Język śląski
Sunh | |
---|---|
Utworzenie: | Spiritus w 2014 |
Używany w : | Śląsk, Polska, Czechy, Niemcy, USA, Francja |
Liczba użytkowników | 7 000 000 |
Sposoby zapisu: | łaciński |
Typologia: | SVO, w pytaniach VSO |
Klasyfikacja: | Języki indoeuropejskie
|
Status urzędowy | |
Język urzędowy : | Śląsk |
Język pomocniczy : | Czechy, Niemcy |
Oficjalna regulacja: | ALS |
Kody | |
Conlanger–3 | nat.sls.spr |
Przykład | |
{{{tekst jaki}}} {{{tekst}}} | |
Lista conlangów |
Język śląski (śl. Lym Sunh /lɪ̃ ɕʏ̃x/ - język północnoromański, spokrewniony z językiem czeskim.
Fonologia
Przednie | P. zaok. | Tylne | |
---|---|---|---|
Przymknięte | |||
Środkowe | |||
Otwarte |
Dodatkowo każda samogłoska może być nosowa, przy czym nosowe samogłoski przymknięte "rozszerzają" się nieco, przez co oznaczane są jako samogłoski prawie przymknięte.
Spółgłoski | Wargowe | Zębowe | Miękkie | Podniebienne | Języczkowe |
---|---|---|---|---|---|
Nosowe | |||||
Zwarte dźw. | |||||
Zwarte bezdźw. | |||||
Szczelinowe | |||||
Płynne |
Gramatyka
Język śląski jest aglutynacyjnym językiem inkorporującym. Ma bardzo dużą liczbę prefiksów, sufiksów, infiksów i cyrkumfiksów "doklejanych" do rdzenia, co pozwala na tworzenie często bardzo długich słów. Jedno słowo może oznaczać całe zdania, łącząc w sobie nawet podmiot, orzeczenie, dopełnienie bliższe, przydawkę i okolicznik. Przykładowo:
Yayarmanwytocayanadi
/jajaχmanwitukajaˈnadi/
Ya-yar-man-wyt-o-cay-a-nad-i
Ja-wczoraj-sufiks przysłówka-starość-interfiks łączący-mięso-do-jeść-sufiks przeszły
"Wczoraj zjadłem stare mięso"
Rzeczownik
Odmiana rzeczownika w śląskim została mocno zubożona względem łaciny. Podobnie, jak większość języków zatracił deklinację. Uproszczeniu uległ również rodzaj - obecnie w śląskim są dwa: rodzaj ożywiony (powstały głownie z rzeczowników rodzaju męskiego i żenskiego), nazywany też wspólnym oraz nieożywiony (powstały głównie z rzeczowników rodzaju nijakiego oraz rzeczowników abstrakcyjnych i niepoliczalnych), nazywany też nijakim. Warto jednak zauważyć, iż nie wszystkie rzeczowniki rodzaju ożywionego, rzeczywiście są ożywione, np. ożywione są takie rzeczowniki jak "bah" (góra), czy "sya" (gwiazda). Odmiana przez liczbę występuje jedynie w rodzaju ożywionym. Nowatorskie stało się natomiast podejście do rodzajnika określonego. Gdy śląski zaczął ewoluować w stronę polisyntetyczności, rodzajnik ów zaczął stawać się w nich zbędny i ostatecznie został całkiem "wyrzucony" ze słów wielordzeniowych. Jednak, kiedy deklinacja całkiem zanikła (wcześniej, dość długo utrzymywały się 2 przypadki: Directivus i Obliquus), zaczął on nabierać znaczenia "sufiksu absolutywnego" i wkrótce taka funkcja stała się jedyną, a funkcja oznaczania określoności zanikła (i tak śląski wymagał użycia rodzajnika zdecydowanie rzadziej, niż inne romańskie). Oczywiście, rodzajnik określony nie zdominował wszystkich rzeczowników, oto kilka najczęściej pojawiających się sufiksów absolutywnych: -l (< łac. le), -tl/-dl (< łac. id le), -t/-d (< łac. id) -(a)c (< łac hoc), -(i)s (< łac. ipse). Rzeczownik odmienia się także przez dzierżawczość, za pomocą specjalnych prefiksów.
Cal
/kal/
ca-l
Przykłady
I Artykuł Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka
Tohohomene yeweroli ye unoli dawnasyon digneta ye rawa. Peslesli hon ye paunpo fatarmen copon fir.