesteśmy	dzae - my(3) chcemy	bhiza - my(3) musimy
yôk	izil - jesteście	dhaźa - chcecie	xanę - musicie
ta	shart - są	mexa - chcą	tas - muszą
obwiatyw	ŝape	ṕwene	egīne

Jedyne zależności jakie tu występują to podzielenie odmian słowa na pewne grupy. Podobne do siebie są formy dla bezokolicznika, xé i mę; dla 3 osoby liczby pojedynczej i obwiatywu; i dla rodzai my. Formy dla yôk i ta różnia się od wszystkich innych.

Rodzaj i liczba rzeczownika

Język ajdyniriański posiada 3 liczby - liczbę pojedynczą, podwójną i mnogą. Dodatkowo, rzeczowniki w podstawowej formie są zawsze 'nijakie' lub 'neutralne', nie określają bowiem płci. Wskazują jedynie na fakt istnienia przedmiotu, a płeć jest nieznana lub nieistotna. W przypadku rzeczowników nieożywionych nie stanowi to problemu, jednak w przypadku rzeczowników ożywionych można dodać do słowa końcówkę wskazującą na płeć (męska lub żeńska). Końcówki są inne w zależności od liczby i przypadku. W mianowniku wygląda to tak:

Liczba pojedyncza	Liczba podwójna	Liczba mnoga
ńarmad (orzeł)	ńarmadnam (dwa orły)*	ńarmadaya (orły)*
ńarmadi (samiec orła)	ńarmadanę (dwa samce orła)	ńarmadaysi (samce orłów)
ńarmada (samica orła)	ńarmadaną (dwie samice orła)	ńarmadaysa (samice orłów)

• również gdy jest to samiec i samica
• również gdy jest to grupa mieszana

Końcówki to jak widać
dla formy neutralnej liczby pojedynczej: -
dla formy męskiej liczby pojedynczej: -i
dla formy żeńskiej liczby pojedynczej: -a
dla formy neutralnej liczby podwójnej: -nam
dla formy męskiej liczby podwójnej: -anę
dla formy żeńskiej liczby podwójnej: -aną
dla formy neutralnej liczby mnogiej: -aya
dla formy męskiej liczby mnogiej: -aysi
dla formy żeńskiej liczby mnogiej: -aysa

Przymiotniki

Przymiotniki charakteryzują się tym, iż wszystkie (z nielicznymi wyjątkami) zakończone są końcówką -ni. Aby utworzyć przymiotnik od rzeczownika w zazwyczaj dodaje się właśnie -ni, -ani lub samo -i. Wyjątkiem są tutaj głównie rzeczowniki oznaczające idee i abstrakcyjne pojęcia (mądrość, zwycięstwo, władza itp).
shār (światło) --> shārani (świetlisty, świetlany)
dhrāya (morze) --> dhrāyani (morski)
ezjon (wschód) --> ezjoni (wschodni)

Przymiotniki stopniuje się poprzez dodanie odpowiedniego przedrostka. Żeby utworzyć stopień wyższy dodaje się przedrostek ena- a aby najwyższy, ar-.
ćatrani - kształtne, zgrabne
enaćatrani - kształtniejsze, zgrabniejsze
arćatrani - najkształtniejsze, najzgrabniejsze

Przypadki

W ajdyniriańskim występuje 6 przypadków.

	Przypadek	Pytanie
I.	Mianownik	kto?, co? / zé?, zan?
II.	Dopełniacz	kogo?, czego? / zétri?, zantra?
III.	Celownik	komu?, czemu? / zhe?, zhin? *
IV.	Biernik	kogo?, co? / ize?, iza?
V.	Ablatyw	skąd?, od kogo?, od czego? / aḱao?, aḱās?, aḱāsh?
VI.	Allatyw	dokąd?, do kogo?, do czego? / ḱeto?, ḱeas?, ḱeash?

• celownik może również spełniać rolę narzędnika i miejscownika, więc odpowiada też na dodatkowe pytania:

- z kim?, z czym? (eźe?, eźan?)
- o kim?, o czym? (aźe? aźan?)
- kim?, czym? (źe?, źan?)

Odmiana rzeczowników przez przypadki

	l.pojedyńcza	l.podwójna	l.mnoga
I.	- / -i / -a	-nam / -anę / -aną	-aya / -aysi / -aysa
II.	-az / -azi / -aza	-ame / -ami / -ama	-as / -asi / -asa
III.	-at / -ati / -ata	-ibhyām / -bhyāmi / -ibhyāma	-ibhyāś / -ibhyāśi / -ibhyāśa
IV.	- / -i / -a	-ibhyām / -ibhyāmi / -ibhyāma	- ibhyāś / -ibhyāśi / -ibhyāśa
V.	-xa / -xae / xaą	-axé / -axi / -axa	-esyas / -esyasi / -esyasa
VI.	-tar / -tari / -tara	-aet / -aeti / -aeta	-aus / -ausi / -ausa

Odmiana przymiotników przez przypadki

	l.pojedyńcza	l.podwójna	l.mnoga
I.	-ni	-nąrh	-nęri
II.	-ń	-naw	-new
III.	-īn	-nā	-né
IV.	-ni	-ną	-nę
V.	-nīs	-nīvr̄	-niya
VI.	-nīś	-nīf	-niya

Zaimki

Odmiana zaimków rzeczownych

Zaimkami rzeczownymi zastępuje się rzeczowniki. Zaimki te, podobnie jak rzeczowniki, odmieniają się przez przypadki.

Przypadek	Liczba pojedyncza					Liczba mnoga/podwójna
	1. os.	2. os.	3 os.			1. os.			2. os.	3 os.
			m	f	n	ink.	pod.	eks.
Mianownik	xé (ja)	mę (ty)	źa (on)	rha (ona)	qa (ono)	ṕef (my)	ṕur (my)	ṕi (my)	yôk (wy)	ta (oni)
Dopełniacz	xis (mnie)	mat (ciebie)	īse (jego/go)	ére (jej/niej)	que (jego/go/niego)	pers (nas)	pr̄os (nas)	pyas (nas)	yana (was)	ťaor (ich/nich)
Celownik	xān (mnie/mi)	mān (tobie/ci)	īsri (jemu/mu/niemu)	erhi (jej/niej)	quari (jemu/mu/niemu)	peŝar (nam)	pwar (nam)	pyar (nam)	yān (wam)	ťān (im/nim)
Biernik	xān (mnie/mię)	mān (ciebie/cię)	īsri (jego/go/niego)	erhi (ją/nią)	quari (je/nie)	peŝar (nas)	pwar (nas)	pyar (nas)	yān (was)	ťān (ich/nich)
Ablatyw	axôr (ode mnie)	amnę (od ciebie)	źva (od niego)	rhal (od niej)	ḱah (od tego)	ṕafar (od nas)	ṕūvar (od nas)	ṕiyar (od nas)	yah (od was)	tāsh (od nich)
Allatyw	xao (do mnie)	amnel (do ciebie)	źve (do niego)	rhas (do niej)	ḱeh ( do tego)	ṕarif (do nas)	ṕūvas (do nas)	ṕīray (do nas)	yokh (do was)	teosh (do nich)

Odmiana zaimków dzierżawczych

mój, twój, swój

Przypadek	Liczba pojedyncza			Liczba mnoga/podwójna
	m	f	n	m/f	n
Mianownik	kshûn (mój), mûn (twój), dzûn (swój)	kshayi (moja), mayi (twoja), dzyi (swoja)	kshoan (moje), moan (twoje), dzoan (swoje)	kshaji (moi), maji (twoi), daji (swoi)	ksho (moje), moh (twoje), doh (swoje)
Dopełniacz	kshyān (mojego), myān (twojego), dzyān (swojego)	kshyā (mojej), myā (twojej), dzyā (swojej)	kshyą (mojego), myą (twojego), dzyą (swojego)	kshij (moich), mij (twoich), dij (swoich)	kshijo (moich), mijo (twoich), dijo (swoich)
Celownik	ekshu (mojemu/moim), emnu (twojemu/twoim), edzu (swojemu/swoim)	ekshiw (mojej/moją), emniw (twojej/twoją/), edziw (swojej/swoją)	ekshor (mojemu/moim), emnor (twojemu/twoim), edzor (swojemu/swoim)	ekshae (moim/moimi/moich), emnae (twoim/twoimi/twoich), edae (swoim/swoimi/swoich)
Biernik	ekshed (mojego), emned (twojego), edzed (swojego)	ekshad (moją), emnad (twoją), edzad (swoją)	ekshod (moje), emnod (twoje), edzod (swoje)	ekshal (moich/moje), emnal (twoich/twoje), edal (swoich/swoje)
Ablatyw	kshir̄tū (od mojego), mir̄tū (od twojego), dzir̄tū (od swego)	kshar̄tū (od mojej), mar̄tū (od twojej), dzar̄tū (od swojej)	kshor̄tū (od mojego), mor̄tū (od twojego), dzor̄tū (od swojego)	kshisirh (od moich), misirh (od twoich), disirh (od swoich)
Allatyw	kshehi (do mojego), mehi (do twojego), dzehi (do swego)	kshaha (do mojej), maha (do twojej), dzaha (do swojej)	kshaho (do mojego), maho (do twojego), dzaho (do swojego)	kshaus (do moich), maus (do twoich), daus (do swoich)

Zaimki jego, jej, nasz, wasz, ich nie odmieniają się a ich forma pozostaje bez zmian.

• īse (jego)
• ére (jej)
• pęrędi (nasz)
• yadi (wasz)
• ťandi (ich)

Liczebniki

	Liczebnik główny	Liczebnik porządkowy		Liczebnik główny	Liczebnik porządkowy		Liczebnik główny	Liczebnik porządkowy
0	sūriya	sûriyas (zerowy, żaden)	10	déśat	déśashe déśasha déśasho	20	lawśat	lawśashe lawśasha lawśasho
1	ekhrir	ekhrase ekhrasa ekhraso	11	ekhrirdéśat	ekhrirdéśashe ekhrirdéśasha ekhrirdéśasho	21	ekhrirlawśat
2	lāwir	lāwase lāwasa lāwaso	12	lāwirdéśat	lāwirdéśashe lāwirdéśasha lāwirdéśasho	22	lāwirlawśat	lāwirlawśashe lāwirlawśasha lāwirlawśasho
3	azhir	azhûne azhûna azhûno	13	azhayodéśat	azhayodéśashe azhayodéśasha azhayodéśasho	23	azhayolawśat	azhayolawśashe azhayolawśasha azhayolawśasho
4	śniahir	śniahase śniahasa śniahaso	14	śniahirdéśat	śniahirdéśashe śniahirdéśasha śniahirdéśasho	24	śniahirlawśat	śniahirlawśashe śniahirlawśasha śniahirlawśasho
5	ghavir	ghavase ghavasa ghavaso	15	ghavirdéśat	ghavirdésashe ghavirdésasha ghavirdésasho	30	azhośat	azhośashe azhośasha azhośasho
6	wéshir	wéane wéana wéano	16	wéshirdéśat	wéshirdéśashe wéshirdéśasha wéshirdéśasho	33	azhayoazhośat	azhayoazhośashe azhayoazhośasha azhayoazhośasho
7	swāhir	swāhase swāhasa swāhaso	17	swāhirdéśat	swāhirdéśashe swāhirdéśasha swāhirdéśasho	100	zéd	zédase zédasa zédaso
8	jyotir	jyotase jyotasa jyotaso	18	jyotirdéśat	jyotirdéśashe jyotirdéśasha jyotirdéśasho	1000	dwiźyat	dwiźyase dwiźyasa dwiźyaso
9	ir̄ir	ir̄ŝe ir̄ŝa ir̄ŝo	19	ir̄irdéśat	ir̄irdéśashe ir̄irdéśasha ir̄irdéśasho	1000000	chądi	chądase chądasa chądaso

Jak łatwo się domyślić, liczebniki porządkowe zakończone na -e, -a i -o, odpowiadają kolejno za rodzaj męski, żeński i nijaki.

Tryby

Ajdyniriański posiada 4 tryby: orzekający, rozkazujący, przypuszczający, życzący. Dodatkowo, w ayńadhańskim i staro-ajdyniriańskim istniał piąty tryb - nieświadka, lecz zanikł on na przestrzeni wieków.

Tryb orzekający

Tryb orzekający wyraża obiektywny, neutralny stosunek mówiącego do wypowiadanej treści. Składa się na niego zwykła odmiana przez osoby. Podstawowy tryb.

Tryb rozkazujący

Tryb rozkazujący wyraża rozkaz, życzenie lub prośbę. Tworzy się go identycznie dla wszystkich osób, poprzez usunięcie z bezokolicznika końcówki -e i zamienienie jej na -o.

Osoba	Końcówka	Przykład
Wszystkie osoby	-o	mifne - mifno (jeść ---> jedź!) dhāyarte - dhāyarto (podbijać --> podbijaj!) rahete - raheto (żyć --> żyj!)

W przypadku zdania rozkazującego przed czasownikiem zazwyczaj wstawia się jeszcze osobę, która jest z reguły pomijana w zdaniach twierdzących, chociaż nie jest to konieczne. Gdy osoba jest obecna można to przetłumaczyć jako konkretny rozkaz do konkretnej osoby, gdy jej natomiast nie ma jest to raczej rozkaz ogólny.

Mę mifno! Mę dhāyarto! Mę raheto! - Jedź! Podbijaj! Żyj!
Mifno! Dhāyarto! Raheto! - Jeść! Podbijać! Żyć!

Tryb przypuszczający

Tryb przypuszczający wyraża niepewność, warunkowość lub wyrażone pośrednio życzenie. Tworzy się go, poprzez dodanie do bezokolicznika odpowiedniej końcówki.

Osoba	Końcówka	Przykład
xé	-arin	mifnearin (jadłbym) dhāyartearin (podbijałbym) rahetearin (żyłbym)
mę	-étin	mifnétin (jadłbyś) dhāyartétin (podbijałbyś) rahetétin (żyłbyś)
źa/rha/qa	-tyan	mifntyan (jadłby/jadłaby/jadłoby) dhāyartyan (podbijałby/podbijałaby/podbijałoby)* rahetyan (żyłby/żyłaby/żyłoby)*
ṕef/ṕur/ṕi	-zhin	mifnezhin (jedlibyśmy) dhāyartezhin (podbijalibyśmy) rahetezhin (żylibyśmy)
yôk	-elin	mifnelin (jedlibyście) dhāyartelin (podbijalibyście) rahetelin (żylibyście)
ta	-vin	mifnevin (jedliby) dhāyartevin (podbijaliby) rahetevin (żyliby)
obwiatyw	-ŝin	mifneŝin dhāyarteŝin raheteŝin

• tutaj, tak samo jak w normalnej odmianie, gdy w czasowniku regularnym przed końcowym e stoi t, ť, d lub dh, nie dubluje się tego dodając kolejne t tylko od razu dodaje -yan.

Tryb życzący

Tryb życzący wyraża życzenie, nadzieję lub możliwość. Tutaj również dochodzi odpowiednia odmiana. Ten tryb odpowiada mniej więcej polskiej konstrukcji "oby coś".

Osoba	Końcówka	Przykład
xé	-arya	mifnearya (obym jadł) dhāyartearya (obym podbijał) rahetearya (obym żył)
mę	-étrya	mifnétrya (obyś jadł) dhāyartétrya (obyś podbijał) rahetétrya (obyś żył)
źa	-arti	mifnarti (oby jadł) dhāyartarti (oby podbijał) rahetarti (oby żył)
rha	-arta	mifnarta (oby jadła) dhāyartarta (oby podbijała) rahetarta (oby żyła)
qa	-arto	mifnarto (oby jadło) dhāyartarto (oby podbijało) rahetarto (oby żyło)
ṕef	-zef	mifnezef (obyśmy jedli) dhāyartezef (obyśmy podbijali) rahetezef (obyśmy żyli)
ṕur	-zūr	mifnezūr (obyśmy jedli) dhāyartezūr (obyśmy podbijali) rahetezūr (obyśmy żyli)
ṕi	-zish	mifnezish (obyśmy jedli) dhāyartezish (obyśmy podbijali) rahetezish (obyśmy żyli)
yôk	-elon	mifnelon (obyście jedli) dhāyartelon (obyście podbijali) rahetelon (obyście żyli)
ta	-rava	mifnerava (oby jedli) dhāyarterava (oby podbijali) raheterava (oby żyli)
obwiatyw	-ŝap	mifneŝap dhāyarteŝap raheteŝap

Czasy

Istnieją 3 czasy - teraźniejszy, przeszły i przyszły. Zarówno czas przeszły jak i przyszły tworzy się podobnie, w regularnym bezokoliczniku w miejsce -e należy dodać najpierw zrostek odpowiadający za czas, a następnie taki odpowiadający za odmianę przez osoby.

Czas teraźniejszy

Tworzony przez zwykłą odmianę czasownika przez osoby.

Czas przeszły

W czasie przeszłym zrostek wskazujący czas to -ôsh-. Wyjątkiem jest tu obwiatyw, gdzie zamiast -ôsh- pojawia się jedynie końcówka -ôssi.

Osoba	Końcówka	Przykład
xé	-war	mifnôshwar - jadłem qatôshwar - lubiłem*
mę	-aot	mifnôshaot - jadłeś qatôshaot - lubiłeś
źa	-ti	mifnôshti - jadł qatôshti - lubił
rha	-ta	mifnôshta - jadła qatôshta - lubiła
qa	-to	mifnôshto - jadło qatôshto - lubiło
ṕef	-aeź	mifnôshaeź - jedliśmy qatôshaeź - lubiliśmy
ṕur	-aezh	mifnôshaezh - jedliśmy qatôshaezh - lubiliśmy
ṕi	-aeźi	mifnôshaeźi - jedliśmy qatôshaeźi - lubiliśmy
yôk	-é	mifnôshé - jedliście qatôshé - lubiliście
ta	-ir̄ą	mifnôshir̄ą - jedli qatôshir̄ą - lubili
obwiatyw	-ôssi	mifnôssi qatôssi

• jeśli w bezokoliczniku przed -e stoi ť, ḱ, lub ṕ to po dodaniu -ôsh- tracą one swoją ejektywność (np w qaťe - lubić)

Czas przyszły

W czasie przyszłym zrostek to -āśt-. Podobnie jak w czasie przeszłym, obwiatyw poprzez dodanie samej końcówki -āŝef.

Osoba	Końcówka	Przykład
xé	-ir	mifnāśtir - będę jadł qatāśtir - będę lubił
mę	-aodh	mifnāśtaodh - będziesz jadł qatāśtaodh - będziesz lubił
źa	-'i*	mifnāśťi - będzie jadł qatāśťi - będzie lubił
rha	-'a*	mifnāśťa - będzie jadła qatāśťa - będzie lubiła
qa	-'o*	mifnāśťo - będzie jadło qatāśťo - będzie lubiło
ṕef	-eos	mifnāśteos - będziemy jedli qatāśteos - będziemy lubili
ṕur	-eosh	mifnāśteosh - będziemy jedli qatāśteosh - będziemy lubili
ṕi	-eosi	mifnāśteosi - będziemy jedli qatāśteosi - będziemy lubili
yôk	-é	mifnāśté - będziecie jedli qatāśté - będziecie lubili
ta	-eą	mifnāśteą - będą jedli qatāśteą - będą lubili
obwiatyw	-āŝef	mifnāŝef qatāŝef

• w 3 os. liczby pojedyńczej natomiast t dostaje ejektywność