Język ajdyniriański: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 2: | Linia 2: | ||
W świecie [[Kyon|Kyonu]] jest językiem urzędowym Wielkiego Imperium Ajdyniriańskiego i świętym językiem Daedżanizmu. Od języków okolicznych ludów wyróżnia go przede wszystkim rozbudowana fleksja, spora liczba przypadków i podział 1 osoby liczby mnogiej na "my" inkluzywne, ekskluzywne i podwójne. Wywodzi się z wymarłego języka ayńadhańskiego. | W świecie [[Kyon|Kyonu]] jest językiem urzędowym Wielkiego Imperium Ajdyniriańskiego i świętym językiem Daedżanizmu. Od języków okolicznych ludów wyróżnia go przede wszystkim rozbudowana fleksja, spora liczba przypadków i podział 1 osoby liczby mnogiej na "my" inkluzywne, ekskluzywne i podwójne. Wywodzi się z wymarłego języka ayńadhańskiego. | ||
− | == | + | ==Dźwięki== |
Język ajdyniriański posiada bogaty zestaw spółgłosek i samogłosek, w tym 3 spółgłoski ejektywne. | Język ajdyniriański posiada bogaty zestaw spółgłosek i samogłosek, w tym 3 spółgłoski ejektywne. | ||
===Samogłoski=== | ===Samogłoski=== | ||
Linia 194: | Linia 194: | ||
<br>- ''gw'' odpowiada /gʷ/, tak samo jak ''hw'' to /xʷ/ (mimo, że nie posiada oddzielnego znaku w r̄agulu | <br>- ''gw'' odpowiada /gʷ/, tak samo jak ''hw'' to /xʷ/ (mimo, że nie posiada oddzielnego znaku w r̄agulu | ||
<br>- zapis ''si'', ''ci'' i ''zi'' to zmiękczone ''s'', ''c'' i ''z'' | <br>- zapis ''si'', ''ci'' i ''zi'' to zmiękczone ''s'', ''c'' i ''z'' | ||
− | <br>- ''śi'', ''ći'' i '' | + | <br>- ''śi'', ''ći'' i ''źi'' to z kolei długie ''ś'', ''ć'' i ''ź'' |
==Gramatyka== | ==Gramatyka== | ||
+ | Ajdyniriański jest językiem wysoce fleksyjnym, czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy i tryby. Podstawowym szykiem zdania jest SOV, ale bez problemu można używać także szyku dowolnego. Występują również różnego rodzaju przedrostki. Co ciekawe, w ajdyniriańskim występuje obwiatyw. | ||
+ | ===Osoby i odmiana czasowników=== | ||
+ | Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie doń odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na '''-e'''. | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |- | ||
+ | ! Osoba | ||
+ | ! Końcówka | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | ja - xé | ||
+ | | align="center" | '''-ar''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | ty - mę | ||
+ | | align="center" | '''-yt''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | on - źa | ||
+ | | align="center" | '''-ti''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | ona - rha | ||
+ | | align="center" | '''-ta''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | ono - qa | ||
+ | | align="center" | '''-to''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | my (inkluzywne) - ṕef | ||
+ | | align="center" | '''-z''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | my (podwójne) - ṕur | ||
+ | | align="center" | '''-ź''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | my (ekskluzywne) - ṕi | ||
+ | | align="center" | '''-zi''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | wy - yôk | ||
+ | | align="center" | '''-el''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | oni - ta | ||
+ | | align="center" | '''-rą''' | ||
+ | |- | ||
+ | | align="center" | obwiatyw | ||
+ | | align="center" | '''-aite''' | ||
+ | |} | ||
+ | |||
==Słownictwo== | ==Słownictwo== | ||
Wersja z 23:24, 11 paź 2016
Język ajdyniriański (ajd. cabhar aydīniru [ʦäbʱäɾ äjdɨɲiɾu] lub Aydīnôhirya [äjdɨno̞xiɾjä]) — język stworzony przez Borlacha, jako jego pierwszy konlang. Mimo, że a propri, zainspirowany został wieloma prawdziwymi językami, głównie starożytnymi indo-irańskimi (sanskryt, awestyjski, staro-perski), językami kaukaskimi (gruziński, czeczeński), łaciną, ormiańskim i kilkoma indiańskimi.
W świecie Kyonu jest językiem urzędowym Wielkiego Imperium Ajdyniriańskiego i świętym językiem Daedżanizmu. Od języków okolicznych ludów wyróżnia go przede wszystkim rozbudowana fleksja, spora liczba przypadków i podział 1 osoby liczby mnogiej na "my" inkluzywne, ekskluzywne i podwójne. Wywodzi się z wymarłego języka ayńadhańskiego.
Dźwięki
Język ajdyniriański posiada bogaty zestaw spółgłosek i samogłosek, w tym 3 spółgłoski ejektywne.
Samogłoski
Zapis | IPA |
---|---|
a | /ä/ |
ā | /a:/ |
ą | /ɔ̃/ |
e | /ɛ/ (/e/) |
é | /ɛɪ/ |
ę | /ɛ̃/ |
i | /i/ |
y | /j/ |
o | /o/ (/ɔ/) |
ô | /o̞/ (/ɶ/) |
u | /u/ (/ʊ/) |
ū | /u:/ |
û | /ʉ/ |
Spółgłoski
Zapis | IPA |
---|---|
b | /b/ |
bh | /bʱ/ |
ch | /ʧ/ |
c | /ʦ/ |
ć | /t͡ɕ/ |
d | /d̪/ |
dh | /d̪ʱ/ |
f | /f/ |
g | /g/ |
gh | /gʱ/ |
h | /x/ |
hw | /xʷ/ |
kh | /χ/ |
ī | /ɨ/ (/ɨ̞/) |
q | /q/ |
k | /k/ |
ḱ | /kʼ/ |
l | /l/ |
m | /m/ |
n | /n/ |
ń | /ɲ/ |
p | /p/ |
ṕ | /pʼ/ |
r | /ɾ/ |
r̄ | /r/ (/ʀ/) |
rh | /ʁ/ |
s | /s/ |
ś | /ɕ/ |
sh | /ʃ/ (/ʂ/) |
ŝ | /ɬ/ |
t | /t/ |
ť | /tʼ/ |
v | /v/ (/ʋ/) |
z | /z/ |
zh | /ʐ/ |
ź | /ʑ/ |
j | /dʒ/ |
dj | /d͡ʑ/ |
dz | /d͡z/ |
w | /w/ |
x | /ks/ |
Często występują również dźwięki /gʷ/ i /kʷ/.
Pismo
R̄agul
Ajdyniriański zapisywany jest pismem alfabetycznym, który jest mocno zmodyfikowanym alfabetem awestyjskim. Jego nazwa to r̄agul, co znaczy po prostu pismo. R̄agul składa się z 58 znaków, w tym 13 samogłosek, 41 spółgłosek i 4 znaków interpunkcyjnych. Zazwyczaj jeden znak odpowiada jednemu dźwiękowi. Niektóre litery mogą być wymawiane inaczej w standardowym języku (używanym na rdzennych ziemiach Ajdyniriańczyków) i inaczej w jednym z kilku dialektów regionalnych. W r̄agulu czyta i piszę się od lewej do prawej, nie ma również rozróżnienia między małymi i wielkimi literami.
Nie da się jednoznacznie stwierdzić gdzie powstał ten rodzaj pisma, lecz najstarsze znane inskrypcje zapisane za pomocą r̄agulu (w staro-ajdyniriańskim) pochodzą sprzed ponad 3.500 lat ziemskich, i są inskrypcjami koronacyjnymi kilku pierwszych władców Djyazhoaru. Prawdopodobnie jednak jego historia jest znacznie starsza, może bowiem pochodzić z mitycznej praojczyzny Ajdyniriańczyków, Ayńadhanaz Vaedjorxa, znajdującej się najprawdopodobniej w wysokogórskich, zachodnich rubieżach dzisiejszego Państwa Oleskiego.
Ortografia
Istnieje kilka podstawowych zasad odnośnie zapisu i wymowy znaków.
- /ɲ/ można zapisać również jako ni, zwłaszcza na końcu słowa
- q wymawia się jako /q/, lecz qu odpowiada /kʷ/
- gw odpowiada /gʷ/, tak samo jak hw to /xʷ/ (mimo, że nie posiada oddzielnego znaku w r̄agulu
- zapis si, ci i zi to zmiękczone s, c i z
- śi, ći i źi to z kolei długie ś, ć i ź
Gramatyka
Ajdyniriański jest językiem wysoce fleksyjnym, czasowniki odmieniają się przez osoby, czasy i tryby. Podstawowym szykiem zdania jest SOV, ale bez problemu można używać także szyku dowolnego. Występują również różnego rodzaju przedrostki. Co ciekawe, w ajdyniriańskim występuje obwiatyw.
Osoby i odmiana czasowników
Czasowniki regularne odmienia się przez osoby poprzez dodanie doń odpowiedniej końcówki. Wszystkie czasowniki regularne w bezokoliczniku kończą się na -e.
Osoba | Końcówka |
---|---|
ja - xé | -ar |
ty - mę | -yt |
on - źa | -ti |
ona - rha | -ta |
ono - qa | -to |
my (inkluzywne) - ṕef | -z |
my (podwójne) - ṕur | -ź |
my (ekskluzywne) - ṕi | -zi |
wy - yôk | -el |
oni - ta | -rą |
obwiatyw | -aite |