Języki naumowskie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Conlanger
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
m
Linia 148: Linia 148:
 
|-
 
|-
 
! ɣ~ŋ
 
! ɣ~ŋ
−
| ɣ<ref name=naglos>w naglosie</ref>, kn<ref name=srodglos>w śródgłosie</ref> || v<ref name=naglos>w naglosie</ref>, km<ref name=srodglos>w śródgłosie</ref> || ːŋ
+
| ɣ<ref name=naglos>w naglosie</ref>, kn<ref name=srodglos>w śródgłosie</ref> || ɣ<ref name=naglos>w naglosie</ref>, km<ref name=srodglos>w śródgłosie</ref> || ːŋ
 
|-
 
|-
 
! m
 
! m
Linia 154: Linia 154:
 
|-
 
|-
 
! mː
 
! mː
−
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹m || v<ref name=naglos></ref>, ¹w || ¹˜<ref name=nasalizacja></ref>
+
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹m || ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹w || ¹˜<ref name=nasalizacja></ref>
 
|-
 
|-
 
! n
 
! n
Linia 160: Linia 160:
 
|-
 
|-
 
! nː
 
! nː
−
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹n || v<ref name=naglos></ref>, ¹m || ¹˜<ref name=nasalizacja></ref>
+
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹n || ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹m || ¹˜<ref name=nasalizacja></ref>
 
|-
 
|-
 
! r
 
! r
Linia 166: Linia 166:
 
|-
 
|-
 
! rː
 
! rː
−
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ːɹ || v<ref name=naglos></ref>, ¹ɹ || ːɹ
+
| ɣ<ref name=naglos></ref>, ːɹ || ɣ<ref name=naglos></ref>, ¹ɹ || ːɹ
 
|-
 
|-
 
! l
 
! l

Wersja z 16:21, 27 wrz 2020

Języki naumowskie (nau. rér naumåzu iknaúr, gow. róre hows iknúr) to niewielka rodzina języków gammajskich. W jej skład wchodzą język naumowski oraz język gowojski. Uważa się, że pochodzą od pranaumowszczyzny.

Okres spólnoty pranaumowskiej nie trwał zbyt długo, oba języki oddzieliły się dosyć szybko. Zdążyły jednak wykształcić razem swoje wyjątkowe, odróżniające od innych języków gammajskich. Te cechy to np. rozszerzenie pragammajskich *i *u do *e *o, rotacyzm pragammajskich *z *ħ, zamiana grupy *or na *ar, rozwój *VŋV do *VknV i późne, już niezależne przejście *u > *ü. Gramatycznie stworzyły nowy sposób tworzenia liczby mnogej partykułą <re>, odrzuciły harmonię, zredukowały deklinacje (4 przypadki w gowojskim, 3 w naumowskim) i rozwinęły nowy czas przeszły (tzw. krótki lub II). Współcześnie jednak oddaliły się od siebie tak bardzo, że są kompletnie niezrozumiałe, przez pewien czas zastanawiano się nawet czy gowojski to język gammajski.

Języki te należą do grupy centralnej (z pragammajską zmianą [ɣ] > [ŋ]). Zachowanie nagłosowej gammy w gowojskim jest wtórne, po długim rozwoju *gh > *ŋ > *nn > *h > *gh. Samodzielne [ŋ] jednak przetrwało tylko w gowojskim w wygłosie.

Jeżeli chodzi o deklinacje, to jest bardziej archaiczna w gowojskim (celownik i więcej rodzaji deklinacji, wymiany głosek), zaś koniugacja wydaje się być bardziej zachowawcza w naumowskim.

Drzewo rodziny

  • pragammajski (†)
    • prangammajski (†)
      • pranaumowski (†)
        • naumowski
        • gowojski

Refleksy spółgłosek pragammajskich

Naumowski

PG nagłos śródgłos wygłos
p p, pɕ[1] b, bʑ[1] f
t t͡s, t͡ɕ [1] s
k k, ʃ[1], t͡ʃ[2] g, ʒ[1], d͡ʒ[2] x
q x, ɕ[1], ʃ[2] k, ʃ[1], t͡ʃ[2] ːk
b f, ɕ[1] p, pɕ[1] ːp
d ʂ s, ɕ[1] ːs
g x, ɕ[1], ʃ[2] k, ʃ[1], t͡ʃ[2] ːk
f f, ɕ[1] Vː[3] Ø
θ t, c[1] d, ɟ[1] s
s s, ɕ[1] z, ʑ[1] Ø
ħ r, rʲ[1]
h ˈɣ, ˈʒ[2] ˈVː[3] ˈː
ð ʂ t, c[1] ːt
z r, rʲ[1]
ɣ~ŋ n, ɲ[1], ːŋ [4], ːɲ [5] kn, kɲ~cɲ[1] ŋk
m m, mɲ[1]
mː m, mɲ[1] ːm, ːmɲ[1]
n n, ɲ[1]
nː n, ɲ[1] ːn, ːɲ[1]
r r, rʲ[1]
rː r̥, rʲ[1] ːr, ːrʲ[1]
l w, ʎ[1]
lː l, ʎ[1]
j j Vː[3] j
jː d͡z, d͡ʑ[1] d͡z~z
w v, ʑ[1] Vː[3] v
wː ɣ, j[1], ʒ[2]

Gowojski

PG "zwykłe" po labjalizacji wygłos
p p pf f
t t͡s, ʃ[6] sf s
k k, t͡ʃ[7] p, t[7] x
q x[8], ʃ[7], ¹k, ¹t͡ʃ[7] f[8], þ[7], ¹p, ¹t[7] ¹k
b b bv v
d z w l
g g, d͡ʒ[7] b, d[7] ɣ
f f ʍ Ø
θ t, þ[9] þ s
s s ʍ Ø
ħ ːɹ ɹ ːɹ
h ɣ, j[7] ʍ, f[7] Ø
ð d, ð[9] ð z
z ːɹ ɹ ːɹ
ɣ~ŋ ɣ[10], kn[11] ɣ[10], km[11] ːŋ
m m w ˜[12]
mː ɣ[10], ¹m ɣ[10], ¹w ¹˜[12]
n n m ˜[12]
nː ɣ[10], ¹n ɣ[10], ¹m ¹˜[12]
r ːɹ ɹ ːɹ
rː ɣ[10], ːɹ ɣ[10], ¹ɹ ːɹ
l l ɫ Ø
lː gl gɫ ¹l
j j w j
jː d͡z zv d͡z
w v w v
wː ɣ, ʒ[7] v, ð[7] ɣ
  • (¹) oznacza, że nie dochodzi do wydłużenia pod akcentem

Przypisy

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 w wyniku zmiękczenia w pierwszej palatalizacji
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 w wyniku zmiękczenia w drugiej palatalizacji
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Vː oznacza, że doszło do ściągnięcia dwóch samogłosek wokół
  4. ↑ z pragammajskiej grupy *ngh
  5. ↑ z pragammajskiej grupy *ngh i palatalizowane
  6. ↑ po [a]
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 po palatalizacji
  8. ↑ 8,0 8,1 w nagłosie
  9. ↑ 9,0 9,1 przed R (*l, *r, *rr)
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 w naglosie
  11. ↑ 11,0 11,1 w śródgłosie
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Znak ˜ oznacza nasalizacje, która obecnie jednak zaginęła. Jej śladem są krótke wygłosowe samogłoski, ponieważ ustne odpowiedniki wypadły w tej pozycji, zaś nosowe przetrwały i dopiero potem uległy denasalizacji
Źródło: „https://jezykotw.webd.pl/w/index.php?title=Języki_naumowskie&oldid=37779”