Język armorycki: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „{{język | kolor = #008080 | nazwa = Język armorycki | nazwa własna = Lenfe aermourcine | alfabet u = Łacińskie | typologia u = Fleksyjny<br/>VSO | faktycznie = ...”) |
|||
(Nie pokazano 28 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 15: | Linia 15: | ||
| klasyfikacja = j. indoeuropejskie | | klasyfikacja = j. indoeuropejskie | ||
*j. romańskie | *j. romańskie | ||
− | **'''j. | + | **'''j. armorycki''' |
| tekst jaki = | | tekst jaki = | ||
| tekst u = | | tekst u = | ||
Linia 21: | Linia 21: | ||
{{słownik}} | {{słownik}} | ||
'''Język armorycki''' - język używany przez Armoryków zamieszkujących [[Adnata|Adnatę]]. | '''Język armorycki''' - język używany przez Armoryków zamieszkujących [[Adnata|Adnatę]]. | ||
+ | |||
+ | = Zapis = | ||
+ | {| cellspacing="10" style="text-align: center;" | ||
+ | |- style="font-size: 1.5em;" | ||
+ | |A a||Ae ae||Au au||B b||C c||CC cc||Ch ch||D d||Dh dh||E e | ||
+ | |- | ||
+ | |[a]||[aə]~[æ]||[aʊ]||[b]||[k]||[x]||[ʃ]||[d]||[ð]||[e]~[ə] | ||
+ | |- style="font-size: 1.5em;" | ||
+ | |Eu eu||É é||F f||G g||GG gg||Gn gn||H h||I i||J j||K k | ||
+ | |- | ||
+ | |[eʊ]~[œ]||[ɛ]||[f]||[g]||[ɣ]||[ɲ]||[h], [x], ∅||[i], [j]||[ʒ]||[k] | ||
+ | |- style="font-size: 1.5em;" | ||
+ | |L l||LL ll||M m||N n||O o||Ou ou||Ô ô||Œ œ||P p||Q q | ||
+ | |- | ||
+ | |[l]||[ʎ]||[m]||[n]||[o]||[u]||[ɔ]||[œ]||[p]||[kf] | ||
+ | |- style="font-size: 1.5em;" | ||
+ | |R r||S s||SS ss||T t||Th th||U u||Ui ui||V v||W w||X x | ||
+ | |- | ||
+ | |[r]||[s], [z]||[s]||[t]||[θ]||[u]||[y]||[v]||[v]||[ks], [gz] | ||
+ | |- style="font-size: 1.5em;" | ||
+ | |Y y||Z z | ||
+ | |- | ||
+ | |[j], [i], [y]||[z] | ||
+ | |} | ||
+ | Dwuznaki ''ae'' i ''eu'' w zależności od dialektu mogą być wymawiane jako jedna samogłoska, lub jako dyftongi. Znaki ''h'', ''k'', ''q'', ''w'' i ''x'' występują jedynie w zapożyczeniach. | ||
= Zmiany fonetyczne = | = Zmiany fonetyczne = | ||
Linia 52: | Linia 77: | ||
*upadek nieakcentowanych (nie w wygłosie) | *upadek nieakcentowanych (nie w wygłosie) | ||
*jC > jC' | *jC > jC' | ||
− | *ssj, ss' > ʃ | + | *ssj, ss', js' > ʃ |
*II dyftongizacja (w otwartej sylabie, nie przed palatalizowaną): | *II dyftongizacja (w otwartej sylabie, nie przed palatalizowaną): | ||
**e > ei > oi | **e > ei > oi | ||
Linia 76: | Linia 101: | ||
*ka-, ga- > ʃa, ʒa | *ka-, ga- > ʃa, ʒa | ||
*CC > C (zwarte) | *CC > C (zwarte) | ||
− | *sc > ʃ | + | *sc, sx > ʃ |
*dz > z | *dz > z | ||
*wypadnięcie nieakcentowanego ɛ, e (nieregularne, czasem zachowane, jeżeli powstaje trudna zbitka, czasem to zbitka jest uproszczana). | *wypadnięcie nieakcentowanego ɛ, e (nieregularne, czasem zachowane, jeżeli powstaje trudna zbitka, czasem to zbitka jest uproszczana). | ||
*wypadnięcie -s | *wypadnięcie -s | ||
− | |||
*p, b, t, d, k, g V_SC > 0 | *p, b, t, d, k, g V_SC > 0 | ||
*-i, -u, -a > -ə [e] | *-i, -u, -a > -ə [e] | ||
Linia 86: | Linia 110: | ||
*C' > C (za wyjątkiem /ʎ/, /ɲ/) | *C' > C (za wyjątkiem /ʎ/, /ɲ/) | ||
*oi > oe [œ] | *oi > oe [œ] | ||
+ | |||
+ | = Gramatyka = | ||
+ | |||
+ | == Zaimki == | ||
+ | === Zaimki osobowe === | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !rowspan=2|Cas. | ||
+ | !colspan=2|Sg | ||
+ | !colspan=2|Pl | ||
+ | !rowspan=2|Zwrotny | ||
+ | |- | ||
+ | !1. | ||
+ | !2. | ||
+ | !1. | ||
+ | !2. | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | zœo | ||
+ | | tui | ||
+ | | nou | ||
+ | | vou | ||
+ | | | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | mieye | ||
+ | | tuye | ||
+ | | neuthro | ||
+ | | véthro | ||
+ | | soye | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | mi | ||
+ | | tœf | ||
+ | | nove | ||
+ | | vove | ||
+ | | sœf | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2|Acc. | ||
+ | | mœ | ||
+ | | tœ | ||
+ | | nou | ||
+ | | vou | ||
+ | | sœ | ||
+ | |- | ||
+ | | mie | ||
+ | | tie | ||
+ | | ne | ||
+ | | ve | ||
+ | | se | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | mi | ||
+ | | tœf | ||
+ | | nove | ||
+ | | vove | ||
+ | | sœf | ||
+ | |- | ||
+ | !Poss. | ||
+ | | mie | ||
+ | | tou | ||
+ | | nothér | ||
+ | | véthér | ||
+ | | sou | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+Odmiana III osoby | ||
+ | !rowspan=2|Cas. | ||
+ | !colspan=3|Sg | ||
+ | !rowspan=2|Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !m | ||
+ | !f | ||
+ | !n | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | œll | ||
+ | | œlle | ||
+ | | œllod | ||
+ | | elle | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | |colspan=3|ello | ||
+ | | oyor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | |colspan=3| elle | ||
+ | | ellef | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2|Acc. | ||
+ | | elle | ||
+ | | œlle | ||
+ | | œllod | ||
+ | | œllo | ||
+ | |- | ||
+ | | '(e)l | ||
+ | | 'le | ||
+ | | 'de | ||
+ | | 'lo | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | œllo | ||
+ | | œlle | ||
+ | | œllo | ||
+ | | ellef | ||
+ | |- | ||
+ | !Poss. | ||
+ | | ellér | ||
+ | | œllér | ||
+ | | œllér | ||
+ | | œllour | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | === Zaimki wskazujące === | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+Odmiana "e" ''ten'' | ||
+ | !rowspan=2|Cas. | ||
+ | !colspan=3|Sg | ||
+ | !rowspan=2|Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !m | ||
+ | !f | ||
+ | !n | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | e | ||
+ | | zœe | ||
+ | | ed | ||
+ | | zee | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | |colspan=3|zeo | ||
+ | | zœor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | |colspan=3| zee | ||
+ | | zeef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | zœo | ||
+ | | zœe | ||
+ | | ed | ||
+ | | zœo | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | zœo | ||
+ | | zœe | ||
+ | | zœo | ||
+ | | zeef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | e | ||
+ | | zœe | ||
+ | | ed | ||
+ | | zee | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Rodzajnik == | ||
+ | W języku armoryckim występuje jedynie rodzajnik nieokreślony. Częstym zjawiskiem jest ściąganie się przyimka i rodzajnika. | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !rowspan=2|Cas. | ||
+ | !colspan=3|Sg | ||
+ | !rowspan=2|Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !m | ||
+ | !f | ||
+ | !n | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2|Nom. | ||
+ | |un | ||
+ | |ne | ||
+ | |une | ||
+ | |ugne | ||
+ | |- | ||
+ | |n' | ||
+ | |n' | ||
+ | |n' | ||
+ | |gn' | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | |colspan=3|ugne | ||
+ | |unour | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | |colspan=3|ugne | ||
+ | |ugne | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2|Acc. | ||
+ | |uno | ||
+ | |ne | ||
+ | |uno | ||
+ | |ugne | ||
+ | |- | ||
+ | |n' | ||
+ | |n' | ||
+ | |n' | ||
+ | |n' | ||
+ | |- | ||
+ | !Abl. | ||
+ | |uno | ||
+ | |une | ||
+ | |uno | ||
+ | |ugne | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Rzeczownik == | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Tablica Deklinacyjna | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=2 colspan=2|Cas. | ||
+ | !I | ||
+ | !colspan=2|II | ||
+ | !colspan=3|III | ||
+ | !colspan=2|IV | ||
+ | !V | ||
+ | |- | ||
+ | !f | ||
+ | !m | ||
+ | !n | ||
+ | !m | ||
+ | !f | ||
+ | !n | ||
+ | !m | ||
+ | !n | ||
+ | !f | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6|Sg | ||
+ | !Nom. | ||
+ | |rowspan=3| -e | ||
+ | | -∅, -e | ||
+ | | -o, -e | ||
+ | | -∅ | ||
+ | | -e | ||
+ | | -∅ | ||
+ | | -∅ | ||
+ | | -e | ||
+ | |rowspan=3| -e | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | |colspan=2| e | ||
+ | |colspan=3| e | ||
+ | |colspan=2| e | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | |colspan=2| o | ||
+ | |colspan=3| ∅ | ||
+ | | o | ||
+ | | e | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | |rowspan=2| ∅ | ||
+ | |colspan=2|o | ||
+ | |colspan=3 rowspan=2| e | ||
+ | |colspan=2 rowspan=2| oy | ||
+ | | ey | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | |colspan=2| e | ||
+ | | e | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | ∅ | ||
+ | |colspan=2| e | ||
+ | |colspan=3| e | ||
+ | | e | ||
+ | | e | ||
+ | | ey | ||
+ | |- | ||
+ | !rowspan=6|Pl | ||
+ | !Nom. | ||
+ | |rowspan=3| -∅ | ||
+ | |rowspan=3 colspan=2| -e | ||
+ | |rowspan=3 colspan=3| -e | ||
+ | |rowspan=3 colspan=2| -fe | ||
+ | |rowspan=3| -e | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | |rowspan=2| ef | ||
+ | |rowspan=2 colspan=2| ef | ||
+ | |rowspan=2 colspan=3| ef | ||
+ | |rowspan=2 colspan=2| fef | ||
+ | |rowspan=2| œf | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | aer | ||
+ | |colspan=2| or | ||
+ | |colspan=3| o | ||
+ | |colspan=2| fou | ||
+ | | œr | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja I | ||
+ | <br>acfe "woda" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | acfe | ||
+ | | acf | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | acf | ||
+ | | acfaer | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | acf | ||
+ | | acfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | acfe | ||
+ | | acf | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | acf | ||
+ | | acfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | acfe | ||
+ | | acf | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja II<br> | ||
+ | deumen "pan" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | deumen | ||
+ | | deumne | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | deumne | ||
+ | | deumnor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | deumno | ||
+ | | deumnef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | deumno | ||
+ | | deumne | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | deumne | ||
+ | | deumnef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | deumne | ||
+ | | deumne | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja II<br> | ||
+ | fille "syn" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | fille | ||
+ | | fille | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | fille | ||
+ | | fillor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | fillo | ||
+ | | fillef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | fillo | ||
+ | | fille | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | fille | ||
+ | | fillef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | fille | ||
+ | | fille | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja II | ||
+ | <br>bielo "wojna" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | bielo | ||
+ | | biele | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | biele | ||
+ | | bielor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | bielo | ||
+ | | bielef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | bielo | ||
+ | | biele | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | biele | ||
+ | | bielef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | biele | ||
+ | | biele | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja II | ||
+ | <br>eusello "pomoc" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | eusello | ||
+ | | euselle | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | eusello | ||
+ | | eusellor | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | eusello | ||
+ | | eusellef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | euselle | ||
+ | | euselle | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | euselle | ||
+ | | eusellef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | eusello | ||
+ | | euselle | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja III | ||
+ | <br>doy "dowódca" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | doy | ||
+ | | douge | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | douge | ||
+ | | dougo | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | douge | ||
+ | | dougef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | doug | ||
+ | | douge | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | douge | ||
+ | | dougef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | douge | ||
+ | | douge | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja IV | ||
+ | <br>pôeth "port" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | pôeth | ||
+ | | pôethfe | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | pôethe | ||
+ | | pôethfou | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | pôethoy | ||
+ | | pôethfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | pôetho | ||
+ | | pôethfe | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | pôethoy | ||
+ | | pôethfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | pôeth | ||
+ | | pôethfe | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja IV | ||
+ | <br>côrne "róg" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | côrne | ||
+ | | côrnfe | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | côrne | ||
+ | | côrnfou | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | côrnoy | ||
+ | | côrnfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | côrne | ||
+ | | côrnfe | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | côrnoy | ||
+ | | côrnfef | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | côrne | ||
+ | | côrnfe | ||
+ | |} | ||
+ | | | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | |+ Deklinacja V | ||
+ | <br>dye "dzień" | ||
+ | !Cas. | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !Nom. | ||
+ | | dye | ||
+ | | dye | ||
+ | |- | ||
+ | !Gen. | ||
+ | | dyey | ||
+ | | dyœr | ||
+ | |- | ||
+ | !Dat. | ||
+ | | dyey | ||
+ | | dyœf | ||
+ | |- | ||
+ | !Acc. | ||
+ | | dye | ||
+ | | dye | ||
+ | |- | ||
+ | !Loc. | ||
+ | | dye | ||
+ | | dyœf | ||
+ | |- | ||
+ | !Voc. | ||
+ | | dye | ||
+ | | dye | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | == Czasownik == | ||
+ | Wszystkie łacińskie koniugacje zachowały się we współczesnym języku armoryckim. | ||
+ | |||
+ | === Bezokolicznik === | ||
+ | W j. armoryckim bezokolicznik przyjmuje końcówki: | ||
+ | *-'''aer''' dla I koniugacji, np. ''aemaer'' "kochać" | ||
+ | *-'''œr''' dla II koniugacji, np. ''aevœr'' "mieć" | ||
+ | *-'''œr''' dla III koniugacji, np. ''lieyœr'' "czytać" | ||
+ | *-'''ir''' dla IV koniugacji, np. ''audhir'' "słyszeć" | ||
+ | |||
+ | === Imiesłów czynny === | ||
+ | W j. armoryckim imiesłów czynny przyjmuje końcówki: | ||
+ | *-'''as''', dla I koniugacji, np. ''aemas'' "kochający" | ||
+ | *-'''es''' dla II koniugacji, np. ''aeves'' "posiadający" | ||
+ | *-'''os''' dla III koniugacji, np. ''lieyos'' "czytający" | ||
+ | *-'''(y)os''' dla IV koniugacji, np. ''audhyos'' "słyszący" | ||
+ | Odmieniają się one jak standardowe przymiotniki I deklinacji. Jedynym wyjątkiem jest rozszerzenie tematu o -''nd''-, np. ''aemas'' "kochający", ale ''aemande'' "kochająca. | ||
+ | |||
+ | === Czas teraźniejszy prosty === | ||
+ | Opisuje on zdarzenia mające miejsce w teraźniejszości. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | PRS | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" style="text-align:center" | ||
+ | !rowspan=2|Pers. | ||
+ | !colspan=2|I | ||
+ | !colspan=2|II | ||
+ | !colspan=2|III | ||
+ | !colspan=2|IV | ||
+ | |- | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | !Sg | ||
+ | !Pl | ||
+ | |- | ||
+ | !1. | ||
+ | | -∅ | ||
+ | | aem | ||
+ | | e | ||
+ | | œm | ||
+ | | -∅ | ||
+ | | em | ||
+ | | e | ||
+ | | im | ||
+ | |- | ||
+ | !2. | ||
+ | | th | ||
+ | | aet | ||
+ | | th | ||
+ | | œt | ||
+ | | th | ||
+ | | et | ||
+ | | th | ||
+ | | it | ||
+ | |- | ||
+ | !3. | ||
+ | | at | ||
+ | | an | ||
+ | | t | ||
+ | | en | ||
+ | | t | ||
+ | | ont | ||
+ | | t | ||
+ | | yon | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | W formie 2. i 3. osoby liczby pojedynczej, gdzie występująca końcówka nie zawiera samogłoski, czasami, przy obecności trudnych do wymówienia zbitek, zostaje dodana samogłoska ''é''. | ||
+ | |||
+ | === Czas teraźniejszy złożony === | ||
+ | Opisuje prawdy ogólne, zdarzenia powtarzalne. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-PRS + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Czas przeszły niedokonany === | ||
+ | Opisuje: | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, które nie zostały zakończone; | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, których trwanie było rozciągnięte w czasie; | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, na tle których dochodziło do innych wydarzeń. | ||
+ | <br> | ||
+ | IMP | ||
+ | |||
+ | === Czas przeszły dokonany prosty === | ||
+ | Opisuje: | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, które zostały zakończone | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, które wydarzyły się tylko raz | ||
+ | *zdarzenia przeszłe, które miały miejsce kolejno po sobie | ||
+ | <br> | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | PERF | ||
+ | |||
+ | === Czas przeszły niedokonany złożony === | ||
+ | Opisuje powtarzalne zdarzenia przeszłe, dawne zwyczaje. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-IMP + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Czas przeszły dokonany złożony === | ||
+ | Opisuje wykonane czynności, w wyniku których doszło do zmiany stanu. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-PERF + IMIESŁÓW PRZESZŁY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Czas zaprzeszły niedokonany === | ||
+ | Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym, przy czym, posiadające rozciągnięty w czasie charakter. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-PPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Czas zaprzeszły dokonany === | ||
+ | Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | PPERF | ||
+ | |||
+ | === Czas przyszły niedokonany === | ||
+ | Opisuje: | ||
+ | *zdarzenia przyszłe, które nie mają ograniczonego czasu trwania; | ||
+ | *zdarzenia przyszłe, których zaistnienie nie jest pewne; | ||
+ | *plany przyszłych działań; | ||
+ | *chęci przyszłych działań. | ||
+ | <br> | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-FUT + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Czas przyszły dokonany === | ||
+ | Opisuje zdarzenia przyszłe, które maja mieć jednokrotny charakter lub których prawdopodobieństwo wydarzenia się jest uznawane za pewne. | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-FUTPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | === Tryb łączący prosty === | ||
+ | Za jego pomocą wyraża się: | ||
+ | *rozkazy wobec osób starszych, a także nieznanych i wyżej postawionych; | ||
+ | *używany w zdaniach podrzędnych; | ||
+ | *używany w mowie zależnej. | ||
+ | <br> | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | SUB | ||
+ | |||
+ | === Czas łączący złożony === | ||
+ | Za jego pomocą wyraża się chęci, życzenia, a także możliwe zdarzenia. Używany też jest w zdaniach warunkowych. | ||
+ | <br> | ||
+ | Konstrukcja:<br> | ||
+ | BYĆ-SUB + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY | ||
+ | |||
+ | = Leksyka = | ||
+ | == Kalendarz == | ||
+ | === Nazwy miesięcy === | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | ! Miesiąc | ||
+ | ! Armorycki | ||
+ | |- | ||
+ | ! Styczeń | ||
+ | | Zanoarie | ||
+ | |- | ||
+ | ! Luty | ||
+ | | Févroarie | ||
+ | |- | ||
+ | ! Marzec | ||
+ | | Marthe | ||
+ | |- | ||
+ | ! Kwiecień | ||
+ | | Abrile | ||
+ | |- | ||
+ | ! Maj | ||
+ | | Maeye | ||
+ | |- | ||
+ | ! Czerwiec | ||
+ | | Zuigne | ||
+ | |- | ||
+ | ! Lipiec | ||
+ | | Cfintile | ||
+ | |- | ||
+ | ! Sierpień | ||
+ | | Séchile | ||
+ | |- | ||
+ | ! Wrzesień | ||
+ | | Séténvrée | ||
+ | |- | ||
+ | ! Październik | ||
+ | | Ôdhovrée | ||
+ | |- | ||
+ | ! Listopad | ||
+ | | Neumvrée | ||
+ | |- | ||
+ | ! Grudzień | ||
+ | | Dhœmvrée | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | === Dni tygodnia === | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | !colspan=2| Dzień tygodnia | ||
+ | ! Forma dzierżawcza | ||
+ | |- | ||
+ | ! Poniedziałek | ||
+ | | Lunée | ||
+ | | lunaere | ||
+ | |- | ||
+ | ! Wtorek | ||
+ | | Maetée | ||
+ | | maethaere | ||
+ | |- | ||
+ | ! Środa | ||
+ | | Méycre | ||
+ | | méycriaele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Czwartek | ||
+ | | Zeuve | ||
+ | | zôviéle | ||
+ | |- | ||
+ | ! Piątek | ||
+ | | Viœnre | ||
+ | | viœnriaele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Sobota | ||
+ | | Sadoyne | ||
+ | | sadoynaele | ||
+ | |- | ||
+ | ! Niedziela | ||
+ | | Soulée | ||
+ | | soulére | ||
+ | |} | ||
[[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]] | [[Kategoria:Użytkownik:Henryk Pruthenia]][[Kategoria:Adnata]] |
Wersja z 22:34, 22 lip 2019
Język armorycki Lenfe aermourcine | |
---|---|
Sposoby zapisu: | Łacińskie |
Typologia: | Fleksyjny VSO |
Faktycznie | |
Utworzenie: | Henryk Pruthenia w 2018 |
W Adnacie | |
Używany w : | brak |
Klasyfikacja: | j. indoeuropejskie
|
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Język armorycki - język używany przez Armoryków zamieszkujących Adnatę.
Zapis
A a | Ae ae | Au au | B b | C c | CC cc | Ch ch | D d | Dh dh | E e |
[a] | [aə]~[æ] | [aʊ] | [b] | [k] | [x] | [ʃ] | [d] | [ð] | [e]~[ə] |
Eu eu | É é | F f | G g | GG gg | Gn gn | H h | I i | J j | K k |
[eʊ]~[œ] | [ɛ] | [f] | [g] | [ɣ] | [ɲ] | [h], [x], ∅ | [i], [j] | [ʒ] | [k] |
L l | LL ll | M m | N n | O o | Ou ou | Ô ô | Œ œ | P p | Q q |
[l] | [ʎ] | [m] | [n] | [o] | [u] | [ɔ] | [œ] | [p] | [kf] |
R r | S s | SS ss | T t | Th th | U u | Ui ui | V v | W w | X x |
[r] | [s], [z] | [s] | [t] | [θ] | [u] | [y] | [v] | [v] | [ks], [gz] |
Y y | Z z | ||||||||
[j], [i], [y] | [z] |
Dwuznaki ae i eu w zależności od dialektu mogą być wymawiane jako jedna samogłoska, lub jako dyftongi. Znaki h, k, q, w i x występują jedynie w zapożyczeniach.
Zmiany fonetyczne
- iV, eV > jV
- a, ā > a
- e, ae > ɛ
- ē, oe > e
- i, y > ɪ > e
- ī, ȳ > i
- o > ɔ
- ō > o
- u > ʊ > o
- ū > u
- au > au
- -m > -0
- h > 0
- ns > s
- VrsV > ss
- LvV > LbV
- -er, -or > -re, -ro
- kj, gj > k', g' ?
- kt, ks > jt, js
- I dyfotngizajca (w akcentowanych sylabach otwartych i przed zmiękczonymi i Cj:
- ɛ > ie
- ɔ > uo > eu (reinterpretacja w nagłosie uo > vo)
- Lenicja (V_V, w wygłosie, przed /r/)
- b, d, g > v, ð, ɣ
- p, t, k > b, d, g
- gn, ng > ɲ
- kl, gl > ʎ
- upadek nieakcentowanych (nie w wygłosie)
- jC > jC'
- ssj, ss', js' > ʃ
- II dyftongizacja (w otwartej sylabie, nie przed palatalizowaną):
- e > ei > oi
- o > ou
- a > ae
- u > ue > ui
- ɣ_ > 0
- -Cs > -Cθ
- f, p, k > 0 (przed wygłosowym s, t, θ)
- p, t, k, g > f, θ, x, ɣ (R_V, Z_V, S_)
- VlC, VrC > VwC, VeC (przed zwartymi)
- p', b', m' VV > pʃ, bʒ, ɲʒ
- 'a > ɛ
- a (po nieakcentowanej, w sylabie otwartej) > ɛ (za wyjątkiem wygłosu)
- u > ɛ (w sylabie akcentowanej zamkniętej przed miękką)
- Cj > CC' (zwarte)
- akcent na pierwszą sylabę
- depalatalizacja spółgłosek w sylabach nieakcentowanych
- ttj, tt', ddj, dd' > th', dh'
- VsC, VɣC, > VC
- k', g', j- > ʃ, ʒ, dz-
- ɣ', x' > dʒ, tʃ > j, s
- ka-, ga- > ʃa, ʒa
- CC > C (zwarte)
- sc, sx > ʃ
- dz > z
- wypadnięcie nieakcentowanego ɛ, e (nieregularne, czasem zachowane, jeżeli powstaje trudna zbitka, czasem to zbitka jest uproszczana).
- wypadnięcie -s
- p, b, t, d, k, g V_SC > 0
- -i, -u, -a > -ə [e]
- -v, -dh, -ɣ, -z > -f [f], -dh [th], -x [gg], -z [ss]
- C' > C (za wyjątkiem /ʎ/, /ɲ/)
- oi > oe [œ]
Gramatyka
Zaimki
Zaimki osobowe
Cas. | Sg | Pl | Zwrotny | ||
---|---|---|---|---|---|
1. | 2. | 1. | 2. | ||
Nom. | zœo | tui | nou | vou | |
Gen. | mieye | tuye | neuthro | véthro | soye |
Dat. | mi | tœf | nove | vove | sœf |
Acc. | mœ | tœ | nou | vou | sœ |
mie | tie | ne | ve | se | |
Loc. | mi | tœf | nove | vove | sœf |
Poss. | mie | tou | nothér | véthér | sou |
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | œll | œlle | œllod | elle |
Gen. | ello | oyor | ||
Dat. | elle | ellef | ||
Acc. | elle | œlle | œllod | œllo |
'(e)l | 'le | 'de | 'lo | |
Loc. | œllo | œlle | œllo | ellef |
Poss. | ellér | œllér | œllér | œllour |
Zaimki wskazujące
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | e | zœe | ed | zee |
Gen. | zeo | zœor | ||
Dat. | zee | zeef | ||
Acc. | zœo | zœe | ed | zœo |
Loc. | zœo | zœe | zœo | zeef |
Voc. | e | zœe | ed | zee |
Rodzajnik
W języku armoryckim występuje jedynie rodzajnik nieokreślony. Częstym zjawiskiem jest ściąganie się przyimka i rodzajnika.
Cas. | Sg | Pl | ||
---|---|---|---|---|
m | f | n | ||
Nom. | un | ne | une | ugne |
n' | n' | n' | gn' | |
Gen. | ugne | unour | ||
Dat. | ugne | ugne | ||
Acc. | uno | ne | uno | ugne |
n' | n' | n' | n' | |
Abl. | uno | une | uno | ugne |
Rzeczownik
Cas. | I | II | III | IV | V | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
f | m | n | m | f | n | m | n | f | ||
Sg | Nom. | -e | -∅, -e | -o, -e | -∅ | -e | -∅ | -∅ | -e | -e |
Voc. | e | e | e | |||||||
Acc. | o | ∅ | o | e | ||||||
Dat. | ∅ | o | e | oy | ey | |||||
Loc. | e | e | ||||||||
Gen. | ∅ | e | e | e | e | ey | ||||
Pl | Nom. | -∅ | -e | -e | -fe | -e | ||||
Voc. | ||||||||||
Acc. | ||||||||||
Dat. | ef | ef | ef | fef | œf | |||||
Loc. | ||||||||||
Gen. | aer | or | o | fou | œr |
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | acfe | acf |
Gen. | acf | acfaer |
Dat. | acf | acfef |
Acc. | acfe | acf |
Loc. | acf | acfef |
Voc. | acfe | acf |
|
|
|
|
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | doy | douge |
Gen. | douge | dougo |
Dat. | douge | dougef |
Acc. | doug | douge |
Loc. | douge | dougef |
Voc. | douge | douge |
|
|
Cas. | Sg | Pl |
---|---|---|
Nom. | dye | dye |
Gen. | dyey | dyœr |
Dat. | dyey | dyœf |
Acc. | dye | dye |
Loc. | dye | dyœf |
Voc. | dye | dye |
Czasownik
Wszystkie łacińskie koniugacje zachowały się we współczesnym języku armoryckim.
Bezokolicznik
W j. armoryckim bezokolicznik przyjmuje końcówki:
- -aer dla I koniugacji, np. aemaer "kochać"
- -œr dla II koniugacji, np. aevœr "mieć"
- -œr dla III koniugacji, np. lieyœr "czytać"
- -ir dla IV koniugacji, np. audhir "słyszeć"
Imiesłów czynny
W j. armoryckim imiesłów czynny przyjmuje końcówki:
- -as, dla I koniugacji, np. aemas "kochający"
- -es dla II koniugacji, np. aeves "posiadający"
- -os dla III koniugacji, np. lieyos "czytający"
- -(y)os dla IV koniugacji, np. audhyos "słyszący"
Odmieniają się one jak standardowe przymiotniki I deklinacji. Jedynym wyjątkiem jest rozszerzenie tematu o -nd-, np. aemas "kochający", ale aemande "kochająca.
Czas teraźniejszy prosty
Opisuje on zdarzenia mające miejsce w teraźniejszości.
Konstrukcja:
PRS
Pers. | I | II | III | IV | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | Sg | Pl | |
1. | -∅ | aem | e | œm | -∅ | em | e | im |
2. | th | aet | th | œt | th | et | th | it |
3. | at | an | t | en | t | ont | t | yon |
W formie 2. i 3. osoby liczby pojedynczej, gdzie występująca końcówka nie zawiera samogłoski, czasami, przy obecności trudnych do wymówienia zbitek, zostaje dodana samogłoska é.
Czas teraźniejszy złożony
Opisuje prawdy ogólne, zdarzenia powtarzalne.
Konstrukcja:
BYĆ-PRS + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przeszły niedokonany
Opisuje:
- zdarzenia przeszłe, które nie zostały zakończone;
- zdarzenia przeszłe, których trwanie było rozciągnięte w czasie;
- zdarzenia przeszłe, na tle których dochodziło do innych wydarzeń.
IMP
Czas przeszły dokonany prosty
Opisuje:
- zdarzenia przeszłe, które zostały zakończone
- zdarzenia przeszłe, które wydarzyły się tylko raz
- zdarzenia przeszłe, które miały miejsce kolejno po sobie
Konstrukcja:
PERF
Czas przeszły niedokonany złożony
Opisuje powtarzalne zdarzenia przeszłe, dawne zwyczaje.
Konstrukcja:
BYĆ-IMP + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przeszły dokonany złożony
Opisuje wykonane czynności, w wyniku których doszło do zmiany stanu.
Konstrukcja:
BYĆ-PERF + IMIESŁÓW PRZESZŁY CZYNNY
Czas zaprzeszły niedokonany
Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym, przy czym, posiadające rozciągnięty w czasie charakter.
Konstrukcja:
BYĆ-PPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas zaprzeszły dokonany
Opisuje zdarzenia przeszłe, które miały miejsce przed innym zdarzeniem przeszłym.
Konstrukcja:
PPERF
Czas przyszły niedokonany
Opisuje:
- zdarzenia przyszłe, które nie mają ograniczonego czasu trwania;
- zdarzenia przyszłe, których zaistnienie nie jest pewne;
- plany przyszłych działań;
- chęci przyszłych działań.
Konstrukcja:
BYĆ-FUT + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Czas przyszły dokonany
Opisuje zdarzenia przyszłe, które maja mieć jednokrotny charakter lub których prawdopodobieństwo wydarzenia się jest uznawane za pewne.
Konstrukcja:
BYĆ-FUTPERF + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Tryb łączący prosty
Za jego pomocą wyraża się:
- rozkazy wobec osób starszych, a także nieznanych i wyżej postawionych;
- używany w zdaniach podrzędnych;
- używany w mowie zależnej.
Konstrukcja:
SUB
Czas łączący złożony
Za jego pomocą wyraża się chęci, życzenia, a także możliwe zdarzenia. Używany też jest w zdaniach warunkowych.
Konstrukcja:
BYĆ-SUB + IMIESŁÓW TERAŹNIEJSZY CZYNNY
Leksyka
Kalendarz
Nazwy miesięcy
Miesiąc | Armorycki |
---|---|
Styczeń | Zanoarie |
Luty | Févroarie |
Marzec | Marthe |
Kwiecień | Abrile |
Maj | Maeye |
Czerwiec | Zuigne |
Lipiec | Cfintile |
Sierpień | Séchile |
Wrzesień | Séténvrée |
Październik | Ôdhovrée |
Listopad | Neumvrée |
Grudzień | Dhœmvrée |
Dni tygodnia
Dzień tygodnia | Forma dzierżawcza | |
---|---|---|
Poniedziałek | Lunée | lunaere |
Wtorek | Maetée | maethaere |
Środa | Méycre | méycriaele |
Czwartek | Zeuve | zôviéle |
Piątek | Viœnre | viœnriaele |
Sobota | Sadoyne | sadoynaele |
Niedziela | Soulée | soulére |