Język alduryncki: Różnice pomiędzy wersjami
Znacznik: Anulowanie edycji |
|||
(Nie pokazano 26 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{język | {{język | ||
|nazwa = język alduryncki | |nazwa = język alduryncki | ||
− | |nazwa własna = | + | |nazwa własna = Aldurinsk Sprāg |
|kolor = green | |kolor = green | ||
− | |twórca = | + | |twórca = Wodzin w 2020 |
|alfabet = łaciński (alduryncki) | |alfabet = łaciński (alduryncki) | ||
− | |typologia = | + | |typologia = szyk SVO, V2 |
− | |mówiący = | + | |mówiący = ? |
|klasyfikacja = języki indoeuropejskie | |klasyfikacja = języki indoeuropejskie | ||
*języki germańskie | *języki germańskie | ||
**język alduryncki | **język alduryncki | ||
− | | | + | |zasięg = od zatoki Dollart do Łaby (Niemcy) |
− | + | |regulowany = Rada Języka Aldurynckiego (Aldurinsk Sprāg Rad) | |
− | |regulowany = Rada Języka Aldurynckiego ( | ||
}} | }} | ||
+ | {{słownik}} | ||
+ | '''Alduryncki''' (ald. '''Aldurinsk Sprāg''') to język sztuczny należący do rodziny języków germańskich, jego bezpośrednim przodkiem jest język pragermański. | ||
− | + | *język praindoeuropejski (†) | |
+ | **język pragermański (†) | ||
+ | ***[[język Bergrama]] (okres wczesnoalduryncki) (†) | ||
+ | ****[[język alduryncki]] | ||
+ | =Alfabet= | ||
− | ''' | + | {| class="wikitable" |
+ | |- | ||
+ | ! Aa || Āā || Ææ || Bb || ''Cc'' || Dd || Ee || Ēē || Ff || Gg || Hh || Ii || Īī || Jj || Kk || Ll | ||
+ | |- | ||
+ | | [a] || [aː] || [æ]<ref>również: [æː], [ɛː]</ref> || [b] || ''[ts]'' || [d] || [ɛ] || [ɛː] || [f] || [ɡ] || [x] || [i] || [iː] || [j] || [k] || [l] | ||
+ | |- | ||
+ | ! Mm || Nn || Oo || Ōō || Øø || Pp || Rr || Ss || Tt || Þþ || Uu || Ūū || Vv || Ww || Xx || Zz | ||
+ | |- | ||
+ | | [m] || [n] || [ɔ] || [ɔː] || [ø] || [p] || [r], [ʁ] || [s] || [t] || [θ] || [u] || [uː] || [f] || [v] || [ks] || [ts] | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | = Zaimek = | ||
+ | |||
+ | {| | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Jednina''' | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1. os. !! 2. os. !! 3. os. m./ż./n. | ||
+ | |- | ||
+ | | Ik || Du || Er/Si/It | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Dwoina''' | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1. os. !! 2. os. !! 3. os. m./ż./n. | ||
+ | |- | ||
+ | | Wet || Jut || | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Mnożyna''' | ||
+ | |- | ||
+ | ! 1. os. !! 2. os. !! 3. os. m./ż./n. | ||
+ | |- | ||
+ | | Wi || Ju || Si | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | = Rzeczownik = | ||
+ | |||
+ | ==Rodzajnik== | ||
+ | W j. aldurynckim występuje jedynie rodzajnik określony. | ||
+ | |||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |- | ||
+ | | || '''męski''' || '''żeński''' || '''nijaki''' || '''dwoina''' || '''mnożyna''' | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Mianownik''' || der || dai || dat || der || dai | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Dopełniacz''' || des || der || das || das || das | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Celownik''' || dem || der || dem || dem || dam | ||
+ | |- | ||
+ | | '''Biernik''' || den || dai || dan || den || dan | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ==Deklinacja== | ||
+ | Rzeczownik alduryncki odmienia się przez:<br> | ||
+ | '''cztery przypadki''' (Fallan): | ||
+ | |||
+ | * Mianownik-Namijn Fall (ɴᴀᴍ.) | ||
+ | * Biernik-Klag Fall (ᴋʟɢ.) | ||
+ | * Dopełniacz-Eigin Fall (ᴇɪɢ.) | ||
+ | * Celownik-Hawin Fall (ʜᴡɴ.) | ||
+ | |||
+ | ==Liczba== | ||
+ | |||
+ | J. alduryncki posiada trzy liczby: '''pojedynczą, podwójną<ref>w języku użytkowym często dwoina nie jest używana</ref> , mnogą'''. | ||
+ | Liczba podwójna przyjmuje końcówki: -(i)s -e. | ||
+ | Liczba mnoga przyjmuje końcówki: -an, -es, -en. | ||
− | + | Często w liczbie podwójnej i mnogiej zachodzi przegłos: <br> | |
− | + | ā > æ | |
− | + | np. | |
+ | Āl - Ælis - Ælan (węgórz) | ||
− | + | ==Rodzaj== | |
+ | ===Męski=== | ||
+ | Rodzaju męskiego jest większość rzeczowników:<br> | ||
+ | '''oznaczających wykonawcę czynności rodzaju męskiego (często zakończonych na -er)''', np.<br> | ||
+ | Fisker - rybak <br> | ||
+ | Først - książę <br> | ||
+ | Ganser - gąsior<ref>od ''Gans'' - gęś</ref> | ||
− | + | ===Żeński=== | |
+ | Rodzaju żeńskiego jest większość rzeczowników:<br> | ||
+ | '''zakończonych na "e" lub "a"''', np. <br> | ||
+ | Aske (popiół) <br> | ||
+ | Førna (pstrąg) <br> | ||
− | + | '''oznaczających wykonawcę czynności rodzaju żeńskiego (zakończonych na -(er)in)''', np.<br> | |
+ | Fiskerin - rybaczka <br> | ||
+ | Førstin - księżna<ref>od ''Først'' - książę</ref> | ||
− | + | = Przymiotnik = | |
+ | = Czasownik = | ||
+ | ==Koniugacja== | ||
+ | ===Czas przeszły prosty=== | ||
+ | W czasie przeszłym prostym nie wyrodziła się jedna odmiana regularna. | ||
− | + | {| class="wikitable" | |
− | {| class="wikitable" | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | + | ! Jednina !! Dwoina !! Mnożyna | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | Ik '''was''' || Wet '''wæs''' || Wi '''wæsan''' |
− | | | ||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | Du '''wast''' || Jut '''wæst''' || Ju '''wæsad''' |
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | | | ||
|- | |- | ||
− | | | + | | Er <br> Si '''was''' <br> It <br> || || Si '''wæsan''' |
− | | | + | |} |
− | + | ||
− | + | '''Przykładowe zdanie:''' | |
− | + | * Ik '''was''' in (dem) Frankraik. - Byłem/Byłam we Francji. | |
− | + | ||
− | + | ===Czas przeszły złożony=== | |
− | + | Najczęściej używany czas przeszły. | |
− | + | ||
− | + | Tworzy się go według wzoru: <br> | |
− | + | (odm.) ''habian'' + Partizip Perfekt | |
− | + | Np. | |
− | + | * Ik habia an dem Tiørn gefiskan. - Łowiłem ryby nad jeziorem. | |
− | + | ||
− | | | + | ====Imiesłów czasu przeszłego==== |
− | + | Partizip Perfekt używany jest do tworzenia czasu przeszłego złożonego. | |
+ | |||
+ | Tworzy się go według wzoru: <br> | ||
+ | ''ge-''+ czasownik w bezokoliczniku <br> | ||
+ | Np. | ||
+ | *'''ge'''daujan - umierać (od ''daujan'') | ||
+ | *'''ge'''fiskan - łowić ryby (od ''fiskan'') | ||
+ | *'''ge'''wickan - czarować (od ''wickan'') | ||
+ | |||
+ | ===Czas zaprzeszły=== | ||
+ | Używany prawie wyłącznie w literaturze. | ||
+ | |||
+ | Tworzy się go według wzoru: <br> | ||
+ | (odm.) ''wesan'' + Partizip Perfekt | ||
+ | Np. | ||
+ | * Ik beun an dem Tiørn gefiskan. - Łowiłem był ryby nad jeziorem. | ||
+ | |||
+ | ===Czas teraźniejszy=== | ||
+ | ====Regularne==== | ||
+ | Według regularnej odmiany, czasownik końcówkę bezokolicznika (-an) zastępuje inną, odowiednią dla danej liczby i osoby. | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
|- | |- | ||
− | + | ! Jednina !! Dwoina !! Mnożyna | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | Ik '''-a''' || Wet '''-os''' || Wi '''-an''' |
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | Du '''-s''' || Jut '''-as''' || Ju '''-(a)d''' |
− | | - | ||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
|- | |- | ||
− | | | + | | Er <br> Si '''-st''' <br> It <br> || || Si '''-an''' |
− | | | ||
− | |||
− | |||
− | |||
− | | | ||
− | | | ||
− | |||
− | |||
|} | |} | ||
+ | |||
+ | np. '''habian''' (mieć, posiadać) | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |- | ||
+ | ! Jednina !! Dwoina !! Mnożyna | ||
+ | |- | ||
+ | | Ik '''habia''' || Wet '''habios''' || Wi '''habian''' | ||
+ | |- | ||
+ | | Du '''habis''' || Jut '''habias''' || Ju '''habid''' | ||
+ | |- | ||
+ | | Er <br> Si '''habist''' <br> It <br> || || Si '''habian''' | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | ====Nieregularne==== | ||
+ | W liczbie mnogiej czasowniki nieregularne przyjmują odmianę regularną. <br> | ||
+ | np. '''wesan''' (być) | ||
+ | {| class="wikitable" | ||
+ | |- | ||
+ | ! Jednina !! Dwoina !! Mnożyna | ||
+ | |- | ||
+ | | Ik '''beun''' || Wet '''ise''' || Wi '''wesan''' | ||
+ | |- | ||
+ | | Du '''isott''' || Jut '''isent''' || Ju '''wesad''' | ||
+ | |- | ||
+ | | Er <br> Si '''ist''' <br> It <br> || || Si '''wesan''' | ||
+ | |} | ||
+ | |||
+ | =Przykłady= | ||
+ | '''"Ojcze nasz"'''<br> | ||
+ | Fāder unser,<br> | ||
+ | Du isott in Himinaz, Name þīn ist helige,<br> | ||
+ | Kønigraik þīn komdau, Wiler þīn Wesdau,<br> | ||
+ | in Himinaz und um Erþaz.<br> | ||
+ | Du gabdau Uns Brødaz , und fragtdau unseræ Sudon,<br> | ||
+ | þo Wi frabden unseræ Sūders.<br> | ||
+ | Du næi uzlaubijan skulan Uns<br> | ||
+ | Suden und skutjen Uns van Ubilaz.<br> | ||
+ | |||
+ | Þīn ist Kønigraik, Kraft und Ulþe. | ||
+ | Amen | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''"Zdrowaś Mario"'''<br> | ||
+ | Hagla Maria,<br> | ||
+ | Vøl de Gnade, Herr mit Du,<br> | ||
+ | føttet isott unter Frauion,<br> | ||
+ | und føttet ist Ubat þīn Wamß, Jezus.<br> | ||
+ | |||
+ | Heligæ Maria, <br> | ||
+ | Møder Gottes, bitten vør Uns Sūders,<br> | ||
+ | nu und in Stønde de Unsere Dōþ.<br> | ||
+ | Amen | ||
+ | |||
+ | ==uwagi== | ||
+ | [[Kategoria:Alduryncja]] | ||
+ | [[Kategoria:Użytkownik:Adrinnix]] |
Wersja z 15:20, 26 cze 2021
język alduryncki Aldurinsk Sprāg | |
---|---|
Utworzenie: | Wodzin w 2020 |
Liczba użytkowników | ? |
Sposoby zapisu: | łaciński (alduryncki) |
Typologia: | szyk SVO, V2 |
Klasyfikacja: | języki indoeuropejskie
|
Status urzędowy | |
Oficjalna regulacja: | Rada Języka Aldurynckiego (Aldurinsk Sprāg Rad) |
Lista conlangów |
Zobacz też słownik tego języka. |
Alduryncki (ald. Aldurinsk Sprāg) to język sztuczny należący do rodziny języków germańskich, jego bezpośrednim przodkiem jest język pragermański.
- język praindoeuropejski (†)
- język pragermański (†)
- język Bergrama (okres wczesnoalduryncki) (†)
- język pragermański (†)
Alfabet
Aa | Āā | Ææ | Bb | Cc | Dd | Ee | Ēē | Ff | Gg | Hh | Ii | Īī | Jj | Kk | Ll |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
[a] | [aː] | [æ][1] | [b] | [ts] | [d] | [ɛ] | [ɛː] | [f] | [ɡ] | [x] | [i] | [iː] | [j] | [k] | [l] |
Mm | Nn | Oo | Ōō | Øø | Pp | Rr | Ss | Tt | Þþ | Uu | Ūū | Vv | Ww | Xx | Zz |
[m] | [n] | [ɔ] | [ɔː] | [ø] | [p] | [r], [ʁ] | [s] | [t] | [θ] | [u] | [uː] | [f] | [v] | [ks] | [ts] |
Zaimek
Jednina | ||
1. os. | 2. os. | 3. os. m./ż./n. |
---|---|---|
Ik | Du | Er/Si/It |
Dwoina | ||
1. os. | 2. os. | 3. os. m./ż./n. |
Wet | Jut | |
Mnożyna | ||
1. os. | 2. os. | 3. os. m./ż./n. |
Wi | Ju | Si |
Rzeczownik
Rodzajnik
W j. aldurynckim występuje jedynie rodzajnik określony.
męski | żeński | nijaki | dwoina | mnożyna | |
Mianownik | der | dai | dat | der | dai |
Dopełniacz | des | der | das | das | das |
Celownik | dem | der | dem | dem | dam |
Biernik | den | dai | dan | den | dan |
Deklinacja
Rzeczownik alduryncki odmienia się przez:
cztery przypadki (Fallan):
- Mianownik-Namijn Fall (ɴᴀᴍ.)
- Biernik-Klag Fall (ᴋʟɢ.)
- Dopełniacz-Eigin Fall (ᴇɪɢ.)
- Celownik-Hawin Fall (ʜᴡɴ.)
Liczba
J. alduryncki posiada trzy liczby: pojedynczą, podwójną[2] , mnogą. Liczba podwójna przyjmuje końcówki: -(i)s -e. Liczba mnoga przyjmuje końcówki: -an, -es, -en.
Często w liczbie podwójnej i mnogiej zachodzi przegłos:
ā > æ
np. Āl - Ælis - Ælan (węgórz)
Rodzaj
Męski
Rodzaju męskiego jest większość rzeczowników:
oznaczających wykonawcę czynności rodzaju męskiego (często zakończonych na -er), np.
Fisker - rybak
Først - książę
Ganser - gąsior[3]
Żeński
Rodzaju żeńskiego jest większość rzeczowników:
zakończonych na "e" lub "a", np.
Aske (popiół)
Førna (pstrąg)
oznaczających wykonawcę czynności rodzaju żeńskiego (zakończonych na -(er)in), np.
Fiskerin - rybaczka
Førstin - księżna[4]
Przymiotnik
Czasownik
Koniugacja
Czas przeszły prosty
W czasie przeszłym prostym nie wyrodziła się jedna odmiana regularna.
Jednina | Dwoina | Mnożyna |
---|---|---|
Ik was | Wet wæs | Wi wæsan |
Du wast | Jut wæst | Ju wæsad |
Er Si was It |
Si wæsan |
Przykładowe zdanie:
- Ik was in (dem) Frankraik. - Byłem/Byłam we Francji.
Czas przeszły złożony
Najczęściej używany czas przeszły.
Tworzy się go według wzoru:
(odm.) habian + Partizip Perfekt
Np.
- Ik habia an dem Tiørn gefiskan. - Łowiłem ryby nad jeziorem.
Imiesłów czasu przeszłego
Partizip Perfekt używany jest do tworzenia czasu przeszłego złożonego.
Tworzy się go według wzoru:
ge-+ czasownik w bezokoliczniku
Np.
- gedaujan - umierać (od daujan)
- gefiskan - łowić ryby (od fiskan)
- gewickan - czarować (od wickan)
Czas zaprzeszły
Używany prawie wyłącznie w literaturze.
Tworzy się go według wzoru:
(odm.) wesan + Partizip Perfekt
Np.
- Ik beun an dem Tiørn gefiskan. - Łowiłem był ryby nad jeziorem.
Czas teraźniejszy
Regularne
Według regularnej odmiany, czasownik końcówkę bezokolicznika (-an) zastępuje inną, odowiednią dla danej liczby i osoby.
Jednina | Dwoina | Mnożyna |
---|---|---|
Ik -a | Wet -os | Wi -an |
Du -s | Jut -as | Ju -(a)d |
Er Si -st It |
Si -an |
np. habian (mieć, posiadać)
Jednina | Dwoina | Mnożyna |
---|---|---|
Ik habia | Wet habios | Wi habian |
Du habis | Jut habias | Ju habid |
Er Si habist It |
Si habian |
Nieregularne
W liczbie mnogiej czasowniki nieregularne przyjmują odmianę regularną.
np. wesan (być)
Jednina | Dwoina | Mnożyna |
---|---|---|
Ik beun | Wet ise | Wi wesan |
Du isott | Jut isent | Ju wesad |
Er Si ist It |
Si wesan |
Przykłady
"Ojcze nasz"
Fāder unser,
Du isott in Himinaz, Name þīn ist helige,
Kønigraik þīn komdau, Wiler þīn Wesdau,
in Himinaz und um Erþaz.
Du gabdau Uns Brødaz , und fragtdau unseræ Sudon,
þo Wi frabden unseræ Sūders.
Du næi uzlaubijan skulan Uns
Suden und skutjen Uns van Ubilaz.
Þīn ist Kønigraik, Kraft und Ulþe. Amen
"Zdrowaś Mario"
Hagla Maria,
Vøl de Gnade, Herr mit Du,
føttet isott unter Frauion,
und føttet ist Ubat þīn Wamß, Jezus.
Heligæ Maria,
Møder Gottes, bitten vør Uns Sūders,
nu und in Stønde de Unsere Dōþ.
Amen